Promocja zdrowia – strategia działania, podejścia i metody oraz jej modele

Strategia działania – to założenia teoretyczne u podłoża promocji zdrowia:

1.Budowanie prozrowotnej polityki publicznej.
2.Tworzenie środowisk wspierających zdrowie.
3.Wzmacnianie działań społeczności.
4.Rozwijanie umiejętności indywidualnych.
5.Reorientacja służby zdrowia.

Wskazówki istotne dla promocji zdrowia:
1. Koncentracja na zdrowiu a nie na chorobie i zwiększenie jego potencjału, który jest środkiem do poprawy jakości życia, czyli: sprawnego funkcjonowania do późnej starości, większej wydajności w pracy i zarobków oraz satysfakcji z życia.
2. Kształtowanie sprzyjającego zdrowiu stylu życia i środowiska fizycznego i społecznego, które są nadrzędnym celem promocji zdrowia.
3. Uświadomienie ludziom że sami podejmują decyzje i wybory dotyczące zdrowia i ponoszą odpowiedzialność za zdrowie własne i innych.
4. Uświadomienie politykom, że ich obowiązkiem jest tworzenie warunków, w których „zdrowe wybory będą dla ludzi łatwiejszymi wyborami”.

Podejścia i metody działań. W promocji zdrowia wykorzystuje się nowe podejścia i metody:
*podejście siedliskowe

*podejście „od ludzi do problemu”

*inne podejścia

Wśród nich szczególnie ważne jest podejście siedliskowe i podejście „od ludzi do problemu”.

Podejście siedliskowe – zdrowie jest tworzone i doświadczane przez ludzi w siedliskach ich codziennego życia, w miejscu gdzie uczą się, pracują, bawią i kochają.

Siedlisko w promocji zdrowia to system społeczny, który zmienia się aby poprawiać i doskonalić zdrowie.

Podejście uczestniczące zamiast paternalistycznego – umożliwia ludziom identyfikację z własnym siedliskiem i uczestnictwo we wspólnym rozwiązywaniu problemów. Stanowi podstawę dwóch projektów promocji zdrowia:

1.Projekty społeczności, zdrowe miasto, szkoła promująca zdrowia, promocja zdrowia w zakładach pracy, w społecznościach, lokalnych, próby utworzenia uniwersytetu promującego zdrowie, a nawet więzienia promującego zdrowie.

2.System opieki zdrowotnej promujące zdrowie – szpital promujący zdrowie.

Prozdrowotny styl życia

Styl życia jest bezpośrednim czynikiem, w największymstopniu wpływającym na zdrowie każdego człowieka.

Wg ŚOZ, styl życia, to taki sposób życia, który jest wypadkową indywidualnych preferencji i wzorów zachowań oraz warunków życia zdeterminowanych czynnikami psychologicznymi, społeczno – ekonomicznymi i kulturowymi.

Styl życia (za Milano) to wzory zachowań spośród alternatwnych możliwości, jakie dostępne są ludziom w zależności od ich sytuacji społeczno-ekonomicznej i łatwości, z jaką są w stanie przedłożyć określone zachowania nad inne.

Styl życia (za: Siwik) odnosi się do zespołu codziennych zachowań charakterystycznych dla danego człowieka lub zbiorowości.

Na styl życia składają się zachowania zdrowotne, postawy oraz ogólna filozofia życia człowieka.

Styl życia jest to sposób bycia człowieka, jego zachowania, postawy działania i ogólną filozofię życiową. Styl życia sprzyjający zdrowiu określa się jako prozdrowotny styl życia. Składają sie na nie następujące zachowania zdrowotne:

*aktywność fizyczna – wykonywanie codziennie, co najmniej przez 30 min, wysiłkó fizycznych, o co najmniej umiarkowanej intensywności (przyspieszenie tętna, oddechu, uczucie ciepła);

*zdrowa, zbilansowana dieta – dostarczająca odpowiedniej do zapotrzebowania organizmu ilości energii i wszystkich składników odżywczych, w odpowiednich proporcjach oraz zjadanie pierwszego śniadania i nie podjadanie między posiłkami;

*sen

*bezpieczne zachowania seksualne;

*zacchowanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym;

*umiarkowana ekspozycja na słońce;

*unikanie nadmiaru stresów i skuteczny sposób radzenia sobie z problemami (stresem);

*korzystanie ze wsparcia społecznego;

*niepalenie tytoniu;

*ograniczobe spożywanie alkoholu;

*samobadanie (np. piersi u kobiet, jąder u mężczyzn) i samokontrola (np. masy ciała)

*poddawanie sie okresowym badaniom profilaktycznym – np. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi, badania stomatologiczne, u kobiet badania cytologiczne i mammografia.

Styl życia a perspektywa ekonomiczna
1. Różnice zdrowotne wynikają m.in. z zachowań zdrowotnych i obranego stylu życia.
2. Warunki środowiskowo-bytowe wpływają na zdrowie.

Styl życia a perspwektywa socjologiczna

Socjologowie zwracają uwagę na zależności pomiędzy preferowaniem określonego stylu życia a społecznymi warunkami życia jednostki czy całych grup:
-Praca
-Wykształcenie
-Miejsce i prestiż hierarchii społecznej
-Zarobki
-Wzorce kulturowe i wartości.

Styl życia a perspektywa psychologiczna

Wkładem psychologów jest zwrócenie uwagi na to że styl życia nie jest czymś stałym, raz na zawsze ustalonym a ulega on zmianom wraz z rozwojem człowieka.

dekalog zdrowego stylu życia:

1. Zdobywanie wiedzy o samym sobie.

2. Utrzymywanie sił obronnych organizmu w stałej gotowości

3. Nie nadużywanie leków

4. Utrzymywanie wszechstronnej aktywności fizycznej

5. Prawidłowe odżywianie się

6. Hartowanie się

7. Rozwijanie sumiejętności walki ze stesem

8. Eliminowanie nałogów

9. Życzliwość dla innych

10. Zachowanie i demonstrowanie postawy radzenia sobie w życiu.