ROZMNAŻANIE ROŚLIN

Kupujemy nasiona
Sprzedawcy i producenci nasion kuszą nas coraz większym wyborem odmian i coraz ładniejszymi, kolorowymi opakowaniami. Często spotykane są również rozmaite promocje cenowe. Niestety nie wszystko co ładnie się prezentuje jest naprawdę dobre. Czytaj dalej... Co roku już pod koniec zimy w sklepach ogrodniczych pojawia się wielu klientów zainteresowanych zakupem nasion jednorocznych roślin ozdobnych i warzyw. Sprzedawcy i producenci nasion kuszą nas coraz większym wyborem odmian i coraz ładniejszymi, kolorowymi opakowaniami. Często spotykane są również rozmaite promocje cenowe. Niestety nie wszystko co ładnie się prezentuje jest naprawdę dobre. Tym bardziej jeśli jest nam oferowane w podejrzanie korzystnej cenie. Dlatego też, aby ułatwić Ci zakup odpowiednich dla Twoich potrzeb, dobrych jakościowo nasion, zapraszam do lektury poniższego tekstu. Mam nadzieję, że po zapoznaniu się z poniższymi informacjami - w tym roku uda Ci się dokonać najbardziej udanego zakupu nasion do swojego ogrodu. Pierwsza moja rada brzmi - dokonaj wyboru jakie nasiona chcesz kupić jeszcze zanim udasz się do sklepu. Gdy będziesz w sklepie może być już za późno - zagubiony w gąszczu informacji i dużym wyborze, kupisz nie to co jest Ci potrzebne, ale to co chce Ci sprzedać sprzedawca. Pamiętaj, że sprzedawca nie zawsze jest dobrym doradcą.

Jeżeli chcesz zaopatrzyć się w nasiona roślin ozdobnych, zastanów się jaki efekt chcesz osiągnąć. Rośliny możesz wybierać pod względem ich wymagań uprawowych, koloru kwiatów, wysokości. Niektóre gatunki i odmiany są zalecane na rabaty wysokie, inne na rabaty niskie, a niektóre szczególnie nadają się do ogrodów skalnych. Wybierz rośliny o różnym terminie kwitnienia, aby Twój ogród pięknie się prezentował przez cały sezon.

W przypadku warzyw zapewne wybierzesz te, które są najsmaczniejsze i chętnie spożywane przez Ciebie i Twoją rodzinę. W obrębie danego gatunku do wyboru będziesz miał jednak szereg odmian, różniących się między sobą nie tylko walorami smakowymi, ale również wymogami uprawowymi, terminem dojrzewania i odpornością na choroby. Ponieważ wiele osób uprawia warzywa na własnej działce po to aby spożywać pokarmy zdrowsze, niż te kupowane w sklepach warzywniczych, ta ostania cecha nabiera szczególnego znaczenia. Otóż uprawa odmian odpornych, lub chociaż tolerancyjnych na choroby, jest najtańszym i najskuteczniejszym sposobem uniknięcia konieczności ochrony chemicznej.

Gdy już zdecydujesz jakie gatunki i odmiany roślin ozdobnych i warzyw zamierzasz zdobyć możesz wybrać się na zakupy.

Czym kierować się przy zakupie?

Pierwsza rzecz na którą najczęściej zwraca się uwagę to producent. W pewnej mierze wybór producenta cieszącego się dobrą opinią, gwarantuje zakup nasion dobrej jakości. Zwróć uwagę zatem czy na torebce, poza nazwą gatunku i odmiany, jest też informacja o nazwie firmy produkującej i pakującej nasiona. Dobrze jest kupować nasiona krajowych firm nasiennych. Są z reguły tańsze niż nasiona importowane. Poza tym polskie odmiany są lepiej przystosowane do uprawy w naszym klimacie.

Producenci umieszczają szereg informacji na opakowaniach, które dla laika mogą być zupełnie niezrozumiałe. Warto jest je rozszyfrować, gdyż niektóre z nich są bardzo ważne. Oto krótki przewodnik po tych oznaczeniach:

pieczątka na odwrocie opakowania - zawiera ważne informacje takie jak nr partii i termin przydatności do wysiewu, zwróć uwagę także na wagę nasion w torebce, zauważyłem że klienci często kupują nasiona tańsze, których w torebce jest kilkakrotnie mniej niż nasion minimalnie droższych, zwróć zatem uwagę na stosunek ceny do wagi,

oznaczenia skrótowe

MIX - oznacza mieszankę nasion tego samego gatunku ale różniących się np. kolorem kwiatów, zdarzają się także mieszanki kilku gatunków o np. podobnym zastosowaniu,

F1 - odmiana mieszańcowa o specjalnych cechach, z reguły wyjątkowo dorodne, jeżeli z roślin wyhodowanych z takich nasion zbierzesz nasiona, niestety w dużym stopniu nie powtórzą one cech (zalet) rośliny matecznej,

Jakość WE - nasiona spełniające normy Wspólnoty Europejskiej, oznaczenie może być umieszczane tylko na gatunkach wytypowanych przez Wspólnotę,

ekologiczne - oznaczenie to dotyczy nasion warzyw, mówi ono o tym, że nasiona zostały uzyskane z certyfikowanych plantacji stosujących ekologiczne metody uprawy,

zaprawiane - oznaczenie dotyczy warzyw, mówi o tym że nasiona zostały obsypane preparatami chemicznymi chroniącymi je przed chorobami i szkodnikami, skład i klasa toksyczności zaprawy musi być podana na opakowaniu, uwaga: nasiona zaprawiane chemicznie wysiewaj w rękawicach!

inkrustowane - mówi o tym, że do zaprawy nasiennej został dodany środek zwiększający przyczepność środka zaprawiającego,

zaprawiane ziołami - kolejne oznaczenie dotyczące warzyw, mówi o tym iż do zaprawy nie użyto środka chemicznego, nasiona były moczone w wyciągach z ziół, taka zaprawa jest nieco mniej skuteczna ale nie zaburza naturalnych procesów zachodzących w glebie,

otoczkowane - mówi o tym iż nasiona są powleczone kulistą otoczką zawierającą środki ochrony i nawozy, otoczka ułatwia wysiew nasion i rozwój młodych siewek,

pakowane hermetycznie - nasiona umieszczone są w torebce zamkniętej hermetycznie, co chroni je przed wilgocią, w praktyce oznacza to, że zmniejszony jest wpływ warunków przechowywania na żywotność nasion,

taśma nasienna - nasiona umieszczone na taśmie, ułatwia to ręczne sianie, eliminuje pracochłonne przerywanie,

Gdzie kupować?

Pewnie każdy z Was ma jakiś swój ulubiony sklep ogrodniczy. Pamiętaj aby nasiona kupować w miejscach znanych i sprawdzonych, sklepach i centrach ogrodniczych. Nigdy nie kupuj nasion od sprzedawców ulicznych, na rynku czy na bazarze. Może takie nasiona są tańsze, ale nie masz żadnej gwarancji, że były odpowiednio przechowywane. Warunki przechowywania mają natomiast ogromny wpływ na zdolność nasion do kiełkowania.

Jeżeli w swoim okolicznym sklepie nie możesz dostać nasion wymarzonych roślin, możesz skorzystać z oferty sklepów internetowych. Przykładem dobrego e-sklepu oferującego duży wybór nasion dobrych jakościowo jest Gadar.pl.

Kwiaty jednoroczne z rozsady
W przypadku wielu roślin jednorocznych, dzięki uprawie z rozsady, można uzyskać rośliny ładniejsze, lepsze jakościowo, a także kwitnące znacznie wcześniej, niż kwiaty wysiane w późniejszym terminie wprost do gruntu.

Rozsada to inaczej młode rośliny wyhodowane z nasion w inspektach, szklarniach lub na rozsadnikach, przeznaczone do wysadzenia na stałe. Wielu amatorów ogrodnictwa wysiewa kwiaty jednoroczne wprost do gruntu, gdyż jest to metoda znacznie mniej pracochłonna niż uprawa z rozsady. Jest to postępowanie słuszne, szczególnie w przypadku roślin nie lubiących przesadzania - te zawsze należy siać od razu na miejsce stałe. Jednakże w przypadku wielu roślin jednorocznych, dzięki uprawie z rozsady, można uzyskać rośliny ładniejsze, lepsze jakościowo, a także kwitnące znacznie wcześniej, niż kwiaty wysiane w późniejszym terminie wprost do gruntu. Samodzielnie przygotowując rozsadę kwiatów jednorocznych z zakupionych nasion, uzyskamy również sadzonki znacznie tańsze niż w przypadku zakupu już gotowych sadzonek w sklepie, choć często nie tak dobre jakościowo jak dostępne w handlu.

W zależności od wymagań roślin przygotowanie rozsady rozpoczynamy w różnych terminach - od stycznia do połowy marca w szklarni lub na parapecie okiennym w mieszkaniu, od drugiej polowy marca w nieogrzewanych tunelach foliowych, oraz od początku kwietnia w inspektach lub na rozsadnikach.

Od stycznia do początku marca wysiewamy takie gatunki, jak: lobelia, niecierpek, petunia ogrodowa, żeniszek, a w pierwszej połowie marca również gazanię i werbenę. Najprostszym sposobem przygotowania rozsady tych roślin jest wysianie nasion do skrzynek ustawionych na parapecie okiennym, gdzie rozsadzie zapewnimy odpowiednio dużo światła. Mogą być to skrzynki zarówno plastykowe, jak i drewniane. Na dnie skrzynki umieszcza się 1 cm warstwę drenażową piasku, a następnie wypełnia skrzynkę podłożem do rozsad. Jako podłoże doskonała będzie ziemia liściowa (dobrze przekompostowane liście drzew i krzewów) z dodatkiem torfu i piasku. Jeżeli nie chcemy przygotowywać podłoża samodzielnie, odpowiednią ziemię do rozsad kupimy w większości sklepów ogrodniczych. Koniecznie pamiętajmy, aby ziemia była odpowiednio wilgotna.

Nasiona wysiewamy rzutowo, a następnie przysypujemy je bardzo cienką warstwą piasku (uwaga - nasion petunii nie przysypujemy w ogóle). Następnie skrzyneczkę przykrywamy szkłem lub owijamy przezroczystą folią. Optymalna temperatura kiełkowania wynosi 18 do 20°C. Gdy pojawią się pierwsze wschody szkło lub folię stopniowo usuwamy, przyzwyczajając rośliny do mniej wilgotnego powietrza. Do pikowania przystępujemy gdy pojawią się pierwsze listki. Siewki obficie podlewamy i po upływie kilku godzin delikatnie wyjmujemy, podważając patyczkiem. Rośliny przenosimy do wielodoniczek wypełnionych podłożem bardziej zasobnym, niż to w którym rośliny rosły dotychczas. Przy tym zabiegu warto skrócić nieco korzenie siewek, dzięki czemu pobudzimy je do rozrostu i zapewnimy lepsze ukorzenienie się rośliny. W przypadku niektórych gatuków (min. szałwi i żeniszka) korzystne będzie pikowanie dwukrotne - początkowo do skrzynek w rozstawie 3 x 3 cm, a dopiero potem do doniczek. W celu lepszego rozkrzewienia się roślin możemy także przyciąć im wierzchołki pędów.

Przygotowywanie rozsady w późniejszym terminie, tj. od drugiej polowy marca, możemy już przeprowadzić na działce lub w ogrodzie - w nieogrzewanych tunelach, w inspektach lub na rozsadnikach. Unikniemy wtedy, czasem kłopotliwej, uprawy na parapetach okiennych, łatwiej też będzie zapewnić roślinom odpowiednią ilość światła. Ta metoda jest polecana początkującym działkowiczom, nie mającym jeszcze doświadczenia w uprawie z rozsad. Doskonałą rośliną dla początkujących jest aksamitka, gdyż jej rozsada dość łatwo się udaje. Nasiona aksamitek wysiewamy w marcu do pojemników lub inspektu półciepłego (założonego na podkładzie grzejnym, a od początku kwietnia możemy je siać pod nieogrzewanymi tunelami lub w inspektach zimnych. Do skiełkowania nasiona potrzebują temperatury 15°C. Jeżeli nasiona wysiejemy rzadziej, możliwe będzie uniknięcie pikowania i przesadzenie ich bezpośrednio na miejsce stałe, co dodatkowo ułatwia uprawę. Pikowanie jest jednak zalecane, gdyż dzięki niemu rośliny będą silniejsze i ładniejsze.

ROZMNAŻANIE BYLIN PRZEZ PODZIAŁ

Podział jest najłatwiejszym sposobem rozmnażania bylin. Metodę tą możemy stosować do rozmnażania bylin tworzących pędy u podstawy karpy i posiadających dobrze rozwinięty system korzeniowy. Metodę podziału stosuje się również gdy rośliny są zbytnio zagęszczone lub gdy wymagają odmłodzenia. Najlepszym terminem do przeprowadzenia podziału jest późna jesień (od października) lub wczesna wiosna (do kwietnia). W czasie przeprowadzania tego zabiegu ziemia nie powinna być zamarznięta, grząska ani też zupełnie sucha (złe warunki utrudniają przyjęcie się dzielonych roślin). Jesienny termin dzielenia jest odpowiedni dla roślin kwitnących wczesną wiosną. Rośliny o mięsistych korzeniach najlepiej natomiast dzielić wiosną, gdy zaczynają wybijać pąki.

Część bylin można dzielić poprzez oderwanie ich części ręką lub przy użyciu dwóch motyczek z zębami. Do podziału roślin o mięsistych korzeniach potrzebny będzie szpadel lub nóż.

Wokół roślin przeznaczonych do podziału należy rozluźnić (wzruszyć) glebę a następnie rośliny wydobyć za pomocą wideł. Robimy to delikatnie, uważając aby nie uszkodzić korzeni roślin. Wyciągniętą roślinę otrząśnij z ziemi i usuń uschnięte liście, a następnie przepłucz ją wodą. Dzięki temu zobaczysz umiejscowienie pąków (nie wolno ich uszkodzić) oraz które części rośliny są zdrowe i nadają się do podziału. Stare i nieproduktywne fragmenty roślin trzeba będzie usunąć.

Młode byliny o cienkich, włóknistych korzeniach rozdziela się ręcznie. Gdy rośliny są starsze, trudno będzie Ci podzielić splątaną masę korzeni i nasad starych łodyg. W takim przypadku przydadzą się dwie uzębione motyczki (gdy rośliny są niewielkie) lub dwie pary wideł (u większych roślin). Motyczki lub widły wbijamy w roślinę grzbietami do siebie, a następnie rozchylamy na boki w przeciwległych kierunkach. Czynność powtórz kilkakrotnie, aż do uzyskania dwóch oddzielnych części rośliny.

Byliny o zgrubiałych, mięsistych korzeniach trzeba dzielić (rozciąć na kawałki) przy pomocy noża lub szpadla. Szpadel wbijamy w roślinę pomiędzy pąkami, tak aby na każdej z dzielonych części pozostały przynajmniej po 2 pąki. Części i odnogi obumarłe odetnij nożem.

Rośliny tworzące kłącza dzielimy ręcznie lub za pomocą noża, odcinając od starego kłącza młode odrosty. Każde nowo powstałe kłącze musi mieć przynajmniej jeden pąk. Stare kłącze wyrzucamy.

Po podziale wszystkie powierzchnie cięć posyp fungicydem (środkiem grzybobójczym). Rośliny posadź na takiej samej głębokości, na jakiej rosły dotychczas. Glebę wokół nich lekko ubij i podlej. Duże fragmenty bylin posadzone od razu po podziale mogą zakwitnąć już w tym samym sezonie wegetacyjnym. Bardzo małe części powstałe po podziale najlepiej jest przez pierwszy rok uprawiać na rozsadniku lub w doniczkach, aby się nieco rozrosły.

Byliny Cena: 48,00 zł

ROZMNAŻANIE DRZEW IGLASTYCH

Iglaki możemy rozmnażać z nasion, poprzez sadzonkowanie, odkłady oraz szczepienie. Ta ostatnia metoda jest najważniejszą, spośród stosowanych w szkółkarstwie, lecz niestety zbyt skomplikowaną do zastosowania w amatorskiej uprawie na działce. Jeżeli chcemy uprawiać gatunki rozmnażane przez szczepienie (przede wszystkim wyszukane odmiany o barwnych igłach i innych specyficznych cechach, a także formy wysokorosnące) lepiej kupić młode drzewka w sklepie.

Gatunki i odmiany cisów, cyprysików, metasekwoi, jałowców, żywotników oraz karłowych i płożących form jodły, modrzewia sosny i świerka możemy rozmnażać przez sadzonkowanie. Trzeba się jednak uzbroić w cierpliwość, gdyż jest to proces długotrwały.

Rozmnażanie przez sadzonki

Najdogodniejszą porą na rozmnażanie drzewek iglastych przez sadzonki jest sierpień i wrzesień. O tej porze roku pędy są twardsze i bardziej sprężyste niż wiosną, a jednocześnie dostatecznie elastyczne, by można było je przycinać.

Ponieważ gałązki zdrewniałe ciężko się ukorzeniają, do rozmnażania należy wybrać jedynie jednoroczne wierzchołki pędów. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż zbyt młode pędy będą łatwo atakowane przez choroby.

Młode pędy można pobrać z pędu głównego za pomocą ostrego noża. Bardziej polecaną metodą jest jednak energiczne oderwanie pędów. Na pobranej w ten sposób sadzonce musi znajdować się fragment starszego pędu - piętka i języczek. Sadzonki powinny mieć długość od 6 do 10 cm. Jeżeli są dłuższe należy przyciąć im wierzchołek.

Zanim posadzimy pędy, należy z ich dolnej części usunąć wszystkie łuski i igły, oraz zanurzyć je w ukorzeniaczu. Rany powstałej po oderwaniu nie wolno dotykać dłonią, gdyż ułatwia to przedostanie się czynnikom chorobotwórczym. Aby zmniejszyć ryzyko infekcji należy użyć dobrej jakościowo ziemi.

Po posadzeniu do gruntu, sadzonki przetrzymujemy w ciepłych i wilgotnych warunkach. Wykształcenie korzeni następuje w temperaturze od 18 do 22°C. U gatunków, które łatwo dają się rozmnażać (np. u żywotników i jałowców), pierwsze korzenie pojawiają się po około sześciu do ośmiu tygodniach. Może to jednak potrwać znacznie dłużej.

Rozmnażanie przez odkłady

Przydatną metodą rozmnażania w warunkach uprawy amatorskiej jest rozmnażanie przez odkłady, szczególnie jeśli uprawiamy formy płożące się, których pędy mają naturalną tendencję do wypuszczania korzeni w miejscach stykania się z ziemią. W tym przypadku na początku jesieni sprawdzamy, czy w miejscach rozgałęzień nie powstały już młode korzenie. Jeżeli okaże się że fragmenty pędów wrosły już w podłoże, odcinamy ukorzeniony pęd i delikatnie, aby nie uszkodzić korzeni, wykopujemy ukorzenioną sadzonkę, którą możemy posadzić w innym miejscu. Ukorzenianie możemy przyspieszyć podsypując nasady pędów mieloną korą lub torfem, utrzymując jednocześnie wyższą wilgotność gleby.

Zobacz: więcej o rozmnażaniu przez odkłady

Rozmnażanie z nasion

Najbardziej cierpliwi mogą spróbować rozmnażania iglaków z nasion. Trzeba jednak pamiętać, iż otrzymane rośliny często nie powtarzają cech rośliny matecznej (można w ten sposób rozmnażać sam gatunek ale nie jego odmiany, gdyż nie powtórzą one cech otrzymanych często dzięki specjalnym zabiegom szkółkarzy).

Zobacz: więcej o rozmnażaniu z nasion

Gdzie szukać więcej informacji?

Iglaki w ogrodzie Mojzisek M.

Zdecydowałeś już, że spróbujesz samodzielnie powiększyć kolekcję iglaków w Twoim ogrodzie? Masz jednak wątpliwości czy wysiewając nasiona zachowasz cechy odmiany ogrodowej? Wystarczy sadzonkowanie czy konieczne jest szczepienie? Jaka forma rozmnażania jest najlepsza dla poszczególnych gatunków i odmian? Nie obawiaj się! Wszystkiego o rozmnażaniu iglaków z nasion, sadzonek, odkładów oraz przez szczepienie dowiesz się czytając książkę Iglaki w ogrodzie! W tej kopalni wiedzy o roślinach iglastych znajdziesz także informacje o doborze odmian i ich pielęgnacji.

Zapewne zamin się zdecydujesz, chcesz dowiedzieć się więcej o tej książce? Zobacz zatem spis treści oraz darmowy fragment książki. Jeżeli Cię to zainteresowało, zobacz gdzie możesz ksiażkę zamówić - wybierz najlepszą ofertę i poznaj tajniki uprawy iglaków:

» Iglaki w ogrodzie (oferta eOgrodnik.pl)
» Iglaki w ogrodzie (oferta Lideria.pl)
» Iglaki w ogrodzie (oferta mentis.pl)

ROZMNAŻANIE ROŚLIN PRZEZ ODKŁADY

Rozmnażanie przez odkłady polega na ukorzenianiu pędów bez oddzielania ich od rośliny matecznej. Jest to dość łatwa i naturalna forma rozmnażania roślin, której mogą spróbować początkujący i niedoświadczeni miłośnicy uprawy roślin, zarówno w domu jak i w ogrodzie. Upraszczając - wykonywanie odkładów polega na przykryciu ziemią pędu, który nadal jest częścią rośliny matecznej. Z czasem pęd się ukorzenia i wtedy możemy go oddzielić, otrzymując nową roślinę. Poniżej przedstawiamy najczęściej wykorzystywane rodzaje odkładów i podpowiadamy, w przypadku jakich roślin można stosować wybraną metodę rozmnażania przez odkłady.

Odkłady proste

Odkłady proste są doskonałą metodą rozmnażania wielu drzew i krzewów, zarówno zimozielonych jak i zrzucających liście na zimę (min. hortensji ogrodowej, jaśminowca, kaliny, klonu, magnolii, oczaru, porzeczki krwistej, tawuły, żylistka i niektórych różaneczników).

Przy tej metodzie pęd rośliny matecznej naginamy do ziemi. Roślina mateczna powinna być młoda i dobrze jeżeli była przycięta w poprzednim sezonie (dzięki temu mogła wytworzyć bujne i elastyczne pędy).
Zabieg najlepiej wykonać wiosną lub jesienią. Glebę wokół rośliny matecznej (w miejscu wyrastania pędów, które będziesz próbował ukorzenić) wzrusz lekko widłami i dodaj do niej dobrze rozłożonego kompostu lub obornika. Jeżeli gleba jest bardzo zwięzła (ciężka, gliniasta) - trzeba ją nieco rozluźnić, dodając piasku. Następnie wybierz zdrowy, młody i elastyczny pęd i przygnij go do ziemi na wysokości około 25 cm od wierzchołka. W miejscu, w którym pęd dotyka gleby, oderwij od niego liście i pędy boczne. Spód pędu w miejscu zetknięcia z ziemią lekko natnij nożem (przytnij ukośnie od spodu), aby szybciej się ukorzenił. Możesz też miejsce to zanurzyć w ukorzeniaczu. Następnie przywiąż pęd do palika lub przyciśnij kamieniem, aby w wybranym miejscu nieruchomo stykał się z ziemią. Miejsce zetknięcia pędu z podłożem lekko przysyp cienką warstwą i gleby a następnie podlej. Pilnuj aby gleba w tym miejscu nie przesychała. Po około roku odgarnij ziemię i sprawdź czy pęd się ukorzenił. Jeżeli korzenie się pojawiły, możesz odciąć ukorzeniony pęd od rośliny matecznej i posadzić na docelowym stanowisku.

Odkłady wielokrotne

To metoda zbliżona do opisanej powyżej, wykorzystywana głównie do rozmnażania roślin o długich i giętkich pędach - przede wszystkim pnączy. W tym przypadku wybrany długi i zdrowy pęd rozłóż aby się płożył po ziemi a następnie kilkakrotnie przygnij, natnij i obsyp ziemią. Pomiędzy kolejnymi nacięciami pozostaw nad ziemią przynajmniej po jednym pąku. Z pąków roślina wypuści pędy nadziemne. Dzięki tej metodzie z jednego pędu możesz uzyskać kilka nowych roślin.

Odkłady wierzchołkowe

Jest to metoda doskonała do rozmnażania krzewów i pnączy, które tworzą korzenie na wierzchołkach pędów, min. jeżyn i ich krzyżówek z malinami. W okresie letnim wybrany wierzchołek pędu zakop w ziemi na głębokość 7 do 10 cm. Po kilku tygodniach wierzchołek powinien się ukorzenić (aby to sprawdzić delikatnie odgarnij ziemię) i wytworzyć nowy pęd. Jesienią ukorzeniony pęd możesz oddzielić od rośliny matecznej.

Odkłady pionowe

Tą metodę rozmnażania stosuje się u podkładek dla drzew owocowych oraz nielicznych krzewów
ozdobnych zrzucających liście na zimę, min. dereni i lilaków. Odkłady pionowe, zwane też kopczykowaniem, polegają na obsypaniu ziemią nasady rośliny z młodymi pędami, tworząc kopczyk. Pod kopczykiem wytworzą się nowe korzenie (rys. po lewej). Zanim się jednak za to zabierzemy, najpierw roślinę mateczną trzeba przyciąć wczesną wiosną na wysokości około 8 cm nad ziemią. Dopiero gdy nowe pędy wyrosną na wysokość 15 do 20 cm ich nasady możesz obsypać ziemią. Wraz ze wzrostem kopczykowanej rośliny należy podsypywać ziemi, aby stworzyć dogodne warunki do tworzenia się korzeni (zabieg ten z reguły należy wykonać około dwóch razy w ciągu lata). W okresie późnej jesieni lub wczesnej wiosny następnego roku możesz odciąć nowo powstałe rośliny.

Odkłady powietrzne

Ten rodzaj odkładów wykonuje się, gdy rośliny mają pędy sztywne, łamliwe i nie dające się przyginać do ziemi. Możemy w ten sposób rozmnażać krzewy ozdobne (min. kalmie, magnolie, niektóre różaneczniki) i rośliny doniczkowe uprawiane w mieszkaniach. Wybrany pęd płytko natnij, a w powstałą szczelinę nasyp ukorzeniacza. Następnie w miejsce to przyłóż wilgotny torf (rys. a) i obwiń dookoła folią (rys.b). Na obrzeżach folię przywiąż sznurkiem. Musimy jeszcze pamiętać o podlewaniu, dlatego górna część "opatrunku" powinna być nieco luźniejsza. Po pewnym czasie w miejscu nacięcia powstaną korzenie przybyszowe.

Rozmnażamy drzewa i krzewy liściaste Chojnowska E. Cena: 15,00 zł

Jeżeli potrzebujesz więcej informacji na temat rozmnażania drzew i krzewów liściastych, polecamy książkę mgr Ewy Chojnowskiej Rozmnażamy drzewa i krzewy liściaste. W książce zawarte są wskazówki i rady jak w prosty i tani sposób wyprodukować ponad 50 gatunków ozdobnych drzew i krzewów liściastych nadających się do uprawy w ogrodzie i na działce. Podczas lektury poznasz poszczególne metody rozmnażania wegetatywnego - dowiedz się więcej o rozmnażaniu drzew i krzewów liściastych !!!

ROZMNAŻANIE DRZEW I KRZEWÓW Z SADZONEK ZIELNYCH (NIEZDREWNIAŁYCH)

Koniec maja i początek czerwca, a więc okres spowolnienia tempa wiosennego przyrostu, jest doskonałym terminem na pobranie z niektórych drzew i krzewów (głównie zrzucających liście na zimę) sadzonek zielnych (niezdrewniałych). Sadzonki te pobiera się z wierzchołków nowowytworzonych pędów rośliny matecznej, gdy są one już prawie w pełni wykształcone i zbliża się moment kiedy zaczną drewnieć. Sadzonki niezdrewniałe wymagają znacznie troskliwszej pielęgnacji niż sadzonki półzdrewniałe i zdrewniałe, ale ich zaletą jest znacznie szybsze ukorzenianie się. Dlatego też ten sposób rozmnażania stosuje się u roślin, które ciężko się ukorzeniają.

Jakie gatunki rozmnaża się tą metodą?

Drzewa rozmnażane poprzez sadzonki niezdrewniałe:
brzoza, surmia (katalpa), wiązowiec, perukowiec podolski, miłorząb japoński, ośnieża, mydleniec wiechowaty, ambrowiec amerykański, metasekwoja chińska, wiśnia ozdobna, wiąz,

Krzewy rozmnażane poprzez sadzonki niezdrewniałe:
abelia (tylko niektóre), zaślaz (tylko niektóre), wrzos, kariopterys (barbula), prusznik, irga (tylko gatunki zrzucające liście), szczodrzeniec (tylko niektóre), forsycja, fuksja (tylko niektóre), hortensja, kolkwicja, lantana, nandina, jaśminowiec, pięciornik, kalina (tylko gat. zrzucające liście),

Pnącza rozmnażane poprzez sadzonki niezdrewniałe:
powojniki (niektóre), bluszcz, hortensja pnąca, glicynia, aktinidia

Jak pobrać sadzonkę?

Sadzonki zielne bardzo szybko tracą wodę (a nawet niewielka utrata wody znacznie utrudni ukorzenienie się sadzonki) i dość ważne jest aby posadzić je jak najszybciej po pobraniu z roślin matecznych. Z tego względu zanim pobierzemy sadzonki warto jest przygotować sobie doniczki lub pojemniki wypełnione mieszanką torfu i gruboziarnistego piasku lub perlitu (wymieszać w stosunku 1:1).

Sadzonki pobiera się z miękkiego wierzchołka młodego pędu, gdy niższa część pędu jest zwięzła ale jeszcze nie stwardniała. Na sadzonki wybieramy końcówki pędów bez pąków kwiatowych z 3 do 5 parami liści. Od rośliny matecznej odcinamy je sekatorem lub ostrym nożem tuż nad pączkiem lub liściem. Sadzonki najlepiej pobierać wczesnym rankiem i natychmiast po odcięciu wkładać je do wody lub nieprzezroczystej plastykowej torebki, którą następnie zawiązujemy.

Po pobraniu sadzonek każdą z nich przycinamy nożykiem tuż poniżej węzła (w węzłach sadzonki najlepiej się ukorzeniają), tak aby długość sadzonki wynosiła 6 do 10 cm. Liście z dolnej części sadzonki należy oderwać. Miejsce cięcia zanurzamy w ukorzeniaczu (w proszku zanurzamy tylko podstawę sadzonki, która ma się ukorzenić, a następnie nadmiar preparatu strzepujemy). Wskazane jest także dodanie środka przeciwgrzybiczego lub podlanie sadzonki fungicydem zaraz po posadzeniu. Sadzonkę umieść w podłożu a następnie ją zaetykietuj, abyś w późniejszym okresie nie miał problemów z identyfikacją roślin.

Posadziliśmy - i co dalej?

Sadzonki potrzebują odpowiedniej ilości światła (ale nie bezpośrednie silne promienie słoneczne aby sadzonki się nie przegrzały!) i wilgoci. Aby przyspieszyć ukorzenianie i zapobiec odwodnieniu roślin, doniczki z sadzonkami możesz umieścić w mnożarce z zamgławianiem, pod namiotem z polietylenu lub w oknie inspektowym w temp 21°C (najlepiej z podgrzewanym podłożem). Mówiąc prościej - muszą być zamknięte "pod kloszem" aby nie uciekała wilgoć (nie ukorzenione sadzonki nie mogą przecież pobierać wody przez korzenie). Para wodna skraplająca się na wewnętrznej stronie osłony zapewni sadzonkom dostateczną porcję wilgoci.

Aby zapobiec infekcji grzybowej, należy sadzonki raz w tygodniu podlewać lub opryskiwać roztworem fungicydu. Sadzonki powinny się ukorzenić po około 5 do 8 tygodniach. Można wtedy rozpocząć ich hartowanie (stopniowe przyzwyczajanie do warunków panujących na powietrzu) i rozsadzić je do doniczek o średnicy 8 cm. Rozpoczynając hartowanie najpierw wyłącza się ogrzewanie mnożarki czy szklarenki, potem na coraz dłuższy okres w ciągu dnia można rośliny odkrywać. Uwaga - hartowanie musi być procesem rozłożonym w czasie, aby rośliny nadążały się przyzwyczajać do stopniowej zmiany warunków.

Następnej wiosny sadzonki będzie można przesadzić do większych doniczek lub na miejsce docelowe.

ROZMNAŻANIE DRZEW I KRZEWÓW LIŚCIASTYCH Z SADZONEK PÓŁZDREWNIAŁYCH

Jak pobierać sadzonki?

W okresie od lipca do początku września możemy pobierać z drzew i krzewów sadzonki półzdrewniałe. Sadzonki takie ukorzeniają się nieco trudniej niż sadzonki niezdrewniałe, ale za to są bardziej wytrzymałe, gdyż ich tkanki są bardziej zdrewniałe (wolniej tracą wodę i nie więdną tak szybko). Sadzonki półzdrewniałe pobieramy gdy pędy są jeszcze świeże i zielone ale u nasady zaczynają już brązowieć. Jest to doskonała metoda rozmnażania zimozielonych krzewów liściastych, a także jaśminowca i krzewuszki.

Sadzonki pobieramy z jednorocznych pędów, których wierzchołki są jeszcze miękkie, ale części dolne już drewnieją. Na sadzonki wybieramy niekwitnące pędy boczne. Pęd taki utnij tuż nad węzłem, w taki sposób aby sadzonka miała około 15 do 20 cm długości. Następnie oderwij liście z dolnej części odciętego pędu i usuń miękki wierzchołek powyżej liścia. Po tych zabiegach długość sadzonki powinna wynosić około 10 cm.

Jak sadzić pobrane sadzonki?

Dolne części pędów zanurz w ukorzeniaczu, a następnie posadź je do doniczek wypełnionych drobno zmieloną korą sosnową lub mieszaniną równych części torfu i gruboziarnistego piasku. Sadzonki umieszczamy w dołkach na głębokości 1/3 długości sadzonki, w takich odległościach pomiędzy sadzonkami, aby ich liście nie stykały się ze sobą. Następnie podłoże ugniatamy i obficie podlewamy. Można użyć wody z roztworem środka przeciwgrzybiczego.

Po posadzeniu sadzonek doniczki nakrywamy folią (najlepiej na drucianym stelażu aby folia nie dotykała bezpośrednio roślin) i ustawiamy w zacisznym i zacienionym miejscu. Sadzonki mogą zimować w szklarni lub zimnym inspekcie (pamiętajmy o zabezpieczeniu ich przed mrozem). Sadzonki ukorzenią się szybciej, jeżeli będą od dołu podgrzewane.

Uwaga: zaraz po posadzeniu sadzonki zaetykietuj, abyś wiedział w którym miejscu znajdują się poszczególne gatunki i odmiany!

Jak pielęgnować sadzonki w późniejszym okresie?

Gdy sadzonki się ukorzenią należy je zahartować (sadzonki spędzające zimę w mnożarce podgrzewanej od spodu powinny się ukorzenić jeszcze zanim nadejdzie wiosna). W tym celu wykonaj po kilka otworów w folii okrywającej sadzonki, aby je nieco przewietrzyć. Tydzień później rozetnij folię na większej powierzchni, a po kolejnym tygodniu usuń ją zupełnie. Ukorzenione sadzonki możesz porozsadzać do oddzielnych doniczek o średnicy około 8 cm. Sadzonki wymagają stałego doglądania. Cały czas musisz pilnować aby podłoże w doniczkach było stale wilgotne. Sadzonki możesz też zasilić nawozem płynnym.

Gdy nadejdzie sezon wegetacyjny i na dworze się ociepli, sadzonki można przesadzić do większych doniczek lub od razu do gruntu (jeżeli jednak sadzonki ukorzeniały się wolniej to z wysadzeniem ich do gruntu trzeba będzie poczekać aż do jesieni).

ROZMNAŻANIE DRZEW I KRZEWÓW LIŚCIASTYCH Z SADZONEK ZDREWNIAŁYCH

Sadzonki zdrewniałe to jedna z najprostrzych metod rozmnażania drzew i krzewów zrzucających liście na zimę. Sadzonki takie są znacznie mniej narażone na utratę wody i więdnięcie niż sadzonki zielne i półzdrewniałe, jednak znacznie więcej czasu potrzebują na ukorzenienie się. Sadzonki takie możemy pobierać późną jesienią, w okresie kiedy rośliny kończą wegetację - od września do listopada. W przypadku drzew i krzewów zrzucających liście na zimę, sadzonki zdrewniałe pobieramy dopiero, gdy rośliny zrzucą liście.

Jakie rośliny rozmnaża się tą metodą?

Drzewa rozmnażane przez sadzonki zdrewniałe:
katalpa, morwa, platan, topola, wierzba

Krzewy rozmnażane przez sadzonki zdrewniałe:
budleja, dereń, forsycja, hortensja (bukietowa i krzewiasta), jaśminowiec, krzewuszka, liguster, pęcherznica, pięciornik, porzeczka, tamaryszek, tawuła, złotlin, żylistek,

Pnącza rozmnażane przez sadzonki zdrewniałe:
aktinidia, rdest Auberta, wiciokrzew, winobluszcz,

Pobieramy sadzonki

Sadzonki tnie się ze zdrowych, tegorocznych pędów, które zakończyły już swój przyrost. Sekatorem lub ostrym nożem (nóż jest lepszy gdyż sekator może zmiażdżyć pęd!) odetnij pęd od rośliny blisko przewodnika (na pograniczu zeszłorocznego i tegorocznego drewna). Następnie pęd przytnij tuż poniżej pąka u jego nasady i tuż powyżej pąka wierzchołkowego. Prawidłowo przycięta sadzonka powinna mieć grubość ołówka i dł. od 15 do 20 cm, oraz co najmniej dwie pary dobrze rozwiniętych pąków (rys. 1). Jeżeli pobierasz sadzonki z drzew lub krzewów zrzucających liście na zimę, zabieg ten powinieneś przeprowadzić gdy na pędach nie ma już liści. Jeżeli pobierasz sadzonki z krzewów zimozielonych - usuń wszystkie liście z dolnej części sadzonki (do 2/3 jej długości).

Przed umieszczeniem sadzonek w podłożu, trzeba je pobudzić do ukorzenienia się. W tym celu zetnij ostrym nożykiem cienki skrawek kory u nasady sadzonki, a następnie zanurz nasadę sadzonki w ukorzeniaczu.

Tak przygotowane sadzonki włóż pionowo do doniczek lub skrzynek wypełnionych wilgotnym piaskiem (pod ziemią powinno się znaleźć od 1/2 do 2/3 długości sadzonki) i przechowaj je zabezpieczone przed mrozem (w temp. 0 do 5°C) aż do wiosny. Doniczki z sadzonkami możesz umieścić np. w piwnicy. Cały czas dbaj aby podłoże w którym umieściłeś sadzonki było stale lekko wilgotne.

Uwaga: jeżeli przygotowujesz sadzonki różnych roślin - nie zapomnij ich zaetykietować (nazwa gatunku i odmiany)!

1) prawidłowo przycięta sadzonka,   2) głębokość umieszczenia w podłożu,
3) sadzonka ukorzeniona

Gdy nadejdzie wiosna

Gdy nadejdzie wiosna i rozmarznie ziemia, możesz posadzić sadzonki do doniczek z ziemią lub przenieść na zagon. Nie zapomnij jednak aby najpierw stopniowo je hartować. Dobrze jest także jeżeli w pierwszym okresie sadzonki na zagonie przebywają pod tunelem. W glebie na zagonie wykonaj pionowe, dość głębokie otwory i umieść w nich sadzonki, tak aby nad powierzchnię wystawały jedynie krótkie, kilkucentymetrowe odcinki (nad ziemię ma wystawać tylko fragment z najwyższym pąkiem - rys. 2). Ziemię wokół sadzonek dokładnie ubij (najlepiej delikatnie ugnieć ręką). Ważne jest, abyś w czasie przesadzania sadzonek na zagon nie uszkodził dolnej części pędów, gdyż mogą tam znajdować się już ledwo widoczne zaczątki korzeni (dlatego nie wolno "wbijać" sadzonek w ziemię - należy je umieszczać we wcześniej przygotowanych otworach). Po kilku lub kilkunastu tygodniach powinny pojawić się listki - wtedy możesz mieć pewność, że sadzonka już się ukorzeniła i przyjęła (rys. 3). Ukorzenione sadzonki możesz wysadzać na miejsce docelowe jesienią.

Gdzie szukać więcej informacji?

ogrodzie, na balkonie lub w domu - poznaj tajniki rozmnażania roślin !!!

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, MUZA SA, Warszawa 1994, s. 85-86; Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 818 - 819.

• 
  
  Czytaj dalej...

• Uprawa drzew z nasion
  W przypadku wielu drzew uprawianych z nasion, sadzonka nadaje się do posadzenia w ogrodzie dopiero po 3 a nawet 5 latach od wysiania. Jakie są zatem przesłanki aby uprawiać drzewa z nasion? Czytaj dalej...

OKULIZACJA - CZYLI JAK SZCZEPIĆ RÓŻE

1) Na korze podkładki wykonaj nacięcie w kaształcie litery "T" a następnie wsuń ostrze noża pod brzeg nacięcia i odchyl je na zewnątrz 2) Trzymając zraz skierowany wierzchołkiem ku sobie, wbij nóż pół cm za pąkiem i wytnij pąk z 2,5 cm tarczką 3) Oczko gotowe do założenia na podkładkę 4) Trzymając oczko za ogonek liściowy, wsuń je pod rozchylone brzegi kory podkładki 5) Ostrożnie odetnij wystający fragment tarczki 6) Tak powinno wyglądać miejsce okulizacji po odcięciu wystającej części tarczki 7) Obwiąż miejsce okulizacji folią 8) Tak powinno wyglądać miejsce okulizacji po obwiązaniu folią

Powodem, dla którego wykonuje się okulizację róż, jest fakt, iż dekoracyjne odmiany szlachetne z reguły nie są dostatecznie wytrzymałe na mróz w naszych warunkach klimatycznych, mają zbyt duże wymagania glebowe i bywają często atakowane przez choroby i szkodniki. Okulizacja polega na założeniu oczka (pąka) odmiany szlachetnej (wybranej ze względów dekoracyjnych) na podkładce (z reguły siewce dzikiego gatunku róży - wybranej ze względu na żywotność i mrozoodporność). W efekcie tego zabiegu otrzymujemy roślinę łączącą dobre cechy obu róż.

Jak wybrać podkładkę?

W naszych warunkach na podkładki stosuje się najczęściej różę dziką (rosa canina) lub różę wielokwiatową (rosa multiflora). Róża dzika zapewnia wyprodukowanie roślin mrozoodpornych i z tego względu jest bardziej popularna w naszym klimacie - jest podkładką uniwersalną, nadającą się dla wielu odmian. Jej wadą jest jednak tworzenie dużej liczby odrostów. Praktykuje się również uzyskiwanie podkładek z dzikich róż żywopłotowych - niestety jakość tych podkładek często bywa zawodna.

Z reguły podkładek nie można kupić w sklepach ogrodniczych. Szybciej uda się je uzyskać bezpośrednio od szkółkarza.

Masz problem ze zdobyciem roślin na podkładki?
Możesz wyhodować je z nasion!
Zamów nasiona:
» nasiona Rosa canina (róża dzika)

Na podkładki wybierz rośliny dobrze wyrośnięte, o prostym i odpowiednio grubym pędzie przewodnim, oraz silnym systemie korzeniowym. Podkładki posadź jesienią lub wiosną w taki sposób, aby szyjka korzeniowa znalazła się nieco ponad powierzchnią ziemi, a następnie okopczykuj w celu przykrycia szyjki (dzięki temu kora na szyjce będzie wilgotna i miękka). Aby ułatwić okulizację, podkładkę możesz posadzić pod kątem 45°.

Jaki jest właściwy termin?

Okulizację możesz przeprowadzać od połowy lipca do końca sierpnia. Termin przeprowadzenia tego zabiegu zależy przede wszystkim od stanu podkładki i dojrzałości pędów przeznaczonych na zrazy, z których pobiera się oczka. Ważne jest aby tkanki podkładki były w pełni aktywne i kora łatwo odchodziła od drewna (dlatego wcześniej zaleciłem Ci okopczykowanie podkładki). U zrazów powinno natomiast być zakończone formowanie pąków.

Uwaga: okulizację najlepiej przeprowadź w chłodne dni z przelotnymi opadami. Jeżeli okres poprzedzający okulizację jest bardzo suchy, podkładki koniecznie regularnie i obficie nawadniaj.

Postępowanie w czasie szczepienia

Przed przeprowadzeniem okulizacji przygotuj sobie czysty, dobrze naostrzony nóż ze spiczastym końcem (najlepiej specjalny nóż do tego celu, zwany okulizakiem). Przydadzą się również paski folii do obwiązania miejsca okulizacji oraz kawałek szmatki.

Na zrazy z odmiany szlachetnej pobierz zdrowe, zdrewniałe, kwitnące pędy długości około 30 cm z czterema pąkami w kątach liści. Usuń z nich kolce i liście, pozostawiając jedynie ogonki liściowe, które trzeba skrócić do 2-3 cm. Ułatwi to wsunięcie tarczki okulizacyjnej na korę podkładki bez dotykania rany palcami. Ścięte pędy zawiń w mokrą ściereczkę aby zabezpieczyć je przed wyschnięciem.

Następnie kopczyk usypany wokół podkładki odgarnij i wytrzyj szyjkę korzeniową szmatką. Po oczyszczeniu szyjki, wykonaj w niej nacięcie w kształcie litery "T" (cięcie poziome około pół cm i cięcie pionowe długości około 2 cm - fot. 1). Uważaj aby rozciąć jedynie korę i nie uszkodzić tkanki drewna.

Do okulizacji pobierz pąki ze środkowej części pędu, które wcześniej dojrzewają. W czasie zdejmowania tarczki okulizacyjnej (czyli fragmentu kory z oczkiem) trzymaj zraz skierowany wierzchołkiem ku sobie i wytnij pąk z kawałkiem kory i cienką warstwą drewna. Pęd natnij pod nasadą pąka, prowadząc nóż płytko pod tarczką (tarczka powinna mieć około 4 cm długości - fot. 2).

Kolejna czynność to odchylenie tępą stroną noża brzegów naciętej w literę "T" kory podkładki (fot. 1). W nacięcie wsuń ostrożnie tarczkę, w taki sposób, aby pąk był skierowany ku górze (fot. 4). Tarczkę lekko dociśnij, odetnij od niej fragment wystający poza nacięcie (fot. 5) i obwiąż miejsce okulizacji paskiem folii (fot. 7).

Przeprowadziliśmy okulizację - i co dalej?

Już po około dwóch do trzech tygodniach możesz sprawdzić czy oczko się przyjęło. Jeżeli zabiegł udał się - ogonek liściowy odpadnie przy dotknięciu a tarczka będzie zielona. W takim przypadku pąk szybko nabrzmieje i następnej wiosny wybije z niego pęd. Gdy pęd wyrośnie, odcina się podkładkę ponad zrazem. Może się zdarzyć, że pęd będzie wymagał podpory - przywiąż go wtedy do palika. Z reguły jednak nie jest to konieczne.

---