ANALIZA FINANSOWA
MIEJSCE ANALIZY FINANSOWEJ W SYSTEMIE ANALIZ
Analiza finansowa w ujęciu ogólnym to rozbiór, rozłożenie pewnej całości na elementy składowe w celu lepszego poznania całości, a także badanie powiązań i zależności przyczynowo-skutkowych między tymi elementami.
| Rozbiór, jakim jest analiza można rozpatrywać dwojako: |
|---|
W sensie fizycznym – faktyczny rozbiór (np. w medycynie, chemii, fizyce) |
Poznanie i wyjaśnienie całości w analizie, jako metodzie postępowania naukowego następuje poprzez:
| Analiza |
|---|
| Przyczynowo-skutkowa |
| Poznanie mechanizmu funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikacja czynników oddziaływujących w całości oraz siły i kierunków wpływu poszczególnych czynników na zachodzące zmiany |
Analiza – synteza (zestawienie) – oznacza łączenie różnych części w całość po uprzednim zbadaniu tych części.
Rodzajem analiz jest analiza ekonomiczna:
Analiza ekonomiczna – to analiza stanów i procesów gospodarczych w przedsiębiorstwie.
Jej przedmiotem mogą być zjawiska w skali całej gospodarki (analiza makroekonomiczna) lub w poszczególnych jednostkach gospodarczych (analiza mikroekonomiczna – analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa).Może być rozpatrywana w ujęciu:
- teoretycznym – jako dyscyplina naukowa
- praktycznym – jako działalność praktyczna (analiza skutecznego zarządzania)Analiza ekonomiczna – nazywana również analizą działalności przedsiębiorstwa zajmuje się badaniem zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w jednostce gospodarczej oraz jej otoczeniu i polega na:
- podziale zjawisk i procesów gospodarczych na elementy składowe
- określaniu zależności przyczynowo – skutkowych pomiędzy badanymi składnikami
- sformułowaniu wniosków uogólniających wynikających z przeprowadzonych badań
| Analiza działalności przedsiębiorstwa |
|---|
| Analiza ekonomiczna |
| Analiza finansowa |
Pełna analiza przedsiębiorstwa:
Makrootoczenie Branża Przedsiębiorstwo
Podział Analizy ekonomicznej :
| Analiza ekonomiczna |
|---|
| Analiza finansowa |
| Jej przedmiotem są wielkości ekonomiczne charakteryzujące działalność jednostek gospodarczych, wyrażone w jednostkach pieniężnych |
Składa się na nią m.in. analiza: - sytuacji majątkowej - sytuacji finansowej - wynik finansowy - kategorie kształtujące wynik finansowy - rentowności - przepływów pieniężnych |
ISTOTA, PRZEDMIOT I RODZAJE ANALIZ FINANSOWYCH
| Analiza finansowa |
|---|
Analiza sytuacji majątkowej i finansowej jednostki gospodarczej |
Przedmiot analizy finansowej
Analiza finansowa najczęściej obejmuje ocenę:
- rentowności (zyskowności) – rozumianą jako zjawisko osiągania zysków (przychody przewyższają koszty)
- płynności finansowej – zdolność jednostki do regulowania krótkoterminowych zobowiązań terminowych i ich płatności
- wypłacalność – zdolność jednostki do spłaty zobowiązań w długich okresach
Płaszczyzny analizy finansowej:
Czasowa:
retrospektywna (analiza ex post) – np. analiza sprawozdania finansowego
prospektywna (analiza ex anste) – np. plany, budżety
Przedmiotowa:
Sytuacja majątkowa
Rentowność
Podział analiz finansowych:
| Kryterium | Rodzaj analizy | Opis |
|---|---|---|
| Przeznaczenie analiz | Analiza zewnętrzna | zajmuje się szansami i zagrożeniami przedsiębiorstwa w otoczeniu. Szczególną uwagę zwraca się w niej na stan konkurencji, stan gospodarki jako całości, stan prawno – polityczny państwa, zasoby surowcowo materiałowe itp |
| Analiza wewnętrzna | zajmująca się słabymi i mocnymi przedsiębiorstwami w zakresie: - zasobów ludzkich np. kwalifikacje zawodowe, jakość kierowania, - zasobów technologicznych, nowoczesności wyposażenia, potencjał badawczy, zdolność produkcyjna, - zasobów handlowych np. dystrybucji, konkurencyjności wyrobów, - zasobów finansowych płynność zadłużenia, cash flow, struktura kosztów własnych |
|
| Czas, którego dotyczy analiza | Analiza retrospektywna | ocena wyników działań podejmowanych w przeszłości, np. badanie zysku za zeszły rok |
| Analiza bieżąca | operatywna, ocena wyników na potrzeby bieżącego podejmowania działań, sygnalizowanie nieprawidłowości, prosta i szybka do zrobienia | |
| Analiza prospektywna | obejmuje ustalenie i ocenę różnych wariantów rozwiązań, przed podjęciem ostatecznej decyzji. Polega na wyborze optymalnego wariantu | |
| Zastosowanie metody badawczej | Analiza funkcjonalna | problemowa, polega na badaniu oddzielnych zjawisk np. tylko kosztów lub należności itp., szczegółowa |
| Analiza kompleksowa | ocena całości stanu ekonomicznego firmy, ogólna | |
| Analiza decyzyjna | badanie oddzielnych zjawisk pod określoną decyzję, np. decyzja czy zatrudnić kolejnego pracownika czy kupić maszynę w zamian-analiza środków trwałych, kosztów osobowych i utrzymania maszyny, obszar analizy ustala się w oparciu o decyzję którą trzeba podjąć | |
| Szczegółowość opracowania | Analiza ogólna | obejmuje całokształt działalności przedsiębiorstwa i opiera się na wąskiej grupie wskaźników syntetycznych. Przydaje się przy ocenie ogólnej działalności gospodarczej, gdyż jej główną cechą jest brak wzajemnych zależności między zjawiskami gospodarczymi |
| Analiza szczegółowa | polega na badaniu określonego odcinka działalności, czy problemu. W sposób szczegółowy, oparty na szerokim zakresie informacji i wskaźników umożliwia uchwycenie zależności przyczynowo – skutkowych między badanymi zjawiskami | |
| Zakres przedmiotowy badań | Analiza całościowa | pokrywa całą działalność gospodarczą przedsiębiorstwa. Sprecyzowane cele tej analizy narzucają zastosowanie badań szczegółowych lub ogólnych. Badania ogólne obejmują całościowe wyniki przedsiębiorstwa, natomiast szczegółowe zajmują się konkretnymi problemami, uwidaczniają przyczyny niepowodzeń i źródła sukcesów |
| Analiza odcinkowa | polega na badaniu jednego z segmentów działalności przedsiębiorstwa lub poszukiwaniu rozwiązania jednego z problemów. Różni się od analizy całościowej innym przedziałem czasu | |
| Zakres przestrzenny badań | Analiza pojedynczego przedsiębiorstwa | bazą porównań wyników przedsiębiorstwa stanowią wyniki osiągnięte w poprzednim okresie lub założone w planie |
| Analiza międzyzakładowa | wiąże się ze starannym wyborem przedsiębiorstwa do porównań. Firmy muszą być podobne pod względem rozmiaru, przedmiotu działalności i warunków w jakich działają. Analiza ta pozwala na dokonanie oceny pozycji podmiotu na rynku i na kształtowanie się uzyskanych wyników badanego przedsiębiorstwa. Może być stosowana do porównywania działalności wewnętrznej podmiotu, jeżeli występuje w strukturze organizacyjnej jednostki. | |
| Analiza sytuacji grupy kapitałowej | ||
| Forma badań | Analiza wskaźnikowa | na podstawie raportów finansowych (bilansu, rachunku zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych) tworzy się szereg wskaźników pomagających ocenić działalność przedsiębiorstwa; rozwinięcie analizy wstępnej |
| Analiza rozliczeniowa | Jest głębszą analizą niż analiza wskaźnikowa, ukazuje nie tylko rozmiary zjawisk, ale i czynniki, które wpływają na te zmiany. Jest bardzo pracochłonna, wymaga bardzo dogłębnej znajomości przedsiębiorstwa, które bada i wymaga umiejętności metodologicznych analizy |
Rodzaje analizy finansowej
W zależności od zakresu przedmiotowego i czasowego można wyróżnić następujące rodzaje analiz:
- bieżące – służące zarządzaniu operacyjnemu, oparte na bieżących danych ewidencyjnych i sprawozdaniach krótkoterminowych
- problemowe – dotyczą wybranych zagadnień, uznawanych za najważniejsze lub najtrudniejsze w działalności jednostki gospodarczej
- roczne – służą ocenie działalności jednostki gospodarczej i jej kierownictwa w podstawowym okresie sprawozdawczym, sporządzane na podstawie sprawozdań finansowych.
Etapy prac analitycznych:
Określenie przedmiotu, zakresu i celu badań jak również odbiorcy analizy, ustalenie metody badań, wyznaczenie okresu badawczego, określenie rodzaju danych oraz ich źródeł.
Etap właściwych prac analitycznych pomiar i wstępna, ogólna ocena badanych zjawisk ( można zastosować analizę porównawczą);
Badania szczegółowe, rozłożenie przedmiotu badań na elementy składowe w celu wyodrębnienia czynników wpływających na badane zjawisko (analiza przyczynowa).
Zasadniczy etap analizy – badania szczegółowe, rozłożenie przedmiotu badań na elementy składowe w celu wyodrębnienia czynników wpływających na badane zjawisko (analiza przyczynowa).
Podstawowe narzędzia analizy finansowej:
Podstawowe relacje wielkości bezwzględnych (odchylenia, dynamika, struktura)
Syntetyczne zestawienia finansowe w ciągach czasowych (trendy badane na podstawie bilansu, rachunku zysków i strat, przepływów pieniężnych)
Wskaźniki ekonomiczno – finansowe
Związki między wskaźnikami (układy piramidalne, nierówności)
Modele symulacyjne, wycinkowe bądź kompleksowe (np. model dźwigni finansowej, operacyjnej).
Metody analizy finansowej:
Metoda indukcji (scalania) – polega na przechodzeniu od zjawisk szczegółowych do zjawisk ogólnych (od szczegółu do ogółu; od przyczyn do skutków; od czynników do wyników)
Analiza zjawisk synteza wyników
Metoda dedukcji (rozdrabniania) – polega na przechodzeniu od zjawisk ogólnych do zjawisk szczegółowych(od ogółu do szczegółu; od skutków do przyczyn; od wyników do czynników)
Synteza wyników analiza zjawisk
Metoda redukcji (weryfikacji) – powiązanie metody indukcji i dedukcji.
Synteza wstępna analiza zjawisk synteza ogólna
Składa się z 3 elementów postępowania:
Sformułowanie tez i wniosków syntezy wstępnej
Zweryfikowanie prawdziwości tez i wniosków w postępowaniu analitycznym
Podsumowanie i ocena końcowa
Podział metod analizy finansowej:
METODY ANALIZY FINANSOWEJ
Ze względu na stopień pogłębiania badań wyróżnia się dwie grupy analizy finansowej:
Metody porównań Metody badanie przyczynowego
Analiza wstępna Analiza właściwa
METODA PORÓWNAŃ – porównanie badanych zjawisk z innymi wielkościami i ustalenia różnic między cechami porównywalnych zjawisk. Podstawą sądów wartościujących jest tutaj powstała różnica pomiędzy zjawiskiem badanym, a zjawiskiem będącym podstawą porównań.
Różnica to odchylenie
Porównanie co najmniej 2 kategorii lub wielkości ekonomicznych – Przy porównaniach pierwsza wielkość jest zawsze wartością ocenianą, rzeczywiście osiągniętą, druga stanowi podstawę porównań
Wielkość oceniana Baza odniesienia
Metody porównań – celem metody jest ustalenie zmian, różnicy (odchylenia):
Odchyleń bezwzględnych (kwotowych)
Odchyleń względnych (procentowych, relatywnych, wskaźnikowych)
Różnica (odchylenie)
Pozytywne Negatywne
Przedmiotem porównań mogą być:
Liczby absolutne
Wielkości względne
Porównywać można tylko dane jednorodne co do:
Przedmiotu
Cechy
Podobieństwa
Wart mierzalnej
Wielkości wyrażające te samą treść ekonomiczna
Wielkości o różnej treści lecz wzajemnie ze sobą powiązane i od siebie zależne
W zależności od przyjętej podstawy porównań można wyróżnić następujące rodzaje porównań:
Porównania z wzorcem – gdy podstawą porównań jest szeroko rozumiany wzorzec (plan, norma)
Porównania w przestrzeni – gdy podstawą porównania są te same rodzajowo wielkości ekonomiczne innych jednostek
Porównania w czasie – gdy bazę odniesienia stanowią wielkości rzeczywiste okresów ubiegłych
Porównania zwykle – o stałej podstawie porównania, czyli porównuje się wielkości z tego samego okresu – to wskaźniki dynamiki badanego zjawiska, określają tendencje rozwojowe
Porównania łańcuchowe – o podstawie zmiennej – polegają na odniesieniu wielkości osiągniętej każdorazowo z wielkością z poprzedniego okresu, określają tempo zmian zjawiska lub jego dynamikę.
Brenchmarkig – metoda porównań wewnętrznych rozwiązań danej firmy z rozwiązaniami innych przedsiębiorstw, które mają najlepsze wyniki lub wyznaczają kierunki rozwoju.
Zakłócenia porównywalności:
Zmiany metodologiczne – zakłócenia polegają na zmianie treści ekonomicznej badanych wielkości bądź sposobu ich obliczania (np. zmiana zasad z amortyzacji degresywnej na liniową)
Zmiany finansowe – mogą dotyczyć zmiany wysokości obciążeń publicznoprawnych (składek ubezpieczeń społecznych, stawek amortyzacji lub przyjętych stóp procentowych) lub zmian cen na skutek inflacji, albo zmiany kursów walut
Zmiany organizacyjne- mogą wynikać z przekształceń organizacyjnych podmiotu, takich jak podział lub połączenie z innym podmiotem, albo przekazanie części przedsiębiorstwa w aporcie do innego podmiotu
Zmiany rzeczowe (przedmiotowe) – są następstwem zmian technologicznych i wymuszoną przez nie zmianą wykorzystywanych w działalności zasobów rzeczowych majątku.
Metoda odchyleń bezwzględnych i względnych – porównanie badanej wielkości ekonomicznej z przyjęta bazą odniesienia pozwala na ustalenie odchyleń. W zależności od tego czy porównuje się, zjawiska jednorodne, czy różnorodne, odchylenia określone są jako bezwzględne lub względne.
Odchylenia bezwzględne:
Różnice występują w cechach tych samych zjawisk ustalone przez porównania z wzorcami w czasie lub przestrzeni
Δ A = A1 – A0
Wynik przedstawiony w wartości bezwzględnej (absolutnej) obrazuje zmianę (zmniejszenie lub zwiększenie) wielkości badanej w porównaniu z wartością bazową.
Odchylenia względne – różnice występują przy porównaniach cech dwóch różnych zjawisk , z których jedno jest zjawiskiem podstawowym, a drugie towarzyszącym.
Tempo rozwoju zjawiska podstawowego określa lub limituje tempo rozwoju drugiego zjawiska towarzyszącego.
ΔA = A1 – (A0 x $\frac{B1}{B0}$ )
Liczba względna otrzymana jako wynik porównania, to wskaźnik dynamiki określający procentowy stosunek pomiędzy wielkością badaną, a wielkością bazową. [zad. 5 kartka 2]
Metody badania przyczynowego – polegają na liczbowym ustaleniu wpływu poszczególnych czynników na odchylenie badanego zjawiska.
Celem metody jest ustalenie wpływu poszczególnych czynników na odchylenie badanego zjawiska.
Jeżeli współzależności mają charakter związków funkcyjnych to można wykorzystać różne rodzaje metod matematycznych m.in.:
Metodę kolejnych podstawień
Metodę wskaźnikową
Metodę reszty
Metodę funkcyjną
Metodę logarytmiczną.
METODA KOLEJNYCH PODSTAWIEŃ (łańcuchowa) – jest najczęściej stosowaną metodą do obliczania odchyleń.
Za jej pomocą określa się liczbowy wpływ poszczególnych czynników na wielkość badanego zjawiska.
Metoda ta znajduje zastosowania dla współzależności o charakterze funkcyjnym czyli dla współzależności wyrażonych w formie iloczynu, ilorazu lub sumy algebraicznej danych czynników.
Metoda kolejnych podstawień - polega na kolejnym podstawianiu poszczególnych czynników rzeczywistych w miejsce wskaźnika bazowego i uzyskaniu w ten sposób odchyleń cząstkowych. Ważne jest zachowanie kolejności podstawień poszczególnych czynników we wszystkich kolejnych podstawieniach. Suma uzyskanych odchyleń cząstkowych jest równa całkowitemu odchyleniu pomiędzy wielkością wskaźnika stanowiącego przedmiot porównań, a wielkość wskaźnika będącego bazą porównań.
Procedura postępowania:
Obliczenie łącznego odchylenia między wielkością porównywalną, a wielkością stanowiącą bazę porównania
Obliczenie wpływu poszczególnych czynników na odchylenie całkowite
Kolejne podstawienie czynników z zachowaniem następującej kolejności: czynniki ilościowe, czynniki wartościowe
Zestawienie odchyleń cząstkowych i ich interpretacja oraz sumowanie wyników.
Dla potrzeb ustalenia kolejności podstawiania poszczególnych czynników przyjmuje się następujące zasady:
Najpierw podstawia się czynniki ilościowe (np. ilość zatrudnionych, ilość sprzedanych sztuk wyrobów gotowych), a potem wartościowe (np. ceny sprzedaży, zakupu, koszty ponoszone przez jednostkę, wynik finansowy i jego elementy)
Dla ustalenia kolejności w ramach grupy czynników ilościowych dzieli się je na pierwotne (podlegające podstawianiu w pierwszej kolejności) i pochodne (będące przedmiotem kolejnych podstawień)
Rozpatrując czynniki wartościowe w pierwszej kolejności podstawia się czynnik dotyczący wpływu cen sprzedaży, a następnie wpływu kosztów.
Zalety i wady metody kolejnych podstawień:
Zaleta: - prosta w zastosowaniu, prosty sposób obliczania odchyleń łącznych i indywidualnych |
Wada: - zmiana kolejności podstawiania czynników prowadzi do różnych wyników |
|---|
Z tego powodu metodę poleca się dla badań, w których różnice pomiędzy czynnikami badanymi (A1, B1, C1), a wielkościami bazowymi (A0, B0, C0), nie są zbyt wielkie.
Kolejność postępowania w przypadku, gdy badane zjawisko może zostać przedstawione za pomocą iloczynu trzech wielkości ( Z = a x b x c )jest następująca:
Ustalenie wielkości odchylenia bezwzględnego badanego zjawiska
Z1 – Z0 = ΔZ = a1 x b1 x c1 – a0 x b0 x c0
Obliczenie wpływu czynnika a na odchylenie całkowite
ΔZA = ( a1 – a0) x b0 x c0
Obliczenie wpływu czynnika b na odchylenie całkowite
ΔZB = a1 x ( b1 – b0) x c0
Obliczenie wpływu czynnika c na odchylenie całkowite
ΔZc = a1 x b1 x ( c1 – c0)
Suma odchyleń cząstkowych badanego zjawiska jest równa łącznemu odchyleniu badanego zjawiska, co wyraża się wzorem: ΔZ = ΔZA + ΔZB + ΔZc
Zadania 1,2 – zeszyt; zadanie 3 – P.str. 30/ Przykład 3
Kolejność postępowania w przypadku, gdy badane zjawisko może zostać przedstawione za pomocą ilorazu dwóch wielkości ( Z = $\frac{a}{b}$ ) jest następująca:
Ustalenie wielkości odchylenia bezwzględnego badanego zjawiska
Z1 – Z0 = ΔZ = $\frac{a1}{b1}$ - $\frac{a0}{b0}$
Obliczenie wpływu czynnika a na odchylenie całkowite
ΔZA = $\frac{a1}{b0}$ - $\frac{a0}{b0}$
Obliczenie wpływu czynnika b na odchylenie całkowite
ΔZB = $\frac{a1}{b1}$ – $\frac{a1}{b0}$
Suma odchyleń cząstkowych badanego zjawiska jest równa łącznemu odchyleniu badanego zjawiska, co wyraża się wzorem: ΔZ = ΔZA + ΔZB
METODA RESZTY – zalecana jest do obliczania wpływu dwóch czynników na badane zjawisko.
Za pomocą metody reszty uzyskuje się również wyniki dotyczące wartości odchyleń cząstkowych ze względu na poszczególne czynniki. Obliczenia rozpoczyna się od ustalenia dynamiki zmian poszczególnych czynników, potem oblicza się wpływ poszczególnych czynników na czynnik główny (stanowiący przedmiot badania). Podstawowe założenie metody reszty jest następujące: wpływ ostatniego podstawianego czynnika jest różnicą pomiędzy odchyleniem całkowitym, a sumą odchyleń cząstkowych.
Zadanie 4 – zeszyt.
METODA WSKAŹNIKOWA
ANALIZA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
Analiza sprawozdania finansowego – jest to analiza danych zawartych w sprawozdaniu finansowym. Polega na przetwarzaniu i interpretacji danych zawartych w sprawozdaniu finansowym, obejmując także ocenę kształtowania różnych zjawisk i procesów ekonomicznych na podstawie tych danych.
Analiza sprawozdania finansowego jest najważniejszym obszarem analizy finansowej.
Analiza sprawozdania finansowego:
Analiza bilansu – ma na celu ocenę sytuacji majątkowej i finansowej jednostki gospodarczej,
Analiza rachunku zysków i strat – umożliwia ocenę osiągniętego wyniku finansowego, poszczególnych elementów tego wyniku oraz kategorii kształtujących wynik,
Analiza rachunku przepływów pieniężnych – ma na celu ustalenie źródeł pozyskania i sposobów wykorzystywania środków pieniężnych,
Analiza zestawienia zmian w kapitale własnym – umożliwia ustalenie źródeł zwiększeń i zmniejszeń poszczególnych elementów kapitałów własnych,
Analiza informacji dodatkowej – dostarcza istotnych informacji do przeprowadzenia pogłębionych analiz dotyczących działalności jednostki gospodarczej.
| Analiza sprawozdania finansowego |
|---|
| Analiza wstępna |
| pozioma |
Analiza wstępna sprawozdania finansowego – to przede wszystkim analiza dynamiki i struktury majątku kapitałów, wyniku finansowego i kategorii go kształtujących, przepływów pieniężnych.
Celem analizy jest odpowiedź na następujące pytania:
Jak zmieniła się na przestrzeni poszczególnych okresów wartość poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego? – spadek bądź wzrost wartości, w wartościach bezwzględnych (kwotowych) i względnych (wskaźniki dynamiki i tempa zmian).
Które pozycje w sprawozdaniu są najbardziej istotne? – analiza struktury poszczególnych elementów sprawozdania.
Jakie powiązania występują pomiędzy poszczególnymi pozycjami sprawozdania finansowego?
Przed przystąpieniem do analizy wstępnej sprawozdanie finansowe, które zawiera wiele szczegółowych informacji należy przekształcić w postać analityczną. Przekształcenie sprawozdania finansowego w analityczne polega na:
Wyeliminowaniu nadmiernie szczegółowych pozycji – nadanie sprawozdaniu formy uproszczonej (duże litery i cyfry rzymskie),
Odpowiedniemu połączeniu i pogrupowaniu poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego w pozycje zbiorcze o zbliżonej treści ekonomicznej.
Celem przekształcenia sprawozdawczego sprawozdania finansowego jest przede wszystkim:
Nadanie sprawozdaniu bardziej przejrzystego charakteru
Czytelniejsze zaprezentowanie informacji o sytuacji majątkowo-finansowej i osiąganym wyniku
Urealnienie wartości majątku i kapitałów.
Analiza wstępna sprawozdania finansowego dzieli się na analizę:
Poziomą
Pionową
Analiza wstępna sprawozdania finansowego
ANALIZA POZIOMA ANALIZA PIONOWA
(porównawcza, horyzontalna) (struktura danych)
Polega na porównywaniu poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego za dwa lub więcej kolejnych okresów sprawozdawczych; jest to analiza porównawcza danych. Ma na celu ukazanie (wzrostu lub spadku) wartości badanych pozycji w czasie:
|
|
|---|
Wskaźniki dynamiki – są miarą dynamiki określającą stosunek wartości danej pozycji sprawozdania finansowego w okresie badanym do wartości tej pozycji w okresie przyjętym za podstawę porównań. Informują, jaki % wartości danej pozycji sprawozdania finansowego w badanym okresie stanowi wartość tej pozycji w okresie przyjętym za podstawę porównań.
$\frac{\mathbf{\text{warto}}\mathbf{sc}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pozycji}}\mathbf{\ }\mathbf{w}\mathbf{\ }\mathbf{\text{okresie}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{bierz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{cym}}}{\mathbf{\text{warto}}\mathbf{sc}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pozycji}}\mathbf{\ }\mathbf{w}\mathbf{\ }\mathbf{\text{okresie}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{poprzednim}}}$ x 100
> od 100 – dana wielkość rośnie
= 100 – wielkość nie zmienia się
< 100 – wielkość rośnie
Wskaźnik tempa zmian – stosunek wartości odchylenia bezwzględnego do wartości danej pozycji sprawozdania finansowego w okresie przyjętym za podstawę porównań. Tempo zmian odpowiada na pytanie, o ile razy przyrost absolutny badanego zjawiska jest wyższy lub niższy od jego poziomu w okresie podstawowym. Jeżeli podawany jest w %, to informuje, ile % wartość danej pozycji sprawozdania finansowego w badanym okresie jest wyższa lub niższa od wartości tej pozycji w okresie przyjętym za podstawę porównań. Wskaźniki tempa zmian oblicza się według następującej formuły:
$\frac{\mathbf{\text{warto}}\mathbf{sc}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pozycji}}\mathbf{\ }\mathbf{w}\mathbf{\ }\mathbf{\text{okresie}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{bierz}}\mathbf{a}\mathbf{cym - \ poprzednim}}{\mathbf{\text{warto}}\mathbf{sc}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pozycji}}\mathbf{\ }\mathbf{w}\mathbf{\ }\mathbf{\text{okresie}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{poprzednim}}}$ x 100
Przykład P.str. 52