Pojęcie derywacja: wyrazy niepodzielne słowotwórczo i podzielne: derywaty, konstrukcje, formacje.
Derywacja: to inaczej słowotwórstwo. Zajmuje się opisem wyrazów przede wszystkim pochodnych. Słowotwórstwo (derywacja) jest działem lingwistyki, którego przedmiotem badania i opisu są wyrazy (leksemy) pochodne, inaczej derywaty słowotwórcze.
Wyrazy niepodzielne słowotwórczo – to te, które nie dzielą się w analizie słowotwórczej na podstawę i formant. Do takich wyrazów zaliczamy na przykład: kot, dom, biegać, szary, ale też takie, dla których nie można znaleźć wyrazu podstawowego (np. malina).
Wyraz podzielny słowotwórczo – to te, które dzielą się w analizie słowotwórczej na podstawę i formant. Przykład: kotek.
Derywaty – ma dwudzielną budowę formalną, temat słowotwórczy i formant. Czyli po prostu derywat = wyraz pochodny (np. domowy - dom)
Konstrukcja – konstrukcje fleksyjne są stworzone zgodnie z tym, co przewiduje reguła (wyrazu konstruowane są zgodnie z regułami języka polskiego)
Formacje – wyrazy o określonej budowie słowotwórczej, w których za pomocą analizy słowotwórczej możemy wyodrębnić ich poszczególne części, np. podstawę i formanty (np. dom – domowy)
Pojęcie morfemu. Analiza morfemowa i analiza słowotwórcza. Podstawowe terminy synchronicznej analizy derywatów.
Morfem – najmniejszy, niepodzielny element semantyczny, który jednak samodzielnie nie funkcjonuje ani semantycznie, ani syntaktycznie. To złożony element językowy, składa się z części formalnej (postać) i semantycznej (znaczenie). Związek między nimi ma charakter konwencjonalny. Przykłady morfemów: pis-, ucz-, -arz.
Analiza morfemowa – analiza morfemów rdzennych, gramatycznych, czyli jak jest podzielony wyraz (np. rdzeń + morfem gramatyczny/słowotwórczy)
Analiza słowotwórcza – wykazanie, od jakiego słowa i za pomocą jakiego elementu został utworzony wyraz, który analizujemy.
Podstawowe terminy synchronicznej analizy derywatów:
Derywat w sensie synchronicznym (wyraz pochodny synchronicznie, wyraz motywowany) – będziemy rozumieć taki wyraz, który znaczeniowo (lub składniowo) oraz formalnie wywodzi się od innego wyrazu, tzn.: wyraz, w którego znaczeniu i formie (temacie fleksyjnym lub jego cześci) zawarte jest znaczenie,a także forma innego wyrazu (podstawy słowotwórczej).
Wyraz podstawowy = podstawa słowotwórcza. Temat słowotwórczy = baza. Reszta = formant.
Podstawami słowotwórczymi mogą być różne części mowy: rzeczowniki (ryb – ak, dom – owy), przymiotniki (mal – uch, starz – e(ć) się), czasowniki (włamyw – acz), liczebniki (trój – k(a), zaimki (ty – kać), przysłówki (wczoraj – sz (y)), wykrzykniki i wyrazy dźwiękonaśladowcze (ach-ać), zupełnie wyjątkowo spójniki (gdyb-ać). Podstawy słowotwórcze, które mogą występować samodzielnie to podstawy swobodne, np. ryb(a), mał(y). Podstawy słowotwórcze, które nie mogą występować samodzielnie, to podstawy związane, np. hydro-, foto.
3. Rodzaje formantów słowotwórczych ze względu na budowę i funkcję: prefiksy, sufiksy, interfiksy, infiksy, cyrkumfiksy, postfiksy. Funkcje formantów: strukturalna, semantyczna, składniowa, ekspresywna.
Formant to element formalny (afiks), różniący nowy wyraz od tego, z którego zaczerpnięto jego temat. Formanty:
- prefiksy (przed rdzeniem, np. arcy – mistrz)
- sufiksy (po rdzeniu, właściwe derywatom rzeczownikowym (ogrod – nik), przymiotnikowym (Leś – ny) oraz przysłówkowym (dobrz – e)
- interfiksy (łączą dwa rdzenie, funkcja czysto strukturalna, np. żyw – o – płot) MA JEDYNIE FUNKCJĘ ŁĄCZĄCĄ
- infiksy (afiksy wstawne, umieszczane wewnątrz innych morfemów, np. cząstka –ut-, czyli: słodzi –ut – ki)
- cyrkumfiksy – afiksy nieciągłe, a) prefiksalno – sufiksalne (np. anty – państw – owy)
b) interfiksalno – afiksalne (np. cudz – o – ziemi – ec),
c) prefiksalno – postfiksalne (np. wy – spać się)
- postfiksy (skrajna pozycja w konstrukcji morfemowej, po końcówce fleksyjnej, np. przenieść SIĘ)
Funkcje formantów:
1. Składniowa (syntaktyczna) – polega na zmianie właściwości gramatycznych wyrazu bez zmiany znaczenia, nmp. Biegać – bieganie, czerwony – czerwień./transpozycja
2. Semantyczna – gdy formant zmienia znaczenie wyrazu. Wyróżniamy tu podpunkty: funkcja przedmiotowa (nazywanie nowych rzeczy, zjawisk, czyli całkowita zmiana znaczenia, np.huta-hutnik/mutacja) i funkcja jakościowa (mody fikanie znaczenia wyrazu podstawowego, np.nos to nochal/modyfikacja)
3. Ekspresywna – polega na przekazywaniu informacji o stosunku uczuciowym mówiącego do nazwanych przedmiotów (np. kot – kotek)
4. Strukturalna – polega na urabianiu nowych struktur
4. Typy podstaw słowotwórczych i struktura derywatów. Typy morfologiczne wyrazów pochodnych: derywaty proste, złożenia (composita), skrótowce. Uniwerbizmy.
Podstawa słowotwórcza:
Większość wyrazów jest podzielna słowotwórczo, są zatem wyrazami pochodnymi. Należą do nich wyrazy motywowane (można go odnieść do wyrazu, od którego pochodzi, a który jest dla niego wyrazem podstawowym). Podstawami słowotwórczymi mogą być: Podstawami słowotwórczymi mogą być różne części mowy: rzeczowniki (ryb – ak, dom – owy), przymiotniki (mal – uch, starz – e(ć) się), czasowniki (włamyw – acz), liczebniki (trój – k(a), zaimki (ty – kać), przysłówki (wczoraj – sz (y)), wykrzykniki i wyrazy dźwiękonaśladowcze (ach-ać), zupełnie wyjątkowo spójniki (gdyb-ać).
Derywaty proste – nazwy motywowane odsyłające do rzeczywistości nie wprost, ale za pośrednictwem innego wyrazu/wyrazów. Składa się z podstawy słowotwórczej oraz z formantu słowotwórczego. (np.domOWY)
Złożenia (composita) – wyrazy o dwu podstawach słowotwórczych połączonych interfiksem –o-, -i-, -y-, np. desk – o – rolka. Sufiks łączy funkcję spojenia, nie wnosi żadnych dodatkowych f.
Skrótowce – służą do zastępowania nazw wielowyrazowych zarówno w języku pisanym, jak i mówionym. Dzieli się na typ literowy (np. SMS – pierwsze litery w wymowie i akcent na końcu). Skrótowce od nazw dwuwyrazowych są zawsze literowe. Przysługują im rodzaj gramatyczny i odmiana przez przypadki. Dzielą się na: literowce (UPH), głoskowce (1 litera oficjalnej nazwy, akcentuje się jak polskie wyrazy – WAT), grupowce (sylabowce, skrótowce sylabowe, np. Polfa – Polska Farmacja), skrótowce mieszane (połączenie różnych sposobów odczytywania skrótu nazwy, np. CEZAS – Centrala Zaopatrzenia Szkół)
Uniwerbizmy – pojedyncze słowo, które skraca konstrukcję złożoną z rzeczownika i przymiotnika, np. liceum ogólnokształcące – ogólniak, rower damski – damka. Słowa zachowują swoje znaczenie.
5. Typy derywatów ze względu na udział znaczenia podstawy w znaczeniu derywatu. Derywaty właściwe: regularne semantyczne, nieregularne semantycznie. Asocjacyjne.
Związek znaczeniowy między derywatem a podstawą jest, podobnie jak związek formalny, warunkiem istnienia derywatu. Bez tego związku nie ma wyrazu motywowanego, jedynie niepodzielny wyraz rdzenny, np. stolica, rumak. Związek semantyczny między derywatem a podstawą może być wieloraki i w efekcie istnieją różne typy derywatów. Opis stosunków semantycznych między derywatem a podstawą ułatwia stosowanie pewnego zabiegu technicznego, tzn.konstruowaniu parafrazy słowotwórczej (czyli wielowyrazowego wyrażenia o kształcie definicji, równoznacznego z parafrazowaną nazwą, w której użyty jest wyraz podstawowy).
TYPY DERYWATÓW ZE WZGLĘDU NA UDZIAŁ ZNACZENIA PODSTAWY…
I. właściwe
1. Derywaty zachowujące tożsamość semantyczną podstawy i derywatu.
a) tożsame semantycznie i składniowo (stronnica <- strona)
b) tożsame semantycznie przy różnicy funkcji składniowej (bieganina <- biega[ć])
2. Derywaty, w których znaczenie podstawy stanowi część znaczenia derywatu:
a) regularne sematycznie: znaczenie podstawy i znaczenie formantu obejmują w całości znaczenie leksykalne derywatu, np. lampka to ‘mała lampa’
b) nieregularne semantycznie: znaczenie podstawy i znaczenie formantu nie obejmują całego znaczenia leksykalnego derywatu, w którym występują jeszcze inne składniki semantyczne, np. rybak ‘ten, kto łowi ryby’, sernik ‘ciasto zrobione z sera’.
II Derywaty asocjacyjne, tzw. derywaty, w których znaczenie podstawy nie wchodzi do znaczenia leksykalnego derywatu. Podstawa wskazuje na cechę niedefinicyjną, ale ogólnie kojarzona jest z desygnatem derywatu, np. głuszec ‘ptak, który staje się gluchy’.
Derywaty asocjacyjne stanowią pas przejściowy między wyrazami motywowanymi i niemotywowanymi, np. wyrazy typu ‘maślak’. Derywaty asocjacyjne graniczą z wyrazami niemotywowanymi. Przy derywatach asocjacyjnych można mówić jedynie o peryfrazie słowotwórczej (omówieniu, w którym podstawa słowotwórcza wystepuje jako element pozadefinicyjny, np. lipiec: ‘miesiąc, w którym kwitną lipy’.
6. Funkcjonalne klasy derywatów. Transpozycja, mutacja, modyfikacja. Tzw. derywaty „mieszane”: transpozycyjno – mutacyjne i modyfikacyjno - mutacyjne
Typy derywatów ze wzg.na funkcję formantu:
1) tautologiczne (z formantami o funkcji wyłącznie strukturalnej, brak emocji), np. stronica <- strona, jest ich bardzo mało
2) transpozycyjne (z formantami o funkcji strukturalnej i składniowej), np. mówienie <- mówić
3) o semantycznej funkcji formantu (ewentualnie i o strukturalnej)
- modyfikacyjne, np. kotek, białawy, psisko
- mutacyjne, np. palacz, kwiaciarnia, drewniany
4) mieszane:
- modyfikacyjno – transpozycyjne, np. bijatyka.
- mutacyjno – ekspresywne, np. modnisia, pracuś.
Transpozycja – wszelkie operacje prowadzące do zmiany kategorii gramatycznej. W słowotwórstwie szkoły praskiej ma się na myśli tyko takie derywaty, które mimo transpozycji gramatycznej zachowały znaczenie bazy i nic ponadto. Nie tworzą nowej klasy pojęciowej, lecz jedynie przewartościowują zjawisko już nazwane. Skutek uboczny: „uprzedmiotowanie” cechy lub czynności. Przykład: czytać -> czytnik, czytelnik.
Mutacja: nazwy desygnatów mają zmienną funkcję semantyczną. np. książka -> księgarnia
Modyfikacja – te same derywaty w podstawie słowotwórczej, np. dom -> domek.
7. Rodzaje derywacji właściwej: afiksalna, derywacja paradygmatyczna (zerowa), prozodyczna (akcent, rytm, morfem suprasegmentalny), morfonologiczna (dezintegralna, alternacyjna [jakościowa, adideacja]).
1. Afiksalna (dodatnia) – afiksy to morfemy słowotwórcze występujące:
przed rdzeniem (przyciężki), po rdzeniu (kotek), po końcówkach fleksyjnych (przesunąć się, to są tzw. postfiksy), między składnikami wyrazu złożonego – interfiksy (złotowłosa).
Są wyróżniane także złączenia: prefiksalno – sufiksalne, interfiksalno – sufiksalne, prefiksalno – postfiksalne.
2. Paradygmatyczna (zerowa) – gdy funkcję formantu spełniają końcówki fleksyjne, np. psi -> pies. Występuje wówczas, gdy różnica między derywatem a podstawą polega jedynie na odrębności paradygmatu fleksyjnego, brak jest natomiast jakichkolwiek afiksalnych wykładników derywacji.
- zmiana paradygmatu przenosząca wyraz z jednej części mowy do innej, np. biały -> biel
- zmiana paradygmatu w obrębie tej samej części mowy, np. przeniesienie rzeczowników z deklinacji męskiej do żeńskiej, np. woźny -> woźna
Formant paradygmatyczny występuje także przy przeniesieniu do klasy rzeczowników bądź przymiotników wyrażeń syntaktycznych, którym nadawany jest paradygmat bądź ten sam, który posiadał rzeczownik wchodzący w skład wyrażeń bądź inny: bezsens > bez sensu, bezkwiat > bezkwiatu.
3. Formant prozodyczny, czyli zmiana akcentu, występuje w zrostach zachowujących charakterystyczne dla grup wyrazowych (będących ich podstawami) stosunki składniowe między członami, np. wiAry Godny -> wiarygodny, dObra nOc -> dobRanoc.
morfem suprasegmentalny – morfem modyfikujący rdzeń, nadający mu wartość wraz z parametrami fonologicznymi, w odniesieniu do którego modyfikacja nie jest tylko dodatkiem lub rozszerzeniem formy, lecz podstawą zdefiniowania rdzenia wyższego rzędu.
Morfonologiczna:
- alternacje tematowe: część derywatu wspólna z podstawą może być identyczna z tematem fleksyjnym podstawy, a może różnić się od niego jakościowo lub ilościowo w sposób mniej lub bardziej regularny, np. rącz- ka : ręk- (różnica jakościowa), prywat-ka: prywatn:- (różnica ilościowa).
Różnice występujące w temacie słowotwórczym w porównaniu z podstawą nazywają się alternacjami tematowymi. Alternacje tematowe jakościowe to przede wszystkim wymiany fonetyczne występujące:
a) seryjnie, np. spółgł.twarda/miękka: obrus – obrusik, list – liścik
b) izolowanie(dź – ż) – krawędź – krawężnik.
Alternacje ilościowe to różnego typu ucięcia elementów występujących w temacie fleksyjnym podstawy, które nie wchodzą do derywatów, są to bądź afiksy (np. sufiks –sk- w wyrazie damka ‘damski rower’), bądź elementy synchronicznie nieafiksalne, np. kaczor <- kacz –k – a.
Adideacja – gra słów polegająca na zmianie brzmienia wyrazu w taki sposób, aby kojarzył się z innym wyrazem i otrzymywał przez to nieco odmienne znaczenie i zabarwienie emocjonalne, zwykle humorystyczne, np. terroretyk, złudzenie apteczne.
8. Produktywność i aktywność słowotwórcza. Neologizmy słowotwórcze. Okazjonalizmy i formy potencjalne.
Produktywność słowotwórcza:
W zależności od potrzeb, które nasuwa otaczające nas rzeczywistość, pewne typy i kategorie słowotwórcze są stale uzupełniane nowymi wyrazami, są więc produktywne. Produktywność może charakteryzować również określone formanty i modele słowotwórcze. Oznacza to, że pewne afiksy maja w danej epoce rozwoju języka zdolność tworzenia nowych wyrazów, że pewne modele są w tym celu powszechnie wyzyskiwane.
W zależności od potrzeb, które nasuwa otaczająca nas rzeczywistość, pewne typy i kategorie słowotwórcze są stale uzupełnione nowymi wyrazami, są więc produktywne. Na produktywność wpływa wiele czynników. Jednym z nich jest stopień dokładności informacji znaczeniowej zawartej w strukturze derywatów należących do danego typu albo kategorii słowotwórczej.
Neologizm – nowy wyraz lub stały związek wyrazowy odpowiadający potrzebom komunikacji lub ekspresji języka, nowy pod względem znaczenia lub formy,v tworzony na gruncie danego języka albo zapożyczonego z innego. Termin ten obejmuje zatem fakty frazeologiczne, słowotwórcze i semantyczne.
Neologizmy dzielą się na:
1. Neosemantyzmy
2. Neologizmy frazeologiczne
3. Słowotwórcze (traktowane jako klasa neologizmów leksykalnych, wyodrębniona ze względu na kryterium formalne, oznaczają wyrazy utworzone od jakiejś postawy słowotwórczej na grupie języka polskiego. Od funkcji ekspresywnej, mające w języku powszechnie znane odpowiedniki, np.becikowe.
Okazjonalizm i wyraz potencjalny:
Nie należące do systemu leksykalnego, nieprzewidywalne z punktu widzenia reguł słowotwórczych okazy tekstowe stworzone ad hoc przez mówiącego, nierzadko z naruszeniem normy, np. nastolatek (Kopaliński).
Formacja potencjalna – to konstrukcja przewidywalna na podstawie znajomości reguły słowotwórczej: np. gorącość, wysokość, głębokość. Według O. S. Achmanowej, wyraz potencjalny to „derywat bądź wyraz zlożony realnie nie istniejący w języku, ale mający powstać w każdej chwili zgodnie z produktywnymi modelami słowotwórczymi danego języka”. Inni badacze za wyrazy potencjalne uważają tylko te formacje, które tworzone są zgodnie z językowymi modelami o dużej produktywności.
Neologizmy okazjonalne: absolutne (nie motywowane przez istniejące w języku wyrazy, np. lifting).
Motywowane nietypową podstawą lub izolowanym formantem, np. skejtowanie, babsztyl.
Neologizmy potencjalne – przyjęte do leksyki języka polskiego lub upowszechnione w zasobie leksykalnym określonej grupy społecznej (neologizm epoki, środowiska),np. pisowiec, Lepperowie.
Indywizualizmy utworzone zgodnie z tendencją panującą w systemie, mająca szanse wejścia do leksykalnego zasobu języka na stałe, np. nastolatek, wulgarus.
9. Kompleksowe jednostki systemu słowotwórczego: gniazdo słowotwórcze, łańcuch słowotwórczy, paradygmat słowotwórczy, typ słowotwórczy, kategoria słowotwórcza. Znaczenie strukturalne i wartość kategorialna derywatów.
gniazdo słowotwórcze – grupa wyrazów powiązanych słowotwórczo.
łańcuch słowotwórczy – często jesto to forma potencjalna, nie notują jej słowniki,np. pudel -> pudliczka
Typ słowotwórczy – nowe wyrazy powstają według pewnych wyabstrahowanych z większej liczby struktur identycznych, tworząc grupy nazywane typami słowotwórczymi. Typ słowotwórczy to klasa relacji słowotwórczych zachodzących między klasą w zasadzie jednorodnych wyrazów podstawowych z klasą wyrazów pochodnych mających tę samą wartość kategorialną i ten sam wykładnik formalny.
Kategoria słowotwórcza to klasa derywatów o wspólnej kategorii kategorialnej, np. nazwy wytworów czynności, nazwy subiektów czynności, nazwy obiektów czynności, nazwy czynności. Kategorie słowotwórcze to są klasy wyrazów o takim samym znaczeniu strukturalnym (dającym się odczytać z ich budowy) i niejednakowych wykładnikach (formantach). Wchodzą w skład kategorii semantycznych, które obejmują wyrazy niepochodne i wyrazy pochodne, gwałt, szum. Każda część mowy ma właściwe sobie kategorie i typy słowotwórcze.
Typ słowotwórczy, który tworzą derywaty o tej samej wartości kategorialnej (należące do tej samej kategorii słowotwórczej) i tym samym formancie, to pojęcie podrzędne względem kategorii, np. typ słowotwórczy stanowią nazwy subiektów czynności z formantem –acz, np. zbieracz, palacz.
Znaczenie słowotwórcze i wartość kategorialna:
Na znaczenie słowotwórcze, strukturalne, derywatu nakada się funkcje formantu i znaczenie tematu słowotwórczego w ich wzajemnej relacji. Np. wkładka to ‘obiekt czynności wkładania’, niezależnie od tego, czy leksykalnie wyraz ten oznacza przedmiot wkładany do buta uniemożliwiający prawidłowe chodzenie, czy też dodatek do książki itd.
Uogólnienie znaczeń tematów słowotwórczych prowadzi do wykrycia wartości kategorialnej derywatów, na którą składa się znaczenie przedmiotów i uogólnienie tematu. Przy ustaleniu wartości kategorialnej abstrahuje się od kształcenia i indywidualnych znaczeń tematu słowotwórczego i formantu.
10. Rodzaje słowotwórstwa. Adaptacja. Internacjonalizmy. Kompozycja: zrosty, złożenia, zestawienia.
Rodzaje:
Wśród rodzajów słowotwórstwa (procesu tworzenia słów za pomocą środków słowotwórczych) wyróżniamy derywację właściwą, kompozycję, adaptację.
Istnieje opozycja: derywacja semantyczna i właściwa.
- semantyczna – powstanie nowego znaczenia wyrazu na bazę już istniejącego słownikowego znaczenia tego samego wyrazu. Prochy np.
- właściwa – wywód, wyprowadzenie jednego wyrazu od innego – dokładnie jednego – wyrazu służącego jako baza derywacji.
- słowotwórcza – rozpoznajemy po formantach i formalnej części z bazą. To różni ją od derywacji semantycznej. Te dwie pierwsze bazują na tych samych wyjściowych kategoriach pojęciowych.
Internacjonalizm – wyraz posiadający podobną formę i brzmienie w wielu językach oraz wyrażający tę samą lub zbliżoną treść.
Internacjonalizmy pochodzą najczęściej z języka angielskiego, francuskiego, greckiego lub łaciny. Są rozpowszechnione szczególnie w języku naukowym i technicznym. Często niemożliwe jest określenie, który język jest bezpośrednim źródłem danego internacjonalizmu, ze względu na jego równoczesne rozpowszechnienie się na różnych obszarach (taka sytuacja dotyczy np. wyrazów "polityka" lub "analiza").
Kompozycja – derywacji prostej, opartej na jednym temacie słowotwórczym, przeciwstawia się kompozycję i jej produkty – kompozyta, tj. jednostki leksykalne zawierające co najmniej dwa morfemy rdzenne w swoim składzie.
W samym języku granica między derywacja a kompozycją nie jest ścisła. Takie rzeczowniki jak np. językoznawca, ludożerca, skłonni jesteśmy traktować jako obrazy derywacji, np. językoznawca to nie tyle znawca języków, ile ten, kto uprawia językoznawstwo. Jeśli chodzi o udział kompozycji w obrębie poszczególnych klas części mowy, ogranicza się ona w zasadzie do rzeczowników i przymiotników. Przykłady kompozytów czasownikowych – wliczając w to zrosty – są nieliczne (a przy tym niektóre z nich to, historycznie biorąc, kalki z niemieckiego).
Wewnętrzny podział kompozycji: uwzględnia stopień strukturalnej zawartości. Jest w zrostach, w których wyjściowe formy traca swoja fonologiczną odrębność, stając się jednym wyrazem fonologicznym z jednym akcentem/
Zrosty:
- obywaja się też bez morfologicznych wykładników kompozycji, stanowią bowiem bezpośrednie połączenie członów wyjściowej frazty o jednej leksem. Człony zrostów nie tracą elementów fleksyjnych.
W większości zrostów członem określającym jest człon pierwszy, wyrazy 1.przymiotniki (kurzyślad), 2. Rzeczowniki (duszpasterz), 3. Wyrażenia przyimkowe.
Złożenia właściwe: charakteryzują się brakiem fleksyjnych wykładników relacji syntaktycznych. W języku ogólnym występują najczęściej złożenia o dwóch członach. Np.korkociąg.
W słownictwie specjalnym oraz nacechowanym, poetyckim czy też żartobliwym, spotyka się konstrukcje o strukturze N1 (N1+N2+N3).
Od derywacji prostej złożenia różnią się większą konkretnością i eksplicytnością znaczenia. Tak na przykład nazwy wykonawców czynności. Postaci złożeń zawieraja nie tylko wytwórców czynności, lecz także jej obiekt.
Interfiksy złożeń:
1. –o- po członach a)rzeczownikowych – gwiazdozbiór, b) przymiotnikowych (dobrobyt),c)czasownikowych (wirolot)
2. –i- w członach czasownikowych, przymiotnikowych
3. –u- w członach liczebnikowych (dwusetny)
4. Zero morf. –interfiksalne, brak
Formanty złożeń:
Formantem złożenia może być
a) sam interfiks, tj. morfem słowotwórczy występujący między członem złożenia, jest to typ formantu charakterystyczny dla tzw. złożeń czystych, przede wszystkim rzecz-czas (nerwoból), przymiotnikowo –rzeczownikowych
b) interfiks + sufiks (dziesięciolatek)
c) interfiks + paradygmat fleksyjny (stawonog)
d) sam sufiks przy bezpośrednim zespoleniu formy liczebnikowej lub przysłówka z drugim członem złożenia
e) sam paradygmat fleksyjny, zakres jego występowania jest taki sam, jak zakres formantu sufiksalnego.