Poczucie tożsamości seksualnej u osób niepełnosprawnych intelektualnie
W życiu każdego człowieka bardzo ważną kwestię stanowią uczucia, miłość partnerska i rodzicielska oraz seks. Nasilenie zainteresowania tymi zjawiskami wzrasta w momencie dojrzewania. Są to składowe życia ludzkiego dotyczącego każdego, bez znaczenia w tym przypadku jest stan zdrowia. W polskim społeczeństwie zaczynają zachodzić pozytywne przeobrażenia – dostrzegamy, iż potrzeby seksualne, erotyczne dotyczą również osób niepełnosprawnych intelektualnie i w wielu zakresach są podobne do potrzeb psychologicznych ludzi cieszących się pełnią zdrowia.
Aby móc rozważać kwestie rozwoju seksualnego osób niepełnosprawnych, na początku należy odnieść się do takich zagadnień jak tożsamość, tożsamość płci, oraz płeć w kontekście upośledzenia umysłowego.
Na poczucie tożsamości składają się dwa zakresy: subiektywny – wewnętrzny oraz obiektywny – społeczny, zewnętrzny. Często te dwie płaszczyzny nie pokrywają się, gdyż w wielu kwestiach my sami siebie widzimy nieco inaczej niż odbiera nas otoczenie. Na tożsamość składa się kilka czynników po trochu. Jest ona nada poprzez sam fakt urodzenia, określona społecznie oraz „wygenerowana” przez nas samych. Dane w dowodzie osobistym określają tożsamość pochodzenia, wygląd jest wypadkową cech nadanych poprzez rodziców oraz działań wykonywanych przez nas samych. Społecznie nadawane jest natomiast imię – w niektórych kulturach jest niezwykle ważną kwestią i określa odrębność od innych. W naszym kręgu kulturowym imię określa płeć, zatem staje się częścią tożsamości seksualnej.
Tożsamść płci, albo po prostu płeć powodowana jest głównie poprzez czynniki genetyczne, jednak równie ważną rolę odgrywają psychiczne warunki do kształtowania się płci. Mogą one zaistnieć przed urodzeniem dziecka, a nawet w momencie planowania jego poczęcia. Rodzice marzą o konkretnej płci dziecka, a kiedy jest ona różna od ich wyobrażeń może dojść do niekorzystnego rozwoju tożsamości seksualnej dziecka. Może zaistnieć sytuacja, w której rodzice opiekują się i wychowują dziecko według norm przeznaczonych dla płci wymarzonej a nie realnej. Dochodzi do „przerabiania” płci tak, aby pasowała do wyobrażeń opiekunów. W ten sposób można doprowadzić do wykształcenia się u dziecka nieprawidłowej tożsamości seksualnej. Jest to oczywiście jedna z najbardziej ciężkich możliwych do zaistnienia sytuacji. Jednak kwestia podejścia do płci dziecka zmienia się diametralnie w chwili, gdy okazuje się, że urodzi się ono chore. W takiej sytuacji każde zaburzenie, wada rozwojowa przyćmiewa kwestię płci – nie ważny staje się kolor ubranek – jest chore dziecko, nie syn czy córka, ono – dziecko.
Płeć w kontekście niepełnosprawności intelektualnej ma odzwierciedlenie w podejściu społeczeństwa. Zwyczajowo, emocjonalnie osoby zaburzone nazywa się dziećmi, bez zwracania uwagi na ich dorosłość, a tym bardziej płeć. Wymiar kobiecości i męskości w opiece i wychowaniu rodzinnym oraz instytucjonalnym jest spychany na drugi plan, ignorowany i nie dostrzegany.
W społeczeństwie przejawia się mit o aseksualizmie osób niepełnosprawnych intelektualnie. W związku z tym nie podejmuje się edukacji seksualnej wśród takich osób, uważając za zupełnie niepotrzebną. W związku z tym wśród osób niepełnosprawnych intelektualnie są takie, które nie mają pojęcia o swojej płciowości, nie znają różnic pomiędzy kobietą i mężczyzną, obce są im kwestie związane z menstruacją, zapłodnieniem, ciążą, antykoncepcją. Nie wiedzą czym jest potrzeba seksualna, a tym samym nie potrafią jej u siebie rozpoznać, nazwać i zaspokoić w najlepszy dla nich sposób.
Kwestia seksualności, erotyzmu, potrzeba miłości osób niepełnosprawnych intelektualnie powinna być społecznie podejmowana w kierunku jak największej normalności. Oczywistym jest fakt, iż istnieją różne stopnie niepełnosprawności, nie we wszystkich możliwe jest pełne działanie w odniesieniu do omawianego problemu. Jednak miłość, lub nawet same dążenie do niej sprawia, iż każdy czuje się mniej samotny. Tak wiele mówi się o zapewnieniu warunków do jak najbardziej normalnego życia osób niepełnosprawnych, dlatego powinno się pamiętać o takich aspektach jak ogólnie pojęty seksualizm człowieka.
Ze strony: