SOCJOLOGIA

15.01.2014

Prawo i ekonomia

1. Ekonomiczna Analiza Prawa

   1. od lat 50. XX wieku, USA i Wielka Brytania

   2. filozoficzne korzenie: utylitaryzm; myśl Adama Smitha

   3. regulowanie zjawisk pozarynkowych

   4. istotne publikacje:

      1. Gary Becker „Journal of Law and Economics” (czasopismo)

      2. Ronald Coase “The problem of social cost”

      3. Guido Calabresi

      4. Robert Posner “Economic analysis of law”

   5. brak jednego program badawczego; liczne ośrodki:

      1. Chicago Law and Economics

      2. Public Choice

      3. Institutional Law and Economics

      4. Neo-Institutional Law and Economics

      5. szkoła austriacka

   6. założenia:

      1. pokrywanie się systemu politycznego z prawnym i ekonomicznym

      2. człowiek jako ekonomicznie racjonalny podmiot działający

      3. teoria racjonalnego wyboru: modeluje zachowania społeczne i ekonomiczne; przewiduje zachowania indywidualne na bazie koncepcji racjonalności

      4. człowiek jako jednostka starająca się zmaksymalizować zaspokojenie swojego interesu poprzez podejmowanie racjonalnych decyzji i dostosowywanie się do zachodzących zmian

   7. stosowanie metod nauk ekonomicznych do efektywności regulacji prawnych i wyjaśnienia skuteczności prawa

   8. badanie wpływu prawa na państwo, gospodarkę i ludzi

   9. zasadniczym celem prawa jest jego efektywność (uzyskanie jak największego dobrobytu społecznego)

   10. dwa ujęcia Ekonomicznej Analizy Prawa:

       1. pozytywne (deskryptywne): badanie skutków wywołanych przez daną regulację prawną; zastosowanie ekonomii w interpretacji przepisów prawnych

       2. normatywne: badanie czy przyjęte przez ustawodawcę regulacje doprowadzą do stanowionych przez nie celów, jakie rozwiązania mogą do nich doprowadzić i w największym zakresie wykorzystać społeczne dobra

2. Ronald Coase „The problem of social cost” (1960)

   1. relacje między efektywnością systemu rynkowego a wewnętrzną strukturą systemu prawnego oraz między ekonomicznym pojęciem towaru a koncepcją prawa podmiotowego

   2. teoremat Coase’a: niepotrzebna jest interwencja i regulacja państwowa jeśli mamy dobrze zdefiniowane prawo własności oraz ochrony praw prywatnych

   3. „private contracting” może zastąpić regulacje państwowe (efektywna alokacja, zminimalizowanie problemu efektów zewnętrznych)

   4. zamiast prawa regulującego zachowania społeczne może wejść prawo systemu rynkowego

   5. prawo służy wyłącznie do alokacji dóbr w przypadkach, w których istnieją największe bariery

3. Centralna koncepcja L&E:

   1. efektywność odnoszona do intuicyjnej koncepcji wykorzystywania możliwości i nietracenia szans

      1. produktywna

      2. alokacyjna [alokacja dóbr Pareto]

         • I alokacja: A 100, B 1

         • II alokacja: A 99, B 2 [nie Pareto]

         • III alokacja: A 100, B 2 [Pareto]

         • teoria generalnego wzrostu w celu jego promocji

4. Krytyka EAP

   1. interes homo oeconomicus może mieć charakter tak ekonomiczny, jak i psychologiczny

   2. niejasne znaczenie pojęcia „interes”

   3. to prawo wypracowuje kompromis między interesem indywidualnym a interesem społecznym, ograniczając dążenia jednostki

   4. prawo jest podporządkowane zasadom użyteczności ekonomicznej

   5. stosowanie metod empirycznych do nauk prawnych

5. Teoria gier

   1. źródło w matematycznej analizie sytuacji, gdzie występuje konflikt interesów

   2. ma wskazać optymalny wybór zmierzający do osiągnięcia pożądanego rezultatu w konkretnych warunkach

   3. gra o sumie zerowej wyraża pełny konflikt interesów