Rozdział VI

POLITYCZNE IMPLIKACJE GLOBALIZACJI

Internacjonalizacja życia społecznego

Na początku XX wieku rozpoczęły się najbardziej zauważalne procesy związane z rosnącą dynamiką i rozszerzaniem się stosunków międzynarodowych. W miejsce kilku imperiów pojawiły się państwa narodowe, a także wzrosła liczba niepaństwowych uczestników stosunków międzynarodowych (transnarodowych i ponadnarodowych). Po raz pierwszy w historii mamy do czynienia z „globalnym przebudzeniem”, a polega to na tym, że niemal cała ludzkość jest politycznie aktywna i interaktywna, świadoma tego, co dzieje się w innych częściach globu. Najczęściej internacjonalizacja obejmowała materialną sferę życia społecznego. Jednak drugą sferą stała się polityka i rozpowszechnianie wzorców ustrojowych (reżimów politycznych). Obecnie globalizacja traktowana jest jako wynik liberalizacji, to jest usuwania przez państwa urzędowo ustanowionych barier i ograniczeń.

Polityczne skutki globalizacji

Zmieniło się tempo internacjonalizacji życia społecznego. Zauważyć można też zmiany w gospodarce światowej i triumf rynku nad państwem. Zaś sceptycy zwracają uwagę na rosnącą rolę władzy ekonomicznej, a zatem i politycznej w ręku korporacji ponadnarodowych, zrost nierówności, marginalizacja najsłabszych oraz degradacja środowiska.

Globalizacja sprzyja relatywizacji, albo nawet silnej erozji powszechnych zasad stosunków międzynarodowych, w tym zakazu użycia siły lub groźby jej użycia, nieingerencji w sprawy wewnętrzne państw, samostanowienia narodów i ich równouprawnienia. Ukazują się tendencje do centralizacji podejmowania decyzji w stosunkach międzynarodowych, co wyraża się między innymi w ich koordynacji. Pojawiają się inicjatywy do utworzenia mechanizmu globalnego zarządzania (światowego kierowania). Rządy państw i organizacje międzynarodowe są głównymi aktorami w procesach globalnego zarządzania.

Koordynowaniem i regulowaniem stosunków zajmują się reżimy międzynarodowe, które stanowią sieć instytucji, agencji i norm służących uczestnikom życia międzynarodowego.