Podstawy pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną
Wczesne wspomaganie rozwoju
Wczesne wspomaganie rozwoju może być organizowane:
-> w szkołach (także specjalnych)
-> w przedszkolu
-> w poradni psych. – ped.
-> w innych ośrodkach
Specjaliści pracujący :
> pedagog ze specjalnymi kwalifikacjami
> psycholog
> logopeda
> inni specjaliści
Zadania:
- ustalenie kierunku działań
- nawiązanie współpracy z ośrodkiem pomocy zdrowotnej / społecznej
- opracowanie i realizowanie indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju, koordynowanie działań różnych specjalistów
- analizowanie skuteczności podjętych działań (w razie potrzeby wprowadzanie zmian)
Organizacja:
Od 4 do 8 godzin miesięcznie
Prowadzone indywidualnie,powyżej 3 r.ż. mogą być w małych grupkach
Mogą być prowadzone w domu
Współpraca z rodzicami:
-> kształtowanie właściwej postawy w stosunku do dziecka, wzmacnianie więzi
-> udzielanie porad w zakresie pracy z dzieckiem
->pomoc w przystosowaniu warunków w domu do potrzeb dziecka
Poradnie psychologiczno-pedagogiczne
Zadania:
1) wspomaganie wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży, efektywności uczenia się, nabywania i rozwijania umiejętności negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów oraz innych umiejętności z zakresu komunikacji społecznej;
2) profilaktyka uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży, udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom i młodzieży z grup ryzyka;
3) terapia zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych;
4) pomoc uczniom w dokonywaniu wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej;
5) prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, rodziców i nauczycieli;
6) pomoc rodzicom i nauczycielom w diagnozowaniu i rozwijaniu potencjalnych możliwości oraz mocnych stron uczniów;
7) wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji rodziny;
8) wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji szkoły
Działalność poradni specjalistycznych może być ukierunkowana w szczególności na:
1) wczesną interwencję i wspomaganie rozwoju dziecka w wieku od urodzenia do 7 roku życia;
2) udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży niepełnosprawnym lub z dysfunkcjami rozwojowymi oraz ich rodzicom;
3) udzielanie pomocy młodzieży w rozwiązywaniu problemów okresu dojrzewania;
4) udzielanie pomocy uczniom w dokonywaniu wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej;
5) udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży z wybitnymi uzdolnieniami;
6) profilaktykę problemową, w tym profilaktykę uzależnień dzieci i młodzieży;
7) wspomaganie wychowawczej funkcji rodziny.
Poradnia realizuje zadania w szczególności przez:
1) diagnozę;
2) konsultację;
3) terapię;
4) psychoedukację;
5) rehabilitację;
6) doradztwo;
7) mediację;
8) interwencje w środowisku ucznia;
9) działalność profilaktyczną;
10) działalność informacyjną.
Udzielanie pomocy:
- uczniom
-rodzicom
-nauczycielom
- dzieci nie chodzące do szkoły
Wydawanie opinii w sprawach: (na wniosek rodzica
1) wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej oraz odroczenia rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego;
2) pozostawienia ucznia klasy I-III szkoły podstawowej na drugi rok w tej samej klasie;
3) objęcia ucznia nauką w klasie terapeutycznej;
4) dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom;
5) zwolnienia ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją rozwojową z nauki drugiego języka obcego;
6) udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki;
7) przyjęcia ucznia gimnazjum do oddziału przysposabiającego do pracy;
8) przyjęcia do klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej: zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, a także klasy pierwszej szkoły średniej na podbudowie programowej szkoły zasadniczej, szkoły policealnej i szkoły pomaturalnej, kandydata z problemami zdrowotnymi, ograniczającymi możliwości wyboru kierunku kształcenia ze względu na stan zdrowia;
9) przystąpienia ucznia lub absolwenta z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się odpowiednio do sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej, egzaminu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w gimnazjum, egzaminu maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, w warunkach i formie dostosowanych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia lub absolwenta;
10) innych określonych w odrębnych przepisach.
Opinia zawiera:
-> oznaczenie poradni
->imię i nazwisko dziecka, data narodzin, miejsce zamieszkania, informacje o szkole
-> stanowisko poradni
-> wskazanie odpowiedniej pomocy
Zatrudnieni: psychologów, pedagogów, logopedów, socjologów, doradców zawodowych i rehabilitantów.
Czas pracy: cały rok, Ew. ustalona letnia przerwa, godziny pracy ustala dyrektor
Stanowisko wicedyrektora: jeśli więcej niż 15 pracowników pedagogicznych
Pomoc psych. lub ped.
-> udzielana na wniosek: ucznia,rodzica,nauczyciela, pedagoga,psychologa,poradni ped.psych., logopedy,doradcy zawodowego
-> formy pomocy: (potrzebna zgoda rodziców!)
- zajęcia wyrównawcze (dzieci 4-8)
- zajęcia specjalistyczne (np. socjoterapeutyczne)
- zajęcia psychoedukacyjne dla dzieci i rodziców
- klasy wyrównawcze i terapeutyczne(10-15 uczniów,wymagana opinia poradni psych.ped)
- porady dla uczniów i rodziców
- warsztaty dla rodziców
-> w szkołach specjalnych nie organizuje się klas wyrównawczych (także w szkołach ponadgimn.) ani klas terapeutycznych
->
Przedszkole
Statut przedszkola określa:
a)cele i zadania przedszkola,w szczególności w zakresie:
-udzielenia pomocy psych.-ped. Dzieciom
-organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi
-umożliwiania dzieciom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej,etnicznej,religijnej...
b)sposób realizacji zadań przedszkola
c)sposób sprawowania opieki nad dziećmi
d)szczegółowe zasady przyprowadzania i odbierania dzieci
e)szczegółowe kompetencje organów przedszkola
f)tryb wyboru członków rady przedszkola
g)zasady współdziałania organów przedszkola
h)sposób rozwiązywania sporów między organami przedszkola
i) dzienny czas pracy
j)terminy przerw w pracy przedszkola
k)zasady odpłatności
Liczba dzieci:
> w oddziale nie może przekraczać 25
> w oddziałach integracyjnych: od 15 do 20, w tym 3-5dzieci niepełnosprawnych
> dzieci niesłyszące i słabosłyszące-6-8
>dzieci niewidome i słabo widzące – 6-10
>dzieci z chorobami przewlekłymi 10-16
> dzieci z zaburzeniami psychicznymi 6-8
>dzieci z niep. Fiz. 8-12
>dzieci z nie.int. w stopniu umiarkowanym i znacznym 6-10
> dzieci z autyzmem i niep. Sprzężonymi 2-4
Organizacja:
- godzina zajęć = 60min
- czas zajęć dodatkowych dostosowany do możliwości dzieci: 3-4lata: ok. 15min, 5-6lat: ok.30
- szczegółowe inf. organizacyjne: w arkuszu organizacji przedszkola
- stanowisko wicedyrektora gdy: więcej niż 6 oddziałów LUB oddziały zlokalizowane w różnych miejscach, LUB co najmniej 2 oddziały pracują więcej niż 10h
- zatrudniona pomoc nauczyciela: dla dzieci z niep.int. w stopniu umiarkowanym i znacznym, z niep. Fiz., z autyzmem i z niep. Sprzężonymi
Kształcenie specjalne:
*szkoły podstawowe – do 18 r.ż.
*gimnazja – do 21 r.ż.
*szkoły ponadgimnazjalne lub jakiekolwiek inne – max 24 lata
Placówki specjalne (lub z oddziałami specjalnymi) zapewniają:
a)realizacje zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kszt. Specjalnego
b)odpowiednie warunki do nauki,sprzęt,wyposażenie
c)realizacje programu nauczania/wychowawczego...
d)wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia dokonywaną na danym etapie edukacyjnym (co najmniej raz na rok)
e)udzielanie pomocy rodzicom
f)integracja ze środowiskiem rówieśniczym
g)przygotowanie do samodzielności w życiu dorosłym
Zadania nauczycieli:
-> rozpoznanie potrzeb rozwojowych i możliwości edukacyjnych
-> organizacja i przeprowadzanie zajęć
->prowadzenie lub organizowanie pomocy psych. I ped.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli:
CEL: wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego potencjałem i możliwościami
1) poznawanie i rozumienie siebie i świata
2) nabywanie umiejętności poprzez działanie
3)odnajdywanie swojego miejsca w grupie rówieśniczej
4)budowanie systemu wartości
Placówki edukacyjne dla dzieci i młodzieży z lekką niepełnosprawnością intelektualną
Wniosek o potrzebie kształcenia specjalnego/indywidualnego:
-> zespół orzekający:
- dyrektor poradni lub upoważniona osoba
-psycholog
- pedagog
- lekarz
- inni specjaliści
->wniosek zawiera:
- dane dziecka
- dane rodziców (imię,nazwisko,miejsce zamieszkania)
- cel uzyskania zaświadczenia
- uzasadnienie wniosku
- podpis wnioskodawcy
-> wydawanie orzeczenia większością głosów
-> można wnieść odwołanie przez 14dni od doręczenia (od decyzji kuratora oświaty nie ma odwołań!)
-> na wniosek rodziców starosta ma obowiązek zapewnić dziecku właściwe kształcenie
Organizowanie indywidualnego nauczania:
-> organizowane przez dyrektora, który decyduje jacy nauczyciele będą chodzili do miejsca pobytu dziecka (może w uzasadnionych przypadkach wskazać nauczycieli z innej placówki)
->Tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania realizowanych bezpośrednio z uczniem wynosi:
1) dla uczniów zerowego etapu edukacyjnego (klasy wstępnej) - od 4 do 6 godzin;
2) dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej - od 6 do 8 godzin;
3) dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej - od 8 do 10 godzin;
4) dla uczniów gimnazjum - od 10 do 12 godzin;
5) dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub ponadgimnazjalnych - od 12 do 16 godzin.
Tygodniowy program realizuje się przez co najmniej 3 dni (zerówka-2)
Kształcenie:
-> cel: wszechstronny rozwój ucznia
-> Szkoła w zakresie nauczania, co stanowi jej zadanie specyficzne, zapewnia uczniom w szczególności:
1) naukę poprawnego i swobodnego wypowiadania się, pisania i czytania ze zrozumieniem,
2) poznawanie wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy na poziomie umożliwiającym co najmniej kontynuację nauki na następnym etapie kształcenia,
3) dochodzenie do rozumienia, a nie tylko do pamięciowego opanowania przekazywanych treści,
4) rozwijanie zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności (przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych itp.),
5) rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego,
6) traktowanie wiadomości przedmiotowych, stanowiących wartość poznawczą samą w sobie, w sposób integralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata, ludzi i siebie,
7) poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego,
8) poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej
-> Nauczyciele stwarzają uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności:
1) planowania, organizowania i oceniania własnej nauki, przyjmowania za nią coraz większej odpowiedzialności,
2) skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, przygotowania do publicznych wystąpień,
3) efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie zachowania obowiązujących norm,
4) rozwiązywania problemów w twórczy sposób,
5) poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną,
6) odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków,
7) rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań,
8) przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych.
-> Działalność edukacyjna szkoły powinna być określona przez:
1) szkolny zestaw programów nauczania(cała działalność szkoły z punktu widzenia Dyd.)
2) program wychowawczy szkoły (wszystkie działania wych. Realizowane przez nauczycieli)
Edukacja osób z niep.int. w stopniu umiarkowanym i znacznym:
-> indywidualne programy edukacyjne
->cele:
- rozwijanie autonomii
- socjalizacja
- personalizacja
Kształcenie osób niepełnosprawnych i niedostosowanych:
-> oddziałów specjalnych nie organizuje się dla osób chorych psych. i przewlekle chorych
Placówki edukacyjne dla osób z głębszą i głęboką niep.int.
-> w wieku od 3 do 25 lat zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze (zespołowe i ind.)
-> nauczyciel (ped. Lub psych.) + pomoc nauczyciela
-> 4h na dzień zespołowych, 2h indywidualnych
-> grupy 2-4 osobowe
-> dokumentacja zajęć:
- orzeczenie kwalifikacyjne poradni
- dziennik zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
- zeszyt obserwacji (osobny dla każdego ucznia
Warsztaty terapii zajęciowej
->do utworzenia warsztatu musi być chętnych co najmniej 20 podopiecznych
-> czas trwania zajęć: nie więcej niż 7h dziennie i 35h w tygodniu
-> zajęcia prowadzone zgodnie z indywidualnym programem rehabilitacji i terapii
->działalność warsztatu o charakterze niezarobkowym!! :
Zarobione pieniądze na działanie warsztatu
->jeśli uczestnik bierze udział w treningu ekonomicznym może otrzymać środki finansowe nieprzekraczające 20% minimalnego wynagrodzenia za pracę
-> pracownicy warsztatu:
- kierownik
- specjaliści do spraw rehabilitacji i rewalidacji
- instruktorzy terapii zajęciowej
- psycholog
->na jedną osobę pracującą nie więcej niż 5 uczestników
->coroczne plany rehabilitacji i rewalidacji,coroczna ocena (umiejętności interpersonalne, samodzielność, umiejętności niezbędne do zatrudnienia)