20.10.2014r.

WYKŁAD 4

Temat : KOMÓRKI UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

1. Komórki pochodzące z komórek macierzystych szpiku:

• Komórki NK

• limfocyty T

• limfocyty B

• komórki dendrytyczne

• monocyty/ makrofagi

• granulocyty

1. Najważniejszymi komórkami są limfocyty

• w organizmie człowieka jest: 1 * 10^12 (miliard)

• dzielą się na: T i B

• limfocyty są monoswoiste

• "tylko ograniczona liczba limfocytów jest zdolna do rozpoznania danego antygenu"

1. LIMFOCYTY B

• uczestniczą w odpowiedzi humoralnej

• produkują przeciwciała (symbol przeciwciała to wzór literki Y)

• prezentują antygen limfocytom Th2

• wytwarzają cytokiny

PATOGEN KOM. PREZENTUJĄCA LIMFOCYT POMOCNICZY AKTYWACJA LIMFOCYTU B PRODUKCJA PRZECIWCIAŁ

Jeśli dochodzi do odpowiedzi typu humoralnego, to zawsze w roli pośrednika jest limfocyt Th2 – komórka pomocnicza

• rozpoznanie antygenu zachodzi przez : RECEPTOR BCR

• rozpoznanie i wiązanie antygenu – decyduje o nim określona sekwencja aminokwasu

• tajemnica swoistości

• struktury powierzchniowe BCR to dwie immunoglobuliny IgM, a druga IgD, zakotwiczone w błonie komórkowej

• na powierzchni mają cząsteczki:

• CD 19

• CD20

• immunoglobuliny te cząsteczki wyróżniają limfocyt B

• receptor wystający z powierzchni, zbudowany jest z 2 łańcuchów lekkich i dwóch łańcuchów ciężkich

• na powierzchni ma cząsteczki MHC klasy I i II

• limfocyty B dzielą się na

• B1 (ok. 20% limfocytów B krwi obwodowej)

• B2

• limfocyty B stanowią 11-16 % limfocytów krwi obwodowej

• proliferacja klonalna - limfocyty B po kontakcie z antygenem zaczynają proliferować :

1. Th2 pobudzają limfocyt B monoswoisty i po dostaniu sygnału najpierw przechodzi liczne podziały mitotyczne

2. następnie zachodzi proliferacja, czyli podział komórek, która trwa tak długo jakie jest zapotrzebowanie na lifocyty B

3. otrzymujemy klon identycznych limfocytów B po kontakcie ze swoistym antygenem

4. limfocyty B przekształcają się w plazmocyty

1. limfocyty B po kontakcie z antygenem przekształcają się w procesie transformacji blastycznej w plazmocyty

2. powstaje niewielka liczba limfocytów B pamięci immunologicznej (powstają równolegle z transformacją blastyczną)

3. komórki plazmatyczne w szpiku produkują przeciwciała skierowane przeciwko antygenowi

1. LIMFOCYTY T :

• 67-76 % limfocytów krwi obwodowej

• struktury znajdujące się na powierzchni limfocyta T :

• receptor TCR

• CD2, CD3, CD4, CD8

• cząsteczki MHC klasy I

• RECEPTOR TCR

• służy do odbierania sygnałów od antygenu zbudowanego z:

• łańcucha α, β

• łańcucha γ, σ

• rozpoznanie antygenu przez limfocyty T

• limfocyty T rozpoznają antygeny połączone razen z cząsteczkami MHC (rozpoznanie asocjatywne)

• subpopulacje limfocytów T

• Tc (cytotoksyczne) – zabijają inne komórki

• niszczą komórki zakażone przez wirusy, bakterie oraz komórki nowotworowe

• mają cząsteczki CD8

• rozpoznają antygeny połączone razem z cząsteczkami MHC klasy I

• Th (pomocnicze) – pomagają, stymulują, pośredniczą

• wspomogają odpowiedź immunologiczną humoralną i komórkową:

• pobudzają limfocyty B

• pobudzają limfocyty Tc

• mają receptor CD4

• rozpoznają antygeny z cząsteczkami MHC klasy II

• podział limfocytów Th:

• limfocyty Th1 wspomagają odpowiedź komórkową i wytwarzają IL-2 oraz interferon – γ

• limfocyty Th2 wspomagają odpwiedź typu humoralnego wytwarzają IL-4 i IL-10

• Treg (regulatorowe) – regulują odpowiedź immunologiczną hamują

• uczestniczą w tworzeniu tolerancji na antygeny:

• pokarmowe

• przeszczepów allogenicznych

• markery Treg: CD 4, CD25

1. Dewiacja immunologiczna - brak lub osłabiona odpowiedź humoralna, kiedy jest optymalny rozwój odpowiedzi komórkowej

2. Rola komórek APC

• znajdują i wychwytują antygeny

• przygotowyją antygen do prezentacji

• prezentują antygen limfocytom T pomocniczym

• Skład:

• komórki dendrytyczne

• mają wypustki, które są w ciągłym ruchu

• mają na powierzchni dużo cząstek Mhc klasy I i II w miejschach do których poszukują antygenów

• przygotowują antygeny do prezentacji

• Antygen zostaje wciągnięty do lizosomu i powstaje fagolizosom. Enzymy tną dany antygen na fragmenty

• Komórka w cytoplazmie produkuje cząsteczki MHC

• Na powierzchni cząsteczki MHC (w rowkach) powtórnie pojawia się na powierzchni komórki antygen (ten pocięty)

• płyną do węzłów chłonnych naczyniami limfatycznymi, aby pokazać limfocytom Th antygeny (w tym samy celu płyną do śledziony)

• Występowanie komórek dendrytycznych

• narządy nielimfatyczne

• układ krążenia

• narządy limfatyczne

• limfocyty B

• makrofagi

1. GRANULOCYTY:

• fagocytują

• uczestniczą w reakcjach alergicznych

• Podział:

• objętnochłonne – nautrofile

• kwasochłonne – eozynofile

• zasadochłonne - bazofile

1. MONOCYTY

• największe komórki krwi

• fagocytują

• krążą we krwi

1. MAKROFAGI

• należą do APC

• to monocyty które przeszły do tkanek

1. KOMÓRKI TUCZNE

• uczestniczą w reakcjach alergicznych

• prawdopodobnie uczestniczą w prezentacji antygenów

1. KOMÓRKI NK

• wykazują spontaniczną sktywność cytotoksyczną

• nie wymagają prezentacji antygenu z cząsteczkami MHC

• należą do mechanizmów odporności mechanicznej

• stanowią ok 10% limfocytów krwi obowdowej

• atakują :

• komórki zakażone wirusami

• komórki nowotworowe

• działanie komórek NK :

• bezpośrednia cytotoksyczność

• cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał ADCC