Etyka- wykorzystywanie seksualne

Z książki „ Etyczne dylematy psychologii” J. Brzeziński, M. Toeplitz- Winiewska, wydawnictwo Fundacji Humanoria, Poznań 2000

Rozdział napisany przez Annę Brzeziską: „Dziecko w badaniach psychologicznych”

Obszary, w których mogą pojawiać się trudne do rozwiązania problemy natury etycznej:

1. Uzyskanie zgody na badanie dziecka od jego rodziców(opiekunów), także zgody na kierowanie dziecka do innych specjalistów,

2. Pełna informacja co do celu, przebiegu, metod oraz sposobów wykorzystania danych zebranych od dziecka i o dziecku; informacja ta powinna być przekazana rodzicom(opiekunom), a także samemu dziecku( jeśli to możliwe) przed rozpoczęciem badań oraz aktualizowana na bieżąco w ich trakcie,

3. Stworzenie sytuacji badawczej przyjaznej dziecku, czytelnej dlań, bezpiecznej; czasami wymaga to stałej obecności rodziców w trakcie badania dziecka

4. Konsultowanie z rodzicami swych hipotez diagnostycznych, traktowanie ich jako swoich współpracowników, a nie jedynie jako „dodatkowego źródła danych”,

5. Włączanie rodziców(opiekunów) w przebieg procesu diagnostycznego, zapraszanie do wspólnych z dzieckiem działań; daje im to możliwość poznania swego dziecka, a w efekcie umożliwia korektę wytworzonego wcześniej obrazu dziecka, z kolei dla psychologa to naturalna okazja do oceny jakości relacji dziecka z rodzicami(opiekunami, nauczycielami, wychowawcami),

6. Konsultowanie z rodzicami zasad konstruowania programu pomocy dla dziecka, traktowanie ich jako ekspertów, kompetentnych sędziów, a nie tylko jako wykonawców gotowego programu, daje to także możliwość odpowiedniego, stopniowego przygotowania ich do realizowania całego programu lub jakiejś jego części,

7. Opracowanie programu pomocy dla dziecka możliwego do realizacji w takich warunkach, w jakich dziecko i jego rodzina żyją( możliwości finansowe, organizacja czasu, dostępna przestrzeń i przedmioty, możliwość korzystania z pomocy specjalistów, konieczna wiedza i umiejętności rodziców, wsparcie innych osób, np. wolontariuszy).

W związku z tymi problemami pojawiają się konflikty:

Konflikty wewnętrzne: między przekonaniem o słuszności różnych zasad etycznego postępowania badawczego- poczucie powinności moralnej, a lękiem przed oceną i niskim poczuciem własnych kompetencji w niektórych obszarach, poczuciem zbty małej ilości czasu, brakiem zaufania do rodziców, inych specjalistów czy brakiem gotowości do współpracy z nimi.

Konflikty zewnętrzne: wymagania danej placówki, sposób pracy, narzędzia, ilość czasu na pacjenta, własne zmęczenie, niska efektywność naszych działań.

http://www.zlydotyk.pl/wyklad-o-problemie

Problem wykorzystywania seksualnego dzieci

Wykorzystywanie seksualne dzieci to aktywność seksualna z udziałem dziecka (do 15 roku życia), podjęta przez dorosłego, nastolatka lub dziecko. Sprawca ma przewagę wiekową, fizyczną lub intelektualną nad swoją ofiarą.

Wykorzystywanie seksualne ma miejsce wtedy, gdy następuje bezpośredni kontakt fizyczny o charakterze seksualnym (dotykanie dziecka lub nakłanianie go do dotyku dorosłego, bądź do masturbacji), ale także, kiedy nie ma takiego kontaktu (np. obnażanie, pokazywanie pornografii, prowadzenie z dzieckiem rozmów o tematyce erotycznej wykraczających poza edukację seksualną).

Występują trzy typy przemocy seksualnej.

1) Przemoc seksualna z kontaktem fizycznym, obejmująca między innymi dotykanie, całowanie lub pieszczenie miejsc intymnych dziecka, masturbacje w obecności dziecka, penetracje narządów płciowych dziecka także za pomocą palca czy przedmiotów lub wymuszanie na dziecku, aby robiło to wobec sprawcy, stałe spanie (często z dużym już) dzieckiem w jednym łóżku, często nago. Badania prowadzone przez autorkę artykułu w 1998 roku wskazują, że tego rodzaju przemocy doznało około 50% kobiet i około 30% mężczyzn.
2) Dziecko nie musi być dotykane, aby było wykorzystywane seksualnie. Przemoc seksualna, bez kontaktu fizycznego dotyczy obnażania się w obecności dziecka, chodzenia nago po domu, podglądania dziecka w pokoju, gdy się przebiera, w łazience gdy się kąpie, przymuszania dziecka do oglądania stosunków płciowych, pokazywania gazet i filmów pornograficznych lub przyzwalania na oglądanie ich. 
3) Przemoc seksualna emocjonalna obejmuje między innymi wulgarne wyzywanie dziecka, opowiadanie mu o swoich kontaktach seksualnych z innym dorosłym, urządzanie pijackich imprez na których rozmawia się o seksie w obecności dzieci. Badania nad osobami dorosłymi, które wspominały swoją przeszłość wskazują, że ta przemoc występuje w około 70% polskich rodzin.

Objawy wykorzystywania seksualnego

Jedynymi pewnymi wskaźnikami na to, że dziecko było wykorzystywane seksualnie są ciąża, obecność nasienia w pochwie lub w odbycie i choroby weneryczne. Uważnie obserwując dziecko można jednak dostrzec pewne wskazówki świadczące o tym, że mogło ono doświadczyć czegoś złego. Takimi sygnałami mogą być następujące zachowania:

• Dziecko unika któregoś członka rodziny bądź kontaktu z innym dorosłym

• Próbuje powiedzieć o zdarzeniu niebezpośrednio (np. wspomina, że ktoś chciał, żeby dochowało tajemnicy)

• Opisuje zachowania osoby dorosłej wskazujące na to, że ta osoba próbowała je uwieść

• Dziecko jest przygnębione i wycofane, ma problemy ze snem

• Skarży się na dolegliwości fizyczne, które nie mają medycznego potwierdzenia

• Przejawia dolegliwości mogące wskazywać na wykorzystywanie, np. ból w okolicach genitaliów czy odbytu

• Nagle zaczyna mieć problemy związane ze szkołą – nie chce do niej chodzić, ma problemy z koncentracją uwagi czy z nauką

• Zaczyna zachowywać się agresywnie

• Przejawia nietypowe zachowania seksualne (np. publiczna masturbacja czy wypowiadanie się o seksie w dziwny sposób, inaczej niż do tej pory, wykazuje wiedzę seksualną nieadekwatną do wieku)

Więcej objawów można zauważyć u starszych dzieci niż u młodszych. Mają inny charakter u chłopców i u dziewczynek.

Regulacje prawne

Prawo polskie zabrania osobie dorosłej podejmowania czynności seksualnych wobec dziecka. Jest to przestępstwo, które określa Art. 200 kodeksu karnego. Popełnić je można tylko umyślnie (a więc wiedząc, że dziecko nie ma ukończonych 15 lat). Zgoda małoletniego nie wyklucza zaistnienia tego przestępstwa. Za wykorzystanie seksualne dziecka przewidziana jest kara od 2 do 12 lat pozbawienia wolności.

Dzieci są chronione przed wykorzystywaniem seksualnym także na podstawie Art. 202 kodeksu karnego; przewiduje on odpowiedzialność karną za działania związane z pornografią dziecięcą (w tym pokazywanie takich treści małoletnim).

Art. 200 k.k. § 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się

wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim

czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje małoletniemu

poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

Art. 201 KK głosi, że: „Kto doprowadza małoletniego poniżej lat 15 do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykorzystania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat”.

Najważniejsze przepisy prawne, ustalające normy postępowania rodzicow wobec dzieci oraz gwarantujące dzieciom ochronę przed rożnymi formami przemocy fizycznej, emocjonalnej i seksualnej zawarte są w:

– Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym regulującym instytucję władzy rodzicielskiej i zasady ingerencji w nią przez władze publiczne (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 60 ze zm.),

– Kodeksie karnym w rozdziałach: XIX „Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu”, XXV „Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności”, XXVI „Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece”

(Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.),

-Kodeksie wykroczeń określającym, jakie zachowania wobec dziecka są naganne i jako wykroczenia podlegają karze grzywny lub nagany, są to: rażące naruszanie obowiązkow wynikających z władzy

rodzicielskiej, jeżeli w konsekwencji dziecko dopuści się wykroczenia, przestępstwa lub uleganie demoralizacji, dopuszczenie do przebywania dziecka w okolicznościach niebezpiecznych dla jego zdrowia lub życia, skłanianie do żebractwa (Dz.U. z 2007 r. nr 109, poz. 756 ze zm.).

liczby dzieci ofiar wykorzystywania seksualnego w latach 1999–2007 przedstawiają wykresy 1 i 2.

Dane przedstawione w obu wykresach dotyczą jedynie niewielkiego odsetka przypadkow, w ktorych podjęta została interwencja prawna.

Wykres 1. Liczba przestępstw z art. 200 k.k. (czynności seksualne z małoletnim do 15 r. ż.)

Tabela 5. Wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie wg badań retrospektywnych

Źrodło: Z. Lew Starowicz, Raport o seksualności Polakow 2002, Instytut Millward  Brown SMG/KRC, Warszawa 2002; Z. Izdebski, Zachowania prozdrowotne i seksualność w aspekcie HIV/AIDS w Polsce, Warszawa 1997; G. Fluderska, M. Sajkowska, Problem krzywdzenia dzieci. Postawy i doświadczenia dorosłych Polakow. Raport z badań, Fundacja Dzieci Niczyje, Warszawa 2001.

Występowanie w USA

Artykuł pt. ”Gdy minie pierwszy szok. O terapii dziecka wykorzystanego seksualnie” autorka Agnieszka Widera- Wysoczńska

Autorka jest doktorem psychologii z doświadczeniem klinicznym, psychoterapeutą. Pracuje w Zakładzie Psychologii Klinicznej w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Ośrodku Terapii Osób z Rodzin Dysfunkcyjnych. Od kilkunastu lat w Instytucie Psychoterapii we Wrocławiuprowadzi terapię z osobami po urazach doznanych w dzieciństwie i szkoli w tym zakresie profesjonalistów

http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=43

W 1976 roku The American Humane Association wskazało, że w całych Stanach Zjednoczonych miało miejsce 1.975 zgłoszonych przypadków przemocy seksualnej wobec dziecka. Dziesięć lat później w 1987 roku liczba wykrytych przypadków wzrosła do 113 tys., a w 1988r. zanotowano 330 000 tys. zgłoszonych przypadków. Uważało się wówczas, że w rzeczywistości ponad 2 miliony dzieci w USA doznaje tej formy przemocy. Finkelhor w 1986 roku rozpoznał, że 30% kobiet i 20% mężczyzn doznało przemocy seksualnej w dzieciństwie. Natomiast Alan Tuckman z USA w 1989 roku uważał, że co czwarta dziewczynka i co piąty chłopiec doznają molestowania seksualnego. Jak wskazują eksperci tylko jeden na dziesięć przypadków tej formy krzywdzenia zostaje ujawnionych. Ta alarmująca liczba dostarcza bardzo mocnych podstaw do tego, aby uczyć rodziców i profesjonalistów co jest przemocą seksualną, jak ochraniać przed nią dzieci i jak leczyć psychologiczne i somatyczne konsekwencje występujące u osób nią dotkniętych. 

WIKTYMIZACJA DZIECI I MŁODZIEŻY W POLSCE. DOŚWIADCZENIA MŁODYCH POLAKÓW

Cel badania:
•Zbadanie skali doświadczeń przemocy i wykorzystywania seksualnego wśród dzieci i młodzieży w Polsce.
Rodzaj badania:
•Badanie zrealizowano metodą CAWI (Computer Assisted Web Interviewing).
•Badanie przeprowadziła agencja Gemius Polska dla Fundacji Dzieci Niczyje we wrześniu 2009 r.
Charakter próby:
•Reprezentatywna, losowa próba internautów w wieku 15-18 lat
•wielkość próby N = 1000

PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ nt. WYKORZYSTYWANIA SEKSUALNEGO DZIECI I MŁODZIEZY:
1. Propozycje o charakterze seksualnym czy też wulgarne komentowanie wyglądu usłyszało w czasie roku poprzedzającego badanie 19% respondentów, 10% wielokrotnie. Znacząco częściej doświadczały molestowania werbalnego dziewczęta. Raniące uwagi badani najczęściej słyszeli od znajomych lub członków rodziny.
2. W ciągu roku poprzedzającego badanie 8% respondentów było, wbrew ich woli, dotykanych w intymne części ciała. Do seksualnego dotyku zmuszani byli najczęściej przez znane im osoby (66%), zdarzało się jednak, że byli to nieznajomi (8%) lub członkowie rodziny (6%).
3. 5% badanych było zmuszanych do oglądania czyichś intymnych części ciała. W przypadku zachowań ekshibicjonistycznych częściej niż w innych diagnozowanych sytuacjach sprawcami byli nieznajomi (30%), starsi od badanych (50%).
4. 5% badanych w ciągu ostatniego roku ktoś zmuszał do uprawiania seksu, czyli do stosunku seksualnego w jakiejkolwiek postaci. Również 5% było świadkami gwałtu innej osoby, znacząco częściej byli to chłopcy. Sprawcami wymuszonego współżycia seksualnego najczęściej byli znajomi (57%) i rówieśnicy (38%).
5. 7% badanych w ciągu ostatniego roku zawarło w Internecie znajomość, w wyniku której próbowano wykorzystać ich do celów seksualnych.
6. 8% badanych to ofiary złego dotyku w dzieciństwie, do 15. roku życia. Znacząco częściej doświadczenia takie miały dziewczynki (10%) niż chłopcy. Sprawcami takich doświadczeń były przede wszystkim osoby znajome (35%) i członkowie rodziny (27%). 12% badanych doświadczyło złego dotyku w dzieciństwie ze strony nieznajomych. Co trzeci badany, który znalazł się takiej sytuacji, doświadczył dotykania intymnych części ciała w celach seksualnych przed ukończeniem 7 lat.
7. 4% badanych deklarowało, że przed ukończeniem 15 lat współżyli seksualnie z osobą dorosłą. Najczęściej były to osoby im znane (50% wszystkich, którzy mieli takie doświadczenie), zdarzało się, że członkowie rodziny (13%). Do współżycia dochodziło głównie, gdy badani byli w wieku 13–15 lat (52%), ale aż 23% deklarowało, iż było to wcześniej.
8. Znaczna część badanych pesymistycznie ocenia możliwość otrzymania pomocy w przypadkach wiktymizacji i innych trudnych sytuacjach życiowych. Blisko połowa (48%) respondentów sądzi, że nie znaleźliby pomocy, gdyby padli ofiarą cyberprzemocy ze strony swoich rówieśników. Co trzeci (36%) z nich sądzi, że nie mógłby liczyć na pomoc w sytuacji przemocy rówieśniczej w szkole. 42% młodych ludzi nie ma nadziei, że ktoś pomógłby im, gdyby doświadczali przemocy w rodzinie, a 34% uznaje, że nikt by im nie pomógł, gdyby nauczyciel stosował wobec nich przemoc. 44% młodych ludzi czuje, że zostaliby sami w sytuacji problemów emocjonalnych — bezradności, osamotnienia. Ponad jedna trzecia badanych myśli, że nie znaleźliby pomocy w sytuacji wymuszania na nich kontaktów seksualnych przez znajomą osobę dorosłą.

Terapia

Dzieci młodsze najczęściej uczestniczą w terapii indywidualnej. Dzieci starsze czerpią więcej z terapii grupowej z rówieśnikami przeżywającymi podobne problemy. Idealną jest sytuacja, gdy pomoc psychologiczna połączona jest z terapią dla wspierających rodziców oraz rodzeństwa. Potrzebują oni wyrazić swoją złość do sprawcy oraz lęk i troskę o przyszłość dziecka, a potem zająć się swoim dzieciństwem. Obowiązkowo uczestniczą w niektórych spotkaniach z dzieckiem, ucząc się nowych z nim kontaktów.

Do terapii nie jest włączany sprawca. Do spotkania między nim i pokrzywdzonym dzieckiem może dojść dopiero wtedy, gdy dziecko czuje się wystarczająco mocne, by wytrzymać konfrontację oraz gdy sprawca uczestniczy we własnej specjalistycznej terapii i czyni w niej wyraźne postępy.

Aby terapia psychologiczna była skuteczna, musi być spełnionych kilka warunków.

1) Z dzieckiem do drugiego lub trzeciego roku życia nie pracuje się psychologicznie. Współpracuje się z rodzicem w celu nauczenia go rozpoznawania objawów przemocy seksualnej oraz uwrażliwienia na potrzeby i odczucia pociechy, nauczenia konstruktywnego kontaktu z nim oraz wspólnej zabawy.

2) Gdy dziecko pozostaje w kontakcie ze sprawcą i nie jest mu jeszcze zapewnione bezpieczeństwo lub gdy toczy się postępowanie prawne, terapia prowadzona jest w znacznie ograniczonym zakresie.
3) Podczas terapii dziecko stopniowo zamienia powstałe w sytuacji zagrożenia mechanizmy radzenia sobie z urazem na nowe, bardziej przydatne w bezpiecznym życiu. Jednak zanim te nowe rozwiną się, dziecko pozbawione wewnętrznej ochrony może być narażone na większą krzywdę.

Po ujawnieniu sekretu, psycholog udziela dziecku wsparcia oraz uczy rodzica jak ma zachować się wobec swojej pociechy. Do dziecka mówi się więc przede wszystkim: "Jesteś absolutnie bez winy i nie ponosisz żadnej odpowiedzialności za to co się stało". Małe dzieci nie zawsze rozumieją, że były wykorzystane seksualnie, ale wiedzą, że zostały zranione. Starsze dzieci obwiniają siebie, za to co się stało i ich wypowiedzi można zawrzeć w zdaniu: "Bo gdyby nie moje ciało, on nie musiałby tego robić". Mówimy wiec: "To sprawca postąpił źle i popełnił przestępstwo". Terapeuta i rodzic wysłuchują dziecko z akceptacją. Nie oceniają sprawcy. Nie użalają się nad dzieckiem, nie powiększają doznanej przez nie krzywdy: "O moje biedactwo, co teraz z tobą będzie", ani nie ignorują jej poprzez wypowiedzi "To zdarzyło się raz, ludzie są ciężko chorzy i to jest zmartwienie a tobie nic wielkiego się nie stało". Rodzic ma przeprosić dziecko za to, iż nie zauważył, że dzieje się zło. Następnie omawia się z dzieckiem dalsze etapy postępowania, które mają zapewnić bezpieczeństwo. Nastolatek może aktywnie uczestniczyć w planowaniu interwencji i poszukiwaniu osób zaufanych i wspierających: lekarzy, pedagogów, psychologów czy prawników. Przygotowuje się dziecko do bycia świadkiem w sądzie, omawiając przebieg rozprawy a nie treść zeznań.

Na początku terapii zawiera się umowę między psychologiem a dzieckiem, mającą na celu stworzenie bezpiecznych relacji między nimi. Ustala się cel uczęszczania na terapię oraz reguły dotyczące ich współpracy. Ma to budować w dziecku jasne granice, które zostały zrujnowane w wyniku doznanego urazu. Dyskutowany jest zakaz wzajemnego dotykania intymnego. Wszystko o czym mówi się w toku terapii pozostaje między dzieckiem i terapeutą. Z jednym wyjątkiem, gdy wyjdą na jaw zdarzenia związane z przemocą, informowane są o nich osoby bliskie oraz profesjonaliści, których zadaniem jest ochrona dziecka. Ustala się też formę i zasady współpracy z opiekunem. To od jego nastawienia do terapii zależy czy dziecko wytrwa do jej końca. Niektóre matki mniej lub bardziej świadomie krytykują działania terapeuty, niecierpliwie oczekują efektów, opuszczają spotkania lub nie odrabiają zadań domowych. Zmniejsza to znacznie motywację dziecka do leczenia, zaufanie do terapeuty i szansę na zdrowe życie.

Ważne jest, aby dziecko opisało swoje wyobrażenie o osobie wspierającej. Mówi wówczas, co osoba wspierająca ma czuć, myśleć i robić dla dziecka, aby poczuło się lepiej. Kto może mu pomóc, gdy ktoś je przestraszy czy skrzywdzi. Kogo może poprosić o pomoc, gdy czuje się smutne, po tym co się stało lub z kim może porozmawiać, gdy inne dzieci przezywają je wulgarnie. W ten sposób poszukuje się wsparcia, w rodzinie dalszej lub bliższej, u przyjaciół, u nauczycieli, u pedagogów, terapeutów, lekarzy, duchownych, prawników, policji, pracowników socjalnych i ukochanego psa czy kota. Dziecko uczy się proszenia o pomoc, mówienia o problemach, dbania o siebie poprzez zdrowe odżywianie się, odpoczynek i sen, poprzez sprawianie sobie przyjemności, uczenie się nowych rzeczy, przeżywanie radości i podejmowanie decyzji. W ten sposób rozwija akceptację siebie i wewnętrzną siłę oraz demonstruje ją na zewnątrz.
Prawo do wszystkich uczuć

Gdy u dziecka zmniejsza się irracjonalne poczucie winy za doznawane krzywdy i czuje się ono bezpieczniej, możemy skoncentrować się na rozpoznawaniu i odreagowaniu ambiwalentnych uczuć do sprawcy przemocy i do rodzica, który nie zauważył i nie ochronił. Nazwanie i odreagowanie uczuć wstydu i winy, miłości i złości, tęsknoty i żalu, obawy i nadziei, zranienia i zdradzenia, smutku i samotności jest kluczem do zdrowego funkcjonowania i staje się podstawą do budowania osobowości. Dziecko mówi o swoich przeżyciach, które pojawiały się w trakcie doznawanej przemocy seksualnej; podczas, gdy myślało o tym, żeby ją ujawnić; gdy pewnego dnia zdecydowało się powiedzieć o niej i zrobiło to oraz gdy zastanawia się, co myślą ludzie, którzy wiedzą co mu się przytrafiło. Pięcioletni chłopak tak mówi o ambiwalentnych uczuciach: "Kocham tatę i chcę spotykać się z nim i nie chcę go widzieć. Niech idzie do więzienia, bo robił mi takie brzydkie rzeczy. Kopnąłbym go bardzo mocno". Trzynastoletnia dziewczynka, która przez cztery lata była wykorzystywana seksualnie przez przyjaciela jej ojca, mówi: "Gdybym mogła to nie mieszkałabym z moją rodziną. Mama zmarła, a ojciec pozwolił, żeby jego kolega zamieszkał u nas i spał ze mną w pokoju, w jednym łóżku. On kłamie, że nie wiedział co się działo. Ten człowiek dawał ojcu pieniądze. Jest mi okropnie przykro, że mam takiego ojca. Innego już nie będę miała."

Praca z dziećmi molestowanymi społecznie (M, Czub, Refleksje z pracy z dziećmi molestowanymi seksualnie- problemy etyczne, [w:] A. I, Brzezińska, Z. Toeplitz, Problemy etyczne w badaniach i interwencji psychilogicznej wobec dzieci i młodzieży, Warszawa 2007)

Praca z dzieckiem molestowanym seksualnie stawia przed specjalistą szczególne wymagania. Psycholog powinien posiadać wiedzę oraz umiejętości związanie z zagadnieniem przemocy seksualnej oraz kierować się szczególną wrażliwością na problemy moralne. Problem ten jest bezpośrednio związany z przekraczaniem norm moralnych, a dziecko- ofiara wykorzystania- doświadczyło naruszenia sfery intymnej i zostało wprowadzone w świat, w którym zasady etyczne są łamane. Zyje więc w poczuciu niesprawiedliwości i pogwałcenia zasad albo w świecie w którym normy moralne nie isnieją lub sa znieksztłcone.

Psycholog powinien działać tak, aby nie zaszkodzić, czyli nie pogłębić traumy, nie zawieść ponownie zaufania czyli nie wykrozystać dziecka po raz kolejny a jednocześnie nie zaniechać pomocy i nie zostawić dziecka samego.

1. Tajemnicaest kluczowym problemem związanym z molestowaniem. Jest narzucona przez sprawcę, który egzekwuje ją poprzez różne środki nacisku, od szantażu emocjonalnego na przemocy fizycznej kończąc. Jest ona również utrzymywana przez samo dziecko, które powstrzymywanie przez strach, wstyd i uzależnienie emocjonalne od sprawcy czy miłość wobec bliskich nie chce aby świat dowiedział się o jego przeżyciach.

Podstawową zasadą pracy z dzieckiem molestowanym jest nie obiecywanie, że zachowa się w tajemnicy to o czym dziecko nam przekazuje, jeśli powie że doznaje przemocy. Jest to podyktowane

koniecznością zapewnienia dziecku bezpieczeństwa i zakończenia aktów krzywdzenia,

Zdarza się, że dziecko lub nastolatek stawia na początku warunek zachowania tajemnicy lub zerwanie kontaktu i zaprzeczenie słowom w przypadku 'zdrady'.

Specjalista uzyskuje możliwość nawiązania kontaktu z dzieckiem i podjęcia próby pomocy jedynie godząc się na warunki dziecka. Robiąc to działa jednak wbrew prawu, które nakazuje kazdej osobie posiadającej wiedzę na temat przestępstwa zgłoszenie tego organom ścigania. Ponadto dziecko dalej będzie krzywdzone.

Taka decyzja w początkowej fazie w pracy z dzieckiem umożliwia rozpoczęcie jakichkolwiek działań w celu udzielenia mu pomocy, zwłaszcza, że dzieci molestowane seksualnie nie ufają innym, a żeby pomoc była mozliwa potrzebne jest odbudowanie choćby częściowe zaufania do świata i wiary w możliwość wpływu na własne życie.

Jeśli zdecydujemy się na zachowanie tajemnicy, nie może to być decyzja ostateczna i konieczne jest skoncentrowanie pracy z dzieckiem na tym właśnie wątku, tak aby jak najszybciej doprowadzić do ujawnienia problemu.

Problem ochrony dziecka przed dalszą pomocą- małe dzieci szybko godzą się na pomoc jeśli nabierze zaufania do psycholoia.

2. Obraz sprawcy

Obraz sprawcy oraz ocena jego osoby z puntku widzenia norm społecznych i moralnych nie musi być jednoznaczna z tym jak widzi i ocenia go ofiara. Dziecko przezywa różne emocje w stosunku do sprawcy. Jeśli molestowanie było z udziałem przemocy dziecko odczuwa lęk przed sprawcą oraz niechęć lub wręcz nienawiść do niego, należy pamiętać jednak że może ono odczuwać również pozytywne uczucia do niego i pozwolić na ich wyrażenie. Gdy molestowanie było poprzedzone uwiedzeniem dziecko uważa sprawcę za osobę dobrą i bliską mu dzięki której ma wiele przywilejów co powoduje zaburzony obraz tego co dobre a co złe, jednocześnie dziecko może odczuwać że zachowanie to jest nienaturalne i czuć konflikt wewnętrzny. Nadrzędną zasadą pracy z dzieckiem jest uznanie prawa do autonomii i szacunek dla indywidualnych wyborów dziecka. Rolą psycholofa jest nawiązanie autentycznego kontaktu z dzieckiem i modelowanie prawidłowych postaw przez bliską relację.

3. Współpraca z rodzicami

Psycholog podejmuje współpracę z opiekunem niebędącym sprawcą przemocy w celu zapewnienia dziecku wspracia w środowisku rodzinnym i tym samym zwiekszenia efektywności terapii. Istniejąca poiędzy rodzicem a dzieckiem tajemnica przyczynia się do osamotnienia dziecka, pogłębiających się trudności w komunikacji, poczucia braku wsparcia i wzajemnego zaintersowania. Ważnym elementem pracy z dzieckiem molestowanym seksualnie jest odtworzenie prawidłowych więzi emocjonalnych pomiędzy nim a rodzicem.

Konieczne jest rozstrzygnięcie dylematów związanych z zakresem informacji dotyczących dziecka które mogą być przekoazywane rodzicowi.

W procesie diagnostycnzym dziecko ujawnia wiele informacji co do których chce zachować tajemnicę, równiocześnie niektore z nich są istotne z puntku widzenia relacji rodzic-dziecko. Psycholog musi podjac decyzje jak postapic w takiej sytuacji czy zachowac tajemnice, czy ujawniac niektore fakty, czy i jak wspolpracowac z dzieckiem aby uzyskac jego zgode na uznawany przez specjaliste za 'najlepszy' kierunek pracy.

Rodzic dziecka molestowanego biryka się z cierpieniem i poczuciem winy. Psycholog wspopracujac z rodzicami dziecka musi stawiac pod znakiem zapytania swoje interpretacje co do przyczyn istniejacego stanu rzeczy oraz unikac wyrazania ocen moralnych. Należy poznac punkt widzenia rodzica, kierujace nim motywy oraz emocje, jednakże jest to ciezkie kiedy psycholog ocenia to co rodzic mówic.

Podsumowując pracę z rodzicami dziecka molestowanego seksualnie należy rozważyć zagadnienia tajemnicy, zaufania, szacunku, poglądów na tamet wychowania, dobra i zła oraz pamiętać ze relacja dziecka z rodzicem jest niezwykle wazna dla jego aktualnego i przyszlego rozwoju więc praca nad nia jest nadrzednym celem terapii.

4. Nadawanie znaczenia doświadczeniu molestowania

Uczucia dziecka do sprawcy a także jego wrażenia i przekonania dotyczące zachowań seksualnych i roli tych doświadczeń w zyciu mogą stać w sprzeczności z poglądami i zasadami moralnym psychologa. Musi on wówczas podjąć problem włsnej tolerancji wobec odmienności i rozwazyć priorytety dotyczacw roli zawodowej tj. poddać refleksji wagę indywidualności i autonomii w zyciu człowieka, wage norm moralnym i spolecznycj przez wage wlasnych przekonań.

Dziecko molestowane wymaga akceptacji i pracy nad zmniejszeniem poczucia winy i wstydu jest ono wyczulone na drobne, niewerbalne wskaźniki mówiące o stosunku dorosłego do niego i bardzo szybko zmienia zachowania i wypowiedzi kiedy wyczuwa ze nie jest akceptowane, dlatego psycholog podejmując prace z dzieckiem molestowanym musi być świadomy swoich przekonań i reakcji emocjonalnych związanych z tematem moralności i seksualności. Wymaga to również konfrontacji z ewentualnymi osobistymi doświadczeniami o charakterze molestowania.

… Żeby nie dochodziło do aż tylu nadużyć w stosunku do dzieci, należy wprowadzić odpowiednią edukację, aby zwiększyła się ich świadomość, a przez to, zwiększyła się szasa na obronienie się przed doznaniem krzywy

Z książki „ Edukacja seksualna” Z. Lew- Starowicz, A. Długołęcka, Świat Książki, Warszawa 2006

Rozdz. XVI „Wychowanie i Edukacja Seksualna”

Okres dzieciństwa odgrywa zasadniczą rolę w rozwoju psychoseksualnym. Kształtują się wtedy postawy wobec własnej i cudzej płci, szacunek wobec cielesności, umiejętność czerpania radości z różnych przejawów własnej płciowości. Nieprawidłowości w tym okresie rozwoju mogą skutkować: oziębłością emocjonalną, konformizmem, negatywną postawą wobec ciała i życia seksualnego oraz płci przeciwnej, różnorodne kompleksy, a wreszcie zaburzenia seksualne.

Podstawowym aspektem życia erotycznego kształtowanym w domu rodzinnym jest umiejętność wyrażania uczuć. Również w rodzinie nastepuje modelowanie pierwszych postaw wobec seksualizmu. To rodzice dostarczają najwcześniejszych wzorów pełnionych ról społecznych związanych z płcią.

Środowisko rówieśnicze wpływa na rozwój erotyczny poprzez wzmacnianie procesu identyfikacji z płcią i jej rolami. Wprowadza ogromną różnorodność, ponieważ dziecko może przejmować sposoby pełnienia ról rodziców innych dzieci, wzbogacając w ten sposób zakres swoich doświadczeń. Jest też miejscem treningu społecznego- stanowi wzorzec przyszłyvh związków i pierwszych doświadczeń seksualnych. Proces identyfikacji z płcią odbywa się w środowisku rówieśniczym poprzez aktywność zabawową preferowaną przez dzieci danej płci, podejmowanie określonych kategorii zadań oraz poczucie odrębności własnej płci i związane z tym wzajemne zwierzenia, wspólne obserwowanie i rozmawianie na temat płci przeciwnej lub tzw. antagonizm płci mający na celu zwiększenie samopotwierdzenia własnej płci. Trening społeczny w środowisku rówieśniczym sprzyja „socjalizacji” seksualizmu.

Pierwsze dziecięce doświadczenia, zgodnie z zasadą pierwszych połączeń, nabierają szczególnego znaczenia dla przyszłego rozwoju psychoswksualnego. W trakcie życia dziecko uczy się rozpoznawania i reagowania na sytuacje erotyczne, aby w okresie dojrzewania zacząć te sytuacje w indywidualny sposób aranżować. Niejednokrotnie są to sytuacje trudne, ponieważ wywołują przeciwstawne emocje(lęk i ciekawość, przyjemność i poczucie winy) lub mają charakter traumatyczny. Wielość osób, środowisk i doświadczeń, które wpływają na rozwój psychoseksualny dziecka, niejednokrotnie wywołują u dorosłych chaos w oddziaływaniach wychowawczych, poczucie bezradności i tendencję do przerzucania odpowiedzialności na innych.

W ujęciu psychologicznym za cel rozwoju seksualnego przyjmuje się osiągnięcie dojrzałości seksualnej, najogólniej rozumianej jako zdolność do nawiązania bliskiej relacji intymnej, w której dochodzi do realizacji własnej płciowości z uwzględnieniem norm społecznych.

Edukacja seksualna małych dzieci i w wieku wczesnoszkolnym:
„Odpowiadajmy na pytania dziecka o seks na tyle prosto, by zrozumiało ono, co do niego mówimy, na tyle zgodnie z prawdą, by nie musiało się później oduczać tego, czego nauczyło się dziś i w sposób na tyle pozbawiony emocji, by nie koncentrowało nadmiernej uwagi na uzyskanej informacji; ponad wszystko zaś tak, by poprosiło o dalsze informacje, kiedy będzie ich znów potrzebować” ( J. Foster i M. Mattson w podręczniku Nursey School Education z 1939 roku).

Proponowane treści nauczania dla dzieci w wieku przedszkolnym

Co przedszkolak powinien wiedzieć o budowie ciała:

• każda część ciała ma nazwę i czemuś służy

• dziewczynki i chłopcy mają większość takich samych części ciała, z wyjątkiem kilku

• chłopcy mają penis/ członek i mosznę

• dziewczynki mają wargi sromowe, pochwę/ waginę i łechtaczkę.

Co przedszkolak powinien wiedzieć o prokreacji:

• aby dziecko pojawiło się na świecie, potrzebna jest zarówno kobieta, jak i mężczyzna

• dzieci rosną w ciele kobiety w specjalnym miejscu zwanym macicą

• tylko kobieta może być w ciąży i urodzić dziecko, ale mężczyzna też jest potrzebny do jego powstania

• mamy karmią swoje dzieci mlekiem z piersi lub z butelki

• dziewczynki będą w przyszłości mamami, a chłopcy tatusiami

• dzieci są „owocami miłości” mamy i taty.

Co przedszkolak powinien wiedzieć o przyjaźni i uczuciach:

• przyjaciele razem się bawią

• przyjaciele wzajemnie sobie pomagają

• dziewczynki i chłopcy mogą się razem przyjaźnić

• niektóre dzieci mają wielu przyjaciól, inne tylko kilku

• mówiąc komuś, że nie może się z tobą bawić, prawdopodobnie ranisz jego uczucia

• ludzie doświadczaja różnych uczuć: mogą być szczęśliwi, smutni, zdenerwowani, podekscytowani, czuć się samotni, skrzywdzeni, zawstydzeni, wściekli

• sprawianie radości innym sprawia radość nam samym

• złość nie jest niczym złym, ale nie wolno przy tym ranić innych

• każdy się czasami boi

• słowa opisują uczucia, ale też je wyrażają

• dobrze jest mówić bliskim osobom o swoich uczuciach

• miłość to uczucie szczęścia i troski związane z daną osobą, które czujemy w sercu

• inna jest miłość dziecka do rodziców, pozostałych członków rodziny, przyjaciół i zwwierząt, a także rodziców do swoich dzieci oraz kobiety i mężczyzny.

Co przedszkolak powinien wiedziec o zabawie seksualnej:

• dotykanie własnych intymnych części ciała zazwyczaj jest przyjemne

• dzieci interesują się wzajemnie własnymi ciałami, często się dotykają, przytulają i całują

• nie powinno się dotykac, przytulać i całować kogoś, kto nie ma na to ochoty

• twoje ciało jest twoją własnością

• masz prawo decydować, czy inne dziecko może cię dotykać podczas zabawy lub innej sytuacji

• kiedy bawicie się w domu lub na dworze, wszyscy powinni być ubrani.

Co przedszkolak powinien wiedzieć o molestowaniu seksualnym:

• twoje ciało należy do ciebie

• istnieją uzasadnione sytuacje, kiedy dorośli oglądają lub dotykają ciał dzieci- lekarze podczas badań lekarskich albo rodzice podczas leczenia lub pomagania w kąpieli lub toalecie

• przyjdź i powiedz rodzicom lub innej bliskiej dorosłej osobie, jeśli ktoś dotyka twojego ciała w sposób, który ci się nie podoba lub taki, że czujesz się nieswojo

• możesz powiedzieć komuś, żeby przestał cię dotykać, jeśli ci to nie odpowiada

• jeśli ktoś cię dotyka i prosi, abyś o tym nie mówił, mimo wszystko powiedz o tym najblizszym

• jeżeli w jakiejś sytuacji czujesz się źle lub dziwnie, powiedz „nie”, odejdź i od razu powiedz o tym najblizszym.

Co dzieci w wieku wczesnoszkolnym powinny wiedzieć o anatomii i prokreacji:

• ciało kobiety i mężczyzny w równym stopniu jest wyjątkowe

• prokreacja wymaga udziału obojga płci

• mężczyźni posiadają w jądrach plemniki, a kobiety w jajnikach jajeczka; dzięki plemnikom i jajeczkom możliwe jest rozmnażanie

• stosunek płciowy polega na wsunięciu penisa mężczyzny do pochwy kobiety

• stosunek płciowy służy okazywaniu miłości, dawaniu i odbieraniu przyjemności oraz prokreacji, czyli powstawaniu dzieci.

Uwagi na temat mediów dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym:

• niektóre z prezentowanych materiałów i podawanych informacji są prawdziwe, inne nie

• czasami tak się zdarza, że środki przekazu sprawiają, iż ludzie widzą rzezcy inaczej, niż wyglądają one w rzeczywistości

• pewne programy i wydawnictwa nie są odpowiednie dla dzieci w twoim wieku.

Co dziecko w wieku wczesnoszkolnym powinno wiedzieć o podejmowaniu decyzji:

• każdy podejmuje decyzje

• wszystkie decyzje pociągają za sobą konsekwencje

• podejmowanie decyzji to umiejętność

• w podejmowaniu niektórych decyzji dzieci potrzebują pomocy dorosłych

• rodzice mogą pomóc dziecku w podjęciu decyzji.

Co dziecko w wieku wczesnoszkolnym powinno wiedzieć o molestowaniu seksualnym:

• żaden dorosły nie powinien dotykać twoich narządów płciowych, chyba że w gabinecie lekarskim podczas badania

• molestowanie seksualne występuje wtedy, gdy osoba starsza, silniejsza lub/i ważniejsza oglada lub dotyka narządy płciowe dziecka bez uzasdnionej przyczyny

• osoba, która molestuje seksualnie dziecko, często prosi o dochowanie tajemnicy, czasami szantażuje lub grozi

• natychmiast powiedz któremuś z rodziców, jeśli ktoś będzie dotykał cię w dziwny sposób lub tak, że będziesz czuł się nieswojo

• dziecko nigdy nie jest winne, gdy dorosły, nawet członek rodziny, dotyka je w sposób, który jest niemiły lub krępujacy

• większość dorosłych nigdy nie molestuje dzieci- wręcz przeciwnie, chce je chronić i staje w ich obronie

• molestowane bywają zarówno dziewczęta, jak i chłopcy.

Kwalifikacje nauczycieli przedmiotu ‘wychowanie do życia w rodzinie’

Deklarowane przez badanych kierunki ukończonych przez nich studiów wyższych magisterskich. Nauczyciele przedmiotu „Wychowanie do zycia w rodzinie”, N=242

Kierunek studiów	Procent badanych (N=242)
Pedagogika, psychologia i socjologia	31,0
Biologia	16,1
Filologia	14,5
Kierunki humanistyczne z wyłączeniem pedagogiki, psychologii, socjologii	12,0
Kierunki techniczne	9,1
Kierunki ścisłe	8,3
Wychowanie fizyczne	4,1
Nauki o rodzinie	2,1
Brak danych	2,9

Str 738

Zajęcia edukacyjne „wychowanie do życia w rodzinie” w szkole podstawowej trwają 2 lata (klasy V-VI). Celem tym zajęć jest ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka oraz pomoc w przygotowaniu się do zrozumienia i akceptacji przemian okresu dojrzewania. Do zadań szkoły należą: integrowanie wychowawczych działań szkoły i rodziny, wzmacnianie prawidłowych relacji dziecka z rodziną, współpraca z rodzicami w przygotowaniu uczniów do okresu dojrzewania i pozytywnego przyjęcia jego przejawów fizycznych i psychicznych, pomoc w kształtowaniu pozytywnego stosunku do płciowości oraz wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego w tym koleżeństwa i przyjaźni.

W gimnazjum wychowanie do życia w rodzinie trwa 3 lata i jest umiejscowione w obrębie przedmiotu ‘wiedza o społeczeństwie’. Przedmiot ten w zamyśle twórców reformy składa się z trzech odrębnych modułów: wychowanie do zycia w rodzinie, wychowanie obywatelskie oraz wychowanie do aktywnego udziału w zyciu gospodarczym. Cele edukacyjne to: stymulowanie procesu samowychowania u uczniów, współpraca z rodzicami w zakresie prawidłowych relacji między nimi a dzieckiem, pomoc we właściwym przeżyciu okresu dojrzewania, wzmacnianie procesu identyfikacji z własną płcią, wspieranie rozwoju moralnegvo o kształtowanie hierarchii wartości, promowanie integralnej wizji seksualności człowieka, ukazywanie potrzeby jedności pomiędzy działaniem seksualnym a miłością i odpowiedzialnością, tworzenie klimatu dla koleżeństwa i przyjaźni oraz szacunku dla człowieka, pomoc w poszukiwaniu odpowiedzi na podstawowe pytania egzystencjalne

W szkołach ponadgimnazjalnych zajęcia te trwałą 2 lub 3 lata a celem ich jest rozwijanie umiejętnoci rozwiązywania problemów związanych z podejmowaniem decyzji dotyczących wyboru drgoi życiowej- w tym pełnienia ról rodzicielskich i małżeńskich, pogłębienie problematyki przyjaźni, miłości, ludzkiej płciowości, prokreacji, funkcji rodziny w zyciu jednostkowym i społecznym, przyjęcie pozytywnej postawy wobec życia ludzkiego, rodziny, dziecka, osób starszych, zdrowia własnego i innych.

Udział w tych zajęciach nie jest obowiązowy. Na uczestnictwo w zajęciach uczniów niepełnoletnich zgodę w formie pisemnej wyrażają rodzice lub prawni opiekunowie.

Deklarowane przez badanych prowadzenie przez rodziców (opiekunów) rozmów w okresie dorastania i dojrzewania na tematy związane z seksualnością a wiek badanych. Osoby dorosłe, 18-49lat, N=3025

Rozmowy na tematy związane z seksualnością	Wiek w latach
	18-24	25-29
Tak, z ojcem i matką (opiekunami)	27,5	21,1
Tak, z matką (opiekunką)	26,5	25,4
Tak, z ojcem (opiekunem)	3,6	3,4
Nie, z nikim z rodziców	36,0	44,7
Nie wiem, trudno powiedzieć	3,0	2,2
Odmowa odpowiedzi	3,4	3,2

Z. Izdebski, str 722

Opinie badanych dotyczące potrzeby prowadzenia w szkole zajęć z zakresu wychowania seksualnego a płeć badanych. Osoby dorosłe, 18-49 lat, Kobiety N=1499, mężczyźni N=1526

Potrzeba prowadzenia w szkole zajęć z zakresu wychowania seksualnego	Płeć
	Kobiety
Tak	81,3
Raczej tak	11,9
Raczej nie	3,1
Nie	1,8
Nie wiem, trudno powiedzieć	1,9
Odmowa odpowiedzi	0,1

Str 725

Osoby młodsze wykazują większą aprobatę na prowadzenie tychże zajęć.

*film

Zakres zagadnień najczęściej oczekiwanych przez młodzież na zajęciach szkolnych według ważności to:

• antykoncepcja (77%)

• choroby przenoszone drogą płciową (77%)

• relacje chłopak- dzoewczyna (48%)

• informacje o współżyciu (47%)

• różnice w podejściu do seksu i miłości u obu płci (45%)

• budowanie trwałych związków (44%)

• informacje o rozwoju fizycznym i psychicznym (42%).

Inne tematy, które są dobrze przyjmowane przez nastolatki, to:

• jak dbać o swoją płodność

• rozumienie procesów fizjologicznych związanych z płodnością

• kultura języka i życia seksualnego

• zaburzenia seksualne

• stereotypy płciowe

• konflikt i porozumienie między płciami

• homoseksualizm

• zasady partnerstwa

• miłość

• wyobrażenia na temat własnego rodzicielstwa.

Brak edukacji w tym obszarze wiąże się też ze zjawiskiem zbyt wczesnej inicjacji seksualnej

Dorastanie jest to jeden z krytycznych etapów w życiu. Jest to wzrost zarówno fizyczny jak i psychiczny, w tym rozwój osobowości, a także dążenie do niezależności. W okresie dorastania można zauważyć zachowania problemowe, takie jak wczesna i patologiczna aktywność seksualna, zaburzenia odżywiania, czyny agresywne i przestępcze,itd. Cechą ich wszystkich jest to, że często ze sobą współwystępują. Zachowanie młodych osób zależy nie tylko od cech indywidualnych, ale również od środowiska, w których się wychowują. Czynnikami ryzyka może być zaburzona więź rodzinna, negatywny wpływ grupy rówieśniczej a także pewne cechy indywidualne, takie jak: wysoki poziom lęku, niedojrzałość emocjonalna, niska samoocena, słaba kontrola wewnętrzna, a także brak zainteresowania nauką szkolną. Zachowania ryzykowne są modelowane lub wzmacniane przez bezpośrednią obserwację zachowań dorosłych lub rówieśników, lub przez informacje i obrazy pochodzące z mediów. Zachowania te pozwalają na redukcję lęku, frustracji oraz zaspokojenie różnych potrzeb psychicznych.

Pierwszym zagrożeniem, które poruszę jest zachowanie seksualne młodzieży. Aby ocenić czy dane zachowanie jest normą rozwojową czy wkracza w patologię należy stosować pewne kryteria i odnosić je do okresu wiekowego. Aktywność seksualna dziecka i dorastającego mieści się w granicach normy jeśli jest oparta na zasadzie dobrowolności, nie narusza zdrowia oraz przyjętego porządku społecznego, nie utrudnia realizacji zadań rozwojowych przewidzianych dla tego okresu, mieści się w repertuarze zachowań seksualnych charakterystycznych dla danego wieku i dokonuje się między osobami będącymi w tym samym wieku oraz prowadzi do osiągnięcia celów seksualnych. Istnieje pięć stylów osób, których zachowanie jest patologiczne, ponieważ polega na seksualnym wykorzystywaniu innych dzieci. Sprawca agresywny wykorzystuje ofiarę bez jej zgody i często uszkadza jej ciało. Forma wymuszenia tej aktywności jest przymus fizyczny lub manipulacja. Sprawca przygotowuje plan działania, często wykorzystuje pełniona przez siebie funkcję. Sprawca wycofany nie używa agresji i jest nastawiony na współpracę z ofiarą i niesprawianie jej przykrości. Zachowanie polega na oglądaniu ofiary, dotykaniu jej narządów płciowych, rzadko na kontaktach oralnych. Sprawca eksperymentujący przejawia zachowania seksualne poprzez ekshibicjonizm, oglądactwo, wspólna masturbację lub kontakty oralne i analne. Rzadko używa agresji fizycznej, częściej podstęp, zachowanie uwodzicielskie lub kłamstwo. Sprawca upośledzony stosuje przemoc i agresję, zwłaszcza gdy ofiara stawia opór. Sprawca osamotniony stosuje wspólną masturbację, dotyk i oglądanie ciała partnera, rzadko kontakty oralne oraz genitalne.

Z książki „Profilaktyka Ryzykownych Zachowań Seksualnych Młodzieży. Aktualny stan badań na świecie i w Polsce” S. Grzelak, wyd. naukowe Scholar, Warszawa 2006

s. 23 rozdz. 1.3 Inicjacja seksualna młodzieży w badaniach epidemiologicznych

We Francji, Holandii, Wielkiej Brytanii 40-50% młodzieży kończącej szkoły średnie jest po inicjacji seksualnej( Peersman i in., 1996).

W Polskich badaniach prowadzonych na próbie kwotowej liczącej ponad 10000 uczniówze szkół ponadpodstawowych 29,4% 15-19 latków deklarowało, że ma za sobą inicjację seksualną (Wróblewska, 1998). W grupie 18-latków , najstarszej dla której próba jest reprezentatywna, po inicjacji było 38,5% dziewcząt i 51,2% chłopców. W grupie 15-latków, czyli na tym poziomie wieku, co próby z większości moich badań, 9,5% dziewcząt i 16,1% chłopców deklarowało przebycie inicjacji seksualnej.

Podobne wyniki zostały otrzymane po przebadaniu w 2004 roku 5173 uczniów w wieku 18 lat, kierownikiem badań był Zbigniew Izdebski. 22,6% badanych deklarowało rozpoczęcie współżycia przed 15 rokiem życia (10,5% więcej chłopców niż dziewcząt), 31,6% w wieku 16 lat (5,3% więcej chłopców niż dziewcząt), 38,3% w wieku 17 lat (15,6% więcej dziewcząt niż chłopców), 5,3% w wieku 18 lat i powyżej.

Badanym osobom zadano pytanie „W jakim stopniu byliby skłonni odbyć stosunek seksulany z dzieckiem, czyli z osobą poniżej 15 roku życia. Oceniali to na 5 stopniowej skali od bardzo prawdopodobne do w ogóle nieprawdopodobne. 89,1% uczniów stwierdziło, że jest to w ogóle nieprawdopodobne, 2,9% że byłoby to bardzo prawdopodobne. Gdy zapytano o to samo, ale w konkretnym wieku, czyli o stosunek seksualny z osobą między 12 a 14 rokiem życia, z pewnością, że nikt się o tym nie dowie i nie będzie to karalne odsetek osób które by się na to zdecydowały wzrósł do 5,3%. Pytanie to jest ważne zpuntku widzenia diagnozowania ewentualnych tendencji i preferencji pedofilnych, ponieważ z badań wynika iż 42% pedofilów dokonało pierwszych aktów przemocy seksualnej przed ukończeniem 12 roku życia.

[Zbigniew Izdebski, Seksualność Polaków na początku XXI wieku, Wyd. Uniwersytetu jagiellońskiego, Kraków 2012]

Czynniki zwiększające ryzyko przedwczesnej inicjacji seksualnej( na podstawie: Woynarowska, Szymańska i Mazur, 1999)

Chłopcy	Dziewczęta
Częste upijanie się picie piwa spędzaniw większości wieczorów z kolegami posiadanie dużej ilości pieniędzy na własne wydatki(powyżej 70 zł/tydzień)	Używanie amfetaminy upijanie się picie piwa spędzanie wielu wieczorów z rówieśnikami palenie papierosów wagarowanie

Badania Wróblewskiej, 1998, potwierdzają związek między brakiem religijności a podejmowaniem inicjacji seksualnej:

• młodzież wierząca, regularnie praktykująca- 19% po inicjacji

• młodzież niewierząca- 45%.