Niepełnosprawność intelektualna, charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej w zakresie motorycznym, emocjonalnym i społecznym

Niepełnosprawność intelektualna to zabieg, którego rezultatem jest proces patologizacji rozwoju, proces ten może rozwijać się w czasie.

Niepełnosprawność intelektualna (obniżenie poziomu rozwoju intelektualnego) – zaburzenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy deficyt w zakresie zachowań adaptacyjnych (w szczególności niezależności i odpowiedzialności).

Jeżeli sprawność intelektualna, mierzona testami standaryzowanymi, mieści się w przedziale jednego odchylenia standardowego poniżej normy i stan ten nie ma podłoża organicznego, a zachodzi deficyt umiejętności mówi się o obniżeniu poziomu intelektualnego (dawniej: ociężałości umysłowej) ( DSM IV – niepełnosprawność wyuczona).

Według definicji WHO : istotne obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, oraz trudności w zachowaniu przystosowawczym, występujące przed 18 rokiem życia.

Wyróżniamy cztery stopnie niepełnosprawności intelektualnej:

• lekki (52 – 67 ii),

• umiarkowany (36 – 51 ii),

• znaczny (20 - 35),

• głęboki (0 - 19).

Czynniki wpływające na niepełnosprawność intelektualną:

• Defekt genetyczny,

• Uszkodzenie mózgu,

• Zdarzenia traumatyczne,

• Zaburzenia metabolizmu,

• Izolacja społeczna,

• Przesterowanie,

• Odżywianie,

Niepełnosprawność intelektualna a sfera motoryczna:

Niepełnosprawność intelektualna wiąże się z występowaniem zaburzeń w sferze zmysłowo - ruchowej. Głównymi objawami tych zaburzeń są: niedokładne i zwolnione odbieranie wrażeń wzrokowych, słuchowych i innych; zaburzenia autoorientacji czyli orientacji w schemacie własnego ciała. Dziecko z zaburzoną lub słabo rozwiniętą koordynacją wzrokowo - ruchową może nie być w stanie samodzielnie się ubrać. Będzie miało trudności w posługiwaniu się nożyczkami, rysowaniu, naklejaniu. Reakcje jego będą zwolnione i niedokładne.

Niepełnosprawność intelektualna a sfera emocjonalna:

• osłabienie procesu pobudzenia,

• chwiejność relacji uczuciowych (przechodzenie z płaczu w stan pogodny),

• niestałość emocjonalna,

• agresywność,

• impulsywność,

• niepokój,

• niestabilna i nieadekwatna samoocena,

• mniejsza odpowiedzialność,

• mniejsze uspołecznienie,

• niedorozwój uczuć wyższych,

• mniejsza wrażliwość i powinność moralna,

• opóźniony rozwój uczuciowy,

• przywiązanie do rodziców, wychowawców, przyjaciół,

• słaba kontrola nad afektami, co prowadzi do wybuchów złości i agresji,

• szybciej niż u osób zdrowych występuje rezygnacja, zniechęcenie, bierność, zahamowanie,

• nadmierna zależność,

• lękliwość,

• wrogość,

• nadpobudliwość,

Niepełnosprawność intelektualna a sfera funkcjonalna:

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim charakteryzują się:

• nietrwałością uwagi,

• zwolnionym tempem pracy,

• brakiem samodzielności, pomysłowości,

• pamięcią mechaniczną,

• wymagają specjalnego bodźca do pracy w postaci np. pochwały,

• poprawmym formułowaniem zdań, ale posiadają ubogi zasób słownictwa,

• ich rozwój umysłowy zatrzymuje się na poziomie 12-latka.

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym charakteryzują się:

• w wieku 4-5 lat zaczynają samodzielnie chodzić i wypowiadać pierwsze słowa,

• nie przejawianiem inicjatywy,

• dużymi trudnościami w koncentracji uwagi,

• powolnością i niedokładnością spostrzeżeń,

• wyuczeni potrafią samodzielnie ubierać się, ścielić łóżko, zrobić samodzielne, drobne zakupy itp.

• słabą trwałością uwagi i pamięci,

• mowa jest bardzo prosta, ubogi zasób słownictwa.

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim charakteryzują się:

• brakiem percepcji,

• brakiem uwagi mimowolnej,

• mową bardzo zaburzoną, na ogół osoby te nie mówią i nie rozumieją mowy,

• potrafią wyrażać proste emocje zadowolenia i niezadowolenia,

• mają częste wahania nastroju,

• osoby te nie potrafią samodzielnie dbać o swoje potrzeby, bezpieczeństwo.