Koncepcja dotycząca człowieka:

1. Koncepcja teologiczna – w momencie urodzenia człowiek jest już wyposażony w cechy istoty społecznej

2. Koncepcja socjologiczna – człowiek uspołecznia się w toku socjalizacji

Natura człowieka – potrzeby: miłość, bliskość, intelektualne

Koncepcja abstrakcjonistyczna:

(Simmel) człowiek jest podmiotem działań i zachowań, analiza różnych form w jakich występuje życie społeczne

Koncepcja naturalistyczna:

Jednostka jako przedstawiciel gatunku, określanie reakcji zachodzących w organizmie przez impuls

Koncepcja realistyczna:

(Arystoteles) Istota ludzka jako istota społeczna – założenia:

1. jednostka nie rozwija swoich cech poza społeczeństwem

2. jednostka rozwija się przez całe życie, nie jest gotowym tworem

3. jednostka podmiotem życia społecznego

Emergentny strukturalizm socjologiczny :

1. ontologiczny – dotyczy bytu czy jest realny

2. epistemologiczny - dotyczy granic poznania struktur

3. metodologiczny – dotyczy metod badawczych jakimi poznajemy rzeczywistość

Holizm – traktowanie mikrostruktur jako całości

Emergencyjność zjawisk społecznych: jakościowa różnorodność zjawisk społecznych, przejawia się w istnieniu pewnych obszarów rzeczywistości zwanych poziomami:

1. działanie jednostki

2. mikrostruktury społeczne

3. makrostruktury społeczne

3 wymiary mikrostruktury:

1) dominacja – podporządkowanie

2) przyjacielskich działań – nieprzyjaznych działań

3) orientacji instrumentalnej – orientacji ekspresyjno – emocjonalnej

Miejsce jednostki: osoba przypisana do danej pozycji, spełniająca wymogi przypisanej roli, będąca obiektem nacisków określonej struktury

3 typy stosunków społecznych :

1. struktury quasi – grupowe – mikrostruktura, makrostruktura

2. bliskiego dystansu – przyjrzenie się strukturze w grupie bliskości

3. dalekiego dystansu – struktura to rodzaj geometrii układu, rodzajem ogólnej formy którą mają różnorodne formy

Wielopoziomowa teoria socjologiczna:

1. teorie wyjaśniające jednostkowe działania, postawy, cechy, jednostka podstawą przedmiotu teorii

2. wyjaśniające działanie najelementarniejszych struktur ponadjednostkowych : rola, pozycja (poziom mikrosocjologii)

3. wyjaśniające wielkie procesy i struktury (poziom makrosocjologii)

4. wyjaśniające właściwości, działanie i strukturę świata społecznego (poziom ogólny)

Wspólnota i stowarzyszenie: (Tőnnies)

1)

• istnienie więzi między ludźmi jest warunkiem wstępnym istnienia wszelkich zjawisk społecznych

• więź jest przeciwieństwem wolności oznacza powinność, brak pozwolenia, jest czynnikiem warunkowym wolności

• wolność w tej konwencji terminologicznej jest wolnością absolutną

• wolność społeczna nigdy nie jest absolutna

• człowiek może doświadczyć wolności, ale zawsze będzie ona ograniczona

2)

• wszystkie zjawiska, obiekty społeczne istnieją tylko w wyobrażeniach ludzi

• rzeczywistość społeczna istnieje z woli ludzi, nie tak jak rzeczywistość przyrodnicza

• stosunki i zrzeszenia są bezpośrednio obecne tylko w świadomości uczestników

3)

• Jestestwa społeczne to „rzeczy” zrodzone z życia społecznego, wytwory ludzkiego myślenia

• Jestestwa dominują, przytłaczają jednostkę odbierając jej zdolność wywierania na nie wpływu

• Wyobrażane jestestwa społeczne nie podlegają dowolnym zmianom zgodnie z wolą jednostki

• Jestestwa eliminują z życia wolność

3 rodzaje jestestw:

• Stosunki

• Zbiorowości

• Zrzeszenia

Cechy jestestw:

• Rzeczy społeczne istniejące w ludzkiej myśli

• Wynikają z faktu więzi międzyludzkiej, która jest produktem ludzkiej woli

• Muszą istnieć w wielu głowach na raz

• Mają charakter wyobrażeniowy

• Są empiryczne

• Są abstrakcyjne, ale konkretyzują się przez przyporządkowanie obiektów np. rodziny gminy, rody, klasy, narody

4. Wszystkie stosunki społeczne są tworami ludzkiej woli

1. Wola arbitralna : wola będąca wynikiem namysłu i wyrachowania, wypływa z głębi jaźni; działanie na jakieś zewnętrzne cele

2. Wola organiczna : wola z niedostępnej dla refleksji głębi ludzkiej jaźni; działąnie z wewnętrznej potrzeby

Wspólnoty : Wszystkie rodzaje więzi w których przeważa wola organiczna

Społeczeństwa / stowarzyszenia : kształtowane przez wolę arbitralną

Treść idei wspólnoty :

• Styczności ludzkie oparte na zależnościach wynikają z najgłębszych potrzeb człowieka

• Wszystko co intymne, pierwotne, polegające na prywatnych wartościach

• Wartość miłości, wzajemne rozumienie, zdolność do tworzenia wspólnego życia

• Dominacja więzi pokrewieństwa

• Czynnikami kontroli są tradycja i zwyczaje

• Łączy ze sobą ludzi jako osobowości

Grupy pierwotne (Cooley) : ścisłe zespolenie jednostek przez stosunki osobiste i współpracę, są podstawowym czynnikiem do tworzenia natury społecznej jednostki i jej społecznych wyobrażeń, zespolenie się indywidualność by osiągnąć cel grupy

Warunki istnienia grupy społecznej : kontakty twarzą w twarz, mała liczba, intymność, brak barier uniemożliwiających kontakt, związki między członkami nie mogą być wyspecjalizowane, angażowanie osobowości, elastyczna zmienność funkcji, względna trwałość.

3 grupy pierwotne:

1. Rodzina

2. Grupa koleżeńska

3. Grupa sąsiedzka

Teza socjologiczna systemu Durkheima : fakty społeczne powinny być traktowane jak rzeczy, czyli docelowy przedmiot dociekać socjologa

Fakty społeczne to wszystkie działania społeczne ( więzi, prawo, sposoby działań), fakty są zewnętrzne wobec jednostki, są obiektywne i podlegają ogólnym prawom.

Społeczeństwo nie może być rozumiane zgodnie z koncepcja atomistyczną lub indywidualistyczną, jest sui generis.

Tezy o swoistości świata społecznego :

1. Społeczeństwo to synteza jednostek tworzy nową dziedzinę rzeczywistości (synteza sui generis wyłania nowe grupy)

2. Przekonanie, że rzeczywistość społeczna jest dla jednostki rzeczywistością zastaną (wymuszony charakter działań)

Realizm racjonalistyczny : społeczeństwo jest zewnętrzne, w czasie uspołeczniania staje się coraz mnie zewnętrzne, bo jest coraz silniej obecne w jednostce.

Rodzaje samobójstw :

1. Samobójstwa egoistyczne – słaba więź między jednostką, a grupa

2. Samobójstwa altruistyczne – zbyt duża więź między jednostką a grupą

3. Samobójstwa anomiczne – rozpad więzi między grupą, a jednostką

Różnice między diadami i triadami ( Simmel) :

1. Triadzie większe poczucie trwałości

2. Triada jest zbiorowością, większe zespolenie w triadzie

3. W diadzie występuje intymność, w triadzie jest ona kontrolowana lub ograniczona

4. W triadzie istnieje delegowanie obowiązków i odpowiedzialności

5. Pojawienie się kozła ofiarnego niszczy diade, w triadzie prowadzi do przebudowy

6. W triadzie obecność trzeciej osoby pozwala przezwyciężyć rozbieżności

W triadzie można : zawierać koalicje, wyłonić reprezentanta, głosować, stosować strategie dziel i rządź oraz mediację

Dynamika małych i dużych systemów społecznych :

1. Małe, scentralizowane grupy rzucają do akcji całą siłę jaką mają, w dużych istnieje rezerwa

2. Mała grupa narzuca wspólne postawy, w dużej jest to nie możliwe bo jest różnorodna

3. W Małych grupach jest mniejsza tolerancja

4. Małe nie zawierają podgrup które są pośrednikiem między jednostką a zbiorowością

5. W małych grupach napięcie prowadzi do integracji lub rozpadu, w dużej do rozłamu

6. Małe grupy dysponują środkami do manipulacji konfliktem, w dużych grupach jest kontrolowanie konfliktu

7. W Małych integracja przebiega przez podtrzymanie napięcia lub zmianę norm , w dużych reorganizacja

8. W małych jedna indywidualność determinuje resztę członków w dużych może istnieć wiele indywidualności

9. Mniejsze zdeterminowanie w dużych grupach

Treść : to wszystko to co w postaci popędu, celu, fizycznej obecności jest w jednostkach podstawą oddziaływania na innych i podlega ich oddziaływaniom.

Uspołecznienie : ludzie tworzą grupę by zaspokoić swoje potrzeby np. rodzina, klub sportowy

Cechy zbiorowości (Freud) :

1. Trwałość składu grupy

2. Jednostki z wyobrażeniem o zadaniach grupy

3. Grupa powinna być w relacjach z innymi

4. Posiada tradycje, zwyczaje, organizacje

5. Wewnętrzne zróżnicowanie zadań ( ról i pozycji)

Współczynnik humanistyczny ( Znaniecki) : fakty społeczne są związane z działaniem ludzkim, zawsze są czyjeś, badać je można tylko z perspektywy osób w nich uczestniczących.

Więź o charakterze selektywnym : wiązanie członków i oddzielanie od grupy nie członków

Jadro grupy : szef , wszyscy członkowie są z nim powiązani

Ponadindywidualna jaźń społeczna : zbiorowa świadomość, myślenie w kategoriach „my”

Dobra grupowe :

1. Materialne – terytorium, pomieszczenie

2. Duchowe – zwyczaje rytuały, język

Instytucje : początkowo dobrowolne, zinstytucjonalizowane, wprowadzają porządek i normy grupowe

Teoria roli społecznej :

1. Krąg społeczny – dyktuje role wzajemnie wobec siebie

2. Jaźń społeczna jednostki – obraz istniejący w kręgu społecznym, jak jednostka się definiuje, koncepcja roli jaką posiada jednostka

3. Stan socjalny ( status jednostki ) – prawa przysługujące jednostce w kręgu

4. Funkcja społeczna – obowiązki jakie oczekuje od nas dany krąg

Indukcja (Homans) : od szczegółu do ogółu, dedukcja : od ogółu do szczegółu, Indukcyjna strategia budowania teorii socjologicznej – zwolennik obserwuje i bada aktualne działania i zachowania ludzi

1. Abstrakcje pierwszego rządu – aktualne zdarzenia w grupie – czynności, interakcje, uczucia, patrzymy co kto robi i jakie towarzysza temu uczucia

2. Abstrakcje drugiego rzędu – oderwane od zdarzeń zachodzących w grupie

Grupa : system społeczny części wzajemnie powiązane ze sobą, wszystkie elementy tego systemu, traktowane jako jego środowisko zewnętrzne

Twierdzenia dotyczące powiązań między czynnościami, interakcjami uczuciami :

1. Im większa częstotliwość interakcji tym większy stopień wzajemnej sympatii

2. Jeśli uczucie sympatii wzrasta to wzrasta też jej aktywność

3. Im częściej osoby wchodzą w interakcji to podobne stają się ich czynności, uczucia

4. Im wyższa pozycja w grupie tym bardzie konformistyczne podejście

5. Im wyższa pozycja społeczna tym większy zakres interakcji

6. Im wyższa pozycja społeczna tym więcej osób wchodzi pośrednio lub bezpośrednio w interakcje

7. Im częstsza różnica w pozycji społecznej tym częstsze interakcje

8. Im częstsza interakcja gdy żadna ze stron nie przejawia do niej chęci częstszej niż inne tym większa obopólna sympatia

9. Gdy 2 osoby wchodzą w interakcje a tylko jedna chce to będzie to powodować wrogość i ograniczenie kontaktów

Elementarne zasady zachowania społecznego :

1. Twierdzenie o sukcesie – jeśli jakieś działanie jest często nagradzane to zwiększa się prawdopodobieństwo jego powtórzenia

2. Twierdzenie o bodźcu – bodziec był powodem sukcesu, podobny bodziec zwiększa prawdopodobieństwo że jednostka podejmie działanie

3. Twierdzenie o wartości – im większa wartość rezultatu działania to prawdopodobnie podejmie się to działanie

4. Twierdzenie o deprywacji – gdy obniża się wartość nagrody zmniejsza się motywacja

5. Twierdzenie o agresji – działanie prowadzi do otrzymania nagrody lub kary – reaguje się agresją bo rezultaty są niewspółmierne do ceny

6. Twierdzenie o racjonalności – wybieranie rozwiązania prawdopodobnego do osiągnięcia bazuje na obserwacji, kalkulacji

Początki szkoły : human relabions związane z badaniami : Mayo, Turnera, Whiteheada, Roetlishbergera, Dicksona

Badania w zakładach hawthorne stosunku zmęczenia do warunków pracy przez temperaturę, warunki pracy, motywacje.

Eksperyment 1 faza : kontrola 6 pracowników – pomieszczenie zmianowanego montażu – efektywność ciągle wzrasta ( efekt hawthorne) – bycie obserwowanym zwiększa efektywność

Eksperyment 2 faza : wywiad z ok. 20 tys. pracowników by ustalić czynniki wpływające na satysfakcje pracy

Eksperyment 3 faza : 14 pracowników, ta sama praca inne pomieszczenia; wydajność uzależniona od tego kto z kim pracuje

Socjometria (Moreno) : 1923 r. powstaje laboratorium wiedeńskie (początek socjometrii)

Rzeczywistość społeczna ma charakter socjometryczny (abstrakcyjny) o charakterze emocjonalnym. Struktury socjometryczne są całościami, stanowią rodzaj konfiguracji – zmiana jednej jednostki nie zmienia całości.

Grupa społeczna składa się nie z jednostek tylko z atomów społecznych

Atom społeczny : najmniejsza jednostka grupy społecznej określa sumę struktur międzyludzkich wynikającej z relacji wyboru i odrzucenia wokół jednostki, są tworzone spontanicznie, petryfikują się (utrwalają) ale nie uzyskują autonomii, są względnie trwałe.

Tele : spoiwo grupowe , powoduje, że jednostki są atrakcyjne lub odpychają się co powoduje przepływ uczuć i kształtuje poczucie związku, funkcje: spójność grupy, komunikacja wzajemna, wzajemność relacji, wspólne doświadczenia.

Każda grupa ma dwa współistniejące porządki :

1. Sztywne porządki społeczne, oficjalne

2. Porządek społeczno-afektywny – strukturalizuje się spontanicznie

Konsekwencją Tele jest powstanie złożonych struktur socjometrycznych.

Efekt socjodynamiczny : preferowane są osoby które cieszą się popularnością w grupie, a rzadko wybierane osoby które izolowane

Rodzaje struktur socjometrycznych :

1. Para (A-B)

2. Łańcuch (A-B-C)

3. Gwiazda – duża liczba wyborów

4. Sieć – wszyscy wybierają siebie wzajemnie

5. Klika – podgrupa wzajemnie wybierających się osób, będąc członkami większej grupy, odrzucając pozostałych członków

Socjologiczna samoocena : pytanie o to kto z grupy mnie wybiera, a kto odrzuca

Test „ zgadnij kto” : technika nominacji – pytanie kto jest w grupie najbardziej lubiany

Teoria pola (Lewin) : grupa jako dynamiczna całość, zmiana jakiegoś elementu powoduje zmiany pozostałych części.

Elementy koncepcji :

1. Teoria pola (fizyka) – istnieją pola rozchodzenia się siły elektromagnetycznej, które istnieją nawet jeśli nie maja cząsteczek na które mogą działać , wiedza o właściwościach pola pozawala wyjaśniać procesy fizyczne, każde pole ma swoją historie (to co jest teraz jest zależne od tego co było), zachowanie obiektu w polu uzależnione jest od rozkładu sił działających w obiekcie.

2. Koncepcja całości jako dynamicznego układu - dynamiczna całość ma cechy żywego organizmu i skłonność do dynamicznej równowagi w środowisku, dzięki wewnętrznej organizacji całość trwa

3. Antyredukcjonalizm - zjawiska psychologiczne

4. Antyarystotelizm – niedocenianie roli sytuacji, procesy zdeterminowane przez właściwości jednostki – instynkty, dziedziczność, inteligencje.

Pole psychologiczne : jednostka ze swoimi cechami i zdeterminowane czynniki środowiskowe

Teorie pola w wyjaśnieniu klimatu grupy :

1. Styl autorytarny – najważniejszy przywódca, podporządkowanie, ograniczenie wolności, system kar, przywódca decyduje o polityce grupy

2. Styl demokratyczny – uzgadnianie, grupa ustala i decyduje o działaniach, obiektywny przywódca

3. Styl liberalny – całkowita wolność, decyzje bez kontroli, brak zaangażowania przywódcy

Odkrycia Lewina :

1. W stylu autorytarnym jest duże napięcie, komunikacja przez niejasności, dominacja jednych nad drugimi, pojawienie się kozłów ofiarnych, akty wrogości

2. W stylu demokratycznym jest dużo przejawów zadowolenia, obiektywne postawy, poczucie wspólnoty i wspólnych celów

Systemy quasi grupowe :

1. Podstawowe elementy grupy – złożone struktury i inne podstawowe obiekty społeczne mające własny byt

2. Pierwotne elementy – pozycje, statusy, role społeczne, miejsce jednostki w strukturze, rola społeczna czyli działania związane z pozycją.

3. Struktury quasi grupowe – więcej niż jedna grupa lub ich elementy w obrębie danej grupy,

Pojęcia : pozycja, rola osobowość (cechy charakterystyczne), stratyfikacja (hierarchia)

Podstawowym tworem struktury małej grupy są : normy, cele, kultura, oczekiwania

Stratyfikacja - element statusu społecznego, układ hierarchiczny

Struktury wewnątrz grupowe : stabilne, kształt zależy od okoliczności, sytuacji w grupie i cech jednostki.

Stratyfikacja statusów : uogólnia status, statusy decydują o interakcjach, wpływają na cechy.

Role społeczne : rola to struktura wielopoziomowa, ma 2 ogólne poziomy :

1. Strukturalnie narzucone nakazy roli – społeczne przepisy i żądania dotyczące zachowań

2. Osobowościowa definicja roli – elementy z poziomu pierwszego które zostały przyswojone przez jednostkę i stały się częścią jej osobowości

Strukturalne nakazy roli obejmują :

1. Ułatwienia roli – pewne normy wchodzące w skąd nakazów i zakazów roli są łatwo zauważalne

2. Dylematy roli – wieloznaczne , niejasne normy

Osobowościowa definicja roli :

1. Koncepcja roli – system normatywny płynący ze struktury społecznej

2. Odgrywanie roli – własne zachowania i wymaganie zachowań od innych

Wewnętrzna stratyfikacja roli jednostki :

1. Cechy podstawowe – niezbędne, decydujące o roli wyznaczające jej charakter

2. Cechy wystarczające – brak ich istotnie odbija się na charakterze roli

3. Cechy perfekcyjne – brak ich nie pozbawia istoty roli

Alienacja : gdy rola została nam narzucona, nie utożsamiamy się z nią

Sytuacja zgodności : nakazy strukturalne zgodne z przekonaniami jednostki

Rozłam w roli : rozłam w tym co strukturalne i osobowościowe

Scalenie jednostki z rolą : odegranie roli zgodnie z nakazami

Zespół ról społecznych : odgrywanie ról w grupie i poza nią z innymi osobami, nie można odgrywać ról bez społeczeństwa

Mechanizmy strukturalne – z logiki struktury :

1. Pomijanie oczekiwań od osób mnie ważnych statusowo

2. Pewne działania jednostki nie są poddawane ocenie grupy

3. Jednostka eliminuje z zespołu konfliktowe pozycje

4. Zjednoczenie osób o ogniskowym statusie by się zjednać

Mechanizmy indywidualne – konkretna rola społeczna :

1. Hierarchizacja co jest najważniejsze

2. Redukowanie pełnionych ról

3. Oddziaływanie ról na siebie

4. Przenoszenie obowiązków na kogoś innego

5. Rozszerzenie – podejmowanie tylu ról ile się da

6. Budowanie barier przeciwko nowym obowiązkom

Prosty zespół ról : partnerzy nie różnią się zbytnio od siebie ze względu na status i pozycje

Złożony zespół ról : partnerzy różnią się statusem, duża zmienność osób, im bardziej złożony zespół tym bardziej rolą jednostki kierują wewnętrzna dysproporcje; daje większą swobodę działania, bardziej respektuje różnice.

Role społeczne :

1. Formalna – zwerbalizowana, zinstytucjonalizowana, zawodowa

2. Nieformalna – w małym stopniu zwerbalizowana, niedookreślona; narzuca ją nam społeczeństwo i kształtuje obraz samego siebie

Czynniki motywujące do odgrywania roli :

1. Powiązanie wymogów roli z poczuciem własnej wartości – człowiek ceni siebie za to za co go cenią inni

2. Działalność systematyczna – jeśli przynosi nagrody ulega doskonaleniu, tworzą się standard dobrego wykonania

Nadawca roli : dla rozumienia treści roli i współtworzenia postaw i zachowań, posiada 3 układy odniesienia : porównawczy, normatywny, oceniający

Role jako mechanizm kontroli :

1. Przyjęcie roli zmienia postrzeganie osoby przez innych, co wpływa na zachowanie i autoprezentacje

2. Przyjęte role zmieniają zachowania ludzi, sposób ich myślenia, samoocenę

Aspekty stosunku jednostki do ról społecznych: przystosowanie do roli, manipulacja, negacja, kreacja roli, proces

Jeśli wyróżniająca rola jest negatywna to:

1. Próba odrzucenia roli

2. Dążenie do zmiany otoczenia, gdzie większość osób pełni podobne role

3. Gdzie rola ta będzie oceniana pozytywnie

Teoria naznaczenia społecznego : przypisywanie komuś roli i postrzeganie jej przez tą role, działa na jaźń odzwierciedloną

Dewiacja jest wtedy konsekwencją: określonych reguł, kategoryzacji ludzi, stereotypów, sankcji, oczekiwań

Techniki neutralizacji do zaadaptowania roli :

1. Negacja odpowiedzialności – przekonanie o braku możliwości kierowani swoim życiem

2. Negacja krzywdy – nie uznanie zachowania za krzywdę

3. Negacja ofiary – ofiara winna zachowania- prowokacja

4. Potępienie potępiających – znajdywanie negatywnych cech

5. Odwoływanie się do wyższych lojalności – „ w imię miłości”

Fetyszyzacja roli : rola sama dla siebie staje się dla nas życiem, obrasta rytuałem, paraliżuje działania (role służbowe)

Manipulacja rolą :

1. Funkcja fasadowa – ułatwienie pełnienia innej roli

2. Funkcja instrumentalna – osiąganie roli by pełnić inna rolę

3. Przedefiniowanie roli – nadanie jej innej treści przy pozorowaniu zostawienia starej

Negacja roli : podważa się sens narzuconej roli

Kreacja roli : rozwój powołuje nowe role które stają się z czasem rutynowymi, człowiek dostosowuje rolę do swoich cech gdy rola jest nie precyzyjnie określona.

Kontrola społeczna : wszystkie mechanizmy wymuszające współdziałanie, które utrzymuje porządek społeczny np. : proces instytucjonalizacji, proces socjalizacji, konformizm.

1. Instytucjonalizacja – instytucje kontrolują ludzkie działania, narzucając wzory postępowania

2. Socjalizacja – uspołecznienie, kontrola społeczna wprowadzona do wnętrza człowieka, wpływ społeczeństwa uczy jednostkę kultury i zachowania, integracja z ludźmi.

Socjalizacja a wychowanie : socjalizacja spontaniczna – wychowanie na konkretny cel

Proces socjalizacji – anonimowy, nieświadoma jednostka poddana oddziaływaniom

Wychowanie – określone metody działania przebiegają wg celów z zadań

Układy socjalizacji : rodzina, szkoła, rówieśnicy, media

Osobowość : wewnętrzna regulacja pozwalająca na adaptację i wewnętrzną integracje myśli, uczuć i zachowań w środowisku, kształtowana przez całe życie szczególnie w dzieciństwie.

Osobowość podstawowa : elementy osobowości w danej kulturze, postawy wspólne dla członków zbiorowości

Osobowość modalna : typ osób występujących w danej populacji (badania statystyczne)

Tożsamość :

1. Osobowa – „kim jestem”

2. Społeczna – jakiej grupy jestem członkiem „my”

Czynniki o9d których zależy co jest dewiacją, a co normą :

Kontekst społeczny, pozycja jednostki, typ zbiorowości

Teoria funkcjonalistyczna, dewiacja jako :

1. Rezultat rozregulowania systemu społecznego, to co było normą przestaje nią być

2. Rezultat transmisji kultury dewiacyjnej – zbiorowości tworzą normy sprzeczne z obowiązującymi i wymagają od nich konformizmu

3. Rezultat niecierpliwości mechanizmów kontroli społecznej - bez mechanizmów działanie jest egoistyczne, mechanizmy wewnętrzne (sumienie), zewnętrzne, nieuchronność kary jako odstraszacz

Skutki dewiacyjne :

1. Negatywne : narusza porządek, coraz więcej osób się tak zachowuje, koszty psychiczne: stres, strata energii , materialne: opłacenie aparatu kontroli, wezwanie policji

2. Pozytywne : podnoszenie standardów cywilizacyjnych, wyjaśnia sens norm, pokazuje granice tolerancji, określa tożsamość grupy

Rozwój grupy (2 modele) :

1. Tuckman, Jansen – 5 etapów rozwoju : formowanie, rozruchy, ustalanie norm, działanie, rozpad

2. Cohen – 5 etapów bez rozpadu : deklaracja członkostwa, wyłonienie podgrup, konfrontacja, zaznaczenie różnic indywidualnych, współpraca

Etap 1 napięcie wstępne

Wstępne napięcie, podenerwowanie, niewielki poziom zaufania, brak konfliktów, obserwacja, niska produktywność grupy, pozytywna autoprezentacja

Etap 2 wyłanianie podgrup

Obniża się poziom napięcia, poszukiwanie osób z którymi nas coś łączy, wzrasta poziom zaufania, koalicje, niska efektywność grupy,

Etap 3 konflikty, rozruchy

Ujawnienie pretensji, pojawienie się konfliktów - tłumienie ich nie sprzyja rozwojowi grupy, uczenie się konstruktywnego rozwiązywania konfliktów

1. Konflikty fałszywe – nieporozumienie, nie ma podstaw do konfliktu

2. Konflikty kontyngentne – powstają wokół prawdziwych sprzeczności, konieczna jest zmiana zachowania

3. Konflikty narastające – wynikają z narastających napięć, należy szukać prawdziwej przyczyny napięć

Etap 4 ustalanie norm

Negocjacja nad normami, produktywność jest wysoka

Etap 5 działanie, współpraca

Stan dojrzałości, produktywność jest optymalna, rozdzielanie kompetencji

Etap 6 rozpad

Grupa rozwiązuje się po wykonaniu zadania, jeśli jest zaplanowany lepiej wspomina się grupę, jeśli niezaplanowany idealizuje się ją lub neguje

Socjalizacja :

1. Ocena – proces dokonywany przez jednostkę i grupę, jest obustronna

2. Zaangażowanie – stałość deklaracji uczestnictwa, wkład w życie grupy

3. Przyjęcie roli – przez proces socjalizacji, otoczenie oczekuje modyfikacji zachowania, adaptacja do roli

Etapy socjalizacji :

1. Wybór grupy – badani, poznanie alternatyw, zbieranie informacji, selekcja, wybór

2. Przyłączenie do grupy – obustronna ocena, im bardziej zależy nam na członkostwie tym więcej wyrzeczeń i poświęceń jesteśmy w stanie zrobić

3. Inicjacja – im cięższa inicjacja tym większe przywiązanie do grupy

4. Odnajdywanie niszy – wtajemniczenie w sekrety grupy, akceptacja jej założeń, nowy członek daje się poznać, jednostka jest bardziej przywiązana do grupy niż grupa do niej

5. Nareszcie w domu – jednostka pełnoprawnym członkiem grupy, negocjacja roli, punkt kulminacyjny

6. Osłabienie więzi – mija największe zaangażowanie, proces oceny znów nabiera znaczenia, problem ze znalezieniem dla siebie miejsca, cofnięcie się do poprzedniego etapu i nowa ocena

7. Odejście – po przemyśleniu następuje odejście

Zapamiętywanie : odejście wpisane w kontrast, wymuszone z zewnątrz, odejście pod presją grupy – zapamiętanie ulega zniekształceniu

Elementy konstytuujące grupę społeczną : zbiór osób, wartości wspólne, więź społeczna, wewnętrzna organizacja grupy

Liczebność grupy :

1. Minimum osób aby grupa mogła istnieć

2. Wpływ liczby członków na elementy konstytuujące grupę

3. Wpływ wartości wspólnych

Zwiększenie liczby : zmniejsza jednolitość grupy, powoduje różnicę w poglądach, zmniejsza zgodność w ujmowaniu celów

Prawo Olsona : im większa liczebność grupy tym mniejsza aktywność uczestnictwa

Prawo Parkinsona : wzrost liczebności powoduje wzrost w strukturze organizacyjnej grupy, nie znaczy, że każdy może zostać członkiem grupy.

Wartości wewnątrzgrupowe : każda grupa określa wzór osobowościowy, czyli cechy jakie członek powinien posiadać; pewne cechy organizmu (wiek, płeć); środki identyfikacji z grupą, wartości autoteliczne czyli wartości wg których należy działać

Więź grupowa : fakt zjednoczenia się członków wokół określonych wartości, ogół stosunków wiążących społeczność

Aspekty więzi :

1. Dające się rzeczowo określić wspólne rzeczy lub związki : terytorium, język, kultura

2. Stany i akty świadomości : zależności z innymi, poczucie łączności z innymi

Typologia więzi :

1. Naturalna – grupy spokrewnione

2. Zrzeszeniowa – dobrowolna, związki, organizacje

3. Stanowiona – opiera się na prawie, narzucona z zewnątrz

Instytucje grupowe : zespół ról i stanowisk obejmujące określone czynności do realizacji celów grupy,

Komunikacja i łączność w grupie :

1. Organizacyjno – informacyjna: przekazywanie wiadomości, podejmowanie decyzji

2. Motywacyjno – inspirująca: tworzy atmosferę, zwiększa zaangażowanie

Funkcje instytucji grupowych :

1. Osiąganie celów

2. Skłaniają do wykonywania ról

3. Zapewniają wewnętrzny spokój grupy

4. Zapewniają ciągłość grupy

Grupa : zbiór jednostek z tożsamością grupową, między którymi występuje więź behawioralna, obiektywna lub subiektywna

Małe grupy : ludzie się znają, bezpośrednie interakcje, bliskość przestrzenna

Duże grupy : zbiorowości abstrakcyjne, pośrednictwo reprezentantów, szeroko rozproszone

Krótkotrwałe : przelotne kontakty

Długotrwałe : wspólnoty lokalne, dożywotnia trwałość (rodzina)

Sposób rekrutacji – przypisanie do grup :

1. Urodzenie – rodzina

2. Przymus – więzień

Grupy jednofunkcyjne : jeden cel, grupa zadaniowa

Grupy żarłoczne : zakon, rodzina, zadowalające się cząstkowym uczestnictwem

Grupy totalitarne : więzienie, grupy o małej kontroli

Grupy zadaniowe : posiadają określony cel

Grupy addytywne : im więcej osób tym lepiej

Grupy kompensacyjne : gdy jest się słabym korzysta się na członkostwie

Grupy kooperacyjne : liczy się wysiłek wszystkich

Grupy koniunktywne : wszyscy wykonują zadania, tempo najsłabszego

Grupy dyspansywne : zadania realizuje wybrany członek grupy

Grupy odmienienia : zbiorowości z którymi wiążą się subiektywne relacja, mimo że do nich nie należymy

Grupy odmienienia porównawczego : dostarcza standardów do oceny własnych osiągnięć

Grupy odmienienia normatywnego : z którymi się identyfikujemy, dostarczają wzorów

Cechy grupo twórcze : społeczeństwo to pewna populacja, zbiorowości ludzi, podstawowa charakterystyka to skład kto należy i kim jest.

Zbiór statystyczny : zbiór podobny pod względem cech :kobiety, rodacy , studenci; można podać ich liczebność

Kategoria socjologiczna : cechy istotne dla społecznego ustatkowanie człowieka, istotne podobieństwo między ludźmi

Więź obiektywna : określa obiektywną wspólnotę sytuacji życiowej, która ma doniosłe znaczenie dla członków zbiorowości : płeć, wiek, rasa

Kategoria społeczna : członkowie uświadamiają sobie podobieństwo, pewien stopień, solidarności, tożsamość zbiorowa „my”, „oni”, zaufanie, lojalność

Grupa społeczna : częstsze wchodzenie w kontakty, częstsze inicjowanie interakcji, bezpośredniość, więź behawioralna, tożsamość zbiorowa

Grupy zorganizowane : kontakty mogą przerodzić się w regulowane normatywnie, wzajemne powinności, ustanowione pozycje i role społeczne, więź kooperacyjna

Przykład krystalizowanie się grupy społecznej (katastrofa lotnicza) :

1. Populacja – ludzie zdecydowanie na wspólny lot

2. Zbiór statystyczny – lista pasażerów

3. Kategoria socjologiczna – wspólny interes, spokojny lot, dzielenie losu

4. Kategoria – kontakty

5. Grupa społeczna – interakcje, podział ról, organizacja, grupa zorganizowana

Turowski :

z czego składa sie mikrostruktura? relacje pomiędzy wspólnotami rodzinnymi sąsiedzkimi i społecznościami lokalnymi.

Jak Homans rozumie pojecie grupa społeczna? jako całość organiczną

prawo Olsona im większa liczebność grupy tym mniejsza tendencja do aktywnego uczestnictwa członków grupy w jej działaniu i większa pasywność większości członków

cechy Tele powoduje ze jednostki staja sie dla siebie atrakcyjne; umożliwia przepływ pomiędzy tymi atomami, kształtuje poczucie związku z innymi osobnikami.

jestestwa społeczne rzeczy zrodzone z życia społ., wytwory ludzkiego myślenia; dominują i przytłaczają jednostkę, odbierają jej możliwość i zdolność wywierania na nie wpływu.

atom społeczny - występuje u J. Moreno; najmniejszy składnik w strukturze społecznej

więzi stanowione powiązanie instytucji samorządowych z instytucjami administracji państwowej, sprzyjały tworzeniu się na terytorium miast więzi stanowionych, danych przez państwo w postaci norm prawnych.

Teoria funkcjonalna (Parsons, Malinowski)

- system społeczny jest zbudowany wokół pojęcia „funkcji”

- stan normalny to stan równowagi

- odmienność i dewiacje to patologie systemu

- istniejące instytucje posiadają określone funkcje wynikające z potrzeb (pierwotne, pochodne i integratywne)

- pojawienie się nowej potrzeby powoduje pojawienie się nowej instytucji

cztery fazy zmiany: ~ adaptacji ~ osiągania celów ~ integracji ~ kultywowania wzorów

Teoria Pola Lewina grupa może być scharakteryzowana jako dynamiczna całość. Oznacza to iż zmiana jakiegokolwiek elementu wywołuje zmiany wszystkich pozostałych części.

Realizm Relacjonistyczny społeczeństwo jest zewnętrzne wobec człowieka rozumianego jako abstrakcyjna jednostka biologiczna

jak postępuje proces uspołecznienia jednostki? - społeczeństwo staje sie wobec niej coraz mniej zewnętrzne

rozwój solidarności społecznej - polega na stopniowym zaniku świadomości zbiorowej jako czegoś zewnętrznego wobec jednostki.

Struktura SOCJOMETRYCZNA (J.Moreno) jest ona konsekwencja istnienia tele pomiedzy jednostkami, sa stworzone z glugich lancuchow jednostek ludzkich, z ktorych kazda cechuje siie odmienna struktura wrazliwosci wobec partnerow uruchamianej przez Tele.