Przychody to uprawdopodobnione powstanie korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli. W rachunkowości przychody są ustalane według zasady memoriałowej. Oznacza to, że przychód powstaje w chwili wystawienia faktury i wydania towaru, a nie w momencie zapłaty.

Według prawa podatkowego przychody ustalane są według zasady kasowej, jak i memoriałowej. Z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że przychodami są otrzymane pieniądze, w tym odsetki i różnice kursowe. Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane.

„koszty” to uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Koszty w ujęciu prawa bilansowego i podatkowego.

KOSZTY W UJĘCIU BILANSOWYM

 Ujęcie literaturowe:

Podstawowa idea zawarta w pojęciu kosztu dotyczy przepływu wartości, poświęcenia jednej wartości na rzecz uzyskania drugiej. Koszt to wyrażone wartościowo zużycie zasobów przedsiębiorstwa ponoszone dla uzyskania określonego efektu np. wyrobu czy realizacji określonej funkcji.

 Ustawa o rachunkowości (art.3 ust. 1 pkt 31)

Przez koszty i straty rozumie się uprawdopodobnienie zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

 Straty to inne pozycje, które spełniają warunki definicji kosztu i które mogą – choć nie muszą powstawać w wyniku działalności gospodarczej.

 Stanowią zmniejszenie korzyści ekonomicznych i jako takie nie różnią się w swej istocie od kosztów.

 Straty uwidaczniają efekty zdarzeń losowych, nieco dziennych mających miejsce sporadycznie , przekraczających granice ryzyka ogólnego.

Definicja wg SFAC

 Koszty to spadek wartości aktywów lub wzrost wartości zobowiązań w danym okresie, będący efektem dostawy produktów, świadczenia usług lub innych transakcji stanowiących istotę działalności przedsiębiorstwa.

 Straty powstają w wyniku działań peryferyjnych, skutkują zmniejszeniem kapitału własnego i mogą się wiązać z okolicznościami będącymi poza kontrolą podmiotu.

Koszty rejestrowane tylko w rachunkowości zarządczej:

1. koszty alternatywne – koszty utraconych korzyści

2. koszty utajone – wynikają z nieopłacenia niektórych czynników produkcji np. pracy własnej właściciela

3. koszty ryzyka prowadzonej działalności

4. koszty wynikające z zastosowania odtworzeniowej wartości zużywanej wartości czynników produkcji, a nie cen historycznych

Atrybuty kosztów. (wg definicji uor)

1. Bardzo szeroki zakres – kosztem jest praktycznie każde zmniejszenie wartości aktywów lub wzrost zobowiązań bez względu na cechy traconych wartości, w tym również:

- niecelowe i bezekwiwalentne zużycie zasobów

- obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego

- skutki aktualizacji wyceny aktywów i zobowiązań

2. Koszt powstaje jedynie wtedy, gdy ma miejsce zmiana wartości aktywów i pasywów.

Oznacza to, iż nie będą ujęte np. koszty utraconych korzyści wynikające z alternatywnych zastosowań posiadanych zasobów.

3. Kwota kosztów wyznaczana jest przez wartość aktywów i zobowiązań.

4. Warunkiem ponoszenia kosztów nie jest osiąganie przychodów lub innych ich ekwiwalentów.

Cechy kosztów wg rachunkowości finansowej:

- mobilność – właściwość przenoszenia wartości z czynników produkcji na aktywa

- porównywalność kosztów z przychodami w przekrojach przedmiotowym i podmiotowym oraz czasowym

Cechy kosztów wg rachunkowości zarządczej:

- pierwotny charakter względem przychodów – ponoszenie kosztów powinno poprzedzać osiąganie przychodów

- celowość i ekwiwalentność – ponoszenie kosztów winno skutkować produkcją wyrobów, świadczeniem usług, które znajdą akceptację na rynku

- wewnętrzny charakter – koszty powstają wewnątrz podmiotu

- zwrotność – warunek kontynuacji działalności – koszty zwracają się w formie przychodu, inaczej podmiot będzie istniał do wyczerpania kapitałów własnych.

Koszty rejestrowane tylko w rachunkowości finansowej:

1. rezerwy na zobowiązania

2. odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

3. niezawinione niedobory i szkody w majątku

4. płacone kary, grzywny, odszkodowania, w tym odsetki karne

5. koszty odnoszone wprost na kapitał własny (skutki błędów podstawowych)

6. nadmierne zużycie czynników produkcji

7. przekazane darowizny

KOSZTY W UJĘCIU PODATKOWYM

 Prawo podatkowe nie definiuje kategorii kosztów.

 Prawo podatkowe posługuje się określeniem „koszty uzyskania przychodu”

 Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16. ust. 1 (uopdoop)

 Koszty podatkowe są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, to znaczy, że w danym roku są potrącalne:

1. Koszty poniesione w danym roku i wiążące się z przychodami danego roku

2. Koszty poniesione w latach poprzednich dotyczące przychodów roku podatkowego

3. Określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania przychodów, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeśli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego.

4. Niezarachowany koszt dotyczący przychodu danego roku podatkowego – taki koszt jest potrącalny w roku, w którym został faktycznie poniesiony.

Wyjątek !

Koszty uzyskania przychodów związane z przychodami danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku do dnia:

1. Sporządzenia sprawozdania finansowego – jeśli jest taki obowiązek lub

2. Złożenia zeznania podatkowego – jeśli nie ma obowiązku sporządzać sprawozdania

Nie później jednak niż w dniu określonym jako dzień upływu terminu złożenia zeznania.

Mogą zostać potrącone w roku podatkowym, w którym zostały osiągnięte odpowiadające im przychody.

Koszty poniesione po wspomnianym wyżej dniu są potrącalne w roku w którym zostaną poniesione.

Nie są kosztami w znaczeniu podatkowym:

 Wydatki na nabycie aktywów trwałych

 Koszty mające charakter sankcyjny

 Koszty dotyczące sfery rozrachunków

 Koszty uznane przez ustawodawcę za nieuzasadnione

 Pozostałe koszty

Koszty - porównanie ujęć – podobieństwa:

1. Obie regulacje bazują na zasadzie kosztu historycznego – wartość kosztów wyznacza cena nabycia wykorzystanego czynnika produkcji.

2. Pomija się koszty utraconych korzyści i koszty utajone.

3. Koszty muszą wykazywać związek z działalnością gospodarczą.

4. Istnieje obowiązek dokumentowania kosztów.

5. Obowiązuje periodyzacja tworzonej informacji.

Koszty - porównanie ujęć – różnice:

Prawo bilansowe

1. Warunkiem uznania kosztu nie jest bezpośredni związek z osiąganymi przychodami

2. Dominują założenia memoriału i kontynuacji działania.

3. Konsekwentne stosowanie zasad współmierności i ostrożności.

4. Akceptowanie takich cech informacji jak: istotność, przewaga treści nad formą, neutralność.

5. Brak wyłączeń.

Prawo podatkowe

1. Ścisły związek ponoszonych kosztów z opodatkowanymi przychodami.

2. Równorzędnie traktowane są zasada memoriałowa i kasowa. Nie akceptuje się zasady kontynuacji działania.

3. Wybiórcze stosowanie zasad współmierności i ostrożności.

4. Odrzucenie istotności, przewagi treści nad forma, neutralności.

5. Długa lista wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów.

WPŁYWY- dotyczą środków pieniężnych;

Wpłaty środków pieniężnych do kasy, bądź przelew na rachunek bankowy

WYDATKI- dotyczą wypłaty z kasy, bądź przelewu bankowego z rachunku na rzecz innych jednostek.

Są to kategorie pieniężne ustalane wg zasady kasowej.

WPŁYWY – WYDATKI= SALDO PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

• Dodatnie saldo-nadwyżka pieniężna

• Ujemne saldo- niedobór środków pieniężnych

Bilans to dwustronne zestawienie wartości zasobów majątkowych, czyli aktywów oraz źródeł ich finansowania, czyli pasywów sporządzone na określony dzień i w określonej formie. Bilans zestawia się według znormalizowanego wzoru opublikowanego w załączniku do ustawy o rachunkowości.

Rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa

Sprawozdaniem informującym o finansowych wynikach działalności jednostki jest rachunek zysków i strat. Jest to sprawozdanie, w którym następuje rozwinięcie wyniku bilansowego, wskazujące na jego ekonomiczną strukturę i źródło powstania. Rachunek zysków i strat stanowi niezbędne uzupełnienie bilansu, w którym osiągnięty wynik działalności jest wykazany jako ostateczny rezultat finansowy, natomiast w rachunku zysków i strat rezultat ten jest przedstawiony w postaci rozwiniętej.

W rachunku zysków i strat ujmuje się oddzielnie:

- przychody i koszty dotyczące sprzedaży produktów i towarów

- pozostałe przychody i koszty operacyjne

- przychody i koszty finansowe

- obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.

Poszczególne elementy rachunku powinny być przedstawione w kolejności i w sposób określony w ustawie o rachunkowości, która daje możliwość prezentacji rachunków zysku i strat według wariantu porównawczego albo kalkulacyjnego, przy czym każdy z nich może być ujęty dwustronnie (tzn. układ sprawozdawczy) albo jednostronnie (tzw. Układ drabinkowy).

Różnica między wariantem porównawczym a kalkulacyjnym polega na sposobie ujęcia kosztów wytworzenia sprzedanych produktów.

W wariancie porównawczym koszty grupuje się w układzie rodzajowym z uwzględnieniem zmiany stanu produktów, przy czym zmiana ta jest wykazana w grupie „Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi”, a nie w grupie „Koszty działalności operacyjnej”. W związku z tym zwiększenie stanu produktów następuję ze znakiem (+), a zmniejszenie ze znakiem (-). Ponadto po stronie przychodów wykazuje się koszty wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki, jak np. kwoty inwestycji lub koszty rozwoju.

W wariancie kalkulacyjnym ustala się koszt wytworzenia sprzedanych produktów oraz wyodrębnia się koszty sprzedaży i ogólnego zarządu. Dalszymi pozycjami rachunku zysków i strat są pozostałe koszty oraz pozostałe przychody operacyjne, które są elementami wyniku działalności operacyjnej i zawierają m.in. skutki ryzyka dotyczącego realizacji tej działalności. Jednocześnie zakres strat i zysków nadzwyczajnych obejmuje wyłącznie skutki finansowe zdarzeń niepowtarzalnych, nie wynikające z postaci uproszczonej.

Rachunek przepływów pieniężnych (Cash Flow)

Rachunek przepływów pieniężnych (zwany także sprawozdaniem z przepływów pieniężnych lub cash-flow z języka angielskiego) jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Obowiązek jego sporządzania regulują przepisy poszczególnych krajów. W Polsce podlegają mu wszystkie jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu.

Budowa rachunku przepływów pieniężnych

Cash flow pokazuje przepływy pieniężne w podziale na trzy podstawowe grupy:

Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej

Działalność operacyjna jest to podstawowa działalność przedsiębiorstwa. Jest to przede wszystkim działalność polegająca na produkcji i sprzedaży produktów lub usług klientom.

Dzięki wyodrębnieniu tej grupy jako pierwszej w rachunku przepływów pieniężnych uwidoczniona jest skuteczność przedsiębiorstwa w generowaniu przepływów pieniężnych z działalności podstawowej, bez uwzględnienia transakcji mających charakter jednorazowy (jak sprzedaż lub zakup środków trwałych) lub niezwiązanych z podstawową działalnością, takich jak przepływy związane z finansowaniem przedsiębiorstwa lub jego działalnością inwestycyjną. Do przepływów z działalności operacyjnej zalicza się przede wszystkim:

Przepływy ze sprzedaży dóbr i usług,

Wypływy z tytuły zapłaty dostawcom za dostawy towarów i materiałów,

Wypłaty wynagrodzeń dla pracowników,

Wypływy z tytułu podatków i opłat.

Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej

przede wszystkim:

Zakup i sprzedaż środków trwałych,

Udzielanie pożyczek oraz otrzymywanie ich spłat,

Zakup i sprzedaż udziałów i akcji innych podmiotów gospodarczych.

Przepływy pieniężne z działalności finansowej

W tej sekcji znajdują się jedynie przepływy pieniężne związane z finansowaniem przedsiębiorstwa, czyli przede wszystkim:

Przychody z emisji udziałów i akcji,

Przychody z emisji papierów dłużnych,

Wypływy z tytułu wypłaty dywidend,

Wypływy z tytuły wykupu akcji własnych przedsiębiorstwa,

Wypływy z tytułu spłaty pożyczek i kredytów.

Zależnie od zastosowanych standardów rachunkowości oraz polityki rachunkowości firmy, klasyfikacja przepływów może być różna. Na przykład według IFRS odsetki od zaciągniętych przez firmę pożyczek wykazywane są w przepływach z działalności operacyjnej, podczas gdy zgodnie z polską Ustawą o Rachunkowości powinny one być wykazywane w przepływach z działalności finansowej