Pedagogika konstruktywistyczna - lata 80 XX wieku.
Przedstawiciele konstruktywizmu: Ernst von Glasersfeld, Horst Siebert
Według von Glasersfelda radykalny konstruktywizm tym się różni od behawioryzmu i podejścia socjobiologicznego, że świat, w którym żyjemy, zawdzięczamy samym sobie i różni się od innych „-izmów” stosunkiem do relacji między wiedzą a rzeczywistością.
Podstawowe zasady radykalnego konstruktywizmu na podstawie teorii rozwoju Piageta:
- Wiedza nie jest przyswajana ani przez narządy zmysłów, ani przez komunikację.
- Wiedza jest aktywnie tworzona przez myślący podmiot.
- Funkcja przystosowania ma charakter przystosowawczy, oraz ukierunkowany na zgodność lub użyteczność.
- Poznanie służy organizacji doświadczenia świata przez podmiot.
Z radykalno- konstruktywistycznego punktu widzenia porozumiewanie się, uczenie się i rozumienie jest interpretacją przeżywającego podmiotu.
Von Glasersfeld powiedział iż konstruktywizm nie jest kościołem, który ma swój katechizm, lecz został stworzony przez różnych ludzi z różnych powodów.
Przedstawiciele odmiennych dyscyplin naukowych spotykali się pod jednym konstruktywistycznym parasolem. Wywodzili się z trzech głównych dyscyplin:
1. cybernetyka, 2. psychologia rozwojowa i komunikacyjna, 3. biologia.
Horst Siebert dostrzegł pod „parasolem” następujące podejścia:
- neurobiologia
- psychologia poznawcza
- teoria komunikacji
- teoria systemowa
Na ich podstawie Siebert konstruuje tezy i kluczowe pojęcia konstruktywizmu.
Nowe orientacje pedagogiki konstruktywistycznej:
od lekkiej różnicy prawidłowy/fałszywy do górnej różnicy istotności i wykonalności
od normatywności do interpretatywności i refleksyjności
od przekazywania wiedzy i prawdy do inscenizacji perturbacji i metaobserwacji
od odzwierciedlenia świata do tworzenia rzeczywistości
od standaryzacji do pojmowania różnic
od homogeniczności do pluralizmu
od wychowania i wykwalifikowania do samosterowania i autoodniesienia
od dydaktyki pouczania do dydaktyki umożliwiania
Podstawowe tezy i pojęcia konstruktywizmu
- Mózg jest pojmowany jako samodzielny, autoreferencyjny, operacyjnie zamknięty system.
- Kryterium naszego pojmowania i poznania jest użyteczność.
- Konstrukcje rzeczywistości mają zbiorowe i indywidualne historie, są zależne od biografii.
- Poznanie jest autoreferencyjne.
- Autonomia i odpowiedzialność za własne myślenie.
- Postrzeganie różnic i meta poznanie jest możliwe dzięki metaobserwacji, czyli obserwacje naszych obserwacji.
- Nierozumienie wynika z faktu, że indywidualne systemy są operacyjnie zamknięte.
- Konieczna jest zmiana perspektywy od „co?” do „jak?”.
- Uczenie się jest rozumiane jako poszerzanie naszych obserwacji.
- Konieczność tolerancji różnic oraz uznanie pluralizmu.