7.Teoria lokalizacji działalności gospodarczej
Pojęcie lokalizacji działalności gospodarczej oznacza umiejscowienie wielkości i rodzaju działalności gospodarczej, obiektu lub zespołu obiektów w określonym obszarze.
Termin lokalizacji można rozpatrywać dwojako:
Statycznie – opis istniejącego rozmieszczenia, gęstości, struktury i powiązań zjawisk społeczno-gospodarczych w przestrzeni
Dynamicznie – rozwój struktur i systemów przestrzennych, rozmieszczaniu nowych elementów w przestrzeni, tworzenie i badanie normatywnych modeli służących podejmowaniu decyzji o racjonalnym lokalizowaniu tych elementów
Lokalizacja ogólna – polega na wyborze określonego regionu, a następnie miejscowości, w której miałby być zlokalizowany dany obiekt
Lokalizacja szczegółowa – skupia się na oznaczaniu terenu realizacji rozpatrywanego przedsięwzięcia, a więc sporządzaniu projektu zagospodarowania i rozmieszczenia poszczególnych elementów obiektu oraz określeniu jego relacji z sąsiednimi obiektami i infrastrukturami
Przedmiotem lokalizacji może być pojedynczy obiekt, grupa obiektów jednego rodzaju działalności gospodarczej lub grupa obiektów różnych rodzajów działalności gospodarczej.
Klasyfikacja czynników lokalizacji:
Czynniki tradycyjne i nowe
Czynniki obiektywne i subiektywne
Czynniki twarde i miękkie
Czynniki lokalizacji:
Czynniki środowiskowe – zasoby środowiska geograficznego, które nie tylko samo występowanie, ale przede wszystkim koszt ich pozyskania oraz opłacalność ich wykorzystania są niezmiernie istotne; czynniki te określają treść przestrzeni geograficznej
Czynniki przestrzenne – charakteryzują wymiary przestrzeni geograficznej; zaliczamy do nich: kształt i wielkość terenów, odległość, dostępność, położenie względem innych obszarów
Czynniki ekonomiczne – determinowane są bieżącą sytuacją społeczno-gospodarczą, a tworzą je: stabilny wzrost, poziom inflacji i cen, wielkość i struktura kapitału, wielkość i chłonność rynku zbytu, wydajność i koszty pracy, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej oraz innych form zagospodarowania
Czynniki społeczno-kulturowe – zaliczamy do nich: mentalność społeczności danego obszaru, jej nastawienie do przemian społeczno-gospodarczych, aktywność i poziom przedsiębiorczości, poziom wykształcenia i kultury, wielkość i struktura konsumpcji, sytuacja na rynku pracy
Czynniki polityczne – są zależne od zarówno państwa, jak i od społeczności lokalnych; wynikają z charakteru władzy, zakresu kompetencji
Czynniki prawno-administracyjne – w zasadniczym stopniu są konsekwencją czynników politycznych, bowiem stabilność polityczna w dużej mierze determinuje stabilne regulacje prawne; przez czynniki administracyjne rozumiemy natomiast zasięg wpływu administracji na ustalenia lokalizacyjne; szybkość i elastyczność funkcjonowania administracji zależne od jej poziomu i struktury organizacyjnej, stanowią jeden z najważniejszych czynników lokalizacyjnych w tej grupie
Czynniki techniczno-technologiczne – związane są z postępem naukowo-technicznym, obejmującym zarówno rozwój nauki, jak i wykorzystanie nowych technologii w sferze materialnej i niematerialnej
Klasyfikacja barier lokalizacyjnych:
Bariery zasobowe – oznaczają brak lub niedostateczną ilość takich zasobów, jak: siła robocza, surowce mineralne, woda, infrastruktura, przestrzeń geograficzna itd.
Bariery instrumentalne – stanowią instrumenty kształtowania przestrzennej struktury społeczno-gospodarczej i mają charakter administracyjny, prawny i ekonomiczny
Inne rodzaje barier lokalizacyjnych
Kryterium podziału | Typ bariery | Przykład bariery |
---|---|---|
Stopień złożoności | - elementarne -złożone |
- oddziaływanie jednego czynnika - oddziaływanie splotu czynników |
Zasięg przestrzenny | - lokalna - regionalna - krajowa |
- obejmujący obszar gminy - obejmujący obszar województwa - obejmujący obszar państwa |
Występowanie w czasie | - istniejąca - potencjalna - stała - okresowa |
- aktualny brak siły roboczej - prognozowany brak siły roboczej - permanentna - sezonowy brak wody |