EMBRYO COLAE – zarodek cola, COLA VERA (ACUMINATA) nie mniej niż 1,5% alkaloidów obliczonych jako kofeina |
FONEUGRAECI SEMEN – nasienie kozieradki, TRIGONELLAFOENUM GRAECUM | LINI SEMEN – nasienie lnu, LINUM VSITATISSIMUM wskaźnik pęcznienia nie mniej niż 3,5 |
PSYLLI SEMEN – nasiona babki płesznik, PLANTAGO PSYLLIUM (INDICA) wskaźnik goryczy nie mniej niż 10 |
STRYCHNI SEMEN – nasienie kulczyby, STRYCHNOS NUXVOMICA nie mniej niż 1,2% alkaloidów w przeliczeniu na strychninę |
|
---|---|---|---|---|---|
ZW. CZYNNE | alkaloidy purynowe (kofeina, teobromina, teofilina), protoantocyjanidyny, garbniki (które w trakcie suszenia przekształcają się w czerwień cola), węglowodany, zw. mineralne | polisacharydy (śluzy), saponiny, białko z dużą ilością aminokwasów (tryptofan i lizyna), olej tłusty, alkaloid trygoli, cholina, wit. PP, flawonoidy, olejek lotny, fitosterole | śluz, olej tłusty (duża ilość NNKT), glikozydy cyjanogenne, fitosterole | polisacharydy, irydoidy (aukubina), olej tłusty | alkaloidy indolowe (strychnina, brucyna, kolubryna, womicyna), irydoidy, kw. fenolowe, tłuszcze, fitosterole |
DZIAŁANIE | wyciągi mają działanie obwodowe i ośrodkowe, zwiększają zdolność do dłuższego wysiłku umysłowego oraz szybkość kojarzenia i zapamiętywania, stosuje się je w przemęczeniu i zmniejszeniu zdolności kojarzenia faktów, w senności i bólach głowy, po podaniu dochodzi do pogłębienia oddechu i pobudzenia mięśnia sercowego, w niewielkim stopniu wzmaga się ilość wydalanego moczu i zwiększone wydzielanie soku żołądkowego | śluz osłania błone śluzową przewodu pokarmowego, opóźnia wchłanianie składników pokarmowych, dzięki obecności śluzu, NNKT i saponin obniża się poziom cholesterolu i lipidów we krwi oraz poziom cukru, saponiny warunkują działanie p/zapalne i p/bakteryjne, sproszkowane nasiona podawane w chorobie wrzodowej i cukrzycy oraz jako środek wzmacniający i odżywczy, zewnętrznie w stanach zapalnych skóry, czyrakach, ropniach i egzemach | macerat działa powlekająco, łagodząco na stan zapalny błony śluzowej jamy ustnej, gardła, przewodu pokarmowego, rozkurczająco i p/zapalnie na skórę, obecność NNKT obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi, stosowany jako środek przeczyszczający, p/kaszlowy, ze sproszkowanych nasion po odtłuszczeniu przygotowuje się kataplazmy w czyrakach, owrzodzeniach i ropniach | osłaniające na błonę śluzową przewodu pokarmowego, łagodzące, przeczyszczające | wyciągi mają działanie obwodowe i ośrodkowe w dawkach leczniczych, po podaniu doustnym dochodzi do zwiększenia wydzielania soków żołądkowych, alkaloidy szybko się wchłaniają z przewodu pokarmowego i zwiększają percepcję wrażeń wzrokowych i słuchowych poprzez rdzeń przedłużony, obiektywnie pacjent odczuwa poprawę samopoczucia, przyrost siły i energii, podanie dawek większych niż lecznicze prowadzi do nasilenia napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych, dochodzi do porażenia |
d. uboczne: nadpobudliwość, stany niepokoju, trudności w zasypianiu, interakcje: z lekami psychoanaleptycznymi i zawierającymi kofeinę, powoduje wzmożenie ich działania |
d. uboczne: alergiczne reakcje skóry | p/wskazania: nie stosować przy zwężeniu przełyku i przewodu pokarmowego i niedrożności jelit | nie powinno się go stosować na udowodnioną toksyczność, skuteczność |
OENOTHERAE SEMEN – nasienie wiesiołka, OENOTHERA PARADOXA (BIENNIS) | COLCHICI SEMEN (TUBER, FLOS) – nasienie (bulwa, kwiat) ziemowita, COLCHICIUM AUTUMNALE | PERICARPIUM PHASEOLI – owocnia fasoli, PHASEOLUS VULGARIS nie mniej niż 0,01% kw. fenolowych w przeliczeniu na kw. kawowy |
CACAO SEMEN – nasienie kakaowca, THEOBROMA CACAO | COFFEA SEMEN – nasienie kawy, COFFEA LIBERICA (ARABICA) | |
---|---|---|---|---|---|
ZW. CZYNNE | olej, białka bogate w aminokwasy siarkowe i tryptofan, cukry, fitosterole, enzymy, wi. E, sole mineralne, olej wiesołkowy (wg FP VI musi zawierać nie mniej niż 9% kw. gammalinolenowego i 73,5% kw linolowego) | alkaloidy (kolchicyna, kolchikozyt, demekolcyna) | aminy (cholina), aminokwasy, alkaloidy (trygonylina), alantoina, kw. fenolowe, zw. mineralne (sole krzemu, potasu, sodu i chromu), cukry, saponiny, flawonoidy | alkaloidy purynowe (teobromina, kofeina, teofilina), garbniki, procyjanidyny, olej tłusty, węglowodany, zw. mineralne | alkaloidy purynowe (kofeina, teobromina, teofilina), kw. fenolowe, białka, lipidy, woski, węglowodany, które w trakcie palenia ulegają degradacji do rozpuszczalnych zw. barwnych oraz zw. o gorzkim smaku |
DZIAŁANIE | olej jest używany w celu uzupełnienia NNKT, preparaty zaw. olej są stosowane w profilaktyce i leczeniu niektórych chorób skóry np. choroby atopowe, miażdżyca, choroby serca, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, choroby nerwowe | kolchicyna hamuje migrację leukocytów do miejsc, w których wystąpiło wytrącenie kryształów kw. moczowego zapobiegając rozszerzając się stanu zapalnego, hamuje wytwarzanie kw. mlekowego co pozwala na utrzymanie odpowiedniego pH w tkankach, kolchicyna ma właściwości antymitotyczne i ma zastosowanie jako środek p/nowotworowy | usparwnia funkcje wydzielnicze nerek, arginina (aminokwas) oraz sole krzemu i chromu obniżają poziom cukru we krwi, w schorzeniach nerek i dróg moczowych ze mniejszonym wydalaniem moczu, pomocniczo w kamicy nerkowej i chorobie reumatycznej i w początkowym stadium cukrzycy | nasiona d. słabo zapierająco z powodu garbników, teobromina – d. moczopędnie, rozszerzająco na oskrzela i naczynia krwionośne, kofeina – łagodnie pobudzająco, procyjanidyny – antyoksydacyjnie i antyagregacyjnie, surowiec służy do pozyskiwania teobrominy i masła kakaowego | kofeina – analeptyk, nasiona poddane procesowi palenia 200-250 C uzyskują charakterystyczną barwę i aromat, jest to węgiel kawowy, który stosowany jest w silnej biegunce, w lekkich stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła, równoczesne stosowanie węgla z lekami osłabia ich działanie |
bezpośrednie zażywanie nasion nie jest polecane ze względu na podrażnienie ścian żołądka | p/wskazania: ciąża, ostrożnie stosować u osób starszych i osłabionych oraz ze schorzeniami nerek, serca i przewodu pokarmowego d. uboczne: biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha, przy dłuższym stosowaniu zmiany skórne, niedokrwistość, łysienie 1mg kolchicyny w napadach dny moczanowej 8mg – gorączka maltańska 10mg – dawka toksyczna |
d. uboczne: masło kakaowe powoduje odczyny alergiczne, migrena, objawy silnego pobudzenia |
SCILLAE SEMEN – cebulica cebuli morskiej, URGINEA MARITIMA | ALLII SATIVI BULBUS – cebula czosnek, ALLIUM SATIVUM | |
---|---|---|
ZW. CZYNNE | glikozydy bufadienolidowe (scylaren A, glukoscylaren A) | zw. siarki (alliina), aminokwasy, witaminy (A, B1, B2, C), zw. mineralne gł. selen, polisacharydy, saponiny |
DZIAŁANIE | ze scylarenu A w wyniku hydrolizy enzymatycznej odłącza się cząsteczka glukozy dając proscylarydynę A, która zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego oraz pojemność minutową serca, obniża podwyższone ciśnienie żylne, zwiększa wydalanie moczu w obrzękach pochodzenia sercowego | w świerzych nie uszkodzonych cebulach jest alliina, która jest bezwonna, rozpuszczalna w wodzie i nie ma właściwości antybiotycznych, podczas rozdrabniania, proszkowania ulega przekształceniu do nietrwałej allicyny (ma nieprzyjemny zapach), d. bakteriobójczo, p/grzybiczo, p,robaczo, przedłuża czas krzepnięcia, zmniejsza poziom cholesterolu i trójglicerydów, obniża ciśnienie krwi, wzmaga wydzielanie żółci, pobudza czynności trawienne, hamuje nadmierną fermentację w jelicie, obniża ryzyko raka żołądka |