T: Polska a kraje Europy Zachodniej w latach 1918-1939(Anglia i Francja)

Wstęp: zawartość pojęciowa:

W pracy dokonam charakterystyki stosunków o charakterze politycznym, wojskowym i ekonomicznym miedzy Polska a Francja i Wielką Brytanią.

Zawartość chronologiczna: praca będzie obejmowała okres międzywojenny czyli lata 1918-1939 i te relacje będą miała wpływ na ogólna sytuacje w całej Europie w wymienionym okresie.

Wielka Brytania i Francja od 1917. uznawały jako rząd polski KNP powołany w sierpniu 1917r. w Paryżu pod przewodnictwem Romana Dmowskiego. Po przejęciu władzy przez Piłsudzkiego od 11 list 1918r. musiał on podejmować starania by jego władza została uznana przez mocarstwa Europy Zachodniej.

Dopiero po powołaniu rządu Ignacego Paderewskiego w styczniu 1919r. doszło do uznania legalności władz Polski które zaczęły być traktowane jako podmiot prawa międzynarodowego. W związku z tym zostały nawiązane stosunki dyplomatyczne a realizacja przez Polskę polityki „ równego dystansu” wobec Niemiec i Rosji Sowieckiej spowodowała zbliżenie do Francji i WLK. Brytanii jako naturalnych sojuszników naszego państwa.

Rozwiniecie:

Stosunki polsko francuskie w latach 1918-1939

Główny kierunek polityki Francji po I Wojnie Światowej był związany z uzyskaniem przez ten kraj pozycji mocarstwowej i w związku z tym darzenie do jak największego osłabienia Niemiec. Było to również w interesie Polski. W związku z tym już w okresie powstania Wielkopolskiego doszło do mediacji ze strony Marszalka Francji Ferdynanda Focha który doprowadził do zawieszenia broni w Wielkopolsce 16 lutego 1918r w sytuacji gdy Wielkopolska już była opanowana przez Polaków. Foch doprowadził tez do zawarcia traktatu pokojowego w Trewirze który faktycznie przekazywał Polsce Wielkopolskę wraz z Poznaniem. Francuzi również darzyli do tego żeby w traktacie Wersalskim doszło do jak największego osłabienia Niemiec i nawet byli zwolennikami by Górny Śląsk, Warmia Mazury Powiśle były przekazane Polsce bez plebiscytów. Wyrazem dobrych stosunków była wizyta Marszalka Ferdynanda Focha w Warszawie i podpisanie 19 lutego 1921r. z naczelnikiem państwa Józefem Piłsudzkim deklaracji o przyjaźni i układzie politycznym wraz z konwencja wojskowa, która przewidywała wzajemna pomoc na wypadek napaści Niemiec na jedna ze stron tego układu.

W związku z ta wizyta Marszalek Foch otrzymał godność Marszalka Polski. Sojusz Polsko-Francuski miał zatem charakter antyniemiecki i ta linia polityczna w relacjach miedzy obu krajami utrzymywała się prze następne lata. ( Tytuł marszałka Polski i Francji posiadał książę Poniatowski).

Sytuacja zmienia się dopiero w następnych latach dzięki aktywnej polityce Niemców i ich ministra Spraw Zagranicznych Gustawa Stroesemanna. W okresie rządów Francji ( III Republika) Aristit Briand.

5 października 1925r. dojdzie do konferencji w Locarno której częścią był zawarty 16 października 1925 układ w Locarno : Niemcy uznają nienaruszalność granic Francji i Belgii i prawo Francji do arbitrażu gdyby doszło do konfliktów granicznych miedzy Niemcami a Czechosłowacja i Polska.

W zwiazku z tym układ w Locarno faktycznie skierował ekspansje Niemiecka na Wschód. Przejawem tego iż Francja była nielojalna wobec Polaków w tym okresie było to iż po dojściu do władzy Hitlera Francuzi chcieli przystąpić do tzw. Paktu Czterech ( Francja, Włochy, Anglia i Niemcy) – ten pakt miał decydować o porządku politycznym i terytorialnym w Europie.

W wyniku protestów Polski w 1933 nie doszło do realizacji „ Paktu Czterech”, ale cala ta sytuacja była ostrzeżeniem iż Francja może pójść na układ polityczny z Niemcami kosztem interesów Polski. Wprawdzie po przejęciu urzędu premiera przez socjalistę Leona Blooma dochodzi do wizyty w Warszawie marszałka Maorice Gemelina w dniach 12-16 sierpnia 1936r i Francja udziela Polsce pożyczki na zbrojenia 2,600mld franków a także powstają zręby planu strategicznego „Zachód” z inicjatywy naczelnego wodza gen. Edwarda Rydza Śmigłego ale nie można było do końca ufać Francji.

W 1938r premier Francji Edward Deladier nie wywiązał się zobowiązań sojuszniczych wobec Czechosłowacji a w dniach 28-30 września 1938r. wziął udział w konferencji w Monachium, która zadecydowała o oddaniu kosztem Czechosłowacji, Sudetów Niemcom.

W okresie istotnego zagrożenia wybuchem wojny rząd Deladiera próbował zmienić zbyt ugodowa politykę wobec Niemiec. 19 maja 1939r. z wizyta w Paryżu przebywa minister spraw wojskowych gen. Tadeusz Kasprzycki. Dochodzi do podpisania układu Kasprzycki-Gemelin: Francja zobowiązuje się w przypadku napaści Niemiec na Polskę 3 dnia od rozpoczęcia agresji przystąpić do wojny a 16 dnia przystąpić do generalnej ofensywy przeciwko Niemcom na Zachodzie.

Po tym układzie dyplomacja Francuska starala się mimo wszystko doprowadzic do kompromisu miedzy Polska a Niemcami i Francuzi mieli wpływ na zaprzestanie mobilizacji oddziałów Polskich z 29 na 30 sierpnia 1939r. Przy okazji Francja wiedziała o tajnym protokole ukladu Ribentrop Mołotow i możliwości ataku również ze strony ZSRR na Polska ( pisze o tym Hans von Harwatch w książce „ Miedzy Hitlerem i Stalinem”,Hans von Harwatch był niemieckim dyplomatom pochodzenia Żydowskiego który pracował jako dyplomata Niemiec w ambasadzie ZSRR w 1939r i równocześnie był członkiem ruchu antyhitlerowskiego)

1 wrzesnia 1939 Niemcy uderzają na Polskę i Francja 3 wrzesnia 1939 wypowiada wojne Niemcom. Dochodzi do „ Dziwnej wojny” i 9 wrzesnia 1939r. rzad Deladiera poraz pierwszy informuje polakow ze Francja nie wywiarze się z zobowiązań sojuszniczych.

12 wrzesnia 1939 abbevil rzad Francji oglasza dyplomatom Polski (Roger Raczynski) iż nie dojdzie do ofensywy na Zachodzi a Francuzi umozliwia Polakom tworzenie Polskich sil zbrojnych na terenie swojego kraju.

Według brytyjskiego historyka Wiliama Fullera Francuzie posiadali na froncie Zach ok.125 dywizji a Niemcy 34 z tego 6 zdolnych do działań zbrojnych. W zawiasku z tym hipotetycznie ze gdyby doszło do ofensywy na Zachodzie Francuzi po 4-5 tyg. Walk wkroczyli by do Berlina a liczba ofiar mogła by wynieść ok. 50 tys. ludzi. Zdrada Francuzów wobec Polaków i ich obojętność wobec losu naszego narodu przyczyniła się do tego iż wojna trwała 6 lat a liczbę ofiar określa się na około 80 mln ( zabitych i rannych). Bierność Francji nie wyszła jej na dobre: 10 maja 1940r. Niemcy uderzyli na Francje, Belgie i Holandie i 21 maja 1940r. większość francuskich dywizji znalazła się w okrążeniu co oznaczało klęskę.

Od 24 maja 1940r. Splasz pod Dunkierka zaczęto ewakuować żołnierzy Francuskich do Anglii w ramach operacji „ Dynamo”.

Najważniejsze wydarzenia:

Układ o Przyjaźni i Współpracy wojskowej miedzy Polska a Francja 19 luty 1921r.

Pakt Reński w ramach układu z Locarno – 16 padziernik 1925r.

Pakt Briand-kellogg- o rozwiązywaniu konfliktow w sposób pokojowy na terenie Europy i wyrzeczeniu się wojny jako metody prowadzenia polityki(do paktu przystąpiła Polska a także Niemcy)

Wizyta marszałka Gemelina w Warszawie – pożyczka dla polski i aprobata planu „Zachód”- 12-16 sierpnia 1936r.

Plan „ Zachód”- plan strategiczny na wypadek wojny z Niemcami przygotowywany przez polske od czerwca 1936r.

19 maj 1939r. układ Kasprzycki- Gemalion w Paryzu

Francja, Anglia,kolonie tych krajow przystępują do wojny z Niemcami i staje się on Swiatowa- 3 września 1939r.

„dziwna wojna”- tak nazywano dzialania miedzy Niemcami i Francja na froncie Zachodnim – 3 wrzesnia 1939- 10 maj 1940r.

Agresja Niemiec na Francje, Belgie i Holandie 10maj 1940r. ( miesiadz pozniej 10 czerwca do wojny z Francja przystępują Wlochy)

Stosunki z Anglia

W ramach prowadzenia przez Anglie polityki „ równowagi” kraj ten nie chciał doposcic do nadmiernej przewagi Francji w Europie kontynentalnej, stad Anglia była przeciwna osłabieniu pozycji Niemiec. Anglicy i ich premier Lloyd George krytykowali traktat Wersalski a w pozniejszym okresie wspierali dyplomacje Niemiecka w jej darzeniu do odbudowy preztizu politycznego i wojskowego Niemiec.

Relacje Polsko-Angielksi nabraly znaczenia w latach 30 a szczególnie w okresie sprawowania urzedu premiera przez konserwatyste Artura Nevilla Chamberllaina. Objal on urzad w maju 1937r i zaczal prowadzic polityke Appeasmentu- ustępstw wobec Hitlera w zamian za zachowanie pokoju.

Wyrazem tej polityki była konferencja w Monachium i zgoda na rzadanie Hitlera wobec Sudetow. Po tej konferencji Chamberlein w Londynie ogłosił ze „ uratowal pokoj”.

15 marca 1939r. Hitler złamał postanowienia konferencji w Monachium i Niemcy zajeli cala Czechoslowacje. Dopiero wówczas Chamerlein zgodzil się na udzielenie gwarancji Wojkowych Polsce 31 marca 1939r.

Mimo tego Anglicy i ich minister spraw zagraniczn ych Edward Halifax darzyli do kompromisu z Niemcami i utrzymania pokoju z Niemcami. Starali się tez wywierac nacisk na Niemcow i zwiazku z tym 25 sierpnia 1939r. zostaje zawarty układ polityczny i wojskowy miedzy Anglia i Polska ( w zwiazku z tym układ Hitler przesuwa date agresji 26 sierpnia 1939r)

Po tym układzie Abwercha przekazala informacje Hitlerowi iż Anglicy będą gotowi do działań zbrojnych dopiero za 6 miesiecy. W zwiazku z tym date agresji zmieniono jedynie na poczatek wrzesnia 1939r.

Po napasci na Polske Anglia 3 wrzesnia 1939r wypowiada wojne Niemcom ale nie prowadzi zadnych działań ladowych ani powietrznych przeciwko Niemcom. Również Anglicy nie przychodza z pomoca Polsce. 10 maja Niemcy dokonuja agresji w Europie zachodniej co oznacza ze cala polityka Chamberleina ponosi klęskę. Tego samego dnia 10 maja 1940r. premierem zostaje torez Winston Churchil. On doprowadzil do aktywizacji działaniach wojennych przeciwko Niemcom i stanie się jednym z twórców koalicji antyhitlerowskiej.

Gwarancje rządów wielkiej Brytanii dla II RP – 31 marca 1939r.

Uklad Polsko-Angielkski wraz z konwencja wojskowa skierowane przeciwko Niemcom w Londynie- 21 sierpnia 1939r.

Anglia i jej kolonie przystępują do wojny- 3 wrzesnia 1939r.

Anglia i Francja w swojej polityce bardziej liczyly się z interesami duzego panstwa i narodu jaki mbyly Niemcy a nizeli z interesami i racjami moralnym średnich i malych narodow do których można zaliczyc również Polakow. Ta zasada obowiazuje w polityce swiatowej do dzis.