Słowacki Raj
Obszar w południowo-wschodniej Słowacji, przy granicy z Węgrami, stanowiący zespół równin i płaskowyżów krasowych. Jest północną częścią jednostki geomorfologicznej, zwanej Krasem Słowacko-Węgierskim. Stanowi on bardzo swoistą część Wewnętrznych Karpat Zachodnich w postaci wypreparowanych tektonicznie i erozyjnie płaskich stoliw, zbudowanych z triasowych wapieni. Stoliwa te, zwane „planiniami”, dzielą kanionowate doliny Murami, Sztytnika, Slany, Blatnicy, Bodwy oraz selektywnie wypreparowane w łupkach i marglach szerokie podoły Turny i Jóswa. Wyróżnia się planiny: Koniar, Pleszywiecką, Silicką, Zadzielską, Jasowską i Aggletecką. Najważniejszym wzniesieniem jest Štit (851 m), w północnej części Planiny Pleszywieckiej, ale powierzchnia stoliw leży na ogół w poziomie 450-600 m. Jest ona usiana lejami i uwałami o głębokości od 5 do 30 m i średnicy do 200 m w ilości do 80 na jeden km2. Występują również pionowe przepaście z których Barazdaláš osiąga 205 metrów głębokości, zaś Silicka ladnica 85 metrów, przy czym na jej dnie przez cały rok utrzymuje się lód. W głębi stoliw występują rozległe jaskinie, z których największa, przecięta granicą czechosłowacko-węgierską nosi nazwę Domica – Aggletek i ma 25 km długości, stanowiąc dzięki pięknym naciekom i podziemnej rzece „Styks” dużą atrakcję turystyczną. Na wapieniach występują zarośla kserotermiczne z macierzanką, głogiem, ostnicami itp
Park Narodowy Słowacki Kras o powierzchni 346 km2 (plus chronione pasmo o powierzchni 117 km2) jest współcześnie drugim najmłodszym parkiem narodowym na Słowacji. Od 1973 roku to niezwykłe, cenne, przyrodnicze środowisko z doskonale rozwiniętymi krasowymi zjawiskami znajduje się pod ochroną. Jego wagę i znaczenie umacniał fakt, że zaliczono go do sieci biosferycznych rezerwatów w ramach programu UNESCO Człowiek i biosfera. Na terenach Słowackiego Krasu pod ścisłą ochroną znajduje się 10 rezerwatów przyrody, 6 pomników przyrody i 16 narodowych pomników przyrody.
JASKINIA DOMICA
Leży w południowo-zachodniej części Słowackiego Krasu na Płaskowyżu Silickim (Silickej planine). Stanowi ona część większego systemu jaskinnego z jaskinią Baradla na terytorium Węgier o całkowitej długości około 25 km. Dzięki swojemu znaczeniu oraz unikalnej formie została ona wpisana na Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego ludzkości UNESCO.
Otwór wejściowy położony jest na wysokości 339 m n.p.m. Mimo, iż była odkryta w roku 1926, została udostępniona zwiedzającym dopiero w roku 1932. Domica charakteryzuje się dużymi, przestronnymi komnatami - znany jest na przykład Majkov dóm z kaskadowymi jeziorkami nazywanymi Łaźnie Rzymskie. Wnętrze jaskini jest wyjątkowo bogate w przeróżne nacieki, kaskadowe jeziorka, cebulowe stalaktyty i pagodowe stalagmity. Żyje tu około 1500 sztuk nietoperzy, reprezentujących aż 16 różnych gatunków.
Jaskinia ze względu na swoje naturalne piękno została wykorzystana przez filmowców podczas kręcenia filmowej wersji słynnej bajki Pavla Dobšinskiego „Sól cenniejsza niż złoto”.
JASKINIA GOMBASECKA
Jaskinia, która zdobyła sławę dzięki wyjątkowo cienkim nawisom w kształcie piórek, znajduje się na zachodnim zboczu Płaskowyżu Silickiego w Słowackim Krasie.
Jej otwór wejściowy położony jest na wysokości 250 m n.p.m., około 11 m nad Czarnym źródłem. Została odkryta w roku 1951 przez rożniawskich speleologów, którzy dotarli do niej przez Czarne źródło. Jaskinia powstała dzięki krasowemu rozpuszczaniu się skał wapiennych i erozyjnemu oddziaływaniu podziemnego Czarnego Potoku, który płynie z Silickiej ladnicy.
Najcenniejsze są tu cienkie nawisy w kształcie piórek, które miejscami osiągają długość do 3 m. Są tu obecne także inne formy stalaktytów i stalagmitów oraz różne rodzaje kory nawisowej. Interesująca jest także przestronna Marmurowa Komnata, której stożkowe stalagmity przypominają tropikalne mrowiska.
W 1968 roku Jaskinia Gombasecka stała się pierwszą jaskinią, w której zaczęto wykorzystywać speleoterapię do leczenia chorób układu oddechowego.
OCHTIŃSKA JASKINIA ARAGONITOWA
Położona w Pogórzu Rewuckim w środkowej Słowacji, Ochtińska Jaskinia Aragonitowa (Ochtinská aragonitová jaskyňa) jest światowym unikatem i wyjątkowym zjawiskiem przyrodniczym podziemnego krasu. Przyciąga ona zwłaszcza różnorodnością i bogactwem wyściółki aragonitowej oraz specyficznym rozwojem podziemnych korytarzy.
Droga do jaskini prowadzi przez sztolnię o długości 145 m, która przekształca się w jaskinię na wysokości 642 m n.p.m. Z całkowitej długości 300 m, od 1972 roku udostępnionych jest dla zwiedzających 230 m.
Na podstawie danych o jej długości można przypuszczać, że nie chodzi w tym przypadku o dużą jaskinię. Jest ona jednak wyjątkowo cenna, zwłaszcza dzięki aragonitowym nawisom (zwłaszcza znanemu wytworowi jakim jest Serce Grodku), które stanowią jedyną tego typu formę w Europie Środkowej. Na całym świecie podobnych jaskiń jest zaledwie kilka.
Ochtińską Jaskinię Aragonitową odkryto w 1954 roku. Powstała w soczewce białego, miejscami niebieskoszarego wapienia krystalicznego, który znalazł się wśród innych skał dzięki chemicznemu oddziaływaniu wód atmosferycznych.
Bogate i rozmaite formy aragonitowe w postaci igiełek, spiral, gałązek oraz krzaczków korali tworzą niezwykle różnorodną galerię przepięknych obrazów. Za najpiękniejsze miejsce w jaskini uznawana jest Komnata Drogi Mlecznej.
Literatura:
Jerzy Kondracki, „ Karpaty”, WSiP, 1978, Warszawa
http://www.slovakia.travel/entitaview.aspx?l=5&smi=408033&ami=408033&llt=1&idp=2534
http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82owacki_Kras
http://www.slovakia.travel/entitaview.aspx?l=5&idp=2526