Geometria kół zębatych (koło zasadnicze, koło podziałowe, koło toczne, koło wierzchołkowe i stóp, moduł, podziałka, kąt zarysu, kąt przyporu, linia i odcinek przyporu, liczba przyporu).

Koło zasadnicze d_b jest to koło stanowiące bazę do wykreślenia zarysu ewolwenty.

Koło podziałowe d – dzieli ząb na głowę i stopę, na tej średnicy dokonuje się pomiaru cech geometrycznych, cechy określone na tej średnicy są nominalne.

Koło toczne – wyznaczone przez punkt toczny C. (prędkość poślizgu jest równa 0)

Koło wierzchołkowe d_a – średnica wierzchołków koła,

Koło stóp d_f – średnica stóp koła.

Wrąb – przestrzeń między zębami,

Podziałka p – jest to długość łuku między dwoma sąsiednimi zębami mierzona od różnostronnych boków na średnicy podziałowej.

p*z=π*d

Moduł m – stosunek średnicy podziałowej do ilości zębów

m=d/z

linia przyporu – miejsce geometryczne wszystkich punktów styku w czasie zazębienia.

Odcinek przyporu – część linii przyporu ograniczona kołami wierzchołkowymi.

Kąt przyporu α_w – kąt pomiędzy odcinkiem przyporu a styczną do kół tocznych dwóch współpracujących kół. Jeżeli rozpatrujemy jedno koło zębate to wtedy jest to kąt zarysu α.

Liczba przyporu – nazywamy stosunek długości łuku przyporu do podziałki na kole tocznym. Z powodu kłopotu obliczania długości łuku przyporu, można określać liczbę przyporu jako stosunek długości czynnej linii przyporu e do podziałki na kole zasadniczym.

Charakterystyka zarysu ewolwentowego i cykloidalnego zębów kół zębatych:

37. Korekcja kół zębatych – rodzaje i ich charakterystyka.

3. Korekcja uzębienia i zazębienia

3.1. Korekcja technologiczna uzębienia

Jeśli liczba zębów koła z < 17, do zlikwidowania podcięcia zębów ko-nieczne jest podczas obróbki odsunięcie zarysu narzędzia o

X = x m

gdzie: x – współczynnik przesunięcia zarysu wynoszący wyznaczany ze wzoru:

g gz z z y x

Wymiary koła korygowanego:

i – przełożenie; , z1 – liczba zębów koła czynnego.

3.2.1. Korekcja zazębienia typu P-0

Cechą tej korekcji jest zachowanie zerowej (czyli takiej jak w przekład-ni niekorygowanej) odległości osi.

2 1 0 z z m 5 ,0a

Aby ten warunek był możliwy do spełnienia suma zębów współpracu-jących kół musi być większa lub równa podwojonej granicznej liczbie zębów, czyli

z1 + z2 ≥ 2 zg

Korekcję przeprowadza się tylko wtedy, gdy jedno z kół ma liczbę zę-bów z1 < zg . Podczas wykonania kół należy narzędzie odsunąć od mniejszego koła o X oraz jednocześnie dosunąć narzędzie o taką sa-mą wartość X do większego koła.

Wymiary kół w korygowanej przekładni

d1 = m ·z1 d2 = m ·z2

db1 = m · z1 · cosα db2 = m · z2 · cosα

da1 = m (z1 + 2y + 2x) da2 = m (z2 + 2y – 2x)

df1 = m (z1 – 2u + 2x) df2 = m (z2 – 2u – 2x)

ao = 0,5 m (z1 + z2)

3.2.2. Korekcja zazębienia typu P

3.2.2.1. Korekcja typu P – technologiczna

Jej celem jest zlikwidowanie podcięcia zębów w jednym z kół oraz do-branie odległości osi ar takiej, przy której luz obwodowy w przekładni nie ulegnie zmianie.

Warunki stosowania korekcji technologicznej typu P:

z1 < zg lub / i z2 < zg

oraz z1 + z2 < zg

3.2.2.2. Korekcja typu P – konstrukcyjna

Przy danych parametrach kół (z1, z2, m) zadana jest odległość osi ar inna niż wynikająca z obliczeń dla korekcji P-0 (ar ≠ ao). Należy zatem obliczyć wartości współczynników przesunięcia x1 oraz x2, a także wymiary kół takie, aby luz obwodowy w przekładni miał normalne war-tości oraz aby nie wystąpiła interwencja zarysów.

W obu przypadkach korekcji P należy korzystać z podręczników do Podstaw Konstrukcji Maszyn lub do PKUP.

39. Opis modeli obliczeo wytrzymałościowych kół zębatych (Niemanna i Lewisa). W praktyce kół zębatych ( zębów) nie można liczyd jako równomiernie obciążonych. Dlatego obliczenia opierają się na traktowaniu zęba jako belki utwierdzonej jednym koocem, a na drugim koocu obciążonej siłą poprzeczną. Pierwszy raz takiego sformułowania dokonał Lewis. I mimo wielu prób innych obliczeo metoda ta nie uległa zmianie.