Grecja w okresie klasycznym

1. Kontekst historyczny

   1. 499-494 –bunt Jonów przeciw Person

   2. 490 – bitwa pod maratonem

   3. 480 – bitwa pod Termopilami, Salaminą i Himerą

   4. 479 – bitwa pod Platejami

   5. 478 – utworzenie związku delijskiego (AZM)

   6. 462 – reformy Efialtesa – początek demokracji ble

   7. 449 – pokój między ZM a Persją

   8. 460-446 – pierwsza wojna peloponeska

   9. 431-404 – druga wojna peloponeska

   10. 404 – obalenie demokracji w Atenach rządy trzydziestu

   11. 399 –proces i skazanie na śmierć Sokratesa

   12. 387 – otwarcie Akademii Platona

   13. 347 – śmierć Platona, wyjazd Arystotelesa z Aten

   14. 338 – zwycięstwo Filipa II nad Atenami

2. Świątynia Zeusa w Olimpii

   1. 470 – 457

   2. Peripteros (kolumny wokół), heksastylos (6 kolumn na portyku)

   3. Świątynia modelowa dla porządku doryckiego

   4. Monumentalny posąg Zeusa (wysokość 12 metrów, złoto i kość słoniowa), autorstwa Fidiasza

   5. Materiały konstrukcyjne: marmur i wapień

   6. Zniszczona w VI w. n.e. przez trzęsienie ziemi

   7. Lokalizacja świątyni Zeusa w Olimpii –

3. Ateny

   1. Akropol

      1. Partenon – świątynia Ateny dziewicy

      2. Propyleje – brama prowadząca do okręgu

      3. Świątynia Nike – na prawo od bramy

      4. Erechtejon – kompleks budowli

      5. Posąg Ateny zagrzewającej do boju

   2. Propyleje

      1. Architekt Mnesikles

      2. Amfiprostylos dorycki z elementami jońskimi

      3. Heksastylos

   3. Partenon

      1. religijne centrum polis, skarbiec polis, skarbiec Związku Delijskiego

      2. Oś: wschód – zachód

      3. Architekci: Iktinos, Kalikrates

      4. Budowa: 447 – 432

      5. Wystrój rzeźbiarski: Fidiasz

      6. Chryzelefantynowy posąg Ateny Parthenos.

      7. Największa dorycka świątynia epoki klasycznej

      8. Peripteros

      9. Oktastylos

   4. Erechtejon

      1. Budowa: 420 -406

      2. Porządek joński

      3. Święte miejsce Ateńczyków

      4. Drzewo oliwne

      5. Ślad po trójzębie Posejdona

      6. Źródło,

      7. Grób króla Erechteusa i Kekropsa

   5. Świątynia Ateny Nike

      1. Marmur Petelicki

      2. Fryz ciągły: bogowie, walka z Persami

      3. Tetrastylos amfiprostylos, porządek joński

4. Świątynia Apollina w Bassaj

   1. Peripteros dorycki

   2. Heksastylos

   3. 15 kolumn na dłuższym boku

   4. Oś; północ-południe

   5. Przyścienne wsporniki w naosie zakończone półkolumną stojącą na ¾ bazy

   6. Kolumna z kapitelem korynckim

   7. Kultura mityczna. Bardzo krótkie wprowadzenie. Cambridge.

5. Delfy

   1. Ośrodek znany w całej Grecji.

6. Milet

   1. Hippodamos z Miletu -> system hippodamejski -> siatka ulic krzyżujących się pod kątem prostym -> warunki naturalne, funkcjonalność, perspektywy rozwoju.

7. Rzeźba V w. p.n.e.

   1. Auriga z Delf

      1. Techne - umiejętność rzemieślnicza ( w rozumieniu Greków rzeźbienie było rzemiosłem)

      2. Wotum dziękczynne sycylijskiego tyrana

      3. Autor posągu nieznany

      4. Chiton – żłobkowanie

      5. Postać statyczna

      6. Inkrustowane oczy

   2. Świątynia Zeusa w Olimpii

      1. Walka Lapidów z centaurami

      2. Oś: wizerunek Apolla

      3. Dynamika centaurów vs. Olimpijski spokój Apolla

      4. Autor rzeźb nieznany

   3. Myron

      1. Kontrapunkt Aurigi

      2. Ukazanie postaci w tzw „czasie wstrzymanym”

      3. Stan napięcia

      4. Dokładna muskulatura ciała vs. Olimpijski spokój twarzy

      5. Frontalizm

      6. Dyskobol, Atena i Marsjasz

   4. Poliktet

      1. Teoretyk rzeźby

      2. Proporcje: kanon Polikteta

         1. Wysokość głowy 8x w wysokości postaci

         2. Tors wpisuje się w kwadrat o boku równym szerokości boków

      3. Kontrapost

   5. Fidiasz

      1. Prace na Akropolu ateńskim (rzeźba architektoniczna)

      2. Twórca bogów (co najmniej 7 wielkich posągów, np. Atena, Zeus…)

      3. Technika chryzelefantyny

      4. Rzeźby przyczółkowe

      5. Fryz panatejski

         1. Procesja

         2. Zróżnicowanie postaci

         3. Izokefalia – głowy na jednym poziomie

         4. Panatenaje – święto upamiętniające Ateny

8. Malarstwo ceramiczne

   1. Malarstwo konturowe

   2. Kontrast dwóch kolorów

   3. Tematyka mitologiczna

   4. Sceny rodzajowe

   5. Kompozycja scen na różnych poziomach: wrażenie głębi obrazu

9. Architektura IV w. Teatr z Epidalos

   1. Wzniesiony na wzór ateński teatru Dionizosa

   2. IV w.

   3. Kolon/theatron, do 140000 widzów

   4. 55 rzędów

   5. Parodoi –sceny przez które przechodzili aktorzy

   6. Skene

   7. Orchestra

10. Rzeźba IV w

    1. Praksyteles

       1. Dyskusje o autentyczności posągu (ślady trójzębnego dłuta na plecach

       2. Kształt litery S

       3. Doskonałość wykonania nieregularnych fałd tkaniny

       4. Akty kobiece (Afrodyta Knidyjska)

       5. Hermes z małym Dionizosem

    2. Skopas

       1. Szał dionizyjski – ekstatyczny taniec

       2. Dynamizm

       3. Przezwyciężenie frontalności

       4. Szalejąca Menada, Meleager, Głowa Meleagra

    3. Lizyp

       1. Twórca nowego kanonu, smukłość- głowa; 1/10

       2. Interpretacja kontrapostu

       3. Tematyka: naturalizm

       4. Apoksyomenos, Herakles Farnese

    4. Podstawowe formy naczyń greckich