POWSTANIE WARSZAWSKIE

Przyczyny:
- widząc wycofujących się Niemców postanowili działać.
- nie chcieli być wyzwoleni przez Rosjan, gdyż pozwoliłoby to rościć ZSRR niejakie prawa do tej ziemi.
- Polacy mieli dość pięcioletniej okupacji i nie chcieli już dłużej czekać.
- alianci obiecywali uwzględnienie AK w dostawach broni dla Rosjan.
Przebieg:
Powstanie w Warszawie formalnie rozpoczęło się o 17:00 1 VIII 1944 r. o tzw. godzinie "W" ("Wystąpienie"), gdy oddziały Okręgu Warszawskiego AK dowodzone przez płk Antoniego Chruściela ps. "Monter" wystąpiły jawnie przeciwko Niemcom.
Po południu 4 sierpnia na posterunku na pierwszym piętrze Pałacu Blanka śmiercią żołnierza poległ zastępca dowódcy plutonu w 3 kompanii batalionu AK "Parasol", starszy strzelec podchorąży Krzysztof Kamil Baczyński. Z jego śmiercią kultura polska straciła najwybitniejszego poetę wojennego pokolenia.
Niemcy zaś na zdobytych terenach urządzali rzeź miejscowej ludności. Po zdobyciu Woli 11 sierpnia 1944 r. terror przeniósł się na rannych żołnierzy AK i personel medyczny. Łączną liczbę ofiar rzezi, dokonanych na Woli, szacuje się około 30-35 tys. W czasie, kiedy trwała walka o Wolę, oddziały SS RONA okrutnie pacyfikowały Ochotę. Za swoje postępowanie i nie słuchanie rozkazów dowódca tegoż oddziału - Kamiński - został postawiony przed sądem polowym, skazany na śmierć i niezwłocznie rozstrzelany. Jego ludzi wysłano pod Warszawę gdzie mieli uczestniczyć w izolowaniu Warszawy z zewnątrz. W nocy z 2 na 3 września pułk SS RONA został otoczony przez oddział AK i niemal całkowicie rozbity. Po Woli główne uderzenie przeprowadzone zostało na Stare Miasto.
Rankiem 19 sierpnia rozpoczął się generalny szturm grupy bojowej gen. Reinefartha na Stare Miasto. Celem było zniszczenie tego dokuczliwego dla Niemców ośrodka powstańczego, utrudniającego korzystanie z osi komunikacyjnej przez Most Kierbedzia. Przeciwko kilku tysiącom słabo uzbrojonych żołnierzy powstania ruszyło dziesięć batalionów piechoty i dwa bataliony pionierów (saperów) wsparte ogniem potężnej artylerii, wozami bojowymi i nalotami sztukasów.
Niemcy stosowali systematyczne i masowe bombardowania lotnicze, ostrzeliwanie z dział i ataki minowe przy użyciu "Goliatów". W ten sposób, niszcząc kolejne gniazda oporu, krok po kroku spychali powstańców z zajmowanych pozycji tak, że l września zajmowali oni jedynie wąski pas terenu wzdłuż osi ulicy Długiej. Wcześniej jednak Niemcy musieli opanować główne staromiejskie reduty. 28 sierpnia 1944 r. padła reduta Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych (PWPW) przy ulicy Sanguszki Podczas gdy hitlerowcy zdobywali Starówkę trwała ewakuacja kanałami wojsk powstańczych do Śródmieścia. Jedynym odziałem, który przeszedł górą do Śródmieścia była kompania "Rudy" z baonu "Zośka" dowodzona przez "Andrzeja Morro".
Stare Miasto upadło 2 września 1944 roku. Dalszy przebieg działań niemieckich we wrześniu był rezultatem konsekwentnie realizowanego planu, zmierzającego do odcięcia sił AK od Wisły. Tak, więc walki trwały na Żoliborzu, Powiślu oraz Czerniakowi. Najszybciej upadło Powiśle (6 września). Kilka dni później do Pragi wkroczyły wojska rosyjskie wraz z polskim wojskiem ludowym (13-15 września).W dniach od 15 do 18 odbył się desant 1 Dywizji Piechoty na górny Czerniaków. Żołnierze "berlinga" wraz z powstańcami bronili dzielnie Czerniakowa, ich obrona trwała do 23 września. Po upadku Czerniakowa Niemcy przystąpili do likwidacji Mokotowa i Żoliborza, które po zaciętych bojach poupadały (Mokotów - 27 IX, Żoliborz - 30 IX).
Teraz powstańcy bronili się w Śródmieściu, dlatego dalsza walka nie miała sensu. W Ożarowie rozpoczęły się pertraktacje z przedstawicielami Komendy Główne AK nad warunkami kapitulacji Warszawy, która została podpisana 2 października o godzinie 21:00.
Skutki:
- Polacy pokazali światu ze mimo braku broni, słabego wyszkolenia młodych żołnierzy mogli walczyć z przeważającymi siłami wroga przez 2 miesiące.
- W ciągu 63 dni walk zginęło 16 – 18 tys. powstańców, rannych zostało ok. 25 tys. Straty wśród ludności cywilnej wyniosły ponad 150 tys. osób, w większości wymordowanych przez hitlerowców i faszystów.
- Powstanie wywarło ponadto wpływ na całokształt sytuacji na froncie wschodnim, gdyż Niemcy musieli przeznaczyć do jego stłumienia znaczne siły, osłabiając tym samym inne odcinki frontu.
- Prawie Wszystkie budowle zabytkowe przestały istnieć. Zniszczeniu uległy bezcenne zbiory muzealne i naukowe.

Pytania o powstanie warszawskie:

Jak długo trwało Powstanie Warszawskie?

63 dni

Kiedy oficjalnie rozpoczęto Powstanie Warszawskie?

1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17.00 (Godzina W)

Kiedy i gdzie faktycznie rozpoczęło się Powstanie Warszawskie?

1 sierpnia 1944 roku około 14.00 na ul Krasińskich (Żoliborz) gdy oddział niemiecki natknął się na oddział AK transportujący broń

Jak nazywała się ogólnokrajowa akcja, której częścią miało być Powstanie Warszawskie?

akcja "Burza"

Jak nazywał się dowódca Okręgu Warszawskiego podczas Powstania?

płk AK Antoni Chruściel - "Monter"

Kto podjął decyzję o przejściu do jawnych walk w Warszawie?

generał AK Tadeusz Komorowski - "Bór"

Gdzie znajdowała się kwatera Komendy Głównej AK na początku Powstania Warszawskiego?

ul. Dzielna (na Woli) w fabryce mebli Kamlera

Największa i najbardziej krwawa bitwa Powstania Warszawskiego to?

bitwa o Stare Miasto 11 VIII - 2 IX zakończona ewakuacją kanałami

Które dzielnice broniły się najdłużej?

Śródmieście i Żoliborz - do kapitulacji

Kiedy nastąpiła oficjalna kapitulacja?

3 października 1944 około 2.00 w nocy gen. Tadeusz "Bór" Komorowski podpisuje "Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie"

Czym był "Rozkaz numer 1"?

Rozkaz wydany przez Hitlera na samym początku Powstania, nakazujący całkowite zrównanie z ziemią Warszawy i zabicie wszystkich jej mieszkańców (jako przykład dla całej Europy)

Jak nazywał się wieżowiec, na którym od początku do końca Powstania wisiała Polska flaga?

drapacz chmur "Prudential" na pl. Napoleona

Kim byli "gołębiarze"?

byli to niemieccy strzelcy wyborowi, ostrzeliwujący powstańców z dachów - ukrywali się za umieszczonymi tam gołębnikami

Czym były krowy?

tak w czasie Powstania nazywano niemieckie wyrzutnie pocisków Nebelwafer ze względu na specyficzny dźwięk jaki wydawały - ze względu na gabaryty nazywano je również szafami; nebelwafery wyrzucały na zmianę pociski burzące i zapalające - ludzie znajdujący się w ich zasięgu zamieniali się w żywe pochodnie

Na czym polegały żywe barykady?

Niemcy związywali drutem kolczastym grupy kobiet i prowadzili je jako tarcze przed oddziałami piechoty lub czołgami

Jak Polacy zabezpieczali swoje barykady podczas Powstania?

umieszczali przed nimi butle z tlenem w roli materiałów wybuchowych

Czym był Bastion "Elektrownia"?

1 VIII oddziały powstańcze zajęły Elektrownie na Powiślu, która przez miesiąc zasilała szpitale, wytwórnie broni, drukarnie i radiostacje

Jak nazywała się radiostacja powstańcza?

"Błyskawica" (mieściła się w gmachu PKO, jej kwatera prasowa znajdowała się w restauracji Adria na ul. Moniuszki)

Czym skończyła nadawanie "Błyskawica"?

Warszawianką

Ile tytułów prasowych wydawano podczas Powstania Warszawskiego?

134, w tym ok. 90 zupełnie nowych wydawnictw

Jak nazywały się oddziały harcerskie biorące udział w Powstaniu?

bataliony: "Zośka", "Parasol" i "Wigry"

Jak nazywała się Kwatera Główna Szarych Szeregów?

"Pasieka"

Kim była Zdzisława Bytnarowa?

kierowniczką Harcerskiej Poczty Polowej w Śródmieściu, łączniczką szefa Poczt Polowych Komendy Okręgu, matką Jana Bytnara "Rudego", nazywana była "Matulą Polskich Harcerzy"

Kim był kapral Witold Modelski?

najmłodszym kawalerem Krzyża Walecznych (1932-1944)

Czym zasłynął Stanisław Tomaszewski "Miedza"?

podczas powstania stworzył pierwsze po pięciu latach okupacji znaczki polskie

Kto zdobył podczas walk powstańczych gmach Poczty Głównej?

rotmistrz Henryk Roycewicz "Leliwa" na czele batalionu "Kukliński" 2 VIII 1944 roku

Jaką rolę w Powstaniu odegrał Uniwersytet Warszawski?

Uniwersytet Warszawski do końca Powstania był bastionem Niemców

Czym było zawieszenie broni przy Banku Gospodarstwa Krajowego?

BGK na rogu Nowego Światu i Al. Jerozolimskich było twierdzą niemiecką - 29 VIII o godzinie 13.00 doszło tam do 3 godzinnego obustronnego zawieszenia broni - Niemcy zbierają swoich rannych, a powstańcy podejmują zasobnik zrzucony na Aleje

Kto zaniósł list z prośbą o pertraktacje do stacjonujących w BGK Niemców?

Hochman Zalman zwany "Miki", miał wtedy 13 lat

Czy powstańcy posiadali jakiekolwiek wozy bojowe?

tak - Polacy przejęli 2 czołgi typu Panther, transporter opancerzony, który nazwali "Szary Wilk", wyremontowali pojazd opancerzony "Chwat" i od podstaw zbudowali opancerzonego "Kubusia"

Czym był "Kubuś"?

zbudowanym przez powstańców wozem opancerzonym - skonstruowanym na podwoziu Chevroleta i obłożonym stalowymi płytami

Gdzie znajdował się ostatni bastion na Przyczółku Czerniakowskim?

we wraku statku wycieczkowego "Bajka" - w statku zorganizowano punkt zborny do przeprawy na drugi brzeg Wisły - ostatecznie udało się to jedynie 2 podchorążym

Czym była "pluj-zupa"?

w okresie największego głodu, był to napar z mielonego jęczmienia, który udało się zdobyć w browarze Haberbuscha

Kto oprócz Polaków brał udział w Powstaniu?

535 pluton "Słowacki", w którym walczyli Słowacy, Ormianie, Azerowie, Czesi i Ukraińcy; poza tym kilkunastu Francuzów i Węgrów, kilku Belgów, Holendrów, Anglików i Włochów, Rumun i Australijczyk

Co stworzyli Krystyna Artyniewicz, Michał Dadlez i Zofia Rendzner?

zorganizowali oni podczas Powstania komediowy "Teatrzyk Kukiełki"

Kim były "peżetki"?

członkiniami założonego w 1942 roku referatu Pomocy Żołnierzom, przez całe powstanie organizowały gospody frontowe, w których dbały o morale i wyżywienie, nosiły także żywność na barykady i opiekowały się rannymi

Kiedy odbyła się premiera Powstańczej Kroniki Filmowej "Warszawa Walczy"?

13 VIII 1944 roku w kinie "Palladium"

Co odbyło się 15 VIII w gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej?

koncert Mieczysława Fogga z okazji Dnia Żołnierza - do wtóru odgłosów walki

Kiedy zostało otwarte Muzeum Powstania Warszawskiego?

31 lipca 2004, w przeddzień 60. rocznicy wybuchu Powstania

Najważniejsze daty Powstania Warszawskiego 1944 r.

1 sierpnia - 17.00, godzina „W”- wybuch Powstania. 4 sierpnia - Pl. Teatralny - ginie Krzysztof Kamil Baczyński, poeta Powstania. 5 sierpnia - Czarna Sobota, ginie około 40000 mieszkańców dzielnicy Wola. 8 sierpnia - Pierwsza audycja radia powstańczego „Błyskawica”. 11 sierpnia - Upadek Woli. 13 sierpnia - Wybuch czołgu-pułapki na ul. Kilińskiego. 20 sierpnia - Zdobycie przez powstańców budynku PASTY. 31 sierpnia - Ewakuacja powstańców kanałami ze Starego Miasta na Żoliborz.

2 września - Upadek Starego Miasta (w walkach ginie 7 tysięcy powstańców). 6 września - Upada Powiśle. 8 września - Oblężone miasto opuszcza kilka tysięcy mieszkańców. 14 września - Armia Czerwona i 1 Armia Wojska Polskiego zajmują Pragę. 27 września - Kapitulacja Mokotowa. 30 września - Kapitulacja Żoliborza. 2 października - Kapitulacja, upadek Powstania Warszawskiego. 4 października - Ostatnia audycja radia Błyskawica.