HISTOLOGIA

Rola czynników wzrostowych w rozwoju kości.

1. Procesy rozwojowe kości:

1. Chemotaksja – zbieranie się komórek kościotwórczych w miejscu w którym w przyszłości mają znaleźć się kości – osteoblasty, osteoklasty, preosteoblasty. Chemotaksja ta podlega kontroli przez czynniki wzrostowe kości. ¹

2. Adhezja komórek do podłoża.

3. Proliferacja komórkowa.

4. Różnicowanie komórkowe [specjalizacja].

5. Proces wydzielania określonych produktów – kolagen typu I, proteoglikany, czynniki wzrostowe i białka niekolagenowe².

6. Pobudzenia aktywności innych komórek towarzyszących – synteza osteoklastów³.

1. Czynniki odpowiedzialne za przebieg procesów kościotwórczych:

1. Geny – geny homeotyczne. Określają miejsce, czas, dynamikę i zakończenie procesu kościotwórczego. Specjalne czynniki transkrypcyjne, zawierające w swoich cząsteczkach [sekwencjach] homeoboksy, rozpoznają określone geny odpowiedzialne za poszczególne fakty związane z procesem kościotwórczym.

2. Hormony – ciała czynne uwalniane do krwi przez wyspecjalizowane komórki czy narządy – parathormon, kalcytonina, witamina D3, tyroksyna, insulina, hormony z grupy kory nadnerczy [steroidy], estrogeny.

3. Stężenie parcjalne tlenu w miejscu gdzie się tworzy kość. Komórki różnicujące się w kierunku kości, mające lepsze warunki kontaktu z tlenem, będą się rozwijać w kierunku proteoblastów⁴. Te które są odsunięte od naczyń będą tworzyć komórki chrzęstnotwórcze.

4. Wpływ skurczów i nacisku mięśni macicy – oddziaływania fizyczne i mechaniczne⁵.

5. Oddziaływania akustyczne.

6. [fundamentalne znaczenie] Czynniki wzrostowe białkowe.

1. Pluripotencjalna komórka mezenchymalna – komórka macierzysta. Mogą z niej powstać liczne rodzaje komórek. Gdy na komórke mezenchymalną będzie oddziaływać białko BMP – białko morfogenetyczne kości – to zostanie uruchomiona droga kościotwórcza.

   • Osteoblast – komórka która nigdy się nie dzieli! Produkuje ona kolagen i macierz kostną.

   • Osteoklast – komórka lityczna.

   • Osteocyt – nie dzieli się, bardzo różnorodna klasa komórek o różnym wieku i poziomie zróżnicowania. Im te komórki są dalej od naczynia krwionośnego tym są starsze, mniej aktywne i tworzą tylko system transmisji sus. Odżywczych.

Ścieżka powstawania osteoklastu:

• Czynnik wzrostu kolonii makrofagów. Glikoproteina Rank. Onkogen C-fos. Osteoklast jest komórką bliźniaczą z osteoblastem. Rozpulchnia kość przy pomocy kwasu solnego.

Osteoklasty leżą w zatokach Howshipa.

Rąbek sztoczekowy – powiększa powierzchnię wydzielania kwasu solnego.

1. Pluripotencjalna komórka mezenchymalna – poddawana presji BMP 2A, 2B, BMP3 [Ta grupa białek odpowiada za rozwój gonad, mięśni, fibroblastów, chondrocytów.], PDGF [płytko pochodny czynnik wzrostowy. Produkowany przez preosteoblasty.], DIF. ⁶

2. Powstanie propreosteoblastu z PKM – komórka wyżej zróżnicowana ale posiadająca zdolność do proliferacji i produkcji czynników wzrostowych. Pokolenie bardziej zróżnicowane. – FGF(alfa/beta) [czynnik wzrostu fibroblastów, pobudzają propreosteoblasty do proliferacji. Działają efektorowo na rozwój naczyń krwionośnych gwarantując odżywianie. Poprawiają parytet tlenowy.], EGF [naskórkowy czynnik wzrostowy. Indukuje proliferację osteoklastów kontrolując proces przebudowy kości.], IGF1/IGF2 [insulinopodobne czynniki wzrostu. somatomedyny B i C. Reagują na hormony wzrostowe przysadki mózgowej. Namnażają one pro osteoblasty a jednocześnie uruchamiają proces przebudowy kości. Pomiędzy tymi procesami utrzymuje się stan równowagi odpowiedni do wieku⁷], GH [hormon wzrostowy], PDGF, TGF(beta) [trans forming growth factor beta. Odpowiedzialne w sprzężeniu ujemnym za regulację 2 procesów: wpływa na proliferację, hamuje osteoklastogenezę] – wszystkie produkowane przez osteoblast.

3. Preosteoblast

4. Osteoblast – produkuje IGF1/IGF2, TGF(Beta), PDGF

Czynników wzrostu jest około 30 ale lista wciąż jest otwarta.

---

1. Chemotaksja – um. Rozpoznania gradientu stężeń i wędrówki wg. Niego.↩

2. Osteonektyna, osteoklastyna↩

3. Monocyty – fuzja – komórki wielojądrowe↩

4. Prekursory kości↩

5. Rodzenie, noszenie ciąży etc.↩

6. Chemokrynia – uwalnianie do naczyń i docieranie do kom. Efektorowych dr. Krwi

   Parakrynia – uwalnianie czynników przez PKM, i wpływ na lokujące się w pobliżu propreosteoblasty czytające indukcję i namnażające się.↩

7. Młodość – proliferacja +, lityczny -/ Okres dorosły – proliferacja 1, lityczny 1/ Okres starości – proliferacja -, lityczny +↩