1. Bilirubina delta

Wysokosprawna chromatografia cieczowa HPLC pozwala rozdzielić bilirubinę na cztery frakcje, jedna z nich to bilirubina delta.

Bilirubina delta – frakcja bilirubiny sprzężonej, związanej kowalencyjnie z albuminami, nie występuje u osób zdrowych, pojawią się przy wysokich, utrzymujących się stężeniach bilirubiny sprzężonej (utrzymuje się we krwi około 2 tygodnie)

Wzrost w przypadku:

- zaburzenia transportu bilirubiny do kanalików żółciowych

- uwarunkowane genetycznie defekty białek transportowych

- znaczne uszkodzenie wątroby (wirusowe i polekowe zapalenie)

- mechaniczne zamknięcie dróg żołciowych (rak głowy trzustki, kamica żółciowa, zarośniecię dróg żółciowych)

Powstawanie:

- w wyniku utrzymywania się dużego stężenie bilirubiny sprzężonej w osoczu forma delta wiąże się kowalencyjnie z albuminą, sprawia to, że okres półtrwania jest dłuższy w porównaniu z typową bilirubiną sprzężoną (tylko tyle w Harperze)

2. Inhibitory i mechanizm działania oksydazy cytochromowej

Oksydaza cytochromowa - enzym z grupy oksydaz zawierający 2 grupy hematynowe i 2 atomy miedzi, będący ostatnim ogniwem łańcucha oddechowego, gdzie przenosi elektrony z układu cytochromowego na tlen cząsteczkowy. Oksydaza cytochromowa należy do cytochromów i określana jest jako kompleks cytochromu a i cytochromu a₃. Występuje prawie we wszystkich organizmach, którym tlen jest niezbędny do życia.

Traci aktywność w obecności tlenku węgla, cyjanku, siarkowodoru, co w efekcie upośledza oddychanie komórkowe, może prowadzić do śmierci komórki, w dalszych etapach tkanki, a nawet całego organizmu

- cyjanek i azydek reagują w formą jonu żelaza (III) hemu a₃,

- tlenek węgla hamuje formę jonu żelaza (II)

Inhibicja łańcucha transportu elektronów hamuje również aktywność syntazy ATP z powodu niemożności tworzenia siły protonomotorycznej

3. Hiperbilirubinemie czynnościowe sprzężone: defekt, znaczenie

Przyczyny:

- upośledzanie wydalania skoniugowanej bilirubiny przez hepatocyt (cholestaza wewnątrzwątrobowa)

- upośledzenia odpływu żółci (cholestaza zewnątrzwątrobowa)

Cholestaza wewnątrzwątrobowa może być następstwem chorób wrodzonych, występujących rodzinnie lub nabytych.

Wrodzona: zespół Dubina-Johnsona, zespół Rotora.

Nabyta: polekowe i wirusowe zapalenie wątroby, wszystkie postacie poalkoholowego uszkodzenia wątroby, posocznica, całkowite żywienie pozajelitowe, powikłania leczenia pooperacyjnego, marskość żółciowa wątroby, stwardniejące zapalenie dróg żółciowych.

Cholestaza zewnątrzwątrobowa: kamica przewodowa źółciowa, nowotwory lub zakażenia pasożytnicze dróg żółciowych, hemobilia i choroby sąsiednich narządów powodujące ucisk na drogi żółciowe (nowotwory trzustki, chłoniaki i przerzuty do węzłów chłonnych w dorzeczu żyły wrotnej, zapalenie trzustki)

Zespół Dubina-Johnsona (przewlekła żółtaczka idiopatyczna)

- schorzenie o łagodnym przebiegu

- genetycznie uwarunkowane, dziedziczony jako cecha recesywna,

- przyczynami mogą być mutacje w genie kodujący MRP2 odpowiadające za wydalanie mono- i diglukuronidów bilirubiny w komórce wątrobowej w procesie zależnym od ATP

- zaburzenie to cechuje się upośledzonym wydalaniem sprzężonej bilirubiny na biegunie żółciowym hepatocytu. Doprowadza to do gromadzenia w komórkach wątrobowych i w komórkach układu siateczkowo-śródblonkowego złogów barwnika melaninopodobnego. Zaburzenie wydzielania dotyczy nie tylko bilirubiny lecz także porfiryn i innych barwników.

- chorzy z zespołem Dubina-Johnsona najczęściej nie mają żadnych dolegliwości lub podają objawy ogólne: łatwe męczenie się, nadmierna senność, czasem łagodne objawy dyspeptyczne. W części przypadków powiększenie wątroby.

- schorzenie nie wymaga leczenia.

Zespół Rotora

- schorzenie wrodzone, dziedziczone autosomalnie recesywnie.

- przyczyną defektu nie jest prawdopodobnie upośledzenie wydzielania sprzężonej bilirubiny do żółci, lecz zaburzenia magazynowania jej w wątrobie.

- zespół ten wykazuje podobieństwo do zespołu Dubina-Johnsona, ale nie stwierdza się złogów barwnika w komórkach wątroby,.

- zespół Rotora występuje bardzo rzadko, a jego podłoże molekularne nie zostało do tej pory poznane.

4. Katabolizm hemoglobiny: enzymy, produkty, reakcja.

• Hemoglobina erytrocytu wydostaje się z osocza krwi i jest wychwytywana przez układ siateczkowo-śródbłonkowy. Część białkowa może być wykorzystana w całości lub po hydrolizie na aminokwasy. Uwolnione żelazo hemowe jest włączone w ogólną pulę żelaza w org., może być też wykorzystana do ponownej syntezy hemu.

• Degradacja hemu dokonuje się we frakcji mikrosomalnej komórek siateczkowo-śródbłonkowych z udziałem oksygenazy hemowej.

• Działanie tego ukł. enzymatycznego poprzedza utlenienie w hemie jonu żelazawego do formy żelazowej, dając heminę.

• Funkcja oksygenazy hemowej jest sprzężona z mikrosomalnym łańcuchem przenoszenia elektronów, którego końcowym ogniwem jest cytochrom-P450.

• Ważniejsze produkty katabolizmu hemu to: biliwerdyna, bilirubina, mezobilirubinogen, urobilina, sterkobilinogen, sterkobilina powstające z werdohemoglobiny powstałej z hemoglobiny.