Wykład nr 2
DIALEKTYKA DUCHA, GEORG WILHELM FRIDRICH HEGEL
1. Główne pojęcia:
Przedstawiciele „idealizmu niemieckiego”
Podstawowe pojecia
-rozwój dialektyczny
- absolut
- filozofia historii
- bohaterowie i „bystrość umysłu”
Opisywał rozwój wolności
Bazował na filozofii Kanta Transcendentyzm. Okulary do patrzenia na świat. Myślenie
przyczynowo-skutkowe.
Wolność- ja poznające (transcendentalne) odrębne od świata fizycznego. W świecie fizycznym nie ma wolności.
JA |
TRANCENDENTALNE | ← ŚWIAT
| ← FIZYCZNY
|
Zastanawiał się czy „ja” jest jedno czy więcej. Jak ono wpływa na świat.
Każda nauka znalazła miejsce w systemie heglowskim. Heglista nie wszystko o wszystkim.
2. Punkty wyjścia Hegla
* jakie jest źródło nieusuwalnych sprzeczności?
- obiektywność – subiektywność
- wielość – jedność
- trwałość – zmiana
- tożsamość – różnica
- myśl – przyroda
- intelekt – zmysły
3. Dialektyka Hegla
* sprzeczności można przezwyciężyć za pomocą filozofii
* sprzeczności stanowią podstawę rozwoju
* rozwój ma charakter dialektyczny:
Rozum jest w stanie wszystko wyjaśnić
Sprzeczności mają jakiś cel. Są potrzebne dzięki niej jest możliwy rozwój.
(Utożsamiana fizyką ma
Okrywać prawidłowości)
(wszech obejmuje wszystko, duch – cały świat)
Filozofia ducha wyjaśnia wszystkie sprzeczności, wskazuje na prawidłowości.
Świadomy własnej poglądowości i jednocześnie potrafi kształtować prawa obiektywne.
Zasady ogólnie przyjęte np. dekalog
Nasze własne
zasady
3. Absolut (wymiennie na duch)
a) to „myśl myśląca samą siebie”
b) absolut to całość – obejmuje cały świat
c) jest rozumiany i możliwy do pojęcia przez rozum
d) jest ciągłym stawaniem się
e) to duch samoświadomy, wciąż rozwijający swoją świadomość
f) filozofia jest drogą do poznania absolutu
g) rozwija się w historii
h) jest poznawalnym i działa wg pewnych prawa
W toku rozwoju absolut wchodzi na wyższe poziomy. Celem rozwoju absolutu jest wolność.
4. Wolność
* nabywanie samowiedzy jest zwiększeniem wolności
* idea – jest sferą wolności
* przyroda – sfera konieczności
* duch – jest bytem wolnym
* wolność to uświadomienie sobie konieczności
Poznaj prawa i działaj zgodnie z nimi.
5. Wolność a konieczność
- duch rozwija się wg praw dialektyki
- prawdy wg praw dialektyki konieczny
- duch jest wolny
- duch jest rozumny
Duch może poznać reguły swojej wolności.
6. Dzieje jako rozwój
* rozwój ducha dokonuje się w historii
* na początku – wszyscy ludzie byli wolni
* nastąpiło zróżnicowanie na panów i niewolników (świadomość wolności jako wartości)
* każda zmiana społeczna zwiększała ilość ludzi świadomych własnej wolności
* należy dążyć do powszechnej wolności
7. Zmiany historyczne
Zmiany w historii najczęściej dokonywały się drogą ewolucji na całym świecie
*niewolnictwo – feudalizm
*feudalizm – kapitalizm
*demokracja ograniczona – monarchia
*monarchia – pełna demokracja
8. Rola jednostki w historii
* rozwój ducha zwraca uwagę wyłącznie na jednostki wybite
* jednostki wybitne mogą zmienić dzieje świata, np.
- Aleksander Wielki
- Gajusz Juliusz Cezar
- Napoleon
* dzięki takim jednostkom, duch coraz bardziej staje się samoświadomy
9. „Chytrość rozumu”
* wybitne jednostki nie zawsze pojmują sytuacje, w której się znajdują
* dążą do realizacji swoich własnych interesów
* realizacja ich interesów powoduje zmianę świadomości ducha
* wybitne jednostki są zarazem wolne- mogą realizować własne dążenia i zdeterminowane – realizują obiektywny cel historii.
Dążenie do wolności
10. Świadomość praw historii
* „sowa minewry wylatuje o zmierzchu” pełne zrozumienie danego etapu dziejów jest możliwe dopiero, gdy dobiega on końca
* Hegel uważał, że jego opis praw historii wyjaśnia dotychczasowe dzieje i pozwala przewidywać przyszłe
* filozofia „końca historii”
11. Interpretacja Hegla
* filozofia wyzwalania się człowieka
- indywidualistyczna koncepcji historii wolności i samoświadomość człowieka celem rozwoju dziejów – absolut to kolektywna świadomość
- filozofia wyzwalania się ducha
- kolektywistyczna koncepcja historii wolności i samoświadomość Absolutu celem rozwoju dziejów człowieka jest jedynie narzędziem.