Czy można poznać, że ktoś nas okłamuje?

Ludzie, którzy coś podejrzewają, powinni kierować swoja uwagę na GŁOS I CIAŁO.

GŁOS podobnie jak i twarz jest powiązany z rejonami mózgu, które zawiadują emocjami. Bardzo trudno jest ukryć pewne zmiany w głosie.

CIAŁO – większość ruchów nie jest bezpośrednio powiązana z obszarami mózgu kierującymi emocjami. Monitorowanie ruchów ciała nie musi być trudne. Ukrywanie ruchów ciała może być znacznie łatwiejsze niż wyrazów twarzy, jednakże ludzie nie zawracają sobie tym głowy, nauczeni są, że nie jest to jednak konieczne.

• Wykrywanie kłamstwa – pielęgniarki

Grupa pielęgniarek oglądała dwa filmy. Pierwszy z nich to przyjemny film o oceanie. Opisywały one tutaj swoje prawdziwe uczucia, udzielając szczerych odpowiedzi. Drugi film – krwawa operacja chirurgiczna – udzielały fałszywych odpowiedzi, aby przekonać rozmówcę, że oglądają inny, przyjemny film o kwiatach

Rozmówca nie wiedział, jaki film oglądają pielęgniarki. Te z kolei starały się wprowadzić w błąd swojego rozmówcę.

Podzielono osoby, które miały oglądać lub słuchać video na dwie grupy:

• U jednych wzbudzono podejrzenia, przekazując odpowiednie info. Na temat pielęgniarek, które mieli oceniać. Zapoznano ich z instrukcją, którą otrzymały pielęgniarki i powiedziano im, że osoby przez nich oceniane będą albo kłamać albo mówić prawdę.

• W drugiej grupie nie dopuszczono do powstania takich podejrzeń, nie powiedziano im nic o możliwości kłamania.

Ci, którzy WIDZIELI tylko TWARZ lub SŁYSZELI tylko SŁOWA popełniali NAJWIĘCEJ BŁĘDÓW!

Ci, u których wzbudzono podejrzenia nie uzyskali dużo lepszych wyników.

Ci, którzy WIDZIELI tylko CIAŁO okazali się najlepsi – 65%

Prawdopodobieństwo przypadkowego rozpoznania kłamstwa wynosiło 50%

85% uzyskały nieliczne osoby. Byli to psychoterapeuci dużym doświadczeniem lub osoby niezwykle spostrzegawcze, wykonujące inne zawody.

Przed osobami wykrywającymi kłamstwo stają 3 cele:

1. Częściej zdemaskować kłamcę,

2. Rzadziej popełniać błąd uznania prawdy za fałsz,

3. Rozpoznać, kiedy nie można dokonać ani jednego, ani drugiego.

SŁOWA

Kłamcy nie poświęcają dostatecznej uwagi wypowiadanym przez siebie słowom. Niezbyt uważnie je fabrykują, dlatego też ich zdradzają.

Freud – „Psychopatologia życia codziennego” – pomyłkowe działania w życiu codziennym, przejęzyczenia, zapominanie znanych nazwisk, błędy w czytaniu i pisaniu nie dzieją się przypadkowo, a przyczyna ich powstawania są WEWNĘTRZNE KONFLIKTY PSYCHOLOGICZNE.

Przejęzyczenie wyraża „…to, cośmy chcieli zataić, jest zdradzaniem się”.

„Stłumienie intencji powiedzenia czegoś jest koniecznym do spełnienia warunkiem powstania przejęzyczenia”.

Wykrywający kłamstwo musi być ostrożny i nie może zakładać, że każde przejęzyczenie świadczy o kłamstwie. Uwzględnienie kontekstu, w którym pojawia się przejęzyczenie, powinno pomóc udzielić odpowiedzi na pytanie, czy zdradza ono kłamstwo, czy nie. Należy także uniknąć błędu uznania kogoś za osobę szczerą tylko, dlatego, że NIE WYSTĄPIŁY przejęzyczenia. Nie pojawiają się one w wypadku wielu kłamstw.

KŁAMCY PRZEJĘZYCZAJĄ SIĘ, GDY CHCĄ BYĆ PRZYŁAPANI NA KŁAMSTWIE, PONIEWAŻ WYSTEPUJE U NICH POCZUCIE WINY Z POWODU OKŁAMANIA.

Kłamcy mogą też zdradzić się słowami, gdy wygłaszają TYRADĘ (dłuższa wypowiedź o charakterze retorycznym, rodzaj przemówienia w stylu podniosłym, zwykle patetycznym). Pomyłkowa wypowiedź jest czymś więcej niż pomyłką jednego czy dwóch słów. Informacja „wylewa się”! Kłamca płynie sobie w kłamstwie nie zdając sobie z tego sprawy, aż do momentu, kiedy nastąpią konsekwencje tego, co zostało ujawnione ^ ^.

Furia, przerażenie czy rozpacz sprawiają, że kłamca mimowolnie się zdradza.

TOM BROKAW „Today Show” opisał CZWARTE ŹRODŁO wskazówek kłamstwa:

„Ludzie zdradzają swoje kłamstwa przede wszystkim słowami. Nie szukam oznak kłamania na twarzy. Zwracam uwagę na pokrętne odpowiedzi czy wymyślne uniki”.

• Rezultaty kilku badań nad kłamstwami:

Odpowiedzi niektórych kłamiących osób były pośrednie, wymijające i zawierały więcej informacji niż wymagało tego pytanie.

W innych wynikach uzyskano całkowicie odwrotne wyniki: większość ludzi jest zbyt sprytna, aby udzielić pośrednich, wymijających odpowiedzi.

! Jeszcze większe niebezpieczeństwo polega na błędnym uznaniu za kłamcę osoby szczerej, która udziela wymijających odpowiedzi. Są ludzie, którzy zawsze w taki sposób odpowiadają. Nie jest to oznaka kłamania, po prostu mają taki styl odpowiedzi.

RYZYKO BROKAWA – możliwość dokonania błędnej oceny. Narażeni są na nie, gdy ktoś, kogo podejrzewają, jest dla nich osobą obcą i nie wiedzą, jakie jest jej typowe zachowanie.

Wypowiedź wymijająca, jako oznaka kłamania. Postępując w ten sposób można popełnić błąd, ponieważ niektóre osoby tak po prostu postępują.

Ryzyko to nie występowałoby, gdyby NIE BYŁO wiarygodnych wskazówek kłamstwa. Nie byłoby go, gdyby behawioralne wskazówki kłamstwa były całkowicie wiarygodne w przypadku WSZYSTKICH osób, a nie tylko WIĘKSZOŚCI.

GŁOS

Najczęściej pojawiająca się w głosie wskazówka kłamstwa: PAUZY. Mogą być zbyt długie lub zbyt częste. Wahania może budzić podejrzenie.

Wskazówką mogą być również krótsze pauzy w czasie trwania wypowiedzi, jeśli występują dość często. Błędy językowe: dźwięki, które w ogóle nie są słowami („aaa”, „uuu…”), powtórzenia („ja, ja, ja naprawdę…”), błędne słowa („Na- naprawdę podobało mi się to…”).

Pojawiają się one z 2 powiązanych ze sobą powodów:

1. Kłamca nie przygotował zawczasu swojej wypowiedzi.

2. Był przygotowany do kłamania, ale nie przewidział określonego pytania – może występować niezdecydowanie, błędy językowe.

Wskazówki te mogą się także pojawić w momencie, kiedy wypowiedź jest dobrze przygotowana.

Obawa przed wykryciem może nasilić błędy popełniane przez słabo przygotowanego kłamcę.

Zdając sobie sprawę z tego, jak źle wypada, może odczuwać większy strach przed przyłapaniem, co tylko nasili występowanie pauz i błędów językowych.

Kłamstwo można także ujawnić poprzez BRZMIENIE GŁOSU!!

TON GŁOSU- najlepiej udokumentowana wokalna oznaka emocji.

70% badanych osób podnosi głos, kiedy są podenerwowani. Zjawisko to występuje najsilniej, kiedy zdenerwowanie wyraża się takimi emocjami, jak złość lub strach.

Głośniejsza i szybsza mowa w wypadku złości i strachu i bardziej cicha i spowolniona mowa w smutku.

Jeśli kłamstwo dot. emocji przeżywanych w samym momencie kłamania, to pojawi się przeciek. Jeżeli celem jest ukrycie strachu lub złości, to głos jest intensywniejszy i ma wyższe brzmienie, tempo mówienia jest szybsze.

Brzmienie głos może także zdradzać kłamstwa, których celem nie było ukrywanie emocji. Strach przed wykryciem będzie powodował charakterystyczne brzmienie głosu.

W CZASIE KŁAMANIA PODNOSI SIĘ TON GŁOSU –wynik eksperymentu z pielęgniarkami.

Może to także być oznaka strachu, złości lub podniecenia.

Jednakże osoba, która mówi prawdę i BOI SIĘ, ŻE JEJ NIE UWIERZĄ tak samo może podnieść swój ton głosu!

Problemem wykrywających kłamstwo jest to, że nie tylko kłamcy, ale także niewinne osoby odczuwają czasami napięcie emocjonalne.

BŁĄD OTELLA

Jednostajny głos: może być oznaką kontrolowania się, co może świadczyć, że coś ma się do ukrycia,

Inni uważają, że jest on oznaka wiarygodności.

Nie zawsze jest oznaką prawdomówności: niektórzy ludzie nigdy nie ujawniają emocji (przynajmniej w głosie).

URZĄDZENIA DO ANALIZY GŁOSU:

-ewaluator stresu psychologicznego

-analizator głosu Mark II

-analizator stresu w głosie

-analizator stresu psychologicznego

-urządzenie do monitorowania stresu w głosie

NIE MA ŻADNEJ WOKALNEJ OZNAKI KŁAMSTWA PER SE, SĄ TYLKO WOKALNE OZNAKI NEGATYWNYCH EMOCJI

CIAŁO

Emblemat – błędy w ruchu ciała, odróżniamy je od wszystkich innych wykonywanych przez ludzi gestów, mają bardzo precyzyjne znaczenie, znane każdemu w danym kręgu kulturowym.

Mogą być wykonywane zamiast słów lub gdy słowa nie mogą być użyte. Prawie zawsze wykonywane są świadomie, osoba, która posługuje się emblematem, wie, co robi, chce nadac komunikat, choć są od tego wyjątki.

Z emblematów przecieka informacja, jaką dana osoba chce ukryć!

Przykłady: pionowe kiwanie głową- „tak”, poziome kiwanie głową- „nie”, gest palca („fak” )- „odpieprz się”, „mam cię gdzie” itd.

• Dwa sposoby, aby stwierdzić, że emblemat nie jest świadomie nadanym komunikatem, ale „wymknął się”, ujawniając ukrywana informację:

1. Musimy spostrzec, że został wykonany nie cały emblemat, ale tylko jego fragment. Jeżeli jest on przeciekiem, to pokazany zostanie tylko jego jeden element(np. gest bezradności można zaprezentować podniesieniem obu ramion, jeżeli jest przeciek, to podniesione zostanie tylko jedno ramię!! I to niezbyt wysoko.).

2. Na to, że emblemat jest przeciekiem wskazuje to, że został wykonany poza miejscem jego zwykłej prezentacji ( tak, jak np. studentka nieświadomie pokazująca „faka” profesorowi zrobiła to, trzymając rękę na nodze a nie podniosła dłoni do góry i wysunęła palec). Większośc emblematów jest pokazywana w bardzo widocznym miejscu między talią a szyją i nie można ich NIE ZAUWAŻYĆ! Przeciek emblematu nigdy nie pojawia się tam, gdzie jest zwykle wykonywany.

Kłamca może ujawniać przeciek emblematów wiele razy i najczęściej ani on, ani jego ofiara nie zauważą go! Jednakże nie ma żadnej gwarancji, że każdy kłamca będzie się nimi zdradzał!

Choć nie u każdego kłamcy pojawia się taki przeciek, to jeśli się pojawi jest całkowicie wiarygodny.

Interpretacja zauważonego przecieku emblematu jest mniej narażona na ryzyka Brokawa i błąd Otella niż większość oznak kłamstwa.

Ilustrowanie (ilustrators) – często MYLONE Z EMBLEMATEM!! Ilustrowanie pojawia się rzadziej od emblematów. Są to takie ruchy ciała, które wykonywane są w trakcie rozmowy, a ich zadaniem jest ilustrowanie wypowiadanych słów.

Wypowiadane myśli można kreślić w powietrzu, jak gdyby dyrygując swoją mową.

Zwykle odbywa się przy użyciu rąk, chociaż często ruchy brwi i górnych powiek również pełnią funkcje uwypuklenia mowy, podobnie jak cale ciało i górna jego część.

Efron udowodnił, że styl ilustrowania jest NABYTY, A NIE WRODZONY! Ludzie różnych kultur nie tylko ilustrują inaczej, ale również w różny m stopniu.

Wskazówką kłamania jest spadek liczby ruchów ilustracyjnych, gdy jakaś osoba ilustruje mniej niż zwykle.

Dlaczego ilustrujemy?? Ułatwia nam to wyjaśnianie pojęć, które trudno wyjaśnić słowami. Ludzie są bardziej skłonni ilustrować, gdy są poproszeni, aby powiedzieli, co to jest zygzak, niż co to jest krzesło^ ^. Więcej tez np. ilustrują pokazując komuś, jak trafić na pocztę. Pstrykanie palcami lub ruchy wykonywane palcem w powietrzu wydają się pomagać w znalezieniu odpowiedniego słowa.

Dlaczego ludzie mniej ilustrują niż zwykle??

• Brak emocjonalnego zaangażowania w to, co mówią,

• Brak zainteresowania, znudzenie czy głęboki smutek

• Gdy nie wiedzą, co dokładnie powiedzieć

• Ważenie każdego słowa, analizowanie tego, co ma się powiedzieć, zanim się to zrobi

• Gdy ktoś wypowiada się w danej sprawie pierwszy lub drugi raz

gdy ktoś mówi z duża ostrożnością i może to nie mieć żadnego związku z kłamstwem.

Jeżeli kłamca niedokładnie opracował swoja wypowiedź, jest mniej doświadczony w danym typie okłamywania, nie przewidział, o co i kiedy zostanie zapytany, wykonuje MNIEJ gestów ilustracyjnych.

Kłamca może mieć także problemy z wypowiadaniem się pod wpływem silnych emocji trudnych do opanowania.

Różnice między emblematami a ruchami ilustrującymi:

Emblematy- precyzja wykonywanych ruchów i dokładność przekazywanych informacji jest bardzo dobrze określone, jest on bardzo jasno zdefiniowany, przynosi precyzyjny komunikat.

Przecieki emblematów są mniej wieloznaczne. Wykrywający kłamstwo może go łatwo zinterpretować! Nie wymaga wcześniejszej znajomości osoby podejrzanej! SAM W SOBIE MA ZNACZENIE!!

Ilustrowanie- obejmuje szeroki zakres ruchów, które mogą przekazywać wieloznaczne informacje. Gesty ilustrujące nie posiadają znaczenia niezależnego od słów. Obserwowanie czyjegoś ilustrowania, bez możliwości słyszenia słów, nie pozwoli nam zrozumieć wypowiedzi. Pojawiają się TYLKO W CZASIE MOWY i nie po to, by ją zastąpić!

Błąd Otella i ryzyka Brokawa muszą być brane pod uwagę w ich wypadku! Należy wykluczyć wszystkie powody (oprócz kłamania) przy spadku ilustrowania. WYMAGA WCZEŚNIEJSZEJ ZNAJOMOŚCI PODEJRZANEGO!!

Manipulowanie (manipulators)- obejmuje wszystkie ruchy, w których jedna część ciała czyści, masuje, utrzymuje, przyciska, chwyta, drapie lub w jakikolwiek inny sposób manipuluje drugą częścią ciała. Niektóre krótkotrwałe formy manipulowania mają swój cel: poprawianie włosów, usuwanie zanieczyszczeń z ucha, podrapanie części ciała. Te formy, które trwają dłużej, wydają się nie mieć celu: skręcanie i rozkręcanie włosów, pocieranie palcami, stukanie nogami. Najczęściej manipulujemy ręką. Może ona być także częścią manipulowaną , jak każda inna część ciała.

Zwykle manipulując koncentrujemy się na włosach, uszach, nosie lub kroczu Może ono mieć także miejsce w obrębie twarzy – naciskanie policzków językiem, nieznaczne uciskanie warg zębami- a także polegać na ocieraniu nogi o nogę. Mogą być przy tym wykorzystywane różne rekwizyty – zapałka, ołówek, spinacz, papieros.

Jeżeli ktoś zauważy, że wykonujemy ruchy manipulacyjne, to szybko je przerywamy, zmniejszamy lub maskujemy. Lokuja się one na styku tego, co świadome i nieświadome.

Ludzie mają swoje preferencje, określony typ manipulowania jest ich znakiem rozpoznawczym.

Manipulowanie nasila się w stanie zakłopotania. Nie jest wiarygodną oznaką kłamstwa, ponieważ może wskazywać na przeciwstawne stany- zakłopotania i zrelaksowania,

Funkcjonuje przekonanie, że manipulowanie jest oznaką zakłopotania, świadczy o podenerwowaniu. Wszyscy myślą, że kłamcy będą niespokojnie, że niepokój jest wskazówką FAŁSZU.

Wysoka stawka powoduje, że kłamca monitoruje i kontroluje dostępne i znane wskazówki kłamstwa, takie jak manipulowanie, ale może ona wzbudzić u kłamcy strach przed wykryciem i ten rodzaj zakłopotania powinien nasilić występowanie ruchów manipulacyjnych. Manipulowania może być więcej więc może być wtedy monitorowane, tłumione, zniknie na pewien czas, po czym pojawi się ponownie i zostanie spostrzeżone i stłumione.

Pozycja ciała- jest ona pod skuteczna kontrolą w czasie okłamywania, jedną z możliwości jest tendencja do przesuwania się do przodu w wypadku zainteresowania i złości oraz do tyłu w wypadku strachu lub wstrętu.

Autonomiczny układ nerwowy

Gdy pojawia się napięcie emocjonalne są możliwe do zaobserwowania zmiany: sposób oddychania, częstotliwość przełykania śliny, intensywność pocenia się.

Zarumienienie, zblednięcie, rozszerzenie źrenicy.

Zmiany te pojawiają się mimowolnie, bardzo trudno je zahamować, mogą być bardzo wiarygodnymi wskazówkami kłamstwa.

Kłamca:

Strach, złość, poczucie winy lub wstydu – szybki oddech, wstrzymanie oddechu, częste przełykanie, zapach lub kropelki potu.

Większość psychologów uważa, że oddychamy szybciej, pocimy się i przełykamy ślinę bez względu na przezywaną emocję. Zmiany powodowane AUN są wskaźnikiem tego, jak silna jest emocja, a nie tego, jaka to jest emocja.

Aktywność AUN NIE JEST jednakowa dla wszystkich emocji.