102. Przedstaw przyczyny zwołania Konferencji Międzyrządowej do Maastricht i scharakteryzuj postanowienia Traktatu z Maastricht.

Traktat z Maastricht i poprzedzająca go Konferencja Międzyrządowa były kolejnym ogniwem w łańcuchu postępującej integracji europejskiej. Dążenia do powstania jednolitego rynku wewnętrznego zostały sformalizowane we wprowadzonym w życie z dniem 1 lipca 1987 roku Jednolitym Akcie Europejskim. Termin ukończenia projektu swobodnego przepływu towarów, osób, usług i kapitału przyjęto na koniec 1992 roku.

Jednocześnie w latach 1989-1991 miało miejsce szereg zmian jakościowych w Europie Środkowo-Wschodniej, które wymusiły na członkach Wspólnot Europejskich dostosowanie się do nowych warunków.

Zmiany o których mowach stały się jednocześnie przyczynami zwołania Konferencji Międzyrządowej do Maastricht. A były to:

a) rozpad ZSRR

b) powstanie nowych odrębnych państw w Europie Środkowo-Wschodniej

c) odzyskanie niepodległości przez Polskę, Węgry, Czechy, Słowację, Rumunię oraz Bułgarię

d) powstały grupy państw, które szybciej przystosowywały się i wdrażały pomysły jakościowe (np. Słowenia)

c) połączenie dwóch państw niemieckich co oznaczało wzrost znaczenia Niemiec we Wspólnocie Europejskiej.

Konferencja miała stanowić kontynuację postanowień Jednolitego Aktu Europejskiego a także być kolejnym etapem w procesie integracji europejskiej.

7 luty 1992r. podpisano traktat z Maastricht czyli tzw Traktat o Unii Europejskiej. 1 listopada 1993 wszedł w życie. Powołuje on do życia Unię Europejską. Obok traktatów rzymskich, jakościowo, jest najważniejszy dla funkcjonowania UE. Wprowadza także to określenie jako oficjalną nazwę wspólnoty, przyjęto też symbol UE.

Postanowienia:

Art. 4 Traktatu – Unia może korzystać z 3 instytucji Wspólnot : Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz Komitetu Europejskiego na zasadzie „wypożyczenia”

Model Unii Europejskiej stworzono na wzór greckiej świątyni, a więc:

Dach UE określa główne cele i postanowienia:

• utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych

• umocnienie spójności gospodarczej i społecznej (kohezji),

• utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej łącznie z wprowadzeniem wspólnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku i określeniem kryteriów konwergencji,

• potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej,

• realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,

• wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich (ustanowienie obywatelstwa Unii),

• rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

Filary UE
Według postanowień traktatowych Unia miała wspierać się na trzech filarach. Każdy z nich dotyczy innych spraw:

 

1. Filar pierwszy – Wspólnoty – unia gospodarczo-walutowa

Pierwszy filar Unii Europejskiej obejmuje bardzo szeroki zakres kompetencji i zawiera:

• rynek wewnętrzny, czyli swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału;

• Unię Celną;

• wspólną polityka handlowa;

• wspólną politykę w dziedzinach rolnictwa i rybołówstwa;

• wspólną politykę w dziedzinie transportu i energii;

• Europejski Fundusz Społeczny;

• wspólną politykę w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego;

• ochronę niezakłóconej konkurencji;

• wspieranie rozwoju naukowego i technologicznego;

• ochronę zdrowia; konsumentów;

• obronę cywilną;

• turystykę i sport.

 

2. Filar drugi - Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB)

• Zadaniem Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa jest wzmocnienie jedności Europy i jej niezależności, co ma sprzyjać promowaniu pokoju, bezpieczeństwa postępu na tym kontynencie i na świecie. Cele WPZiB:

• ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezależności i integralności Unii, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych;

• umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich;

• utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego;

• popieranie współpracy międzynarodowej;

• rozwijanie i umacnianie demokracji oraz rządów prawa, jak również poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności.

 

3. Filar trzeci - współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

• Określając zobowiązania państw członkowskich w ramach trzeciego filaru, twórcy Traktatu z Maastricht wyłączyli z działalności Unii Europejskiej sprawy związane z utrzymaniem porządku publicznego i ochroną bezpieczeństwa wewnętrznego. Trzeci filar składa się z:

• zapewnienia obywatelom Unii wysokiego poziomu ochrony w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,

• zapobiegania rasizmowi i ksenofobii oraz walkę z tymi zjawiskami,

• zapobiegania przestępczości zorganizowanej lub innej i walkę z tym zjawiskiem,

• walki z terroryzmem, handlem ludźmi i przestępstwami przeciwko dzieciom, handlem narkotykami, handlem bronią, korupcją i nadużyciami.

• W celu zapobiegania i zwalczania tych zjawisk powołano europejską policję EUROPOL oraz postanowiono dążyć do ujednolicenia we wszystkich państwach, kar za te przewinienia.

Fundament UE:

• Zakres i procedura przyjmowania nowych członków

• Określa stosunki UE z państwami spoza UE

• Zasady wzmocnionej współpracy (np. integracja 6 państw w szybszym tempie ze względu na poziom rozwoju)

• Włączenie Rady Europejskiej w strukturę UE

• Wprowadzenie zasady subsydiarności – wspólnotowa metoda przyjmowania aktów prawnych

Traktat o UE uchwala także Komitet Regionów, Komitet Społeczno-Ekonomiczny, Komitety Śledcze, urząd Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Obywatelstwo Unii Europejskiej.

Streszczamy!

Przyczyny zwołania Konferencji Międzyrządowej:

• Kontynuacja postanowień Jednolitego Aktu Europejskiego oraz dalsza integracja

• Zmiany w Europie – rozpad ZSRR, nowi aktorzy na arenie międzynarodowej

Postanowienia traktatu z Maastricht:

• Powołanie do życia Unii Europejskiej

• Wprowadzenie Obywatelstwa Europejskiego (szerzej temat 105)

• Nowe cele rozwoju

• Utworzenie trzech filarów – I – wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, II – wspólna polityka wewnętrzna, III – współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

• Powołanie komitetów oraz urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich

• Zasada Subsydiarności