Dlaczego wybór nawierzchni jest tak ważny?

Nawierzchnia jest nieodzownym elementem każdego ogrodu. Starannie zaprojektowana, stanie się jego ozdobą.

To, czy po posesji będzie się można sprawnie i wygodnie poruszać, zależy od sposobu rozplanowania nawierzchni oraz od właściwości i jakości materiału, z którego powstanie. Ważne jest dostosowanie jej konstrukcji do pełnionej funkcji. Inaczej buduje się ścieżkę, po której będą chodzili ludzie, a inaczej podjazd dla samochodów.

Nawierzchnie są bardzo ważnym elementem architektury ogrodowej. Umożliwiają wygodną komunikację w obrębie działki, a umiejętnie dobrane do charakteru jej zagospodarowania wywołują wrażenie harmonii, podkreślają walory kompozycji roślinnych, a niekiedy same – dzięki użytym do ich budowy materiałom – stają się dekoracją.

Jakie materiały wybrać?

Nawierzchnie z kamienia. Są trwałe i eleganckie. Najczęściej buduje się je z płyt kamiennych ciętych lub łamanych, kostki lub otoczaków (brukowców). Najtrwalsze są elementy z granitu, bazaltu, sjenitu i serpentynitu – są twarde, odporne na ścieranie i mróz. Bardziej nasiąkliwe i miękkie, a przez to trudniejsze do utrzymania w czystości, są piaskowce i wapienie, które jednak mają wielu zwolenników, bo szybciej pokrywają się miłą dla oka patyną i sprawiają wrażenie, jakby w tym miejscu były już od dawna.

Nawierzchnie z betonu. Są wprawdzie mniej trwałe i – jeśli chodzi o estetykę – mniej atrakcyjne od kamiennych, ale za to stosunkowo tanie. W sprzedaży są kostki o kształtach geometrycznych i nieregularnych, a także w formie klinów do układania okręgów i wachlarzy.
Można kupić betonowe elementy imitujące kamienne płyty i stary bruk. Ich barwy są stonowane, co sprawia, że dobrze wtapiają się w ogród. Na uwagę zasługują kostki o powierzchni licowej pokrytej kruszywem, na przykład bazaltem lub granitem. Do utwardzania ścieżek wystarczą elementy grubości 4 cm, jeśli zaś nawierzchnia jest przeznaczona do niezbyt intensywnego ruchu samochodowego (dojazd do garażu), powinny mieć grubość co najmniej 6 cm.

Nawierzchnie z elementów ceramicznych. Wykonuje się je przede wszystkim z klinkierowych cegieł brukowych. Są trwałe: mało nasiąkliwe, odporne na ścieranie, uderzenia i czynniki atmosferyczne. Przez lata nie zmieniają barwy. Klinkierowe cegły brukowe mają zwykle grubość 4,5 cm (nawierzchnie dla pieszych) i 5,3 cm (nawierzchnie dla samochodów). Na niezbyt intensywnie eksploatowane nawierzchnie nadają się cegły budowlane. Są kruche i nasiąkliwe, więc szybciej niszczeją, za to ogrodowym wnętrzom nadają specyficzny charakter dojrzałości.

Nawierzchnie ze żwiru. Mają naturalny charakter i dobrze się komponują z roślinami i elementami ogrodowej architektury. Nadają się nie tylko na ścieżki i placyki, ale też do utwardzania podjazdów do domu i garażu. Warunkiem ich trwałości jest użycie kruszyw o ostrych i nieregularnych krawędziach (grys, kliniec, tłuczeń, żwir lub pospółka), które dobrze się klinują. Bardzo istotne jest dokładne ubicie kolejnych warstw nawierzchni w trakcie jej układania. Jednak nawet najlepiej wykonana nawierzchnia ze żwiru szybciej niż inne niszczeje i wymaga stałej konserwacji – usuwania chwastów, uzupełniania ubytków w wierzchniej warstwie (dosypywania żwiru i starannego ubijania).

Nawierzchnie z drewna. Wyglądają szlachetnie i dobrze się komponują z roślinami i materiałami wykorzystywanymi do urządzania ogrodów. Z drewnianych elementów robione są ścieżki, place w ogrodzie i tarasy. Elementów takich nie należy układać na styk, bo pod wpływem wilgoci pęcznieją i mogą być wypychane do góry. Wadą nawierzchni jest to, że zmoczone stają się śliskie (pomocne jest ryflowanie, czyli żłobienie). Jeśli nie zostaną dobrze zaimpregnowane (najlepiej ciśnieniowo), mogą ulec zniszczeniu już po kilku sezonach. Najtrwalsze są nawierzchnie z drewna dębowego i niektórych gatunków egzotycznych (tek, bangkirai). Są twarde i odporne na działanie czynników atmosferycznych. Nie wymagają impregnowania, ale dla zachowania barwy można je zabezpieczyć olejem do drewna.

Nawierzchnie z ziemi. Pasują szczególnie do ogrodów w stylu naturalnym. Dobra nawierzchnia ziemna powinna zawierać 30% gliny i 70% piasku. Takie proporcje uzyskuje się, dodając do rodzimego gruntu: suszoną mieloną glinę (można kupić w cegielni) – jeśli grunt jest piaszczysty lub piasek – jeżeli jest gliniasty. Składniki trzeba wymieszać z glebą do głębokości 15 cm i zagęścić. W gruncie piaszczysto-gliniastym kształt drogi wycina się szpadlem lub równiarką i zagęszcza. Przekrój poprzeczny drogi powinien mieć kształt łuku o spadku 3% od osi ku krawędziom. Jej powierzchnię można uszlachetnić cienką ubitą warstwą piasku lub miału kamiennego. Drogi ziemne są mniej trwałe niż inne nawierzchnie i wymagają częstej konserwacji.