BURAK CUKROWY

ZNACZENIE GOSPODARCZ

• Burak cukrowy jest gatunkiem nadającym się do uprawy w klimacie umiarkowanym.

• Do celów technologicznych zbierane są korzenie w pierwszym roku uprawy.

• Cukier jest gromadzony i pozyskiwany z korzeni.

• Średnia zawartość cukru w korzeniach wynosi od. 15% do 20%

• Burak cukrowy produkuje do 7 ton cukru z ha.

• Nasiona zbierane są w drugim roku uprawy.

NASIONA I CECHY CHARAKTERYSTYCZNE BURAKANASIONA I CECHY CHARAKTERYSTYCZNE BURAKA

• Wielkość nasion buraka jest różna , najczęściej jednak średnica nie przekracza 6mm.

• Młode wykiełkowane nasiona nazywamy liścieniami.

Wymagania glebowe buraka cukrowego

• Burak wymaga gleb żyznych i urodzajnych (nie kamienistych), pozwalających na dobry rozwój systemu korzeniowego,

• położonych na terenach równinnych, dogodnych do pracy maszyn.

• Ponadto gleba pod burak cukrowy powinna charakteryzować się głęboką warstwą próchniczną (do 35 cm), orną (do 30 cm),

• co najmniej średnią zawartością próchnicy i średnią zasobnością w składniki pokarmowe,

odczynem zbliżonym do obojętnego (pH 6,6-7,2) oraz dobrą strukturą

ZASIEW

• Termin siewu jest jednym z najważniejszych kryteriów ograniczających długość wegetacji buraka, od którego w dużym stopniu zależy wielkość i jakość plonu.

• W czasie wysiewu nasion wierzchnia warstwa roli (0- 5 cm) niezależnie od kategorii agronomicznej gleby powinna wykazywać wilgotność w przedziale 12 -16 %,

•  Temperaturę powyżej 5 – 10 ^oC mierzoną na głębokości 5 -10 cm.

• Głównie zasiew buraka odbywa się na początku marca i trwa aż do końca kwietnia w zależności od warunków pogodowych.

UPRAWA ROLI

• Zespół zabiegów wykonywanych jesienią zależy od rodzaju przedplonu. Po roślinach zbożowych uprawę roli rozpoczyna się bezpośrednio jesienią, po ich zbiorze.

• W przypadku zbyt niskiego odczynu gleby stosuje się wapnowanie. Wapno wywozi się na ściernisko, po czym wykonuje się podorywkę. Pod podorywkę można też stosować obornik, ale nie wapnuje się wtedy gleby.

NAWOŻENIE BURAKA CUKROWEGO

• Ze względu na ogromny potencjał produkcji biomasy, burak cukrowy należy do grupy roślin uprawnych posiadających bardzo wysokie potrzeby pokarmowe.

•  Pod burak cukrowy można stosować wszystkie powszechnie wytwarzane w gospodarstwie nawozy organiczne (najczęściej obornik i komposty, rzadziej gnojówkę) aczkolwiek dokładne ustalenie ilości stosowanych nawozów uzależnione jest od zasobności gleby w przyswajalne składniki pokarmowe.

OCHRONA BURAKA

• Chwasty konkurują z burakiem w pobieraniu wody, składników pokarmowych oraz światła.

• Utrudniają zbiór mechaniczny, są siedliskiem wielu chorób i szkodników.

• Przy średnim nasileniu występowania mogą obniżyć plon buraka średnio o 10%.

ZBIÓR BURAKA CUKROWEGO

• Okres zbioru korzeni buraka cukrowego jest ustalany w zależności od rozpoczęcia ich przerobu przez cukrownie.

• Zbiega się to na ogół w czasie z osiągnięciem przez rośliny zespołu dobrych cech jakościowych, co określa się jako dojrzałość korzeni.

• W tym okresie na skutek układu warunków klimatycznych są już zahamowane procesy wzrostu, nie przybywa liści, które zmieniają kolor i stają się matowe, wiele liści jest żółtozielonych o wygiętej ku spodowi blaszce.

TRANSPORT

Plantatorzy buraka cukrowego dostarczają swoje plony w ilościach wcześniej zakontraktowanych z cukrownią. Każda ciężarówka zostaje zważona.

Po zważeniu z każdej ciężarówki pobierana jest próba do badań laboratoryjnych, na podstawie analiz wyznaczana jest cena za tonę. Średni plon czystego korzenia z hektara dochodzi do 40 ton.

W pierwszych fazach procesu czyszczenia burak myty jest przy użyciu dużej ilości wody, pozwalając jednocześnie na oddzielenie kamieni ciężkich i dużych kawałków drewna zanim zostanie poddany przesiewaczowi wibracyjnemu (pierwsze osuszanie)

KROJENIE I DYFUZJA

Krojenie buraka w fabryce dochodzi nawet do 520 ton na godzinę. Wygląda to podobnie jak tarkowania buraka w domu. Surowiec w tej postaci nazywany jest krajanką a pojedyncze jego elementy stróżkami. Stróżki mają określony kształt a ich grubość nie powinna przekraczać 1mm.

Krajanka przetransportowywana jest do dyfuzorów, tam zostaje zmieszana z gorącą wodą aby wydobyć z niej cukier.

Dyfuzja będzie trwać około 70-80min pochłaniając około 100% wody w stosunku do masy buraków.

Krojenie i Dyfuzja

Otrzymywanie surowego soku, czyli wymywanie sacharozy z krajanki buraków cukrowych, odbywa się w zespole dyfuzorów.
Stosowane są dyfuzory o działaniu ciągłym i baterie dyfuzorów.
Przechodzenie sacharozy do roztworu wodnego odbywa się na zasadzie dyfuzji i osmozy. W celu umożliwienia wydostania się całej zawartości cukru z komórek krajankę ogrzewa się do temp. powyżej 60°C. Na skutek denaturacji białka błony stają się przepuszczalne dla soków, rozpoczyna się dyfuzja, aż do wyrównania stężeń. Ogrzewanie krajanki musi przebiegać szybko i nie może przekraczać temp. 75°C.

W wyższych temperaturach krajanka rozgotowuje się, co utrudnia dyfuzję.

Oczyszczanie

Oczyszczanie soku dyfuzyjnego obejmuje następujące czynności: defekację, saturację oraz siarkowanie.

Sok surowy cedzi się w celu usunięcia resztek miazgi i przekazuje do kotłów defekacyjnych.

Defekacja - zwana także nawapnianiem, polega na dodaniu do soku wapna palonego w postaci mleka wapiennego oraz podwyższeniu temp. do ok. 85°C w celu przyspieszenia reakcji.
Defekację przeprowadza się w celu odbarwienia soku oraz usunięcia niecukrów

Ewaporacja

Oczyszczony sok tzw. cukrzyca odparowuje się pod ciśnieniem w parnikach. W zależności od fabryki zagęszczony sok – syrop posiada od 65% do 92% cukru.

Syrop o niskiej zawartości cukru przechowywany jest w zbiornikach i poddany dalszej obróbce po zakończeniu kampanii buraczanej.

Krystalizacja

Zagęszczony sok poddawany jest krystalizacji. Zbiorniki zaszczepia się niewielka ilością drobnych kryształów, które to stanowią jądro do rozwoju dużych. Zaczyna się proces krystalizacji.

Po osiągnięciu pożądanej wielkości wykrystalizowany cukier wraz z resztkami syropu wprowadza się do wirówki. Następuje rozdzielenie cukru i zagęszczonego syropu.

Produkt finalny – cukier

Odwirowany cukier ma temp. 70—75°C oraz wilgotność 0,5—1,5%. Sprawia on wrażenie mokrego, sacharoza bowiem jako typowy krystaloid nie wiąże wody.

Wysuszenie i jednoczesne chłodzenie następuje w pionowych kaskadowo-tunelowych suszarkach lub na długich przenośnikach trzęsakowych. Cukier suszy się do zawartości wody poniżej 0,05%, a następnie segreguje w segregatorach sitowych według wielkości kryształów.

ĆWICZENIA

C.D

MORFOLOGIA KORZENIA SPICHRZOWEGO

GŁOWA jest górną częścią korzenia, która rozwija się z nadliścieniowej części rośliny (epikotylu). Z głowy wyrastają liście rozetowe. Zasięg głowy ogranicza linia łącząca blizny po pierwszych liściach. Ta część korzenia znajduje się zwykle nad powierzchnią gleby. Jest najsilniej zdrewniała i najuboższa w składniki pokarmowe.

SZYJA rozwija się z części podliścieniowej siewki (hypokotylu). Pod względem morfologicznym stanowi przejście od głowy do korzenia właściwego. Jest gładka, nie wyrastają na niej ani liście, ani korzenie boczne. Dolną granicą szyi jest linia łącząca najwyżej umieszczone korzenie boczne korzenia właściwego. Jest mniej zdrewniała w porównaniu z głową.

KORZEŃ WŁAŚCIWY rozwija się z korzenia zarodkowego siewki i znajduje się całkowicie w glebie. Stanowi on wraz z szyją najbardziej wartościową część rośliny. Na tej części korzenia wyrastają korzenie boczne, zwykle z dwóch pionowych bruzd u buraka.

CHARAKTERYSTYKA BIOLOGICZNA

Korzenie buraka uprawnego odznaczają się dużym zróżnicowaniem kształtu, barwy tkanki okrywającej i miąższu, głębokości osadzenia korzeni w ziemi i wyrastania nad ziemią. Największą różnorodnością kształtów korzenia cechuję się burak pastewny.

Kształt - stożkowaty, zazwyczaj nieco spłaszczony.

Stosunek korzeni do liści:

u buraka cukrowego 1 : 1 - 1,5,

u pastewnego jak 1 : 0,3 - 0,4

MORFOLOGIA

Liście wyrastają z główki korzenia, umieszczone są spiralnie i tworzą rozetę. Są one ogonkowe, gładkie lub pomarszczone, błyszczące, lancetowato wydłużone.

Łodyga nasienna wyrasta z pączka umieszczonego na główce wysadka w drugim roku uprawy. Jest ona dość gruba, zdrewniała, rozgałęziająca się, osiąga

wysokość do 150 cm.

Kwiatostan ma postać kłosa lub wiechy.

Owocem jest kłębek, w praktyce nazywany nasieniem. Kłębek to owoc złożony zawierający 1-6 nasion. Aktualnie w uprawie znajdują się jednonasienne odmiany buraka cukrowego.

Kłębki buraka cukrowego i pastewnego są do siebie podobne. Można je odróżnić dopiero podczas kiełkowania po zabarwieniu łodyżki podliścieniowej (hypokotylu).

Burak cukrowy ma część podliścieniową bladoróżową lub zielonobiałą, a intensywność zabarwienia zmniejsza się ku dołowi.

Natomiast barwa hypokotylu buraka pastewnego jest żółta, pomarańczowa lub czerwona, a intensywność barwy zwiększa się ku dołowi.

GRUPY BURAKA PASTEWNEGO

w zależności od: typu użytkowego, cech rolniczych

typ plenny (pastewny) - daje wysoki plon korzeni, o stosunkowo niskiej zawartości suchej masy (10-13%) i niskiej zawartości cukru (6-7%) oraz niewielki plon liści stanowiący ok. 40% masy korzeni. Korzenie są wydłużone, walcowate i owalne, barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej, płytko zagłębione w ziemi od 0,3 do 0,5 swej długości.

typ normalny (pastewno-cukrowy) - jest mniej plenny w porównaniu z typem pastewnym, ale ma większą zawartość suchej masy (14-16%) i cukru (7-8%) oraz daje wyższy plon liści. Korzenie mają kształt klinowato-owalny, barwę skórki czerwoną i zagłębiają się w ziemi od 0,3 do 0,7 swej długości.

typ półcukrowy (cukrowo-pastewny) - plonuje podobnie do typu normalnego, zawartość suchej masy (16-18%) i cukru (9-12%) jest wysoka, a liście stanowią 50-80% masy korzeni. Kształt korzeni jest klinowaty, barwa skórki biała, a zagłębienie w ziemi do 0,8 długości korzenia spichrzowego.

FAZY WZROSTU I ROZWOJU

Wzrost i rozwój korzeniowych odbywa się w ciągu dwóch lat. W okresie wzrostu i rozwoju roślin okopowych korzeniowych wyróżnia się następujące fazy:

w pierwszym roku

1. kiełkowanie,

2. faza dwóch liści,

3. faza 6 liści,

4. faza 16 liści,

5. faza formowania korzenia spichrzowego,

6. korzenia dojrzałego,

w drugim roku

1. faza tworzenia pędu kwiatowego,

2. kwitnienia,

3. dojrzewania.

4. Kiełkowanie - najpierw wykształca się korzonek zarodkowy, następnie hypokotyl tworzący kolanko podliścieniowe i liścienie.

5. Faza dwóch liści - trwa od chwili pojawienia się liścieni na powierzchni gleby do wykształcenia dwóch liści właściwych. Korzeń ma w tej fazie budowę pierwotną i zachodzą w nim tylko procesy wzrostu.

6. Faza 6 liści - obejmuje okres od drugiego do szóstego w pełni wykształconego liścia. W korzeniu rozpoczyna się przyrost wtórny, a część nadziemna ma postać rozety typu młodocianego.

7. Faza 16 liści - trwa od powstania sześciu do szesnastu liści. W tym okresie zachodzą zmiany w budowie wtórnej korzenia, rozpoczyna się działanie felogenu. Pęka i złuszcza się skórka i kora pierwotna. Pod nową warstwą okrywającą (perydermą) tworzą się stopniowo od wewnątrz ku obwodowi pierścienie miazgi, w których różnicują się wiązki przewodzące i miękisz spichrzowy. W fazie tej zwiększa się zawartość suchej masy w korzeniu, zaczyna gromadzić się cukier, zmniejsza się ilość azotu białkowego i składników popielnych.

WAŻNIEJSZE POJĘCIA

Wysadki - korzenie buraka przeznaczone do reprodukcji w drugim roku wegetacji.

Pośpiechy - pędy kwiatostanowe powstające już w pierwszym roku uprawy.

Przyspieszone przejście rośliny do fazy generatywnej uwarunkowane jest:

działaniem niskich temperatur wiosną na kiełkujące nasiona i młode siewki,

brakiem dostatecznej ilości składników pokarmowych i wody

oraz nadmiernym nawożeniem azotowym.

Uparciuchy - rośliny, które w drugim roku wegetacji, na skutek niewłaściwego przechowywania korzeni (utrudniona jarowizacja) lub zaburzeń fizjologicznych, nie wytwarzają pędów nasiennych.

Liście (stanowią 80-120% plonu korzeni), są traktowane jako cenny, łatwo ulegający mineralizacji, nawóz organiczny pod rośliny następcze oraz soczysta pasza w postaci świeżej lub zakiszonej

WYKŁAD

Wymagania klimatyczno-glebowe

• wymagania świetlne: intensywność światła decyduje o plonowaniu, szczególnie w pierwszych fazach wzrostu i pod koniec okresu wegetacji

• wymagania cieplne: mało wrażliwy na przebieg temperatury

• wymagania wodne: duże, największe VI – VIII, optymalna roczna suma opadów 600-700 mm; na wyprodukowanie 1 kg s.m. – 0,2-0,3 t wody.

• wymagania glebowe: żyzne, zasobne w próchnicę i składniki mineralne, głębokie, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych, strukturze gruzełkowatej,

pH 6,0 – 7,2

kompleksy przydatności rolniczej: pszenny bardzo dobry i dobry, żytni bardzo dobry i dobry, pszenny wadliwy, klasa bonitacyjna I – III, także IVa i IVb.

Stanowisko w zmianowaniu

przedplon: strączkowe (groch, wyka bobik), mieszanki zbożowo-strączkowe, udane zboża (pszenica, jęczmień), kukurydza (bez dużych dawek herbicydów triazynowych), ziemniaki nie są najlepsze.

nie należy uprawiać: po sobie, rzepaku, lucernie, koniczynie, trawach w użytkowaniu polowym i innych roślinach pozostawiających stanowisko zachwaszczone.

Częstotliwość uprawy na glebach dobrych co 3-4 lata, na glebach słabszych co 6 lat.

Uprawa roli

wskazane jest pogłębienie pod przedplon warstwy uprawnej przez spulchnienie głęboszami lub ciężkim kultywatorem warstwy pod ornej do gł. 35-45 cm.

po roślinach zbożowych –

jesienią: podorywka, bronowanie, orka średnia przykrywająca obornik oraz nawozy fosforowo-potasowe, orka głęboka;

uprawki wiosenne: wyrównanie włóką z broną lub agregatem uprawowym, po zastosowaniu nawozu azotowego i herbicydu pole należy płytko zabronować.

Potrzeby pokarmowe

na wyprodukowanie 1 tony korzeni burak pobiera: 5 kg N, 2 kg P₂O₅, 8 kg K₂O, 1,5 kg MgO, 2 kg CaO.

Burak wykorzystuje średnio: azot w 70%, fosfor w 25%, potas w 80%.

Nawożenie organiczne: obornik w dawce 30-40 t/ha najlepiej jesienią pod podorywkę lub orkę odwrotkę; nawozy zielone: facelia, gorczyca, rośliny strączkowe; słoma: 4-6 t/ha = 20 t obornika; gnojowica: 30 tys. l /ha pod orkę + w uzupełnieniu 80-130 kg P₂O₅/ha.

Nawożenie mineralne

wapnowanie najlepiej pod przedplon lub wcześniej, a jeśli po zbiorze przedplonu to przed podorywką w dawce 3-4 t/ha CaO; na gleby średnie i ciężkie w formie tlenkowej, na gleby lekkie w formie węglanowej.

Z nawozów azotowych burak wykorzystuje 60% N.

Dawka ekonomicznie uzasadniona to 120-160 kg N/ha – do 80 kg N/ha wiosną przed wysiewem nasion i w miarę potrzeby uzupełnia się pogłównie po pojedynkowaniu roślin, najpóźniej do końca czerwca.

Na glebach średnich i ciężkich należy unikać pogłównego nawożenia azotem.

Forma nawozu: saletrzak (28% N), saletra amonowa (34% N), mocznik (46% N), siarczan amonowy (20% N).

Przedsiewna część azotu może być stosowana razem z fosforem i potasem w nawozach wieloskładnikowych: fosforan amonu (18% N i 46% P₂O₅), polifoska (8% N, 24% P₂O₅ i 24% K₂O), saletra potasowa (13,7% N i 46% K₂O) i innych.

Do nawożenia pogłównego nadają się: saletrzak i saletra amonowa oraz mocznik.

po roślinach strączkowych do 60 kg N/ha

po mieszankach zbożowo-strączkowych 60-90 kg N/ha

po zbożach 90-120 kg N/ha

po ziemniakach, bez obornika 150-180 kg N/ha

Dokarmianie dolistne mocznikiem – 1,5-2,0% roztwór w fazie 6-8 liści, tj. 6-12 kg N/ha

Nawożenie fosforem – jesienią, najlepiej jednocześnie z obornikiem i nawozem potasowym w dawce 80-130 kg P₂O₅/ha;

forma nawozu: superfosfat potrójny granulowany (44% P₂O₅ + 0.5% B), superfosfat granulowany (19% P₂O₅) lub superfosfat pylisty (18% P₂O₅).

Nawożenie potasem – jesienią w dawce 140-180 kg K₂O/ha

forma nawozu: sól potasowa (40% K₂O), siarczan potasu (50% K₂O), kainit (14% K₂O + MgO).

Optymalna proporcja: N : P : K 1 : 0,8 : 1,2

Wpływ wysokości dawki azotu i sposobu stosowania na plonowanie buraka cukrowego (wg Slowińskiego)
Dawka N/ha i sposób stosowania
160 kg jednoraz. wiosna
100 kg przeds., 60 kg pogłównie
200 kg jednoraz. wiosną
140 kg przeds., 60 kg pogłównie

Siew

termin siewu – w zachodniej, południowo-zachodniej i południowej części kraju do połowy kwietnia, w północno-wschodniej i północnej do pierwszych dni maja. Opóźnienie siewu o 5 dni w stosunku do najkorzystniejszego terminu, tj. 0d 20 IV do 05 V może zmniejszyć plon o 6-12%.

głębokość siewu – na glebach średnich i ciężkich, wilgotnych płycej 2-3 cm, na glebach lekkich, przesuszonych, a także nasiona otoczkowane głębiej 2,5-3,5 cm, nasiona powinny być dobrze dociśnięte i przykryte wilgotna glebą.

rozstawa rzędów – podstawowa wynosi 45 cm (55 i 60 cm).

Obsada 75 – 90 tys. roślin na 1 ha.

zabiegi mające na celu uzyskanie końcowej obsady:

• przecinka (brona średnia, pielnik, motyczka),

• przerywka

• pojedynkowanie

Chemiczne zwalczanie chwastów:

Przedwschodowo

Jednoliścienne – owies głuchy Awadex BW 400 EC 3,5 l/ha

prosowate i inne jednoliścienne Dual 960 EC 1,5-1,8 l/ha

prosowate i inne jednoliś. i dwuliś. (przytulia, maki) – Dual 960 EC + Pyramin 65 WP 1,5-1,8 l/ha + 4 kg/ha

Dual + Venzar 80 WP 1,5-1,8 l/ha + 0,75 kg/ha

Dwuliścienne w tym rumianowate Burex 80 WP 2,5-2,0 kg/ha

Po siewie Forte 65 WG 3 kg/ha, Pyramin 65 WP 3 kg/ha

Powschodowo dwuliścienne (chaber, ostrożęń, rumianki, rumiany) Lontrel 300 SL 0,3-0,4 l/ha

choroby grzybowe: zgorzel siewek, mączniak rzekomy, chwościk buraka,

wirusowe: kędzierzawka płaszczyńcowa, żółtaczka wirusowa

fizjologiczne: zgorzel liści sercowych

Zbiór

Po 160 dniach wegetacji, zwykle po 10 października

• Zbiór ręczny

• Ogławianie ręczne i wyorywanie

• Zbiór mechaniczny jednorzędowym kombajnem Neptun

• Zbiór maszynami wielorzędowymi: ogławiacz, wyorywacz korzeni, ładowacz

Korzenie buraków powinny być:

• właściwie ogłowione

• bez resztek liści

• jak najmniej zanieczyszczone ziemią

• jak najmniej uszkodzone mechanicznie

• nie zmarznięte

• nie nadgniłe

BURAK PASTEWNY

Wymagania klimatyczno-glebowe

• wymagania wilgotnościowe większe niż buraków cukrowych; najlepiej rozwijają się i rosną przy wilgotności gleby 70% ppw., źle znoszą okresy suszy; najbardziej wrażliwe na niedobory wody są odmiany o korzeniach walcowatych, mniej o korzeniach owalnych i jajowatych, silnie wystających z gleby;

suma opadów w okresie wegetacji około 700 mm.

• wymagania cieplne większe wiosną i jesienią, a mniejsze w okresie letnim w porównaniu do buraka cukrowego

• kiełkowanie w temperaturze +2°C, korzenie przemarzają już w temp. -4°C, liście wytrzymują przymrozki do -6°C.

• wymagania glebowe – najwyższe plony na różnych kompleksach gleb pszennych, klasy bonitacyjne I – IIIb.

pH 6,5-7,0

bardzo ważna jest kultura gleby- jej wysoki poziom to optymalne pH, gruzełkowata struktura i małe zachwaszczenie.

Stanowisko w zmianowaniu

przedplon: rośliny zbożowe – na kompleksach gleb najlepszych pszenica ozima i jęczmień, na kompleksach gleb żytnich bardzo dobrych żyto i owies, kukurydzy (bez nadmiernych dawek herbicydów triazynowych)

niewłaściwy przedplon to: burak cukrowy, okopowe z rodziny krzyżowych, rzepak. Po roślinach motylkowatych wieloletnich uprawa roli i pielęgnacja są utrudnione, po roślinach strączkowych rzadko ze względu na niewielki ich areał.

Uprawa jesienna i wiosenna roli jest podobna jak pod burak cukrowy.

Potrzeby pokarmowe

Duże i zależą od poziomu plonowania i charakterystycznych cech odmiany. Ilość pobranych składników wiąże się z zawartością suchej masy w korzeniu i ulistnieniem.

lepsze ulistnienie to: wzrost zawartości suchej masy – wzrost ilości pobranych składników – wzrost plonu.

większy plon suchej masy – większe pobranie składników pokarmowych

Nawożenie organiczne: obornik 30-40 t/ha

Nawożenie mineralne

nawożenie azotem:

• odmiany cukrowo-pastewne o wysokiej zawartości suchej masy:

140-160 kg N/ha

• odmiany pastewno-cukrowe i pastewne: 160-180 kg N/ha

- przy nawozach skoncentrowanych i dawce 120-160 kg N/ha całość nawozów azotowych należy stosować przedsiewnie – formy o wolniejszym działaniu,

• w warunkach niskiego poziomu kultury gleby i silnego zachwaszczenia – podział dawki azotu na przedsiewną i pogłówną.

nawożenie fosforem: 100-120 kg P₂O₅/ha - zastosowanie jesienią

nawożenie potasem: 160-200 kg K₂O/ha - zastosowanie jesienią

Siew

materiał siewny stanowią:

• kłębki wielonasienne – siew wyłącznie siewnikami rzędowymi,

• kłębki genetycznie jednonasienne – po przeprowadzeniu kalibrowania siew siewnikami precyzyjnymi używanymi do siewu buraków cukrowych.

termin siewu - po siewie buraków cukrowych

• w rejonach o dłuższym okresie wegetacji – II i III dekada kwietnia,

• w rejonach o późniejszej wiośnie – III dekada kwietnia.

skrócenie okresu wegetacji = straty plonu

ilość wysiewu kłębków zależy od ich wielkości i typu siewnika

• kłębki wielonasienne – 18-25 kg/ha

• kłębki jednonasienne siane siewnikiem rzędowym – 12-14 kg/ha

• przy użyciu siewników precyzyjnych ilość wysiewu zależy od:

- masy 1000 kłębków, - rozstawy rzędów, - odległości między kłębkami w rzędzie

Siew co 6-9 cm w rzędzie i rozstawa rzędów 50 cm - 6 kg/ha

głębokość siewu zależy od jakości i wilgotności gleby oraz materiału siewnego:

• na glebach lekkich łatwo przesychających kłębki wielonasienne: 4 cm,

• na glebach wilgotniejszych, bardziej zlewnych: 2-3 cm,

• kłębki genetycznie jednonasienne: 2-3 cm

rozstawa rzędów – 45-50 cm

Obsada 80 tys. roślin na 1 ha; obsada 80-90 tys. roślin – bardzo dobra

Pielęgnowanie

-przecinka

-przerywka

Liczba zabiegów i ich rodzaj zależy głównie od sposobu siewu

• Kłębki wielonasienne wysiewane siewnikiem rzędowym – 400-800 tys. roślin

• wstępne przerzedzenie plantacji przy użyciu brony średniej zastosowanej w poprzek rzędów roślin,

• przerywkę poprzedza mechaniczne przerzedzenie wykonane za pomocą pielników stosowanych w poprzek rzędów roślin.

przerywka w fazie 2-4 liści

- Kłębki genetycznie jednonasienne podobnie jak u buraków cukrowych

Pielęgnowanie chemiczne jest podobne jak na plantacji buraka cukrowego

Zbiór

Wcześniej niż buraka cukrowego, tj. w I połowie października w następującej kolejności:

• odmiany pastewne o najmniejszej zawartości suchej masy, o korzeniu wystającym wysoko ponad powierzchnię gleby,

• odmiany cukrowo-pastewne o wysokiej zawartości suchej masy i mniej wrażliwe na przymrozki

Sposoby zbioru

• ręczny

• przy użyciu kopaczek do ziemniaków

• kombajn jednorzędowy

• maszyny wielorzędowe służące do zbioru buraka cukrowego

Zebrane korzenie należy chronić przed przemarznięciem i przed przegrzaniem – straty do 30-40% plonu wyjściowego

Korzenie gniją już w temperaturze +4^°C

Optymalna temperatura przechowywania 2-4^°C.