T: Powstanie i upadek państwa Franków.

Grupa plemienna Germanów nazywanych Frankami (od łac. Franca lub germańskiego Frei) co oznacza człowieka wolnego. Początkowo składała się z wielu plemion zamieszkujących nad Skaldą, Mozą i Renem. Wśród plemion można wyróżnić Batatów (praprzodkowie Holendrów).

Na przełomie III i IV w. ukształtowały się 2 grupy plemienne:

Frankowie Saliccy- rejon Skaldy i Mozy;

Frankowie Nadreńscy (Rypuarscy)- tereny dzisiejszej Nadrenii, Westfali.

Początkowo dominowali Frankowie Rypuarscy którzy w 451r. założyli stolicę w Kilonie.

W tym czasie Frankami Salickimi dowodził Meroweusz, którego wnukiem będzie Chlodwig, który zostanie królem Franków Salickich w 482r.

Doprowadzi on do wojny z Frankami Rypuarskimi i podbije ich w 486r. W tym czasie Chlodwig najedzie też ziemie nad Loarą i zlikwiduje ostatnie rzymskie państwo na Zachodzie tzw. Państwo Sargjusza. W wyniku podboju opanuje ziemie dzisiejszej Francji a jego siedzibą stanie się Paryż. W 486r. pokona pod Zulpich Almanów co doprowadzi do zajęcia Alzacji.U schyłku życia pokona w 507r. pod Vouille Wizygotów i zepchnie ich po linię rzeki Ebro ( pozostaną na terytorium dzisiejszej Hiszpanii). W 511r. Chlodwig umiera i zostaje pochowany w Paryżu.

Stworzył państwo patrymonialne Franków, a także dał początek rządom Merowingów ( nazwa od Meroweusza).

Nowe podboje doprowadziły do tego, iż powstało wielkie pod względem terytorialnym państwo germańskie, którego stolicą w późniejszym czasie był Akwizgran.

Organizacja państwa Chlodwiga

Chlodwig panując nad Frankami w latach 476-511 przyjął tytuł „ Króla Franów” i rządy oparł na Starszyźnie plemiennej, która uzyskiwała ziemie w wyniku podbojów. Zapoczątkował dynastie Merowingów, która będzie panowała nad Frankami do 751r. Czyli do usunięcia z tronu ostatniego z dynastii Chilperyka III.

Dla podbojów Chlodwig chciał zyskać przychylność Kościoła. W 498r. w Reims z rąk biskupa Remigiusza przyjął chrzest w obrządku łacińskim i porzucił wcześniej wyznawany arianizm. Od tej pory Kościół i papieże wspierali działania Chlodwiga i jego następców, a w zamian otrzymywali nadania ziemskie, które przekształcali biskupi na prekarium- ziemia dzierżawiona przez Kościół chlopom w zamian za daniny i opiekę prawną.

Chlodwig dokonał reformy ustrojowej państwa i z ustroju wiecowego stworzył monarchię patrymonialną – państwo jest osobistą własnością króla i w jego imieniu ściąga się daniny, podatki, cła i myta. Sprawuje on najwyższą władzę sądowniczą poprzez okregowe wiece sądowe. W jego imieniu urzędnicy królewscy (comesowie) dostają nadania ziemskie i tworzone są okręgi zwane hrabstwami (Hrabiowie, comesowie sprawują w nich władzę sądowniczą, skarbowa i urzędniczą w imieniu króla). W okresie rządów Chlodwiga dochodzi do początków kształtowania się feudalizmu i zanika wspólna własność ziemi Franków – Marka.

Wniosek:

Chlodwig stworzył silną władzę królewską i przeprowadził reformę ustrojową, administracyjną i wojskową w państwie.

Jego błędem było to, że podzielił swoje państwo na 4 synów i zaczęły się walki wewnętrzne wśród Franków. Powtórne zjednoczenie nastąpiło w czasie rządów Chlotara II (612-629) w okresie jego rządów w 614r. państwo rozpada się na Neustrie, Austrazje i Burgundie.

Upadek dynastii Merowingów

Walki wewnętrzne a także częste przypadki chorób psychicznych wśród Merowingów przyczyniły się do chaosu i tworzenia opozycji.

W 655r. majordomus (najwyższy urzędnik królewski) Pepin zorganizował bez powodzenia bunt. Więcej szczęścia miał jego syn Pepin z Heristalu, który w 687r. pod Tertry rozbił wojska Merowingów, którzy od tej pory tylko formalnie władali Frankami. Syn Pepina Karol Młot zasłynął zwycięstwem nad Arabami w 732r pod Poitiers i zapobiegł islamizacji Europy (w 711r. Arabowie pod Jerez de la Frontera rozbili Hiszpańskich Wizygotów i utworzyli Emirat Kordoby, który zaczął zagrażać Frankom. Inwazji Arabów oparło się jedynie państwo Austrii.

Arabowie będą zagrażali państwu Franków aż do okresu rządów Karola Wielkiego.

Syn Karola Młota majordomus Pepin Mały (Krótki) w 751r. złoży z tronu ostatniego z Merowingów Chilperyla III, a w 754r. w Soions będzie koronowany na króla Franków. Da początek rządom dynastii Pepinidów zwanych Karolingami. Pepin dokona koronacji korzystając ze wsparcia papieża Stefana II a w związku z tym po zwycięstwie nad Longobardami Pepin przyczyni się do stworzenia Państwa Kościelnego w 756r. a w jego skład wejdą: Egzarchiald Rawenny i okręg rzymski (Longobardowie utrzymają się na Pn. Włoszech). Państwo Kościelne stworzone przez Pepina Małego będzie istniało do 1870r.

W 768r. umiera Pepin Mały i królem Franków zostaje jego syn Karolmann, który jedynie będzie rządził prze 3 lata. W 771r. dojdzie do walk wewnętrznych a przeciwników Karola Wielkiego wesprą Longobardowie. Karol Wielki zwycięży w 773r. króla Longobardów Dezyderiusza w bitwie pod Pawą i zajmie Pn. Włochy. Zacznie budowę wielkiej monarchii.

Najważniejsze wydarzenia i pojęcia:

486r.-751r. Frankami rządzą Merowingowie, którym początek dał Chlodwig

498r. przyjęcie Chrztu w obrządku łacińskim przez Chlodwiga

614r. przywileje Chlotara II dla możnowładztwa Frankijsiego i rozwój feudalizmu

751r. powstanie Państwa Kościelnego

771r. tron obejmuje młodszy syn Pepina Małego Karlo zwany póź niej Wielkim

Arianizm- wyznawany przez Franków do 490r.

Hrabstwo- comitarium

Hrabia- łac. Comes

Przegląd Marcowy- przegląd sił zbrojnych w okresie rządów Merowingów

Pekarium ( datum, oblotum)

Imunitet- rezygnacja możnowładcy ze świadczeń na rzecz poddanego