Piszczek M. (2006) Dziecko, którego rozwój... s.64-67

Zachowania noworodka w znacznym stopniu determinują dwie potrzeby biologiczne:

- obronna: aktywność układu sympatycznego, puls i oddech są przyspieszone, wzrasta napięcie mięśni szkieletowych, a kończyny wykonują nieskoordynowane ruchy, wzrasta wrażliwość wzroku i słuchu, usta są szeroko otwarte, wargi przyciśnięte do dziąseł, a ułożenie języka sprzyja zwróceniu zawartości żołądka, podczas energicznych ruchów oddechowych i przechodzenia powietrza przez napięte mięśnie krtani powstaje efekt akustyczny - dziecko krzyczy

- pokarmowa: duża aktywność układu parasympatycznego, puls i oddech są spowolnione, obniża się napięcie mięśni szkieletowych, a kończyny są zgięte i nieruchome, obniża się również wrażliwość zmysłu wzorku i słuchu, zaokrąglone wargi wysunięte są do przodu, tak by mogły uchwycić sutek, a język wykonuje ruchy zasysające

Składają się one z antagonistycznych reakcji

W pierwszych miesiącach życia podstawowym motorem aktywności komunikacyjno-poznawczej sa doznania związane ze stanem komfortu, który powoduje odbieranie przez CUN dz bodźców o przeciętnej intensywności. Przyjemne doświadczenia emocjonalne, powstające podczas współdziałania dziecka z otoczeniem, prowadzą do podwyższenia progów jego zachowania obronnego

U niemowląt (1,5 - 3mż) podczas spokojnego czuwania pojawia się kompleks ożywienia. W tym stanie jego parasympatyczne i sympatyczne reakcje sa stosunkowo zrównoważone, co tworzy optymalne warunki do realizacji aktywności komunikacyjno-poznawczej. Jest to pierwsza polimodalna reakcja dziecka i obejmuje:

a) bezruch

b) uśmiech

c) wokalizację

d) pobudzenie ruchowe

Trzy etapy rozwoju kompleksu ożywienia pojawiającego się w kontaktach z dorosłymi (S.Charin)

1. Stadium reaktywne (1,5-3mż) dz widząc dorosłego koncentruje się na nim, początkowo adresowane do dz zachowania dorosłego nie zmieniają jego zachowania. Wraz z wiekiem ulega ten obraz zmianie. W odpowiedzi na zwroty dorosłego pojawiają się różne reakcje. Jednak adresowany do dz uśmiech dorosłego nie wywołuje żadnej zmiany jego zachowania. Interakcja rozpoczyna się od nawiązania wstępnego kontaktu wzrokowego pomiędzy partnerami. Od strony dz przejawia się to w koncentracji na dorosłym, w swoistym nastawieniu na jego oddziaływania. Podczas skupienia dz przyswaja sobie wygląd zew partnera, a dopiero później charakter jego zwrotów, z punktu widzenia dorosłego adresowanie do dz zwrotów jest skuteczne jeśli otrzymuje na nie odpowiedź, odp dz są następnie wzmacniane przez dorosłego i to w taki sposób, że forma wzmocnienia w pełni odpowiada dotychczasowym zwrotom

2. 3-3,5mż - proste inicjujące komunikację działania dorosłego zaczynają być pojmowane przez dz jako kierowane do niego zwroty, zwroty są różne, następuje dyferencjacja kompleksu ożywienia, coraz większa zgodność pomiędzy inicjującymi działaniami dorosłego a udzielanymi przez dz odpowiedziami

3. 3,5-6mż - zwroty dorosłego wywołują coraz bardziej zróżnicowane zachowanie dziecka, przerwanie interakcji i zniknięcie z pola widzenia przyjmowane jest przez dziecko spokojnie, ponowne pojawienie wywołuje u dz ożywienie, gdy nie nawiązuje ponownie kontaktu dorosły to dziecko patrzy a potem wokalizuje, dz samo pobudza dorosłego do kontaktu

Jedną z przyczyn braku gotowości dzieci głębiej NI do opanowania języka jest opóźniony rozwój kompleksu ożywienia, może nie pojawić się w ogóle albo mieć prostą strukturę, u większości dz powstaje dopiero pod koniec 1 rż

---