Ekosystem jest to układ ekologiczny obejmujący żywe organizmy i środowisko nieożywione (biocenoza i jej biotop), w którym zachodzi obieg materii i przepływ energii.

Rodzajów ekosystemów jest wiele jednak dzielimy je przede wszystkim na: Ekosystemy wodne oraz Ekosystemy lądowe. Wynika to z innych właściwości tych środowisk, dlatego że zwierzęta i rośliny żyjące np. w wodzie muszą posiadać odpowiednie przystosowania do życia w warunkach wodnych, a inne zwierzęta żyjące na suchym ladzie.

Ekosystemy wodne zajmują przeważającą powierzchnię kuli ziemskiej, ponieważ jak wiadomo wody zajmują 2/3 naszej planety. Dzielimy ja na Ekosystemy: morskie i słodkowodne, a te ostatnie na wody płynące (np. rzeki, strumienie źródła) oraz na wody stojące (stawy, jeziora, bagna).

Ekosystemy wodne - ekosystemy, których biotop stanowi środowisko wodne: oceany, morza, jeziora, rzeki, źródła. Problematyczne może być zaliczenie do ekosystemów wodnych takich typów ekosystemów jak: bagna, torfowiska, moczary (używa się raczej określeń tereny podmokłe).

W środowiskach wodnych wyróżniamy kilka grup organizmów w zależności od miejsca występowania. Główne z nich to: plankton, nekton i bentos.

Plankton to zespół drobnych organizmów unoszonych przez wodę, które są zdolne przeciwstawić się silniejszym jej prądom. Organizmami planktonowymi są m.in: drobne glony (okrzemki, zieleńce), pierwotniaki, drobne skorupiaki, larwy wielu zwierząt bezkręgowych.

Nekton tworzą organizmy samodzielne pływające w wodzie. Należą do nich duże owady, ryby, płazy, gady i ssaki wodne.

Mieszkańcami środowisk wodnych związanymi z dnem są organizmy bentosowe.

W każdym środowisku występuje strefowe rozmieszczenie gatunków roślin i zwierząt tworzących biocenozę.

W ekosystemach wodnych (morza, jeziora) występuje strefowość zarówno pozioma - od brzegu do środka zbiornika wodnego jak i - pionowa od powierzchni do dna. W jeziorze wyróżnia sie trzy główne strefy: przybrzeżną , czyli litoralną (litoral), otwartej toni wodnej, czyli pelagiczną (pelagial), głębinową, czyli profundalną (profundal).

1.Warunki życia w wodzie:

a) mniejsze niż na lądzie wahania temperatury -2°(0°) - +30°C

b) zawartość tlenu w wodzie jest znacznie mniejsza niż na lądzie, a może spadać nawet do zera

c) woda wolniej się ogrzewa i wolniej stygnie

d) natężenie światła spada wraz ze wzrostem głębokości

e) poziom na którym natężenie światła jest takie, że producenci mogą wytworzyć tylko tyle materii organicznej, ile jej zużywają przy oddychaniu, oznacza dolną granicę strefy produktywnej

f) granica ta leży na głębokości kilku do kilkunastu (tylko do 100 m)

g)druga granica natężenia światła to głębokość na której można widzieć-zależy ona od czystości wody, od sprawności wzroku, w czystych wodach oceaniczna ciemność absolutna dla człowieka zapada na 600 m

Przyczyny i konsekwencje eutrofizacji wód.

Z zanieczyszczeniem wód powierzchniowych związane jest zjawisko eutrofizacji. Może być ona pochodzenia naturalnego lub antropogenicznego. Eutrofizacja naturalna przebiega bardzo powoli od chwili powstania jeziora. Wywołana głównie zmianami klimatycznymi. Jej rola w środowisku wodnym jest znikoma i niezauważalna dla człowieka. Natomiast eutrofizacja antropogeniczna (cywilizacyjna, sztuczna) związana jest z gospodarką ludzką, tzn. z dopływem ścieków, wycinaniem lasów czy intensyfikacją rolnictwa. Jest to proces wzbogacania wód w zbiornikach wodnych pierwiastkami biogennymi (azot, fosfor i inne). W geologicznej historii jeziora jest to naturalny, powolny proces. Na skutek wypełniania się misy jeziornej osadem dennym zmniejsza się stopniowo objętość wody (jeden z mechanizmów lądowacenia jezior). Prowadzi to do wzrostu żyzności, również wtedy, gdy dopływ pierwiastków biogennych ze zlewni nie wzrasta. Podczas ostatnich dziesięcioleci w licznych zbiornikach wodnych nastąpił ogromny wzrost żyzności

Do eutrofizacji przyczyniają się przede wszystkim ścieki miejskie (fosforany z detergentów), wody odpadowe z przemysłu, ścieki rolnicze (odchody z ferm zwierzęcych bogate w azot i potas oraz nawozy mineralne zawierające azot, fosfor i potas), erozja i ługowanie gleb oraz wody opadowe. Widocznym efektem jest tzw. zakwit wody. Eutrofizacja jezior jest najczęstszym i najbardziej brzemiennym w skutkach antropogenicznym zakłóceniem funkcjonowania ekosystemów wodnych.

Antropogeniczny wzrost dopływu pierwiastków biogennych obejmuje przede wszystkim wzrost obciążenia ściekami, wzrost zawartości zawierających fosforany środków piorących (detergentów) w ściekach, intensyfikację nawożenia w rolnictwie i wzrost erozji w zlewni. Wzrost dopływu azotu wiąże się również ze wzrastającą emisją tlenków azotu do atmosfery i znaczną ich zawartością w opadach atmosferycznych. Nawożenie ziemi uprawnej oznacza przede wszystkim wzrost ładunku azotu, ponieważ fosfor w glebie jest stosunkowo mało mobilny. Silne deszcze wypłukują azot z powierzchniowej warstwy gleby i z nawozów, przy czym mogą być również wniesione do zbiornika wodnego znaczne ilości fosforu. Zrzut ścieków komunalnych prowadzi przede wszystkim do wzrostu ładunku fosforu.

Eutrofizacja prowadzi do zachwiania równowagi ekologicznej, bujnego wzrostu danej roślinności wodnej, zbyt intensywnej aktywności drobnoustrojów zużywających duże ilości tlenu. Skutkiem tego jest deficyt tlenowy i zahamowanie rozkładu tlenowego materii organicznej (stopniowe zapełnianie zbiorników rozkładającą się substancją organiczną) i wyniszczenie wielu najwrażliwszych tlenowych organizmów, w tym najwartościowszych ryb. Bardzo wyraźne zagrożenie dla życia organizmów tlenowych, a także dla jakości wody, stanowią tzw. zakwity Wywołane są one gwałtownym rozwojem populacji glonów i sinic. Glony w późniejszym okresie wydzielają substancje toksyczne, których ilość wzrasta wraz ze zwiększeniem się ilości tych organizmów, stając się groźnymi dla zwierząt, a nawet dla samych glonów. Glony obumierając, wydzielają do środowiska inne substancje aktywne biologicznie (olejki eteryczne), nadające wodzie nieprzyjemny zapach i smak. Wzrost liczebności drobnoustrojów powoduje zwiększenie biologicznego zapotrzebowania na tlen. Rozpuszczony w wodzie tlen zużywany jest również do rozkładu martwych szczątków organizmów. Wody zmieniają swoją barwę i zapach. Stają się bardziej mętne. W górnych warstwach wody charakterystyczne są wahania stężenia tlenu oraz odczynu. Zaczynają powstawać obszary wody, w której zapasy tlenu zostały wyczerpane. Są one określane, jako pustynie tlenowe. W zbiorniku wszystkie organizmy tlenowe wymierają, natomiast dominują mikroorganizmy beztlenowe. Na dnie zbiornika zaczynają gromadzić się muły, co prowadzi do zmniejszania się jego głębokości. Na skutek eutrofizacji jezioro może ulec przekształceniu w bagno lub torfowisko.

PRZYCZYNY I SKUTKI

1. Zmiany zagospodarowania zlewni jezior

2. Wycinanie i wypalanie lasów

3. Zwiększanie terenów uprawnych

4. Celowe obniżenie poziomu jezior np. dla uzyskania terenów rolniczych

5. Stosowanie nawozów sztucznych

6. Przejście z hodowli na wielkotowarowy chów zwierząt.

7. Melioracja terenów rolniczych, a zwłaszcza gleb torfowych.

8. Likwidowanie oczek wodnych.

9. Doprowadzanie ścieków.

Przyczyną eutrofizacji jest obciążenie zewnętrzne, czyli to co wchodzi do jezior zwłaszcza związki biogenne.