Rozmnażanie Roślin
Rozmnażanie to wytwarzanie nowych osobników w celu:
- zachowania ciągłości gatunku(ciągłość życia)
- zwiększenia liczby osobników w populacji
- rozszerzanie zasięgu gatunku- rozprzestrzenianie w czasie i przestrzeni
Rozmnażanie roślin polega na:
- podzieleniu całego organizmu na części
- oddzieleniu od organizmu macierzystego(rodzicielskiego) specjalnych części, tj.: pojedynczych komórek, grup komórek, różnych organów.
Sposoby rozmnażanie organizmów:
Rozmnażanie bezpłciowe- typ rozmnażania organizmów, który nie jest związany z wytwarzaniem gamet. Organizm potomny powstaje z części organizmu rodzicielskiego. Organizm potomny otrzymuje identyczny zestaw genów jak organizm rodzicielski. Rodzaje rozmnażanie bezpłciowego:
-poprzez podział prosty organizmów jednokomórkowych (sinice, glony)
Podział poprzeczny komórki
Podział podłużny komórki
Podział wielokrotny
Pączkowanie
- przez zarodniki; np. protisty, mszaki, paprotniki, grzyby
Zarodniki(spora)- pojedyncza komórka rozrodcza zdolna do odtworzenia nowego organizmu.
Mitospory- jeśli powstają z podziału mitotycznego, np. oidiospory(rozpadające się strzępki), egzospory(oddzielające się pojedyncze komórki z zakończeń plechy, strzępki), konidia(oddzielające się pojedyncze komórki z zakończeń plechy, strzępki), zoospory(zarodniki pływkowe)
Mejospory- jeżeli powstają z podziału mejotycznego, np. zarodniki mszaków, paprotników, skrzypów.
Miejsce, gdzie powstają zarodniki nazywamy SPORANGIUM(Zarodnią), lub SPORANGIOFOREM, KONIDIOFOREM.
- wegetatywnie:
Przez podział kolonii na pojedyncze komórki lub agregaty
Przez fragmentację plechy, grzybni, pędów( moczarka, widłaki)
Przez rozmnóżki(specjalne wielokomórkowe twory wytwarzające się na plechach; rozmnóżki pędowe(bulwki- lilia bulwkowata, żywiec, turiony-rdestnice, w kwiatostanach); rozmnóżki w postaci miniaturowych roślin(żyworódka)
Przez sadzonki- zdolność wytwarzania korzeni lub pędów przybyszowych; pędowe(łodygowe) np. wierzba, winorośl, trzykrotka; korzeniowe np. chrzan, mniszek, pigwowiec.
Przez odkłady np. agrest, porzeczka
Przez zmodyfikowane pędy podziemne:
Bulwy np. ziemniak,
Cebula np. tulipan, cebula, czosnek, lilia, krokus
Rozłogi np. perz, skrzyp, rdest rozłogowy
Kłącza np. rabarbar, tatarak, konwalia, irys
Przez rozłogi nadziemne np. truskawka
- apomiktycznie(forma rozmnażania wegetatywnego), tj powstawanie zarodka bez zapłodnienia.
2. Rozmnażanie płciowe- polega na wytworzeniu specjalnych komórek(gamet), które dopiero po połączeniu się parami (SYNGIAMI= ZAPŁODNIENIU)zdolne są do dalszego rozwoju i utworzenia nowego osobnika.
W cyklu rozwojowym proces rozmnażania płciowego musi być poprzedzony mejozą. Dlatego w świecie roślin występuje przemiana pokoleń= zmiana faz jądrowych.
RODZAJE GAMET I ZAPŁODNIENIA(Sposoby rozmnażania płciowego)
Izogamia- typ rozmnażania płciowego, gdzie dwie gamety są identyczne pod wzg. kształtu i ruchliwości, ale różniące się biochemicznie, fizjologicznie i genetycznie. Gamety oznacza się jako + i -. Prawdopodobnie jest to najbardziej pierwotna forma zapłodnienia. Występuje u pierwotniaków(ameby), jednokomórkowych glonów, grzybów i zielenic.
Anizogamia(heterogamia)- typ rozmnażania, gdzie obie gamety są ruchliwe(mają wici) i różnią się od siebie wielkością( z powodu różnej ilości zgromadzonych w nich materiałów zapasowych). Zachodzi na drodze gametogamii lub gametangiogamii.
Oogamia- typ rozmnażania, gdzie komórki wyraźnie zróżnicowane na dużą, nieruchliwą, okrągłą gametę żeńską(kom. jajowa) i małą, ruchliwą męską(plemnik), które łączą się ze sobą. Oogamia jest formą zapłodnienia występującą u najbardziej ewolucyjnie zaawansowanych protistów, u roślin i zwierząt( w tym człowieka).
GAMETANGIUM- to miejsce, w którym powstają gamety.
Gametangium męskie=PLEMNIA, ANTERIDIUM
Gametangium żeńskie=LĘGNIA,OOGONIUM- jednokomórkowa;
RODNIA, ARCHEGONIUM-wielokomórkowa
Przemiana pokoleń- regularne następstwo pokolenia GAMETOFITU i pokolenia SPOROFITU.
GAMETOFIT:
- rozmnaża się płciowo, wytwarzając gamety
-haploidalny(zawierający pojedynczą- 1n- liczbę chromosomów)
- rozwija się ze spory
SPOROFIT:
- rozmnaża się bezpłciowo, wytwarzając spory=zarodniki
- diploidalny(zawierający podwójną[normalną] liczbę chromosomów w jądrze komórkowym
- rozwija się z zygoty
Przemiana pokoleń polega na tym, że z zygoty w wyniku podziałów mitotycznych wyrasta pokolenie diploidalne, które w pewnym stadium swego rozwoju wytwarza na drodze mejozy haploidalne zarodniki=MEJOSPORY. Z kolei z mejospor na drodze podziałów mitotycznych rozwija się pokolenie haploidalne wytwarzające gamety, które w wyniku zapłodnienia= SYNGAMII dają zygotę. Z zygoty rozwija się znów pokolenie diploidalne. Pokolenie to nazywamy SPOROFITEM, zaś pokolenie haploidalne- GAMETOFITEM.
Gromada: Telomophyta- Rośliny telomowe
Podgromada: Lycophytina- Widłakowe
Podgromada: Sphenophytina- Skrzypowe
Podgromada: Pterophytina- Paprociowe
Lycophytina-widłakowe
Klasa: Lycopsida- Widłaki jednozarodnikowe
Klasa: Isoetopsida- Widłaki różnozarodnikowe
Klasa: Selaginellopsida- Widliczki
Lycopsida: Widłaki jednozarodnikowe
Rząd: Lycopodiales- Widłakowce
-1 typ zarodnika= 1 gametofit
- zarodniki znajdują się w zarodniach, które umieszczone są w kłosach zorodnionośnych
- liście płone
- liście płodne
- zarodnia na kształt nerkowaty
Jeden bulwiasty gametofit rozwijający się pod ziemią. Gametofit rozwija się od 2 do 15 lat. Kłosy zarodnionośne znajdują się w szczytowej części widłaka. Liście są równowąskie, z jedną wiązką przewodzącą. U gatunków z kłosem zarodnionośnym sporofile są najczęściej niepodobne do liści wegetatywnych, często bezbarwne, łuskowate. Wszystkie gatunki widłaków są pod ochroną:
Widłak wroniec- Huperzia salago
Łodyga: wzniesiona, widlasto rozgałęziająca się, rozgałęzienia równej wielkości
Liście: Równowąskolancelowate, ostro zakończone całobrzegi lub drobno piłkowane, bez włosków. Długość 4-8 mm, ustawione skrętolegle w ośmiu szeregach na pędach i zwykle odstające od nich.
Zarodnie: nie wytwarza kłosa zarodnionośnego. Zarodnie powstają w kątach liści zarodnionośnych, tzw. sporofili. Są one bardzo podobne do liści płonnych. Zarodnie pękają od góry po dojrzeniu, wysypując zarodniki.
Siedlisko: w górach rośnie wśród skał, na wolnych miejscach wśród kosodrzewiny, na halach, na niżu w cienistych lasach. Występuje na rozległych obszarach Europy, Ameryki Północnej oraz w Japonii. W Polsce częściej w górach, na niżu rzadki.
Widłak goździsty- Lycopodium clavatum
Zarodnikowa roślina wieloletnia, podobna do mchu.
Łodyga: długie do 1m, płożące się pędy, częściowo pod ziemią, widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20cm gałązkami. Pędy i gałązki gęsto ulistnione.
Liście: całobrzegie, skrętoległe, wąskie, lancetowate, w górnej części łodygi gęste, w dolnej rzadkie. Liście prostopadłe odstające od łodygi, jasnozielone, wygięte, ku górze zakończone białymi włoskami, które na końcach pędów tworzą białe pędzelki.
Kłos zarodnionośny: sporofile w ilości 2-3, jajowate, wydłużone, zebrane w żółtawo- biały kłos, osadzone na długich szypułkach. Zarodniki koloru żółtego na sporofilach, dojrzewają od lipca do września.
Korzenie: rozgałęzione, wychodzące z pędów i mocujące je do podłoża na całej długości.
Występowanie: W Polsce pospolity na niżu i w górach.
Widłak jałowcowaty- Lycopodium annotinum
Widłak ten składa się z nadziemnych pędów, które płoża się po ziemi, pędy te osiągają dł. nawet do 1m. przyczepiają się one po podłoża delikatnymi z rzadka wyrastającymi korzonkami. Widłak jałowcowaty posiada gałązki boczne, których długość może wynosić do 20cm, są one sztywno i pionowo wzniesione liście są ustawione skrętolegle i odstają od łodygi prawie pod kątem prostym. Są one równowąskolancetowate, drobno piłkowane, sztywne. W wyższych częściach gałązek listki stają się podłużne i zaostrzone, na końcach gałązek przyjmują postać krótkich włosków. Liście zarodnionośne są jajowate, skórzaste, żółtawe i biało obrzeżone. Cała roślina ma kolor soczystej zieleni. Gałązki płonne są zakończone pojedynczym, bezszypułkowym kłosem.
Widlicz spłaszczony- Diphasiastrum complanatum
- roślina wieloletnia
- czołgające się pędy przeważnie podziemne nieco spłaszczone, do 1m długości
Pęd: Główny pęd czołgający się nad ziemią, lub płytko pod ziemią, o długości ok. 1 m. Wyrastają z niego dychotomicznie, wielokrotnie rozwidlone pędy nadziemne osiągające wysokość do 40 cm. Odcinki końcowe pędów wachlarzowato rozpostarte, o grzbietobrzusznej symetrii. Ich grzbietowa strona ma kolor trawiastozielony, nie jest pokryta woskiem. Pędy zewnętrznie podobne do gałązek cyprysu.
Liście: Liście ustawione parami, na krzyż. Boczne liście wyraźnie odstające, liście na spodniej stronie pędów bardzo małe (ok. 0,2 średnicy pędu).
Kłos zarodnionośny: Kłosy z liśćmi zaronionośnymi na długim trzonku, w liczbie od 2-6. Liście zarodnikonośne bardzo szerokie, okrągławe, krótko zaostrzone, nagie z błoniastym brzegiem.
Preferuje lasy iglaste, górskie.
Widlicz alpejski- Diphasiastrum alpinum
Roślina sinozielona z pełzającą łodygą do 60cm długości, o gałązkach wzniesionych, silnie spłaszczonych. Gałązki zarodnionośne okrągławe, skrętolegle ulistnione, liście luźno przylegające, drobne, bocznie zrośnięte. Kłosy pojedyncze na szczycie gałązki. Liście zarodnionośne zaostrzone, brzegiem ząbkowane.
Widłaczek torfowy- Lycopodiella inundata
Drobna roślina o pełzających pędach do 20 cm długości. Pędy te zakorzeniają się i wytwarzają 1–2 wzniesione gałązki o wysokości do 10 cm. Są gęsto ulistnione (skrętolegle). Na szczycie pędów powstają kłosy zarodnionośny bardzo podobne do pędu płonnego, tylko nasady ich listków są szersze. Zarodniki są żółte i bardzo liczne. Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskolancetowate.
SKRZYPY:
Podgromada: Sphenophytina- Skrzypowe
Klasa: Sphenopsina- Członolistne
Rząd: Equisetales- Skrzypowce
- krótkotrwałe, fotosyntetyzujące twory=gametofit(plechowate)
-drobne, łuskowate, małe, jednonerwowe liście ułożone w węzłach
- pędy o wydłużonych, żeberkowatych międzywęźlach
- na szczycie znajduje się kłos zarodnionośny
Tarczki, z których powstają spory= zarodniki
- zarodniki zaopatrzone w haptery. Haptery umożliwiają przenoszenie. Zarodniki zdeterminowane płciowo.
Skrzyp polny- Equisetum arvense
- 2 postacie pędów, oddzielnie: płonne(zielone) i płodne
- liście drobne, występują na pędach w okółku
- długie, cienkie, członowate rozgałęzienia boczne wyrastające z okółka to nie liście lecz pędy
- Rośnie na polach uprawnych i w ogrodach, na ugorach, przydrożach i rzadziej na łąkach. Najlepiej rozwija się w uprawach roślin okopowych, szczególnie ziemniaków. Rośnie na glebach wilgotnych i świeżych, zarówno piaszczystych, jak i gliniastych.
Skrzyp leśny- Equisetum sylvaticum
- Pęd zarodnikowy– niezielony i niski, po dojrzeniu zarodników zielenieje, wydłuża się i rozgałęzia. Po dojrzeniu i rozsypaniu zarodników, kłos zarodnionośny odpada. Pędy płonne są jasnozielone, wiotkie. Zamierają zimą i nowe pędy nadziemne wyrastają ponownie wiosną z kłączy.
- łodyga osiąga 20-30 (40) cm wysokości. Rynienkowata, o 10-18 żeberkach opatrzonych w dwa szeregi brodawek. Gałązki na pędach płonnych liczne (ok. 12 lub więcej w okółku), rozgałęzione, na końcach zwisające w dół, z 4-5 żeberkami
-liście są zrośnięte w szerokie, duże pochwy, dołem zielone, górą brunatne, do połowy rozcięte. Na pędach zarodnikowych ząbki są trójkątne, tępe. Na pędach płonnych liście są lancetowate i ostre. Ząbki są biało obrzeżone.
- Rośnie w żyznych, cienistych lasach liściastych, rzadko w przyległych uprawach. Wymaga gleb gliniastych, nieprzepuszczalnych.
Skrzyp olbrzymi- Equisetum telmateia
- każda pochwa liściowa posiada od 20-40 żeber rozdzielających się na ząbki. Ząbki są lancetowato-szydlaste, dwukrotnie krótsze od zrośniętej części pochew. Na końcach są zwężone w szczecinkę, czasem łączą się po 2–3.
- Gametofit wykształca się w postaci drobnego, blaszkowatego, podzielonego na łatki tworu.
- Sporofit rozwija się na gametoficie po zapłodnieniu, najpierw w postaci kłącza, z którego wyrastają dwupostaciowe pędy nadziemne: wczesną wiosną zarodniowe, latem płonne.
- Pędy zarodniowe osiągają do 25 cm (są żółtawo-brązowawe, białawe lub bladozielone) wysokości, podczas gdy pędy płonne do 120 cm(są białawo-żółtawe, słabo pożłobione).
- kłos zarodnionośny: Długości 4–8 cm, z pustym środkiem i zaokrąglonym wierzchołkiem. Złożony z tarczowatych liści zarodnionośnych, po których spodniej stronie znajduje się po kilka zarodni.
Skrzyp zimowy- Equisetum hiemale
-zimozielone pędy proste nierozgałęzione
-siedlisko dobrze prześwietlone, wilgotne
- Roślina trwała o wysokości od 40 do 125 cm.
- Pęd płonny o wielkim przewodzie powietrznym w środku, szarozielony, pojedynczy, bardzo szorstki, o 8-20 płaskich żeberkach.
-Pochwy przylegające, walcowate, dołem z czarnym paskiem, o ząbkach błoniastych zwykle łatwo odpadających.
-Pęd zarodnionośny takiej samej wysokości, zakończony krótkim i spiczastym kłosem.
Skrzyp bagienny- Equisetum fluviatile
- roślina szuwarowa
- łodyga dorasta do wysokości 50 - 150 cm. Dęta, zielona, gładka, biało prążkowana, słabo rozgałęziona, z 10-30 płaskimi żeberkami. Kanał powietrzny zajmuje min. 4/5 średnicy łodygi.
- Liście wyrastają w okółkach. Pochwy liściowe otulają łodygę w węzłach, zielone, przylegające, wybiegają w brunatno-czarne, trójkątne ząbki długie ma 3-4 mm, bardzo wąsko, biało obrzeżone. Ząbków (10)15-30).
- Zarodnie zebrane są w tępo zakończony kłos na szczycie pędu płodnego. Kłos zbudowany ze skupionych na szczycie okółków wolnych liści zarodnionośnych, zakończonych tarczkami pod którymi znajdują się zarodnie wytwarzające zarodniki. Zarodniki rozsiewane są przez wiatr (anemochoria).
- Rośnie na terenach bagiennych. Tworzy gęste kobierce nad brzegami wód stojących na głębokości kilkudziesięciu cm do 1,5 m.
PAPROCIE:
Podgromada: Pterophytina- Paprociowe
Klasa: Pteropsida- Paprocie
Podklasa: Ophioglossidae- Nasiężrzałowe
Osmundidae- Długoszowe
Filicidae- Paprocie cienkozarodniowe
Marsileidae- Marsyliowe
Salvinidae- Salwiniowe
-Paprocie to grupa niejednorodna, obejmująca szereg form różniących się znacznie.
- Liście często duże, podzielone blaszki; młode liście są pastorałowato zwinięte.
-Właściwą cechą charakterystyczną dla paproci jest położenie zarodni.
-Kupka(sorus)-grupy zarodni, wytwarzane na dolnej stronie blaszki. Synangium- zarodnie występują osobno, są zrośnięte ścianami zarodni.
- Zarodnie tworzące kupkę osłonięte są często przez błoniaste wyrostki epidermy blaszki liściowej lub łożyska, tworzą zawijkę.
Rząd: Ophioglossales- Nasięźrzałowce
Rodzina: Ophioglossaceae- Nasięźrzałowate
Gatunek: Ophioglossum vulgatum- Nasięźrzał pospolity
- Bardzo rzadki gatunek
- gametofit bezzieleniowy
- żyje w symbiozie z grzybami
Gatunek: Botrychium lunaria- Pedejźrzon księżycowy
- wysokość do 30cm, z podziemnym kłączem, z którego wyrasta jeden liść
- Liście: część płodna i płonna. Blaszka podługowata zwykle pierzasta. Ogonek liściowy długi do 15 cm, gruby na 5 mm. Zarodnionośna część (płodna) oddziela się w połowie długości liścia, dzieli się dwu-trzykrotnie pierzasto i tworzy wiechę. W okresie dojrzewania zarodników gałązki wiechy skupiają się i ich "pierzastość" jest mało widoczna. Płonna część liścia jest żółtozielona, pojedynczo pierzasta, wydłużona, połyskująca, w zarysie podłużnie owalna. Dolne odcinki są półksiężycowate, górne klinowane. Listki całobrzegie lub lekko karbowane, z widlastym unerwieniem bez wyraźnego nerwu głównego.
Rząd: Osmundales- Długoszowce
Rodzina: Osmundaceae- Długoszowate
Gatunek: Osmunda regalis- Długosz królewski
- Blaszka liściowa rozwija się z trójsiecznej komórki inicjalnej
- Zarodnie umieszczone na krótkich, grubych trzonkach, ale nie są zebrane w kupki
- osiąga nawet160cm długości
- zarodnie pękają podłużną szczeliną
- górne części liścia przekształcone w sporangiofory
Podklasa: Filicidae- Paprocie cienkozarodniowe
Rząd: Gleicheniales- Glajcheniowce
Rodzina: Polypodiaceae- Paprotkowate
-Budowa anatomiczna ma charakter diktiosteli( w walcu osiowym występują przerwy w pierścieniu)
- zarodnie w dolnej części liścia
- jednowarstwowa ścianka, otwiera się za pomocą pierścienia(annulus)
Gatunek: Polypodium vulgare- Paprotka zwyczajna
- wielkość do 45cm
-liście pojedynczo-pierzaste, wyrastające z czołgającego się kłącza
- blaszka liściowa liściasta
-żyje na podłożu suchym, bogatym w próchnicę
- Gatunek pod ochroną
Rząd: Cystheales- Olbrzymkowce
Rodzina: Hypolepidaceae
Gatunek: Pteridium aquilinum- Orlica pospolita
- roślina wieloletnia
- gatunek kosmopolityczny, pospolity
- nie jest pod ochroną
- blaszka liściowa 2-4 krotnie pierzastodzielna
- zarodnie powstają na zawiniętych brzegach odcinka liścia ostatniego rzędu
- zawijki o orzęsionym brzegu
- występuje w borach szpilkowych, mieszanych
Rodzina: Athyrtaceae- Wietlicowate
Gatunek: Matteucia struthiopteris- Pióropusznik strusi
- Roślina wieloletnia, z krótkim kłączem, z którego wyrastają lejkowato pojedyncze, podwójnie pierzaste liście płonne (asymilacyjne) wysokości 30-150 cm.
-bardzo krótki ogonek liściowy, sztywny, początkowo zielony – później ciemnobrunatny, jednokrotnie pierzasty liść zarodnionośny, podobny do strusiego pióra (skąd pochodzi nazwa paproci).
- Stosunkowo duże, ciemnobrunatne (czasem również czarne) zarodniki znajdują się w kubkach zarodnikowych leżących na obrzeżach blaszek liściowych, kiełkują po 14-22 dniach.
- Liście płonne zasychają wcześniej, pozostawiając na zimę tylko brunatne liście zarodnikowe.
- Występuje w Karpatach i Pieninach, w Sudetach Zach., Bieszczadach, okolice Elbląga.
Gatunek: Athyrium filix- famina- Wietlica samicza
- Bylina z podziemnym, rozgałęzionym kłączem, z którego co roku wyrasta wiele pionowo rozwiniętych liści od 30 do 100 cm wysokości.
-Jasnozielone liście wyrastają lejkowato zebrane w rozetki na poziomym kłączu.
- Ogonek liściowy krótki żółtawy lub czerwonawy z plewiastymi łuskami.
-Blaszki podwójnie lub potrójnie pierzaste, krótkoogonkowe, o zarysie długolancetowatym. Nasada blaszki często niesymetryczna najniższy średni odcinek większy i równoległy do osadki.
- Liście zarodnikowe nie różnią się od liści płonnych.
-Kupki zarodni podługowate pokryte delikatną zawijką trwałą, ułożone na dolnej stronie odcinków w dwóch rzędach wzdłuż nerwu głównego.
- Rośnie w wilgotnych i cienistych lasach. Wymaga gleb kwaśnych i wilgotnych, o małej zawartości wapnia.
Gatunek: Dryopteris filix-mas- Narecznica samcza
-Sporofit składa się z kłącza i liści oraz korzeni przybyszowych.
- liście odziomkowe, zebrane po kilkanaście w lejkowatą różyczkę. Wygięte łukowato, osadzone na długich żółtawych ogonkach. Pojedynczo lub podwójnie pierzaste.
-Ogonki liściowe pokryte gruczołowatymi łuskami. Na dolnej stronie, w pobliżu nerwu środkowego znajdują się skupienia zarodni (sori) czyli sporangiów, a każde z nich przykryte jest zawijką.
- wielkość do 120cm
- pospolita
Rodzina: Aspleniaceae
Gatunek: Phyllitis scolopendrium -Języcznik zwyczajny
- wyrasta do 50cm
- blaszka liściowa niepodzielna
- kupki ułożone wzdłuż nerwów bocznych
- występuje: Karpaty, przedgórze sudeckie
Podklasa: Marsileidae- Marsyliowe
Gatunek: Marsilea quadrifolia- Marsylia czterolistna
- Gatunek paproci wodnej
- Z cienkiego kłącza wyrastają listki o cienkich ogonkach i podzielonych na 4 części blaszkach - całość do złudzenia przypomina czterolistną koniczynę.
- Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.
Gatunek: Pilularia globulifera- Gałuszka kulecznica
- Gatunek paproci wodnej
- spotykana na Śląsku i Pomorzu
- Z cienkiego płożącego się kłącza wyrastają listki w kształcie szczypiorku, młode liście skręcone ślimakowato.
- Sporokarpia wyrastają z nasady liści na krótkich szypułkach i są kuliste, 4-komorowe
Podklasa: Salvinidae- Salwinowe
Rodzina: Salviniceae- Salwiniowate
Gatunek: Salvinia natans- Salwinia pływająca
- paproć wodna
- Pędy osiągają 3-10 (20) cm długości i pływają na powierzchni wody.
- Liście ułożone w okółkach po trzy
-rosnące w parach liście nawodne są płaskie i eliptyczne, liść podwodny jest pocięty na 3-8 nitkowate odcinki przypominające korzenie.
- U nasady sercowate, na szczycie czasem wycięte. Na powierzchni tych liści wyraźnie widoczny jest nerw środkowy, poza tym powierzchnia pokryta jest brodawkowatymi wypukłościami, z których wyrastają 3-4 wielokomórkowe, łukowato zagięte włoski. Włoski te utrzymują powietrze przy powierzchni liścia, dzięki czemu woda jej nie zwilża.
-Zarodnie (makro- i mikrosporangia) zebrane są w kupki zamknięte w kulistym tworze zwanym sporokarpem .
- Makro- i mikrosporangia znajdują się w różnych sporokarpach, które jednak mają taki sam wygląd.
-Zawijka sporokarpów otacza całkowicie zarodnie i jest dwuwarstwowa. Między warstwami zawijki znajduje się przestwór powietrzny ułatwiający unoszenie się paproci na powierzchni wody.
-Sporokarpy wykształcają się w liczbie 3-8 u nasady liścia podwodnego.
-Brak korzenia, jego funkcje przejmuje jeden z liści z każdego okółka.