CMR
Konwencja. CMR - International Consignment Not
W transporcie samochodowym bardzo istotnym aktem prawnym umożliwiającym wykonywanie międzynarodowego
transportu drogowego jest umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów (CMR), która została podpisana
w Genewie w 1956r. Polska ratyfikowała ją w 1962r. Konwencja CMR opublikowana została w załączniku do Dziennika
Ustaw Nr 49, poz. 238 z 14.09.1962r. Do Konwencji przystąpiły już prawie wszystkie kraje Europy takie jak:
Austria, Białoruś, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Grecja,
Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia,
Rosja, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
W 1999r. około 7.000 polskich przedsiębiorstw przewozowych zajmuje się przewozami międzynarodowymi, posiadając
ponad 23 tysiące koncesjonowanych pojazdów samochodowych wykonujących przewozy ładunków, stosuje na co dzień
przepisy Konwencji CMR.
Konwencja CMR wprowadza i ujednolica:
- warunki umowy o przewóz drogowy towarów,
- dokumentację przewozową,
- odpowiedzialność przewoźnika,
- tryb skarg i reklamacji,
- roszczenia wynikające z przewozu,
- przewozy wykonywane kolejno przez kilku przewoźników.
Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca
zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce
przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których
przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Konwencję CMR stosuje się także wówczas, gdy przewozy
mieszczące się w jej ramach wykonywane są przez państwa lub rządowe instytucje albo organizacje. Tak więc
Konwencja CMR ma zastosowanie jedynie w stosunku do odpłatnych usług świadczonych w międzynarodowym
transporcie towarów przez profesjonalnych przewoźników, na podstawie uzyskanych odpowiednich uprawnień w
danym państwie. W Polsce dopuszczenie do zawodu reguluje Ustawa z dnia 2 sierpnia 1997r. o warunkach
wykonywania międzynarodowego transportu drogowego (Dz. U. Nr 106, poz. 677) z późniejszą zmianą ustawy z dnia
19 marca 1999r. (Dz. U. 32, poz. 310 z 15 kwietnia 1999r.) .
Konwencji CMR nie stosuje się:
- do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych,
- do przewozów zwłok,
- do przewozów rzeczy przesiedlenia.
Konwencja CMR wprowadza jednolity dokument zawarcia umowy przewozu jakim jest list przewozowy CMR.
Wprawdzie sama konwencja liberalnie odnosi się co do obowiązku posiadania listu przewozowego wskazując, iż jego
brak nie wpływa na istnienie samej umowy ani na jej ważność. List przewozowy odgrywa ważne funkcje w procesie
przewozowym:
- informacyjną,
- instrukcyjną,
- legitymacyjną,
- dowodową.
Teoretycznie list przewozowy CMR wystawiany jest zgodnie z konwencją w trzech oryginalnych egzemplarzach:
- pierwszy dla nadawcy,
- drugi towarzyszy przesyłce i przeznaczony jest dla odbiorcy,
- trzeci zatrzymuje przewoźnik.
W praktyce powszechnie stosuje się list przewozowy w czterech lub sześciu egzemplarzach, przy czym następne strony
stanowią kopie i przeznaczone są dla urzędów administracyjnych. Podczas przyjęcia towaru do przewozu konwencja
nakłada na przewoźnika obowiązki związane z :
- sprawdzeniem poprawności danych listu przewozowego z ilością sztuk, jak również ich cech i numerów,
- stwierdzeniem widocznego stanu towaru i jego opakowania.
W przypadku wszelkich niezgodności przewoźnik zobowiązany jest dokonać odpowiedniego wpisu do listu
przewozowego. W przeciwnym przypadku następuje domniemanie, że towar i opakowanie były w dobrym stanie i że
ilości, cechy jak również numery były zgodne. Konwencja CMR reguluje również:
- obowiązki i odpowiedzialność nadawcy wobec przewoźnika,
- obowiązki przewoźnika za dokumentację lub jej niewłaściwe użycie,
- prawa nadawcy do rozporządzania towarem,
- prawa rozporządzania towarem przysługujące odbiorcy,
- warunki wydania towaru odbiorcy,
- możliwość odmowy przyjęcia ładunku przez odbiorcę,
- postępowanie przewoźnika z ładunkiem nieodebranym,
- odpowiedzialność przewoźnika za ładunek oraz wyjątki zwalniające go,
- reklamacje i roszczenia wynikające z przewozu, tryb i ich przedawnienie,
- wykonywanie przewozów kolejno przez kilku przewoźników.
KONWENCJA O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO TOWARÓW
(CMR)
Wstęp
Rozdział I - Zakres stosowania
Rozdział II - Osoby, za które odpowiada przewoźnik
Rozdział III - Zawarcie i wykonanie umowy przewozu
Rozdział IV - Odpowiedzialność przewoźnika
Rozdział V – Reklamacje i roszczenia
Rozdział VI - Postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźników
Rozdział VII - Nieważność klauzul sprzecznych z Konwencją
Rozdział VIII - Postanowienia końcowe
Wykaz państw będących stronami CMR
Umawiające się Strony, uznając za pożyteczne uregulowanie w jednolity sposób warunków umowy międzynarodowego
przewozu drogowego towarów, w szczególności jeśli idzie o dokumenty używane do tego przewozu oraz o
odpowiedzialność przewoźnika, zgodziły się na następujące postanowienia :
ROZDZIAŁ I
Zakres stosowania
Artykuł 1
1. Niniejszą Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie
od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce
przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdą się w dwóch różnych krajach, z których
przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.
2. Dla celów stosowania niniejszej Konwencji określenie "pojazdy" oznacza samochody, pojazdy członowe, przyczepy i
naczepy, stosownie do ich określenia w artykule 4 Konwencji o ruchu drogowym z dnia 19 września 1949 roku.
3. Niniejszą Konwencję stosuje się także wówczas, gdy przewozy mieszczące się w jej ramach wykonywane są przez
państwa lub rządowe instytucje albo organizacje.
4. Niniejszej Konwencji nie stosuje się :
a. do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych;
b. do przewozów zwłok;
c. do przewozów rzeczy przesiedlenia.
5. Umawiające się Strony zgadzają się wprowadzać żadnej zmiany do niniejszej Konwencji w drodze specjalnych
porozumień, zawartych między dwiema lub kilkoma spośród nich, z wyjątkiem porozumień zawartych w celu
wyłączenia spod jej działania ich ruchu przygranicznego albo w celu uprawnienia do używania w przewozie,
ograniczonym wyłącznie do ich terytoriów, listu przewozowego stanowiącego tytuł własności towaru.
Artykuł 2
1. Jeżeli pojazd, zawierający towary, przewożony jest na części drogi morzem, koleją, śródlądową drogą wodną lub
powietrzem, bez przeładunku, z wyjątkiem ewentualnego zastosowania postanowień artykułu 14, niniejszą Konwencję
stosuje się mimo to do całości przewozu. Jednak w miarę udowodnienia, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie
dostawy towaru, które zdarzyło się w czasie przewozu innym rodzajem transportu niż drogowy, nie zostało
spowodowane działaniem lub zaniechaniem ze strony przewoźnika drogowego, lecz że wynika ono z faktu, który mógł
zdarzyć się tylko w trakcie i na skutek przewozu innego niż drogowy, odpowiedzialność przewoźnika drogowego jest
określona nie przez niniejszą Konwencję, lecz w sposób, według którego byłaby określona odpowiedzialność
przewoźnika innego niż drogowy, gdyby umowa przewozu została zawarta między nadawcą, a tym przewoźnikiem o
sam przewóz towaru, zgodnie z obowiązującymi postanowieniami prawa, dotyczącymi przewozu towarów innym
rodzajem transportu niż drogowy. Jednak w braku takich postanowień odpowiedzialność przewoźnika drogowego
będzie określona niniejszą Konwencją.
2. Jeżeli przewoźnik drogowy jest jednocześnie przewoźnikiem innym niż drogowy, jego odpowiedzialność okresla
również ustęp 1, tak jakby jego funkcja przewoźnika drogowego i jego funkcja przewoźnika innego niż drogowy były
wykonywane przez dwie różne osoby.
ROZDZIAŁ II
Osoby, za które odpowiada przewoźnik
Artykuł 3
Przy stosowaniu niniejszej Konwencji przewoźnik odpowiada, jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za
czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania
przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji.
ROZDZIAŁ III
Zawarcie i wykonanie umowy przewozu
Artykuł 4
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie
wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom niniejszej Konwencji.
Artykuł 5
1. List przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez
przewoźnika, przy czym podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika,
jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się
nadawcy, drugi towarzyszy którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi
towarzyszy przesyłce, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.
2. Jeżeli przeznaczony do przewozu towar ma być ładowany na różne pojazdy lub jeżeli chodzi o różne rodzaje
towarów albo o oddzielne partie, nadawca lub przewoźnik ma prawo wymagać wystawienia tylu listów przewozowych,
ile pojazdów należy użyć lub ile jest rodzajów bądź partii towarów.
Artykuł 6
1. List przewozowy powinien zawierać następujące dane :
a. miejsce i datę jego wystawienia;
b. nazwisko (nazwę) i adres nadawcy;
c. nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika;
d. miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania;
e. nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy;
f. powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich
ogólnie uznane określenie;
g. ilość sztuk, ich cechy i numery;
h. wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru;
i. koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili
zawarcia umowy do chwili dostawy);
j. instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych;
k. oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji.
2. W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane :
a. zakaz przeładunku;
b. koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie;
c. kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru;
d. zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie;
e. instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki;
f. umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz;
g. wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.
3. Strony mogą wnosic do listu przewozowego wszelkie inne dane, jakie uznają za potrzebne.
Artykuł 7
1. Nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości, lub
niedostateczności :
a. danych wymienionych w artykule 6, ustęp 1, b), d), e), f), g), h), i j);
b. danych wymienionych w artykule 6, ustęp 2;
c. wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu
wniesienia ich do niego.
2. 2.Jeżeli na życzenie nadawcy przewoźnik wpisuje do listu przewozowego dane przewidziane w ustępie 1 niniejszego
artykułu, przyjmuje się w braku dowodu przeciwnego, że działał on na rachunek nadawcy.
3. 3.Jeżeli list przewozowy nie zawiera oświadczenia, przewidzianego w artykule 6, ustep 1, k), przewoźnik odpowiada
za wszelkie koszty i szkody, które mogłaby ponieść z powodu tego zaniedbania osoba, mająca prawo do towaru.
Artykuł 8
1. Przy przyjęciu towaru przewoźnik jest obowiązany sprawdzić :
a. dokładność danych listu przewozowego dotyczących ilości sztuk, jak również ich cech i numerów;
b. widoczny stan towaru i jego opakowania.
2. Jeżeli przewoźnik nie ma możności sprawdzenia w wystarczajacy sposób ścisłości danych przewidzianych w usyępie
1, a) niniejszego artykułu, wpisuje do listu przewozu zastrzeżenia, które powinny być uzasadnione. Powinien on także
uzasadnić wszelkie zastrzeżenia, jakie uczyni w przedmiocie widocznego stanu towaru i jego opakowania. Zastrzeżenia
te nie wiążą nadawcy, jeżeli nie przyjął on ich wyraźnie w liście przewozowym.
3. Nadawca ma prawo żądać sprawdzenia przez przewoźnika wagi brutto albo inaczej wyrażonej ilości towaru. Może on
także żądać sprawdzenia zawartości sztuk przesyłki. Przewoźnik może domagać się zapłacenia kosztów sprawdzenia.
Wynik sprawdzenia wpisuje się do listu przewozowego.
Artykuł 9
1. W braku przeciwnego dowodu, list przewozowy stanowi dowód zawarcia um,owy, warunków umowy oraz przyjecia
towaru przez przewoźnika.
2. W braku uzasadnionych zastrzeżeń przewoźnika wpisanych do listu przewozowego, istnieje domniemanie, że towar i
jego opakowanie były widoczne w dobrym stanie w chwili przyjecia przez przewoźnika i że ilość sztuk, jak również ich
cechy i numery były zgodne z oświadczeniami w liście przewozowym.
Artykuł 10
Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za szkody, wyrządzone osobom, wyposażeniu lub innym towarom, jak
również za koszty, których przyczyną byłoby widoczne wadliwe opakowanie towaru chyba, że wadliwość była widoczna
lub znana przewoźnikowi w chwili jego przyjęcia, a przewoźnik nie wzniósł zastrzeżeń w tym przedmiocie.
Artykuł 11
1. W celu załatwienia formalności celnych lub innych, jakie należy wypełnić przed wydaniem towaru, nadawca powinien
załączyć do listu przewozowego lub postawić do dyspozycji przewoźnika potrzebne dokumenty oraz udzielić mu
wszelkich żądanych informacji.
2. Przewoźnik nie jest obowiązany sprawdzać, czy te dokumenty i informacje są ścisłe i dostateczne. Nadawca
odpowiada wobec przewoźnika za wszelkie szkody, które mogłyby wyniknąć wskutek braku, niedostaeczności lub
nieprawidłowości tych dokumentów i informacji, chyba że zachodzi wina ze strony przewoźnika.
3. Przewoźnik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście
przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża, nie
może przewyższyć odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru.
Artykuł 12
1. Nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika wstrzymania przewozu,
zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo też wydania go odbiorcy innemu niż wskazany w liście
przewozowym.
2. To prawo wygasa z chwilą, kiedy drugi egzemplarz listu przewozowego został wydany odbiorcy lub kiedy ten ostatni
skorzystał z prawa przewidzianego w artykule 13, ustep 1; od tej chwili przewoźnik powinien stosować się do zaleceń
odbiorcy.
3. Prawo do rozporządzenia towarem należy jednak do odbiorcy już od chwili wystawienia listu przewozowego, jeśli
nadawca uczynił o tym wzmiankę w liście przewozowym.
4. Jeżeli odbiorca, wykonując swoje prawo do rozporządzania, zarządzi wydanie przesyłki innej osobie, ta ostatnia nie
może wyznaczyć innych odbiorców
5. Wykonanie prawa rozporządzenia towarem podlega następującym warunkom :
a. nadawca, albo w przypadku przewidzianym w ustępie 3 niniejszego artykułu odbiorca, który chce wykonać to prawo,
powinien przedstawić pierwszy egzemplarz listu przewozowego, do którego powinny byc wpisane nowe instrukcje
wydane przewoźnikowi, oraz wynagrodzić przewoźnikowi wszelkiekoszty i szkodym, jakie pociąga za sobą wykonanie
tych instrukcji;
b. wykonanie tego prawa powinno być możliwe w chwili, kiedy instrukcje dotra do osoby, która powinna je wykonać, i
nie powinno przeszkadzać normalnej eksploatacji przedsiebiorstwa przewoźnika, ani przynosic szkody nadawcom lub
odbiorcom innych przesyłek;
c. instrukcje nie moga nigdy powodować podziału przesyłki.
6. Jeżeli w skutek postanowień ustepu 5 b) niniejszego artykułu przewoźnik nie może wykonać otrzymanych instrukcji,
powinien on niezwłocznie zawiadomić o tym osobę, od której instrukcje te pochodzą.
7. Przewoźnik, który nie wykona instrukcji wydanych w warunkach przewidzianych w niniejszym artykule lub który
zastosuje się do takich instrukcji nie zażądawszy przedłużenia pierwszego egzemplarza listu przewozowego, odpowiada
wobec osoby uprawnionej za powstałą stąd szkodę.
Artykuł 13
1. Po przybyciu towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, odbiorca ma prawo żądać od przewoźnika
wydania, za pokwitowaniem, drugiego egzemplarza listu przewozowego oraz towaru. Jeżeli stwierdzono zaginięcie
towaru lub jeżeli towar nie przybył po upływie terminu przewidzianego w artykule 19, odbiorca może w imieniu
własnym dochodzić wobec przewoźnika praw wynikajacych z umowy przewozu.
2. Odbiorca, który korzysta z praw, jakie mu przysługują w mysl ustepu 1 niniejszego artykułu, obowiązany jest
zapłacić kwite należności wynikającą z listu przewozowego. W przypadku sporu w tym przedmiocie przewoźnik
obowiązany jest dostarczyć towar tylko wówczasm gdy odbiorca udzieli mu zabezpieczenia.
Artykuł 14
1. Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym jest lub
staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, przewoźnik jest
obowiązany zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzenia towarem, zgodnie z artykułem 12.
2. Jeżeli jednak okoliczności pozwalają na wykonanie przewozu na warunkach różniących się od przewidzianych w
liście przewozowym i jeżeli przewoźnik nie zdoła uzyskać w dostatecznie krótkim czasie instrukcji od osoby,
uprawnionej do rozporządzania towarem zgodnie z artykułem 12, powinien on podjąć środki, jakie wydają mu się
najlepsze w interesie osoby, uprawnionej do rozporządzana towarem.
Artykuł 15
1. Jeżeli po przybyciu towaru do miejsca przeznaczenia okażą się przeszkody w jego wydaniu, przewoźnik powinien
zażądać instrukcji od nadawcy. Jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia towaru, nadawca ma prawo rozporządzać nim bez
obowiązku przedstawienia pierwszego egzemplarza listu przewozowego.
2. Odbiorca, nawet jeżeli uprzednio odmówił przyjęcia towaru, może zawsze domagać się jego wydania, dopóki
przewoźnik nie otrzyma przeciwnych instrukcji od nadawcy.
3. Jeżeli przeszkoda w wydaniu towaru powstanie po tym, jak odbiorca, działając zgodnie z prawem, które mu
przysługuje na mocy artykułu 12, ustep 3, dał polecenie wydania towaru innej osobie, to stosując powyższe ustępy 1 i
2, odbiorca wstępuje w miejsce nadawcy, a ta inna osoba w miejsce odbiorcy.
Artykuł 16
1. Przewoźnik ma prawo do zwrotu kosztów, spowodowanych zażądaniem przez niego instrukcji lub ich wykonaniem, o
ile koszty te nie wynikły z jego winy.
2. W przypadkach, przewidzianych w artykule 14, ustęp 1 i w artykule 15, przewoźnik może bezzwłocznie wyładować
towar na rachunek osoby uprawnionej; po tym wyładowaniu przewóz uważa się za ukończony. Przewoźnik bierze
wówczas na siebie dozór towaru. Może on jednak powierzyć towar osobie trzeciej i wówczas odpowiada jedynie za
rozsądny wybór tej osoby. Towar zostaje obciążony należnościami, wynikającymi z listu przewozowego i wszystkimi
innymi kosztami.
3. Przewoźnik może przystąpić do sprzeaży towaru nie czekając na instrukcje osoby uprawnionej, jeżeli usprawiedliwia
to właściwość psucia się lub stan towaru albo jeżeli koszty przechowywania towaru są niewspółmiernie wysokie w
stosunku do jego wartości.
W innych przypadkach może on również przystąpić do sprzedaży, jeżeli nie ptrzyma w słusznym terminie od osoby
uprawnionej przeciwnych instrukcji, których wykonanie mogłoby być słusznie wymagane.
4. Jeżeli towar został sprzedany w zastosowaniu niniejszego artykułu, kwota uzyskana ze sprzedaży powinna, być
postawiona do dyspozycji osoby uprawnionej, po potrąceniu kosztów ciążących na towarze. Jeżeli koszty te są wyższe
od kwoty uzyskanej ze sprzedaży, przewoźnik ma prawo do różnicy.
5. Sposób postępowania w przypadku sprzedaży określony jest przepisami prawa lub zwyczajami obowiązującymi w
miejscu, gdzie towar się znajduje.
ROZDZIAŁ IV
Odpowiedzialność przewoźnika
Artykuł 17
1. Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w
czasie między przyjeciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.
2. Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenia lub opóźnienie spowodowane
zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub
oklicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.
3. Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się
posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął.
4. Uwzględniając artykuł 18, ustępy 2 d0 5, przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub
uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku nastepujących
przyczyn :
a. użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w
liście przewozowym;
b. brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego
opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie;
c. manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez
osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy;
d. naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo
uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny
ubytek lub działanie robactwa i gryzoni;
e. niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki;
f. przewóz żywych zwierząt.
5. Jeżeli na mocy niniejszego artykułu przewoźnik nie odpowiada za niektóre czynniki, które spowodowały szkodę, jego
odpowiedzialność jest zaangażowana tylko w tym zakresie, w jakim czynniki, za które ponosi on odpowiedzialność na
mocy niniejszego artykułu, przyczyniły się do powstania szkody.
Artykuł 18
1. Dowód, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało jedną z przyczyn przewidzianych w artykule
17, ustęp 2, ciąży na przewoźniku.
2. Jeżeli przewoźnik ustali, że ze względu na okoliczności faktyczne, zaginięcie lub uszkodzenie mogło wynikać z jednej
lub kilku przyczyn wymienionych w artykule 17, ustęp 4, istnieje domniemanie, że ono z nich wynika. Osoba
uprawniona może jednak przeprowadzić dowód, że szkoda nie została spowodowana całkowicie lub częściowo jedną z
tych przyczyn.
3. Powyższe domniemanie nie ma zastosowania w przypadku przewidzianym w artykule 17, ustęp 4, a), w razie
nadmiernego ubytku lub w razie zaginięcia sztuki.
4. Jeżeli przewóz wykonywany jest przy pomocy pojazdu, urządzonego specjalnie dla ochrony towarów przed wpływem
ciepła, zimna, zmian temperatury lub wilgotności powietrza, przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwo
artykułu 17, ustep 4, d) jedynie wówczas, gdy udowodni, że przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych
okolicznościach środki co do wyboru, ytzrymania i uzycia tych urządzeń, oraz że zastosował się do specjalnych
instrukcji, które zostały mu udzielone.
5. Przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwo artykułu 17, ustęp 4, f) jedynie wówczas, gdy udowodni, że
przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych okolicznościach środki i że zastosował się do specjalnych instrukcji,
które zostały mu udzielone.
Artykuł 19
Opóźnienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub, o ile
nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności, a zwłaszcza, przy
przesyłkach drobnych, czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach, przekracza
czas, jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom.
Artykuł 20
1. Osoba uprawniona moze, bez dalszych dowodów, uważać towar za zaginiony, jeżeli nie został on wydany w ciągu
trzydziestu dni po upływie umówionego terminu, a jeżeli terminu nie umówiono, w ciągu sześćdziesięciu dni po
przyjęciu towaru przez przewoźnika.
2. Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za zaginiony towar, może pisemnie zażądać, aby w razie
odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłacie odszkodowania, zawiadomiono ją o tym niezwłocznie. Należy
potwierdzić jej to żądanie na piśmie.
3. W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu tego zawiadomienia, osoba uprawniona może żądać, aby towar został jej
wydany za zapłatą należności wynikających z listu przewozowego i za zwrotem otzrymanego odszkodowania, po
ewentualnym potrąceniu kosztów, które byłyby objete tym odszkodowaniem i z zastrzeżeniem wszelkich praw
odszkodowania za opóźnienie dostawy, przewidzianego w artykule 23 i ewntualnie w artykule 26.
4. Jeżeli nie wysunięto żądania, przewidzianego w ustępie 2 lub nie udzielono żadnych instrukcji w przewidzianym w
ustępie 3 terminie trzydziestu dni albo jeżeli towar został odnaleziony później niż w rok po wypłaceniu odszkodowania,
przewoźnik rozporządza nim stosownie do przepisów obowiązujących w miejscu, gdzie znajduje się towar.
Artykuł 21
Jeżeli towar został wydany odbiorcy bez pobrania zaliczenia, które przewoźnik powinien był pobrać w myśl
postanowień umowy przewozu, przewoźnik obowiązany jest wypłacić nadawcy odszkodowanie do wysokości kwoty
zaliczenia, zachowując roszczenie zwrotne do odbiorcy.
Artykuł 22
1. Jeżeli nadawca powierza przewoźnikowi towary niebezpieczne powinien mu dokładnie opisać jakie
niebezpieczeństwo przedstawiają i wskazać mu w razie potrzeby jakie środki ostrozności nalezy podjąć. W przypadku,
gdy informacja ta nie została zamieszczona w liście przewozowym, do nadawcy lub do odbiorcy należy
przeprowadzenie wszelkimi innymi sposobami dowodu, że przewoźnik wiedział jakie niebazpieczeństwo przedstawiał
przewóz wymienionych towarów.
2. Towary niebazpieczne, które nie byłyby przewoxnikowi znane jako takie, w warunakch przewidzianych w ustępie 1
niniejszego artykułu, mogą być w każdej chwili i w każdym miejscu wyładowane, zniszczone lub unieszkodliwione
przez przez przewoźnika bez żadnego odszkodowania; nadawca jest oprócz tego odpowiedzialny za wszystkie koszty i
szkody, wynikające z nich powierzenia do przewozu lub z ich przewozu.
Artykuł 23
1. Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji przewoźnik obowiazany jest zapłacić odszkodowanie za
całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie
przyjęcia go do przewozu.
2. Wartość towaru określa się według oceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku
jednej i drugiej, według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości.
3. Odszkodowanie nie może jednak przekraczać 25 franków za kilogram brakującej wagi brutto. Za frank uważa się
złoty frank, wagi 10/31 grama złota o próbie 0,900.
4. Oprócz tego zwraca się przewoźne, cło i inne wydatki poniesione w związku z przewozem towaru, w całości w razie
całkowitego zaginięcia i proporcjonalnie w razie częsciowego zaginięcia; inne odszkodowania nie należą się.
5. W razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik
obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.
6. Wyższego odszkodowania można żądac jedynie w przypadku zadeklarowania wrtości towaru lub zadeklarowania
specjalnego interesu w jego dostawie, zgodnie z artykułami 24 i 26.
Artykuł 24
Nadawca może zadeklarowac w liście przewozowym za umówioną dodatkową opłatą wartość towaru przekraczającego
granicę wymienioną w ustępie 3 artykułu 23 i w tym przypadku kwota zadeklarowana zastępuje tę granicę.
Artykuł 25
1. W razie uszkodzenia przesyłki, przewoźnik płaci kwotę, o którą obniżyła się wartość towaru, obliczona według
wartości towaru, ustalonej zgodnie z artykułem 23 ustępy 1, 2, i 4.
2. Odszkodowanie nie może jednak przewyższać :
a. jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie
zaginięcia całej przesyłki;
b. jeżeli tylko część przesyłki doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie
zaginięcia części, która doznała obniżenia wartości.
Artykuł 26
1. Nadawca może ustalić, wpisując do listu przewozowego za umówioną dodatkową opłatą kwotę specjalnego interesu
w dostawie przesyłki na wypadek jej zaginięcia lub uszkodzenia, a także w razie przekroczenia umówionego terminu
dostawy.
2. Jeżeli miała miejsce deklaracja specjalnego interesu w dostawie, można żądać niezależnie od odszkodowania
przewidzianego w artykułach 23, 24 i 25 odszkodowania równego dodatkowej szkodzie, która została udowodniona, aż
do wysokości zadeklarowanej kwoty.
Artykuł 27
1. Osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Odsetki te, w wysokości 5% rocznie, liczą się od
dnia skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, a jeżeli tej reklamacji nie było, od dnia wytoczenia powództwa
sądowego.
2. Jeżeli dane służące za podstawę do obliczenia odszkodowania nie są wyrażone w walucie państwa, gdzie żąda się
zapłaty, przeliczenia dokonuje się według kursu dnia i miejsca wypłaty odszkodowania.
Artykuł 28
1. Jeżeli według prawa, które ma zastosowanie, zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy, powstałe w trakcie
przewozu podlegającego niniejszej Konwencji, uprawnia do wystąpienia z reklamacją pozaumowną, przewoźnik może
skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji, które wyłączają jego odpowiedzialność lub które określają albo
ograniczają należne odszkodowanie.
2. Jeżeli idzie o odpowiedzialność pozaumowną jednej z osób, za które odpowiada przewoźnik w myśl artykułu 3, z
tytułu zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia, osoba ta może również skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji,
które wyłączają odpowiedzialność przewoźnika lub które określają albo ograniczają należne odszkodowanie.
Artykuł 29
1. Przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego
odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru
przewoxnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej,
uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem.
2. To samo postanowienie stosuje się, jeżeli złego zamiaru lub niedbalstwa dopuszczają się pracownicy przewoźnika
lub jakiejkolwiek inne osoby, do których usług odwołuje się on dla wykonania przewozu, jeżeli ci pracownicy lub te
inne osby działają w wykonaiu swych funkcji. W takim przypadku ci pracownicy i te inne osoby nie mają prawa
korzystania w zakresie ich osobistej odpowiedzialności z postanowień niniejszego rozdziału, wymienionych w ustępie 1
ROZDZIAŁ V
Reklamacje i roszczenia
Artykuł 30
1. Jeżeli odbiorca przyjął towar, nie sprawdziwszy wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłosiwszy przewoźnikowi
zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzena najpóźniej w chwili dostawy, jeśli idzie o widoczne braki
lub uszkodzenia, lub w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub
uszkodzenia niewidoczne - domnimywa się , jeżeli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym
w liście przewozowym. Zastrzeżenia, przewidziane wyżej, powinny być dokonane na piśmie, jeśli idzie o braki lub
uszkodzenia niewidoczne.
2. Jezeli stan towaru został sprawdzony wspólnie przez odbiorcę i przewoźnika, dowód przeciwny wynikowi tego
sprawdzenia nie może być przeprowadzony, chyba że chodzi o braki lub uszkodzenia niewidoczne i jeżeli odbiorca
zgłosił przewoźnikowi pisemne zastrzeżenia w ciągu siedmiu dni od daty tego sprawdzenia, nie licząc niedziel i dni
świątecznych.
3. Opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało
skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy.
4. Dnia dostawy lub zależnie od przypadku, dnia sprawdzenia towaru albo dnia jego postawienia do dyspozycji nie
wlicza się do terminów przewidzianych w niniejszym artykule.
5. Przewoźnik i odbiorca powinni udzielać sobie wzajemnie wszelkich możliwych ułatwień przy dokonywaniu
potrzebnych sprawdzeń i ustaleń.
Artykuł 31
1. We wszystkich sporach, które wynikają z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, powód może wnosić
sprawę do sądów umawiających się krajów, okreslonych przez strony w drodze wspólnego porozumienia, a ponadto do
sądów kraju, na którego obszarze:
1. pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto
umowę o przewóz, albo
2. znajduje się miejsce przyjecia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy, i nie może wnosić sprawy do innych
sądów.
2. Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, sprawa toczy się przed sądem właściwym według
tego ustępu, albo kiedy w takim sporze został ogłoszony wyrok przez taki sąd, nie można wszcząć żadnej nowej
sprawy z tej samej przyczyny między tymi samymi stronami, chyba że orzeczenie sądu, przed którym pierwsza sprawa
została wszczęta byłoby niewykonalne w kraju, gdzie wszczęto nową sprawę.
3. Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, wyrok wydany przez sąd jednego umawiającego
się kraju stał się prawomocny w tym kraju, staje się on również prawomocny w każdym z innych umawiajacych się
krajów natychmiast po dopełnieniu formalności wymaganych w zainteresowanym kraju. Formalności te nie mogą
obejmować rewizji sprawy.
4. Postanowienia ustępu 3 niniejszego artykułu stosują się do wyroków wydanych w obecności stron, do wyroków
zaocznych i do ugód sądowych, lecz nie stosują się ani do wyroków o wykonalności tylko tymczasowej, ani do
wyroków, które oprócz kosztów procesu zasądzają od powoda odszkodowanie wskutek całkowitego lub częściowego
oddalenia jego powództwa.
5. Nie można żądać od obywateli umawiających się krajów, którzy posiadają miejsce zamieszkania lub
przedsiębiorstwo w jednym z tych krajów, zabezpieczenia kosztów przewodu sądowego, które wynikają z przewozów,
podlegających niniejszej Konwencji.
Artykuł 32
1. Roszczenia, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, przedawniają się po upływie
jednego roku. Jednak w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd
rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata.
Przedawnienie biegnie :
a. w przypadkach częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy począwszy od dnia wydania;
b. w przypadkach całkowitego zaginięcia - począwszy od trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy,
albo, jeżeli termin nie był umówiony - począwszy od sześćdziesiątego dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika;
c. we wszystkich innych przypadkach - począwszy od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy
przewozu. Dnia, wskazanego wyżej, jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia.
2. Reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamacje i
zwróci załączone do niej dokumenty. W razie częściowego przyjecia reklamacji bieg przedawnienia wznawia się tylko
dla tej części reklamacji, która pozostaje sporną. Dowód otrzymania reklamacji lub odpowiedzi na nią oraz zwrotu jej
załączników ciąży na stronie, która się powołuje na ten fakt. Reklamacje późniejsze w tym samym przedmiocie nie
zawieszają przedawnienia.
3. Z zastrzeżeniem postanowień powyższego ustępu 2, zawieszenie przedawnienia normują przepisy prawa
obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę. To samo dotyczy przerwania biegu przedawnienia
4. Roszczenie przedawnione nie może być więcej podnoszone, nawet w postaci wzajemnego powództwa lub zarzutu.
Artykuł 33
Umowa przewozu może zawierać klauzulę, przyznającą właściwość trybunałowi arbitrażowemu po warunkiem, aby
klauzula ta przewidywała, że trybunał arbitrażowy stosować będzie niniejszą Konwencję.
ROZDZIAŁ VI
Postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźników
Artykuł 34
Jeżeli przewóz jest wykonywany na podstawie jednej umowy przez kilku kolejnych przewoźników drogowych, każdy z
nich przyjmuje na siebie odpowiedzialność za wykonanie całego przewozu, przy czym drugi przewoźnik i każdy z
następnych przewoźników staje się przez przyjęcie towaru i listu przewozowego stroną umowy na warunkach,
określonych w liście przewozowym.
Artykuł 35
1. Przewoźnik, który przyjmuje towar od poprzedniego przewoźnika, wręcza mu datowane i podpisane przez siebie
potwierdzenia odbioru. Powinien on napisać swoje nazwisko i adres na drugim egzemplarzu listu przewozowego. W
razie potzreby umieszcza on na tym egzemplarzu jak również na potwierdzeniu odbioru zastrzeżenia, podobne do tych,
które są przewidziane w artykule 8 ustęp 2.
2. Postanowienia artykułu 9 mają zastosowanie do stosunków między kolejnymi przewoźnikami.
Artykuł 36
O ile nie chodzi o powództwo wzajemne lub o zarzut podniesiony przy rozpatrywaniu powództwa opartego na tej samej
umowie przewozu, powództwo z tytułu odpowiedzialności za zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy może być
skierowane jedynie przeciwko pierwszemu przewoźnikowi, ostatniemu przewoźnikowi lub przewoźnikowi, który
wykonywał tę część przewozu, podczas której miało miejsce zdarzenie, powodujące zaginięcie, uszkodzenie lub
opóźnienie dostawy; powództwo może być skierowane jednocześnie przeciw kilku z tych przewoźników.
Artykuł 37
Przewoźnikowi, który na mocy postanowień niniejszej Konwencji wypłacił odszkodowanie, przysługuje roszczenie
zwrotne o sumę odszkodowania, odsetki i koszty do przewoźników, którzy uczestniczyli w wykonaniu umowy
przewozu, zgodnie z następującymi postanowieniami :
a. przewoźnik, który spowodował szkodę, powinien sam ponosić ciężar odszkodowania, które wypłacił sam lub które
wypłacił inny przewoźnik;
b. jeżeli szkodę spowodowało dwóch lub więcej przewoźników, każdy z nich powinien zapłacić kwotę proporcjonalną do
swej części odpowiedzialności; jeżeli podział odpowiedzialności jest niemożliwy, każdy z nich odpowiada
proporcjonalnie do należnej mu części wynagrodzenia i za przewóz;
c. jeżeli nie można ustalić, których z przewoźników należy uznać za odpowiedzialnych, ciężar należnego
odszkodowania dzieli się między wszystkich przewoźników, w stosunku ustalonym pod lit. b).
Artykuł 38
Jeżeli jeden z przewoźników jest niewypłacalny, część odszkodowania przypadającą na niego, a nie zapłaconą, dzieli
się między innych przewoźników proporcjonalnie do ich wynagrodzenia.
Artykuł 39
1. Przewoźnik, przeciwko któremu wystąpiono z jednym z roszczeń zwrotnych, przewidzianych w artykułach 37 i 38,
nie może kwestionować podstawy płatności dokonanej przez przewoxnika wystepującego z roszczeniem zwrotnym,
jeżeli odszkodowanie zostało ustalone orzeczeniem sądowym, o ile tylko był on należycie powiadomiony o procesie i
miał mozność wystapienia w nim w charakterze interwenienta.
2. Przewoźnik, który chce wystąpić z roszczeniem zwrotnym, może wszcząć sprawę przed właściwym sądem kraju, w
którym jeden z zainteresowanych przewoźników ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę, filię lub agencję, za
pośrednictwem której zawarto umowę przewozu. Roszczenie zwrotne może być skierowane w jednej i tej samej
sprawie przeciwko wszystkim zainteresowanym przewoźnikom.
3. Postanowienia artykułu 31, ustępy 3 i 4, stosują się do wyroków w sprawie roszczeń zwrotnych, przewidzianych w
artykułach 37 i 38
4. Postanowienia artykułu 32 stosują się do roszczeń zwrotnych między przewoźnikami. Przedawnienie biegnie jednak
bądź od dnia orzeczenia sądowego, ustalajacego ostatecznie wysokość należnego odszkodowania na mocy
postanowień niniejszej Konwencji, bądź od dnia faktycznej zapłaty w razie braku takiego orzeczenia.
Artykuł 40
Przewoźnicy mogą swobodnie uzgadniać między sobą postanowienia, odbiegające od postanowień artykułów 37 i 38.
ROZDZIAŁ VII
Nieważność klauzul sprzecznych z Konwencją
Artykuł 41
1. Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 40, jest nieważna i pozbawiona mocy każda klauzula, która pośrednio lub
bezpośrednio naruszałaby postanowienia niniejszej Konwencji. Nieważność takich klauzul nie pociąga za sobą
nieważnosci pozostałych postanowień umowy.
2. W szczególności byłaby nieważna każda klauzula, ustęująca na rzecz przewoźnika korzyści z ubezpieczenia towaru
oraz każda inna analogiczna klauzula, jak również każda klauzula przenosząca ciężar dowodu.
ROZDZIAŁ VIII
Postanowienia końcowe
Artykuł 42
1. Niniejsza Konwencja pozostaje otwarta do podpisu lub przystąpienia dla krajów będących członkami Europejskiej
Komisji Gospodarczej oraz dla krajów przyjętych do Komisji w charakterze doradczym, zgodnie z punktem 8
regulaminu tej Komisji.
2. Kraje, które mogą uczestniczyć w pewnych pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej stosownie do punktu 11
regulaminu tej Komisji, mogą się stać Umawiającymi się Stronami niniejszej Konwencji przez przystąpienie do niej po
jej wejściu w życie.
3. Konwencja pozostanie otwarta do podpisania do dnia 31 sierpnia 1956 roku włącznie. Po tej dacie pozostanie ona
otwarta do przystąpienia.
4. Niniejsza Konwencja będzie ratyfikowana.
5. Ratyfikowanie lub przystąpienie będzie dokonane przez złożenie dokumentu u Sekretarza Generalnego Organizacji
Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 43
1. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu przez pięć krajów, wspomnianych w
ustępie 1 artykułu 42, dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia.
2. Dla każdego kraju, który Konwencję ratyfikuje lub do niej przystąpi po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub
przystąpienia przez pięć krajów, niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu dokumentu
ratyfikacji lub przystąpienia przez wymieniony kraj.
Artykuł 44
1. Każda Umawiająca się Strona będzie mogła wypowiedzieć niniejszą Konwencję przez notyfikację, skierowaną do
Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
2. Wypowiedzenie nabierze mocy w dwanaście miesięcy po dacie otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.
Artykuł 45
Jeżeli po wejściu w życie niniejszej Konwencji ilość Umawiających się Stron stanie się skutkiem wypowiedzeń mniejsza
os pięciu, niniejsza Konwencja przestanie obowiązywać od daty, w której ostatnie z tych wypowiedzeń zacznie
skutkować
Artykuł 46
1. Każdy kraj będzie mógł w chwili składania dokumentów ratyfikacji lub przystąpienia albo w każdej chwili później
oświadczyć drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że
niniejsza Konwencja będzie miała zastosowanie do wszystkich lub części terytoriów, które reprezentuje on w
stosunkach międzynarodowych. Konwencja ta będzie miała zastosowanie do terytorium lub do terytoriów
wymienionych w notyfikacji przez Sekretarza Generalnego, albo jeżeli Konwencja nie weszła jeszcze w życie, od daty
jej wejścia w życie.
2. Każdy kraj, który złoży zgodnie z poprzednim ustępem oświadczenie, mające na celu spowodowanie zastosowania
niniejszej Konwencji do terytorium, które reprezentuje on w stosunkach międzynarodowych, będzie mógł zgodnie z
artykułem 44 wypowiedzieć Konwencję w odniesieniu do tego terytorium.
Artykuł 47
Każdy spór między dwiema lub wieloma Umawiajacymi się Stronami, dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej
Konwencji, którego Strony nie mógłby uregulować w drodze rokowań lub w inny sposób, może być wniesiony na
żądanie którejkolwiek z zainteresowanych Umawiających się Stron, do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości,
w celu rozstrzygnięcia.
Artykuł 48
1. Każda Umawiająca się Strona będzie mogła w chwili podpisywania lub ratyfikowania niniejszej Konwencji albo
przystępowania do niej oświadczyć, że nie uważa się za związaną artykułem 47 Konwencji. Inne Umawiające się
Strony nie będą związane artykułem 47 wobec Umawiającej się Strony, która sformułuje takie zastrzeżenie.
2. Każda Umawiająca się Strona, która sformułuje takie zastrzeżenie zgodnie z ustepem 1, będzie mogła w każdej
chwili cofnąć to zastrzeżenie drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów
Zjednoczonych.
3. Żadne inne zastrzeżenie do niniejszej Konwencji nie będzie dopuszczone.
Artykuł 49
1. Po upływie trzyletniego okresu obowiązywania niniejszej Konwencji, każda Umawiająca się Strona będzie mogła
drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, zażądać zwołania
konferencji, mającej na celu dokonanie rewizji niniejszej Konwencji. Sekretarz Generalny powiadomi o tym żądaniu
wszystkie Umawiajace się Strony i zwoła dla tej rewizji konferencję, jeżeli w terminie czterech miesięcy od daty
notyfikacji, skierowanej przez niego, co najmniej jedna czwarta Umawiających się Stron powiadomi go o swej zgodzie
na to żądanie.
2. Jeżeli konferencja zwoływana jest zgodnie z poprzednim ustępem, Sekretarz Generalny zawiadomi o tym wszystkie
Umawiajace się Strony i zaprosi je do przedstawienia w terminie trzech miesięcy propozycji, których rozpatrzenia przez
konferencję życzyłyby sobie. Sekretarz Generalny zakomunikuje wszystkim Umawiajacym się Stronom tymczasowy
porządek dzienny konferencji, jak również tekst tych propozycji, co najmniej na trzy miesiące przed datą otwarcia
konferencji
3. Sekretarz Generalny zaprosi na każdą konferencję, zwołaną zgodnie, z niniejszym artykułem, wszystkie kraje
wskazane w ustępie 1 artykułu 42, jak również kraje, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie ustępu
2 artykułu 42.
Artykuł 50
Oprócz notyfikacji, przewidzianych w artykule 49, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych będzie
notyfikował krajom, wskazanym w ustępie 1 artykułu 42, jak również krajom, które stały się Umawiającymi się
Stronami, stosownie do ustępu 2 artykułu 42, o :
a. ratyfikacji i przystąpieniach na mocy artykułu 42;
b. datach, w których niniejsza Konwencja wejdzie w życie zgodnie z artykułem 43;
c. wypowiedzeniach na mocy artykułu 44;
d. wygasnięciu niniejszej Konwencji zgodnie z artykułem 45;
e. notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułem 46;
f. oświadczeniach i noryfikacjach otrzymanych zgodnie z ustępami 1 i 2 artykułu 48.
Artykuł 51
Po dniu 31 sierpnia 1956 roku oryginał niniejszej Konwencji zostanie złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji
Narodów Zjednoczonych, który przesle jej należycie uwierzytelnione odpisy każdemu z krajów, wymienionych w
ustepach 1 i 2 artykułu 42.
Na dowód czego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszą Konwencję.
Sporządzono w Genewie, dnia dziewiętnastego maja tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym
egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.
PROTOKÓŁ PODPISANIA
Przystepując do podpisania Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, niżej podpisani,
należycie upoważnieni, zgodzili się na następujące oświadczenia i wyjaśnienia :
1. Niniejsza Konwencja nie stosuje się do przewozów między Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Północnej
Irlandii, a Republiką Irlandzką.
2. Do artykułu 1 ustęp 4
Niżej podpisani zobowiązują się do znegocjowania Konwencji w sprawie umowy o przeprowadzkę i umowy o przewóz
kombinowany.
Na dowód czego niżej podpisani, należycie tego upoważnieni, podpisali niniejszy Protokół.
Sporządzono w Genewie, dnia dziewiętnastego maja tysiąc pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym egzemplarzu w
językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.
WYKAZ PAŃSTW BĘDĄCYCH STRONAMI CMR
Konwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów ( CMR ), z dnia 19 maja 1956 r.
Wejście w życie dnia 2 lipca 1961 r.
Państwa-Strony Konwencji :
Austria, Belgia, Białoruś, Bośnia-Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Dania, Estonia, Federacja Rosyjska, Finalandia,
Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Litwa. Luksemburg. Łotwa, Norwegia, Polska, Portugalia,
Republika Czech, Republika Federalna Niemiec, Republika Mołdawii, Rumunia, Słowacja, Słoewnia, Szwajcaria,
Szwecja, Tunezja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
Źródło : UNO ECE, TRANS/R.392, 25 października 1994 r.
Międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMR
I. Aktem prawnym umożliwiającym wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego jest umowa o
międzynarodowym przewozie drogowym towarów CMR, która wprowadza i ujednolica między innymi warunki
umowy o przewóz drogowy towarów i dokumentację przewozową jedynie w stosunku do odpłatnych usług
świadczonych w międzynarodowym transporcie towarów przez profesjonalnych przewoźników, na podstawie
odpowiednich uprawnień uzyskanych w danym państwie.
II. Należy podkreślić, że konwencja CMR liberalnie odnosi się do obowiązku posiadania listu przewozowego,
wskazując że nawet jego brak nie wpływa na istnienie zawarcia umowy ani na jej ważność.
III. Artykuł 6 konwencji CMR określa, iż list przewozowy powinien zawierać następujące dane:
● miejsce i datę jego wystawienia,
● nazwisko (nazwę) i adres nadawcy,
● nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika,
● miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania,
● nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy,
● powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich
ogólnie uznane określenie,
● ilość- sztuk, ich cechy i numery,
● wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość- towaru,
● koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od
chwili zawarcia umowy do chwili dostawy),
● instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych,
● oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej
konwencji.
IV. Jednak w razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane takie jak:
● zakaz przeładunku,
● koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie,
● kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru,
● zadeklarowaną wartość- towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie,
● instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki,
● umówiony termin, w jakim ma być- wykonany przewóz,
● wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.
V. Konwencja CMR uprawnia również strony umowy do wprowadzenia wszelkich innych danych do listu
przewozowego jeśli uznają takie za potrzebne.
VI. List przewozowy CMR powinien być wystawiany, zgodnie z konwencją CMR, w trzech oryginalnych
egzemplarzach, z których kolejne przeznaczone są dla: pierwszy jest dla nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce
i przeznaczony jest dla odbiorcy, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.
VII. W praktyce powszechnie stosuje się list przewozowy składający się z czterech lub nawet sześciu egzemplarzy.
Zwiększenie liczby stron dokumentu jest sprawą indywidualną, gdyż to właśnie następne stanowią kopie i
przeznaczone są między innymi dla spedycji i urzędów administracyjnych.
VIII.Konwencja CMR nie określa wzoru dokumentu listu przewozowego. Powszechnie przyjętym stał się wzór
opracowany przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego IRU (International Road Transport Union).
IX. List ten składa się z 24 pozycji w których wypełnić powinno się:
1. nadawca (nazwisko lun nazwa, adres kraj),
2. odbiorca (nazwisko lun nazwa, adres kraj),
3. miejsce przeznaczenia (miejscowość, kraj),
4. miejsce i data załadowania,
5. ewentualnie załączone dokumenty,
6. cechy i numery,
7. ilość sztuk,
8. sposób opakowania,
9. rodzaj towaru,
10. numer statystyczny,
11. waga brutto w kg,
12. objętość w m3,
13. instrukcje nadawcy,
14. postanowienia dotyczące przewoźnego – przewoźne zapłacone lub nie
15. zapłata,
16. przewoźnik,
17. kolejni przewoźnicy,
18. zastrzeżenia i uwagi przewoźnika,
19. postanowienia specjalne,
20. do zapłacenia - za ile był nadany fracht – koszt transportu podzielony na odcinek krajowy i zagraniczny,
21. miejsce i data wystawienia,
22. podpis i stempel nadawcy,
23. podpis i stempel przewoźnika,
24. pokwitowanie otrzymania przesyłki- podpis i stempel odbiorcy.
X. W związku z tym, iż list przewozowy CMR spełnia ważne funkcje w procesie przewozowym, takie jak:
informacyjną, instrukcyjną, legitymacyjną, dowodową, istotne jest jego poprawne i dokładne wypełnienie
stanowiące podstawę do jakichkolwiek reklamacji lub roszczeń.
List Przewozowy:
LIST PRZEWOZOWY NR ………………/……………….. |
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Białymstoku S.A. ul. Fabryczna 1, 15-482 Białystok, Tel. Dyspozytor (85)745-80-14 www.pks.bialystok.pl |
|---|---|
| WYPEŁNIA NADAWCA: | |
PACZKA □ ILOŚĆ SZTUK ….. DEKLAROWANA ZAWARTOŚĆ: |
MIEJSCE NADANIA: |
| MIEJSCE ODBIORU: | |
KOPERTA □ ILOŚĆ SZTUK …. DEKLAROWANA ZAWARTOŚĆ: |
NADAWCA (nazwa/nazwisko i adres): |
| ODBIORCA (nazwa/nazwisko i adres lub inne dane umożliwiające identyfikację): | |
| WYPEŁNIA PKS | |
Pobrano opłatę: ……….. ZŁ Nr paragonu: ………………… |
Przesyłkę przyjęto do przewozu: Nr służbowy lub nazwisko…………………………………... Podpis…………..……… data…………… |
| POKWITOWANIE ODBIORU: | |
| Data, godzina i czytelny podpis odbiorcy: | Oryginał/ kopia dla nadawcy/ kopia |
Wymagania dotyczące czasu pracy kierowców
Pogodzenie konieczności zaspokojenia potrzeby szybkiego przewozu ładunków i dostarczenia go na czas pod wskazany adres, a obowiązkiem zagwarantowania bezpieczeństwa tego przewozu jest przestrzeganie maksymalnych okresów (czasów) prowadzenia pojazdów przez kierowców tych pojazdów oraz minimalnych okresów odpoczynku i przerw w czasie jazdy, które to określono w przepisach:
• Ustawa o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia.2004 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 879) z późn. zm.
• Rozporządzenie Rady EWG nr 3820/85 z 20.12.1985 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. U. Wspólnot L 370 z 31.12.1985r.) (zwane dalej rozporządzeniem) (Dz. U. WE 31.12.2002) – z dniem 11 kwietnia 2007r. wchodzi w życie rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85).
• Umowa europejska z 01.07.1970 r., sporządzona w Genewie dnia 1 lipca 1970 r., dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe – AETR (oświadczenie rządowe z dnia 30 sierpnia 1999 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską tej Umowy Europejskiej, Dz. U. z 1999 r. Nr 94, poz. 1086 i 1087. (zwana dalej umową AETR).
Ustawę stosuje się do kierowców będących pracownikami w znaczeniu wynikającym z przepisów Kodeksu pracy, tzn. Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (t.j. Dz. U. 1998 nr 21, poz. 94 z późn. zmianami), a rozporządzenie - do kierowców niezależnie od tego, czy są pracownikami, czy też pracują na podstawie umów cywilnoprawnych, np. umowy zlecenia. Jeśli pracodawca zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę, to jest zobowiązany do stosowania przepisów ustawy i przepisów rozporządzenia (a także innych aktów prawnych), natomiast jeśli kierowcy nie są pracownikami, to stosuje się tylko przepisy rozporządzenia.
Przepisy ustawy dotyczą wszystkich kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, niezależnie od tego , czy wykonują przewozy pojazdami do 3,5 ton dopuszczalnej masy całkowitej, czy też powyżej. Wyjątek w tym zakresie wprowadza ustawa stanowiąc, że pewnych przepisów nie stosuje się do kierowców pojazdów, zwolnionych ze stosowania przepisów o czasie pracy - przez rozporządzenie lub ustawę. Przepisy rozporządzenia dotyczą przewozów wykonywanych pojazdami powyżej 3,5 tony dopuszczalnej masy całkowitej. Przepisy rozporządzenia mają zastosowanie, jeśli przewóz jest wykonywany na terytorium Wspólnoty Europejskiej. Jeśli natomiast przewóz jest wykonywany do państwa spoza UE, wówczas obowiązują przepisy umowy AETR.
Przepisy ustawy nie naruszają postanowień zawartych w rozporządzeniu i umowie AETR.
Czas prowadzenia pojazdu, obowiązkowe przerwy i odpoczynki kierowców:
• kierowcy mogą prowadzić pojazd maksymalnie przez 9 godzin na dobę, natomiast dwa razy w tygodniu wolno przedłużyć prowadzenie pojazdu do 10 godz.;
• kierowcy pojazdu nie wolno jego prowadzić dłużej niż przez 4,5 godziny. Po tym czasie kierowca musi zrobić 45-minutową przerwę, chyba że zaczyna odpoczynek. Przerwa ta może być zastąpiona krótszymi, przerwami trwającymi minimum 15 minut każda, wykorzystywanymi w trakcie 4,5 godzinnego prowadzenia pojazdu. Przerwy te nie są wliczane do dziennego okresu wypoczynku. Nie można też podczas nich wykonywać innej pracy.;
• tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin, natomiast można wydłużyć tygodniowy czas pracy do 60 godzin, jeżeli średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 4 miesięcy;
• w ciągu dwóch tygodni kierowca nie może przekroczyć 90 godzin prowadzenia pojazdu;
• kierowcy przysługuje każdej doby prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Może być on skrócony, ale nie mniej niż do 9 godzin i nie częściej niż 3 razy w ciągu tygodnia. Przy takim skróceniu równoważny okres wypoczynku trzeba wykorzystać przed końcem następnego tygodnia. Można też podzielić odpoczynek na 2 lub 3 części, ale jedna z nich powinna wynosić co najmniej 8 kolejnych godzin, a dobowy odpoczynek - 12 godz.;
• doba dla załogi dwuosobowej prowadzącej pojazd trwa maksimum 30 godzin. Standardowe okresy prowadzenia pojazdu w przypadku załogi dwuosobowej: 4,5 h – I kierowca, 4,5 h – II kierowca, 4,5 h – I kierowca, 4,5 h – II kierowca , 12 h – odpoczynek. Podczas prowadzenia pojazdu przez załogę dwuosobową nie są wymagane powyższe okresy przerw, gdyż czas oczekiwania oraz czas nie poświęcony prowadzeniu pojazdu nie jest uważany za czas wykonywania pracy.;
• w przypadku prowadzenia pojazdu przez załogę dwuosobową, minimalny okres nieprzerwanego odpoczynku wynosi 8 godzin w każdym 30-godzinnym okresie. Nie jest dopuszczalny odbiór odpoczynku przez jednego z kierowców, gdy pojazd jest prowadzony przez drugiego kierowcę. Za odpoczynek uznaje się tylko ten czas, gdy pojazd znajduje się na postoju. Przewoźnicy muszą pamiętać, że dobowy odpoczynek nie może być w jadącym pojeździe, a na parkingu można go spędzić wyłącznie wtedy, gdy samochód wyposażony jest w miejsce do spania;
• maksymalnie po sześciu okresach jazdy dziennej lub sześciu dniach, kierowca zobowiązany jest skorzystać z odpoczynku tygodniowego. Postanowienia rozporządzenia określają go jako przedłużenie odpoczynku dziennego. Powinien on wynosić 45 godzin, przy czym dopuszczalne jest jego skrócenie do 36 godzin, jeśli jest odbierany w miejscu normalnej bazy pojazdu lub w miejscu zamieszkania kierowcy, albo do 24 godzin, jeśli jest odbierany w innym miejscu. Okres, o jaki został skrócony odpoczynek, przysługuje kierowcy do wykorzystania przed upływem trzeciego tygodnia po tygodniu, w którym nastąpiło skrócenie.;
• jeśli praca wykonywana jest co najmniej przez 4 godziny w porze nocnej, to czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin na dobę;
Pracodawca jest zobowiązany:
• poinformować kierowców o obowiązujących ich przepisach z zakresu czasu pracy, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, oraz
• uzyskać od kierowcy oświadczenie na piśmie o wymiarze zatrudnienia albo o nie pozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy,
• prowadzić ewidencję czasu pracy kierowców, niezależnie od stosowanego systemu czasu pracy i sposobu wynagradzania za godziny nadliczbowe i za pracę w porze nocnej, w rozliczeniu dobowym, tygodniowym i przyjętym okresie rozliczeniowym,
• na wniosek kierowcy udostępniać mu ewidencję jego pracy.
Przepisy umowy i rozporządzenia nie mają zastosowania do niektórych przewozów.
UWAGA!
Za nieprzestrzeganie przepisów o czasie pracy kierowców grożą sankcje karne ustalone w załączniku do Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371) [4] z późniejszymi zmianami). Zgodnie z tą ustawą kary za naruszenia związane z czasem pracy kierowcy, nakładane są na PRZEDSIĘBIORCĘ, wykonującego transport drogowy, a nie na kierowcę.
Od środy w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe socjalne przepisy o czasie pracy kierowców autokarów i ciężarówek, których celem jest podniesienie bezpieczeństwa na unijnych drogach.
Zgodnie z nowym unijnym rozporządzeniem kierowcy ci będą zmuszeni co dwa tygodnie udać się na 45 godzin na przymusowy odpoczynek.
Ponadto, każdy kierowca będzie mógł pracować dziennie nie dłużej niż dziewięć godzin, ale tak, aby tygodniowo nie było to więcej niż 56 godzin (dotychczas 72 godziny), a w ciągu dwóch tygodni - 90 godzin.
W trosce o bezpieczeństwo na drogach dopuszczalne dotąd w drodze wyjątku kierowanie pojazdem przez 12 dni z rzędu ma być skrócone do maksymalnie sześciu dni.
Dzienna przerwa w pracy ma trwać co najmniej 11 godzin, przy czym można ją podzielić na dwie części. Pierwszy nieprzerwany odpoczynek trwałby wtedy co najmniej trzy godziny, drugi zaś - co najmniej dziewięć godzin.
Dyrektywa przewiduje, że za kontrolę przestrzegania nowych zasad będą odpowiadać pracodawcy i to oni, a nie tylko pracujący pod presją kierowcy, będą ponosić odpowiedzialność za łamanie prawa.
Każdy kraj, jeśli zechce, może stosować u siebie bardziej restrykcyjne zasady, ale nie będzie mu wolno rozluźnić przyjętych wspólnych minimalnych zasad europejskich. Komisja Europejska zapowiada, że nie będzie pobłażliwa wobec krajów, które spóźnią się z wprowadzeniem w życie stosownych przepisów.
Od 28 czerwca obowiązują znowelizowane przepisy ustawy o czasie pracy kierowców, w myśl których zmianie uległa treść art. 25.1.
Ustawodawca określił, że: „Pracodawca prowadzi ewidencję czasu pracy kierowców w formie:
1. zapisów na wykresówkach;
2. wydruków danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
3. plików pobranych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
4. innych dokumentów potwierdzających czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności;
5. rejestrów opracowanych na podstawie dokumentów o których mowa w pkt. 1 - 4”.
Wspomnianą dokumentację (w tym także wykresówki) należy obecnie przetrzymywać przez okres 3 lat !!!. A wszystkie powyższe dokumenty muszą być przechowywane w firmie łącznie. Dwie podstawowe niewiadome to:
a) do ewidencji muszą być przechowywane „inne dokumenty” potwierdzające czas pracy i rodzaj czynności kierowcy.
Nie określono natomiast, jakie to są „inne dokumenty”? Można jedynie przypuszczać, że chodzi o: „w-z”, umowy, cmr, wnioski urlopowe, karty urlopowe, dokumentację chorobową, zaświadczenia z art. 31 ustawy o czas pracy kierowcy, świadectwa działalności kierowcy (unijne), rozkłady pracy kierowców w przewozach regularnych osób do 50 km. Zaznaczam, że są to jedynie moje spekulacje, ponieważ nie określono, jakie dokumenty należy przechowywać.
b) nie wiadomo także, jakie informacje muszą znajdować się w tzw. „rejestrach”, które każdy przewoźnik ma obowiązek prowadzić na podstawie informacji z omawianej powyżej dokumentacji. Nie wiadomo czym są „rejestry”. Ponieważ z art. 25.1 usunięto delegację do art. 298 zn.1 kodeksu pracy, to obecnie nie wiadomo, czy rejestry mają zawierać informacje o liczbie przepracowanych godzin w ciągu dnia, tygodnia, w danym okresie rozliczeniowym, godzin nocnych, nadliczbowych, liczbie dyżurów, dodatków za prace w niedzielę i święta, urlopach wypoczynkowych, okresach chorobowych itp.
W związku z ogromnym zainteresowanie, jakie wywołało wejście w życie 11 kwietnia 2007 r. „Rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L 102 z 11.4.2006, str. 1)” – wśród czytelników naszego portalu, jeszcze raz przypominamy podstawowe zmiany jakie wprowadziły wymienione przepisy.
Główne zadaniem zmienionego rozporządzenia było ujednolicenie przepisów dotyczących:
• czasu prowadzenia pojazdu,
• przerw i okresów odpoczynku kierowców wykonujących przewóz drogowy rzeczy i osób w celu ujednolicenia warunków konkurencji pomiędzy poszczególnymi rodzajami transportu lądowego w celu poprawy warunków pracy i bezpieczeństwa drogowego.
Rozporządzenie ma także przyczynić się do polepszenia metod monitorowania i egzekwowania przepisów przez Państwa Członkowskie oraz poprawy warunków pracy w transporcie drogowym.
W zakresie norm czasu prowadzenia i odpoczynku kierowców rozporządzenie (WE) nr 561/2006 wprowadza zmiany, które są tylko nieco inne od obecnie obowiązujących.
Poniżej zestawienie zasadniczych przepisów:
1.) Rozporządzenie utrzymuje obecnie obowiązujące maksymalne normy czasu prowadzenia w ciągu 24-godzinnego okresu: 9 godzin z możliwością przedłużenia do 10 godzin dwukrotnie w tygodniu.
Nowym rozwiązaniem jest określenie maksymalnej normy tygodniowego czasu prowadzenia - 56 godzin, przy jednoczesnym utrzymaniu obecnie obowiązującej normy dwutygodniowego czasu prowadzenia - 90 godzin.
Kierowców pozostających w stosunku pracy w dalszym ciągu obowiązują normy czasu pracy, określone przepisami ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców.
2.) Dzienny czas odpoczynku wynosi, tak jak obecnie, 11 nieprzerwanych godzin.
Alternatywnie, dzienny odpoczynek można wykorzystać w częściach. Nowe przepisy dopuszczają jednakże dzielenie odpoczynku na dwie, a niej jak dotychczas - na trzy części, z których jedna musi trwać co najmniej 3 godziny, a druga 9 godzin. W dotychczasowych przepisach w przypadku dzielenia odpoczynku na części, jedna z nich musiała wynosić 8 godzin.
Utrzymana została także zasada, że nie więcej niż trzykrotnie w tygodniu kierowca może skrócić odpoczynek do minimum 9 godzin. W związku z tym, że nowe przepisy gwarantują odpowiedni odpoczynek, zrezygnowano z rekompensowania skrócenia dziennego okresu odpoczynku.
3.) W zakresie odpoczynku tygodniowego nowe rozporządzenie stanowi, że w ciągu dwóch kolejnych tygodni kierowca powinien wykorzystać co najmniej dwa regularne tygodniowe okresy odpoczynku (w wymiarze 45 godzin) lub jeden regularny tygodniowy okres odpoczynku i jeden skrócony, który następnie podlega wyrównaniu. Nowością jest, że kierowcy przysługuje co najmniej raz na dwa tygodnie prawo do odpoczynku tygodniowego w pełnym wymiarze 45 godzin (tzw. regularny okres odpoczynku). Dotychczasowe przepisy zezwalały na skracanie odpoczynku tygodniowego w każdym tygodniu, pod warunkiem udzielenia stosownego wyrównania.
4.) Utrzymano dotychczasowe rozwiązanie, że kierowca nie może prowadzić dłużej niż 4,5 godziny bez przerwy. Przerwa w prowadzeniu może być dzielona na części, z tym że jedna z nich powinna trwać co najmniej 15 minut, a druga co najmniej 30 minut. Obecnie możliwe jest dzielenie przerwy na części, z których każda powinna trwać co najmniej 15 minut.
Ponadto Rozporządzenie (WE) nr 561/2006:
• upraszcza, precyzuje i aktualizuje szereg przepisów obowiązującego przez ponad 20 lat, rozporządzenia Rady (EWG) nr 3820/85 z 20 grudnia 1985 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. Urz. WE L 370 z 31.12.1985, s.1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE /polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 1, str. 319, z późn. zm. ) oraz uwzględnia zmiany organizacyjno-techniczne i technologiczne jakie zaszły w transporcie drogowym, m.in. w związku z wprowadzeniem od dnia 1 maja 2006 r. tachografu cyfrowego.
• zobowiązuje Państwa Członkowskie do określenia częstotliwości wczytywania danych z tachografów cyfrowych i kart kierowców przez przewoźników drogowych. Przewoźnicy mają w sposób właściwy przechowywać te dane i udostępniać je na żądanie upoważnionych służb kontrolnych. Minister właściwy do spraw transportu wyda rozporządzenie w tej sprawie.
• wprowadza, z jednej strony - zaktualizowany katalog pojazdów i przewozów drogowych (art.3), wyłączonych zarówno z jego przepisów, jak i przepisów rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z 31.12.1985, s.8, z późn. zm.; Dz. Urz. UE/polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 1, str. 227, z późn. zm.), z drugiej - listę wyjątków od stosowania przepisów art. 5-9 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 (art. 13 ust. 1). Państwo Członkowskie ogłasza listę tych wyjątków w swoich wewnętrznych przepisach prawa.
Zobowiązuje także Państwa Członkowskie do ustanowienia krajowych przepisów:
- dla kierowców pojazdów używanych do regularnych przewozów osób, których trasa nie przekracza 50 km. Przepisy te powinny zapewniać odpowiednią ochronę w zakresie dopuszczalnego czasu prowadzenia pojazdu oraz obowiązkowych okresów odpoczynku i przerw,
- dotyczących kar stosowanych w przypadku naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewniających ich wykonanie. Kary te muszą być skuteczne, proporcjonalne, odstraszające i niedyskryminujące.
Przepisy w tym zakresie zawiera projekt ustawy o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców oraz o zmianie niektórych innych ustaw, znajdujący się w końcowej fazie procedury legislacyjnej Sejmu. (ebi./mt)
USTAWA
z dnia 6 września 2001 r.
o transporcie drogowym
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.1. Ustawa określa zasady podejmowania i wykonywania:
1) krajowego transportu drogowego;
2) międzynarodowego transportu drogowego;
3) niezarobkowego krajowego przewozu drogowego;
4) niezarobkowego międzynarodowego przewozu drogowego.
2. Ustawa określa również:
1) zasady działania Inspekcji Transportu Drogowego;
2) odpowiedzialność za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego:
a) przedsiębiorców i innych podmiotów wykonujących przewóz drogowy lub inne
czynności związane z tym przewozem,
b) kierowców.
Art. 2. Na zasadzie wzajemności, o ile umowy międzynarodowe ratyfikowane przez
Rzeczpospolitą Polską nie stanowią inaczej, przedsiębiorca zagraniczny uprawniony
do wykonywania transportu drogowego na podstawie prawa właściwego dla kraju
jego siedziby może go wykonywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na
zasadach określonych w ustawie.
Art. 3. 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do przewozu drogowego wykonywanego
pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów:
1) przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z
kierowcą - w niezarobkowym przewozie drogowym osób;
2) o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony w transporcie
drogowym rzeczy oraz niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy;
3) zespołów ratownictwa medycznego oraz w ramach usług transportu sanitarnego.
2. Do przewozów drogowych wykonywanych:
1) w ramach powszechnych usług pocztowych,
2) w ramach usług polegających na przewozie odpadów komunalnych lub nieczystości
ciekłych,
3) przez podmioty niebędące przedsiębiorcami,
4) w ramach usuwania skutków awarii lub wypadków pojazdami pomocy drogowej
- stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące niezarobkowego przewozu
drogowego.
Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) krajowy transport drogowy - podejmowanie i wykonywanie działalności
gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi
zarejestrowanymi w kraju, za które uważa się również zespoły pojazdów składające
się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy, na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym jazda pojazdu, miejsce rozpoczęcia lub
zakończenia podróży i przejazdu oraz droga znajdują się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
2) międzynarodowy transport drogowy - podejmowanie i wykonywanie działalności
gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi, za
które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i
przyczepy lub naczepy, przy czym jazda pojazdu między miejscem początkowym i
docelowym odbywa się z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej;
3) transport drogowy - krajowy transport drogowy lub międzynarodowy transport
drogowy; określenie to obejmuje również:
a) każdy przejazd drogowy wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w
stosunku do działalności gospodarczej, niespełniający warunków, o których mowa w
pkt 4,
b) działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy;
4) niezarobkowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne - każdy przejazd
pojazdu po drogach publicznych z pasażerami lub bez, załadowanego lub bez ładunku,
przeznaczonego do nieodpłatnego krajowego i międzynarodowego przewozu
drogowego osób lub rzeczy, wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w
stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej, spełniający łącznie
następujące warunki:
a) pojazdy samochodowe używane do przewozu są prowadzone przez przedsiębiorcę
lub jego pracowników,
b) przedsiębiorca legitymuje się tytułem prawnym do dysponowania pojazdami
samochodowymi,
c) w przypadku przejazdu pojazdu załadowanego - rzeczy przewożone są własnością
przedsiębiorcy lub zostały przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione,
wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione albo celem przejazdu jest
przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne
potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin,
d) nie jest przewozem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie
usług turystycznych;
5) niezarobkowy krajowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne
wykonywany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne
wykonywany z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej;
6a) przewóz drogowy - transport drogowy lub niezarobkowy przewóz drogowy, a
także inny przewóz drogowy w rozumieniu przepisów rozporządzenia (WE) nr
561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie
harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu
drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE)
2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz.
UE L 102 z 11.04.2006, str. 1), zwanego dalej "rozporządzeniem (WE) nr 561/2006";
7) przewóz regularny - publiczny przewóz osób i ich bagażu w określonych odstępach
czasu i określonymi trasami, na zasadach określonych w ustawie i w ustawie z dnia 15
listopada 1984 r.- Prawo przewozowe (Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601, z późn. zm.);
7a) komunikacja miejska - przewóz regularny wykonywany w ramach lokalnego
transportu zbiorowego w granicach administracyjnych miasta albo:
a) miasta i gminy,
b) miast albo miast i gmin sąsiadujących
- jeżeli zawarły porozumienie lub utworzyły związek międzygminny w sprawie
wspólnej realizacji komunikacji na swoim obszarze;
8) linia komunikacyjna - połączenie komunikacyjne na określonej drodze między
przystankami wskazanymi w rozkładzie jazdy, po której odbywają się regularne
przewozy osób;
8a) przystanek - miejsce przeznaczone do wsiadania lub wysiadania pasażerów na
danej linii komunikacyjnej, oznaczone w sposób określony w przepisach ustawy z
dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz.
908, z późn. zm.), z informacją o rozkładzie jazdy, z uwzględnieniem godzin
odjazdów środków transportowych przewoźnika drogowego uprawnionego do
korzystania z tego miejsca;
9) przewóz regularny specjalny - niepubliczny przewóz regularny określonej grupy
osób, z wyłączeniem innych osób;
10) przewóz wahadłowy - wielokrotny przewóz zorganizowanych grup osób tam i z
powrotem, między tym samym miejscem początkowym a tym samym miejscem
docelowym, przy spełnieniu łącznie następujących warunków:
a) każda grupa osób przewiezionych do miejsca docelowego wraca do miejsca
początkowego,
b) miejsce początkowe i miejsce docelowe oznaczają odpowiednio miejsce
rozpoczęcia usługi przewozowej oraz miejsce zakończenia usługi przewozowej, z
uwzględnieniem w każdym przypadku okolicznych miejscowości leżących w
promieniu 50 km;
11) przewóz okazjonalny - przewóz osób, który nie stanowi przewozu regularnego,
przewozu regularnego specjalnego albo przewozu wahadłowego;
12) przewóz kabotażowy - przewóz wykonywany pojazdem samochodowym
zarejestrowanym za granicą lub przez przedsiębiorcę zagranicznego między miejscami
położonymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
13) transport kombinowany - przewóz rzeczy, podczas którego samochód ciężarowy,
przyczepa, naczepa z jednostką ciągnącą lub bez jednostki ciągnącej, nadwozie
wymienne lub kontener 20-stopowy lub większy korzysta z drogi w początkowym lub
końcowym odcinku przewozu, a na innym odcinku z usługi kolei, żeglugi śródlądowej
lub transportu morskiego, przy czym odcinek morski przekracza 100 km w linii
prostej; odcinek przewozu początkowego lub końcowego oznacza przewóz:
a) pomiędzy punktem, gdzie rzeczy są załadowane, i najbliższą odpowiednią kolejową
stacją załadunkową dla odcinka początkowego oraz pomiędzy najbliższą odpowiednią
kolejową stacją wyładunkową a punktem, gdzie rzeczy są wyładowane, dla
końcowego odcinka lub
b) wewnątrz promienia nieprzekraczającego 150 km w linii prostej ze śródlądowego
lub morskiego portu załadunku lub wyładunku;
14) międzynarodowy transport kombinowany - transport kombinowany, podczas
którego następuje przekroczenie granicy Rzeczypospolitej Polskiej;
15) przewoźnik drogowy - przedsiębiorca uprawniony do wykonywania działalności
gospodarczej w zakresie transportu drogowego;
16) zagraniczny przewoźnik drogowy - zagraniczny przedsiębiorca uprawniony do
wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego na
podstawie przepisów obowiązujących w państwie, w którym znajduje się jego
siedziba;
17) licencja - decyzja administracyjna wydana przez ministra właściwego do spraw
transportu lub określony w ustawie organ samorządu terytorialnego, uprawniająca do
podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu
drogowego;
18) zezwolenie - decyzja administracyjna wydana przez ministra właściwego do spraw
transportu lub określony w ustawie organ samorządu terytorialnego, uprawniająca
przewoźnika drogowego do wykonywania określonego rodzaju transportu drogowego;
19) zezwolenie zagraniczne - dokument otrzymany na podstawie umowy
międzynarodowej od właściwego organu innego państwa lub organizacji
międzynarodowej przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej przekazywany
przewoźnikowi drogowemu i upoważniający go do wykonywania międzynarodowego
transportu drogowego, jednokrotnie lub wielokrotnie, do lub z terytorium państwa
określonego w zezwoleniu lub tranzytem przez jego terytorium;
20) certyfikat kompetencji zawodowych - dokument potwierdzający posiadanie
kwalifikacji i wiedzy niezbędnych do podjęcia i wykonywania działalności
gospodarczej w zakresie transportu drogowego;
21) (uchylony).
Rozdział 2
Zasady podejmowania i wykonywania transportu drogowego
Art. 5.1. Podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania
odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego, zwanej dalej "licencją".
2. Licencji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50
lat, uwzględniając wniosek przedsiębiorcy.
3. Przedsiębiorcy udziela się licencji, z zastrzeżeniem art. 6, jeżeli:
1) członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzające spółką
jawną lub komandytową, a w przypadku innego przedsiębiorcy - osoby prowadzące
działalność gospodarczą, spełniają wymogi dobrej reputacji; wymóg dobrej reputacji
nie jest spełniony lub przestał być spełniany przez te osoby, jeżeli:
a) zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne: karne
skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi
gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom
pracy i płacy albo innym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu,
b) wydano w stosunku do tych osób prawomocne orzeczenie zakazujące
wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego;
2) przynajmniej jedna z osób zarządzających przedsiębiorstwem lub osoba
zarządzająca w przedsiębiorstwie transportem drogowym legitymuje się certyfikatem
kompetencji zawodowych;
3) posiada sytuację finansową zapewniającą podjęcie i prowadzenie działalności
gospodarczej w zakresie transportu drogowego określony dostępnymi środkami
finansowymi lub majątkiem w wysokości:
a) 9 000 euro - na pierwszy pojazd samochodowy przeznaczony do transportu
drogowego,
b) 5 000 euro - na każdy następny pojazd samochodowy,
c) 50 000 euro - przy wykonywaniu transportu drogowego w zakresie, o którym mowa
w art. 4 pkt 3 lit. b;
4) przedsiębiorca osobiście wykonujący przewozy i zatrudnieni przez przedsiębiorcę
kierowcy, a także inne osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz wykonujące
osobiście przewozy na jego rzecz, spełniają wymagania określone w przepisach
ustawy, przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym oraz
w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców, a także nie
byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko
bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku;
5) posiada tytuł prawny do dysponowania pojazdem lub pojazdami samochodowymi
spełniającymi wymagania techniczne określone przepisami prawa o ruchu drogowym,
którymi transport drogowy ma być wykonywany.
4. Wymagań, o których mowa w ust. 3 pkt 4 i 5, nie stosuje się wobec przedsiębiorcy
wykonującego transport drogowy wyłącznie w zakresie, o którym mowa w art. 4 pkt 3
lit. b.
5. Posiadanie sytuacji finansowej zapewniającej podjęcie i prowadzenie działalności
gospodarczej w zakresie transportu drogowego potwierdza się:
1) rocznym sprawozdaniem finansowym;
2) dokumentami potwierdzającymi:
a) dysponowanie środkami pieniężnymi w gotówce lub na rachunkach bankowych lub
dostępnymi aktywami,
b) posiadanie akcji lub udziałów lub innych zbywalnych papierów wartościowych,
c) udzielenie gwarancji lub poręczeń bankowych,
d) własność nieruchomości.
6. Przy ocenie sytuacji finansowej, o której mowa w ust. 3 pkt 3, stosuje się kurs
średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, obowiązujący w ostatnim dniu roku
poprzedzającego rok, w którym ocena ta jest dokonywana.
Art. 6. 1. Licencji na wykonywanie transportu drogowego taksówką udziela się
przedsiębiorcy, jeżeli:
1) spełnia wymagania określone w art. 5 ust. 3 pkt 1 i 5;
2) zatrudnieni przez niego kierowcy oraz sam przedsiębiorca osobiście wykonujący
przewozy:
a) spełniają wymagania określone w przepisach prawa o ruchu drogowym,
b) nie byli skazani za przestępstwa, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 4, a ponadto za
przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko wolności seksualnej i
obyczajności,
c) posiadają zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie transportu drogowego
taksówką, potwierdzonego zdanym egzaminem, lub wykażą się co najmniej 5-letnią
praktyką w zakresie wykonywania tego transportu; przerwa w wykonywaniu
transportu drogowego nie może być dłuższa niż kolejnych 6 miesięcy z przyczyn
zależnych od nich,
d) spełniają wymagania określone w art. 39a ust. 1 pkt 1-4.
2. Egzamin, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c, przeprowadzają komisje
egzaminacyjne powołane przez starostę.
3. Minister właściwy do spraw transportu, po zasięgnięciu opinii organizacji o zasięgu
ogólnokrajowym zrzeszających taksówkarzy, określi, w drodze rozporządzenia,
program szkolenia oraz wzór zaświadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c,
mając na uwadze zakres i obszar działalności, ze szczególnym uwzględnieniem
znajomości topografii miejscowości, w której przedsiębiorca prowadzi lub zamierza
prowadzić działalność gospodarczą, oraz znajomości przepisów porządkowych, a
także określi składniki kosztów szkolenia i egzaminowania oraz wysokość opłat z tego
tytułu wynikających.
4. Licencja, o której mowa w ust. 1, udzielana jest na określony pojazd i obszar
obejmujący:
1) gminę;
2) gminy sąsiadujące - po uprzednim zawarciu przez nie porozumienia;
3) miasto st. Warszawę - związek komunalny.
5. Dopuszcza się wykonywanie przewozu z obszaru określonego w licencji poza ten
obszar, lecz bez prawa świadczenia usług przewozowych poza obszarem określonym
w tej licencji, z wyjątkiem przewozu wykonywanego w drodze powrotnej lub w
przypadku złożenia zamówienia przez klienta z innego obszaru.
6. Właściwe rady gmin i Rada m.st. Warszawy określają na dany rok kalendarzowy,
nie później niż do dnia 30 listopada roku poprzedniego, liczbę przeznaczonych do
wydania nowych licencji po zasięgnięciu opinii organizacji zrzeszających
miejscowych taksówkarzy i organizacji, których statutowym celem jest ochrona praw
konsumenta.
7. Niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 6, oznacza zachowanie
dotychczasowej liczby licencji.
Art. 7. 1. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana lub cofnięcie licencji następuje w
drodze decyzji administracyjnej.
2. Organem właściwym w sprawach udzielenia, odmowy udzielenia, zmiany lub
cofnięcia licencji w zakresie transportu drogowego jest:
1) w krajowym transporcie drogowym - starosta właściwy dla siedziby przedsiębiorcy,
z zastrzeżeniem pkt 2;
2) w przewozach taksówkowych:
a) na obszar, o którym mowa w art. 6 ust. 4 pkt 1 - wójt, burmistrz lub prezydent
miasta,
b) na obszar, o którym mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 - wójt, burmistrz lub prezydent
miasta właściwy dla siedziby lub miejsca zamieszkania przedsiębiorcy,
c) na obszar, o którym mowa w art. 6 ust. 4 pkt 3 - Prezydent m.st. Warszawy;
3) w międzynarodowym transporcie drogowym - minister właściwy do spraw
transportu.
Art. 8. 1. Licencji udziela się na pisemny wniosek przedsiębiorcy.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać:
1) oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres;
2) numer w rejestrze przedsiębiorców albo w ewidencji działalności gospodarczej;
3) określenie rodzaju i zakresu, a w krajowym transporcie drogowym taksówką - także
obszaru;
4) rodzaj i liczbę pojazdów samochodowych, którymi dysponuje przedsiębiorca
ubiegający się o udzielenie licencji;
5) czas, na jaki licencja ma być udzielona.
3. Do wniosku o udzielenie licencji, z zastrzeżeniem ust. 4, należy dołączyć:
1) odpis z rejestru przedsiębiorców albo z ewidencji działalności gospodarczej;
2) kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej (REGON);
3) kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej (NIP);
4) kserokopię certyfikatu kompetencji zawodowych przedsiębiorcy lub osoby
zarządzającej transportem drogowym w przedsiębiorstwie;
5) zaświadczenie z rejestru skazanych stwierdzające niekaralność osób, o których
mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1;
6) dokumenty potwierdzające spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 3
pkt 3;
7) oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców spełniających warunki, o których
mowa w art. 5 ust. 3 pkt 4 lub w art. 6 ust. 1 pkt 2;
8) wykaz pojazdów samochodowych wraz z kserokopiami krajowych dokumentów
dopuszczających pojazd do ruchu, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest
właścicielem tych pojazdów - również dokument potwierdzający prawo do
dysponowania nimi.
4. Przy składaniu wniosku o udzielenie licencji nie dołącza się dokumentów, o których
mowa:
1) w ust. 3 pkt 4 i 6 - gdy wniosek dotyczy licencji na wykonywanie transportu
drogowego taksówką;
2) w ust. 3 pkt 7 i 8 - gdy wniosek dotyczy licencji na wykonywanie transportu
drogowego wyłącznie w zakresie, o którym mowa w art. 4 pkt 3 lit. b.
Art. 9. 1. Przedsiębiorca zamierzający podjąć działalność gospodarczą w zakresie
transportu drogowego może ubiegać się o przyrzeczenie udzielenia licencji, zwane
dalej "promesą".
2. W postępowaniu o udzielenie promesy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące
udzielenia licencji, z wyjątkiem przepisu art. 8 ust. 3 pkt 8.
Art. 10. 1. Wnioski o udzielenie licencji rozpatruje się według kolejności ich złożenia.
2. W razie niespełnienia przez przedsiębiorcę warunków, o których mowa w art. 5 lub
art. 6, odmawia się udzielenia licencji.
3. (uchylony).
3a. (uchylony).
4. (uchylony).
5. (uchylony).
Art. 11. 1. W licencji określa się w szczególności:
1) numer ewidencyjny licencji;
2) organ, który udzielił licencji;
3) datę udzielenia licencji;
4) podstawę prawną;
5) przedsiębiorcę, jego siedzibę i adres;
6) zakres transportu drogowego;
7) rodzaj przewozów;
8) oznaczenie obszaru przewozów w krajowym transporcie drogowym taksówką;
9) czas, na jaki udzielono licencji.
2. (uchylony).
3. Organ udzielający licencji wydaje jej wypis lub wypisy w liczbie odpowiadającej
liczbie pojazdów samochodowych określonych we wniosku o udzielenie licencji.
4. (uchylony).
5. (uchylony).
Art. 12. 1. Licencja na krajowy transport drogowy uprawnia do wykonywania
przewozów wyłącznie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
1a. Licencja na krajowy transport drogowy rzeczy uprawnia do wykonywania
transportu drogowego w zakresie, o którym mowa w art. 4 pkt 3 lit. b, o ile
przedsiębiorca posiada zabezpieczenie finansowe w wysokości określonej w art. 5 ust.
3 pkt 3 lit. c.
1b. Licencja na krajowy transport drogowy osób nie uprawnia do wykonywania
transportu drogowego taksówką.
2. Licencja na międzynarodowy transport drogowy uprawnia do wykonywania
przewozów z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z rodzajem
przewozów w niej określonym.
2a. Licencja, o której mowa w ust. 2, uprawnia również do wykonywania przewozów
w krajowym transporcie drogowym, zgodnie z rodzajem przewozów w niej
określonych.
3. Licencja nie zastępuje zezwoleń wymaganych przepisami ustawy lub umów
międzynarodowych.
Art. 13. 1. Licencji nie można odstępować osobom trzecim ani przenosić uprawnień z
niej wynikających na osobę trzecią, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Organ, który udzielił licencji, przenosi, w drodze decyzji administracyjnej,
uprawnienia z niej wynikające w razie:
1) śmierci osoby fizycznej posiadającej licencję i wstąpienia na jej miejsce
spadkobiercy, w tym również osoby fizycznej będącej wspólnikiem w szczególności
spółki jawnej lub spółki komandytowej,
2) połączenia, podziału lub przekształcenia, zgodnie z odrębnymi przepisami,
przedsiębiorcy posiadającego licencję,
3) (uchylony)
- pod warunkiem spełnienia przez przedsiębiorcę, przejmującego uprawnienia
wynikające z licencji, wymagań określonych w art. 5 ust. 3.
3. Postępowanie, o którym mowa w ust. 2, wszczyna się na wniosek.
4. Minister właściwy do spraw transportu może, w drodze decyzji administracyjnej,
wyrazić zgodę na wykonywanie uprawnień wynikających z licencji przez spółki
akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w których spółka posiadająca
licencję posiada akcje lub udziały, jeżeli zawarły one umowę leasingu lub dzierżawy
na używanie pojazdu samochodowego zgłoszonego do prowadzenia działalności
objętej licencją, pod warunkiem spełnienia przez te spółki wymagań określonych w
art. 5 ust. 3.
Art. 14. 1. Przewoźnik drogowy jest obowiązany zgłaszać na piśmie organowi, który
udzielił licencji, wszelkie zmiany danych, o których mowa w art. 8, nie później niż w
terminie 14 dni od dnia ich powstania.
2. Jeżeli zmiany, o których mowa w ust. 1, obejmują dane zawarte w licencji,
przedsiębiorca jest obowiązany wystąpić z wnioskiem o zmianę treści licencji.
3. (uchylony).
4. (uchylony).
Art. 15. 1. Licencję cofa się:
1) w przypadku gdy:
a) wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania
działalności gospodarczej objętej licencją,
b) przedsiębiorca nie podjął działalności objętej licencją w ciągu 6 miesięcy od dnia
jej wydania, pomimo wezwania organu licencyjnego do jej podjęcia;
2) jeżeli jej posiadacz:
a) nie spełnia wymagań uprawniających do wykonywania działalności w zakresie
transportu drogowego,
b) rażąco naruszył warunki określone w licencji lub inne warunki wykonywania
działalności objętej licencją określone przepisami prawa,
c) odstąpił licencję osobie trzeciej,
d) zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej licencją, a w
szczególności nie wykonuje, na skutek okoliczności zależnych od niego, transportu
drogowego co najmniej przez 6 miesięcy,
e) rażąco narusza przepisy dotyczące czasu pracy kierowców lub kwalifikacji
kierowców;
3) jeżeli posiadacz licencji na wykonywanie transportu drogowego taksówką
samowolnie zmienia wskazania urządzeń pomiarowo-kontrolnych, zainstalowanych w
pojeździe;
4) jeżeli przedsiębiorca wykonujący transport drogowy w zakresie, o którym mowa w
art. 4 pkt 3 lit. b, zlecił wykonanie przewozu rzeczy podmiotowi nieposiadającemu
licencji.
2. Cofnięcie licencji w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 2 lit. a, b, d oraz lit. e
poprzedza się pisemnym ostrzeżeniem przedsiębiorcy, że w przypadku ponownego
stwierdzenia naruszenia tych przepisów wszczyna się postępowanie w sprawie
cofnięcia licencji. Przepisu nie stosuje się, gdy posiadacz licencji przestał spełniać
wymagania, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1 lit. a.
3. Licencja może być cofnięta, jeżeli jej posiadacz:
1) nie przedstawił, w wyznaczonym terminie, informacji i dokumentów, o których
mowa w art. 8 ust. 2 i 3, art. 14 i art. 83;
2) rażąco lub wielokrotnie narusza przepisy w zakresie dopuszczalnej masy, nacisków
osi lub wymiaru pojazdu;
3) zalega w regulowaniu, stwierdzonych decyzją ostateczną lub prawomocnym
orzeczeniem, zobowiązań:
a) celnych, podatkowych lub innych zobowiązań na rzecz Skarbu Państwa z tytułu
prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego,
b) wobec kontrahenta;
4) samowolnie:
a) zmienia wskazania urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografów cyfrowych
zainstalowanych w pojeździe, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 3,
b) zmienia lub usuwa dane zapisane w tachografie cyfrowym lub na karcie kierowcy i
karcie przedsiębiorstwa.
4. Przedsiębiorca jest obowiązany zwrócić dokumenty, o których mowa w art. 11,
organowi, który udzielił licencji, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14
dni od dnia, w którym decyzja o cofnięciu licencji stała się ostateczna.
5. W przypadku cofnięcia licencji nie może być ona ponownie udzielona wcześniej niż
po upływie 3 lat od dnia, w którym decyzja o cofnięciu licencji stała się ostateczna.
Art. 16. 1. Licencja wygasa w razie:
1) upływu okresu, na który została udzielona;
2) zrzeczenia się jej, z zastrzeżeniem ust. 3;
3) śmierci posiadacza licencji, z zastrzeżeniem ust. 4;
4) likwidacji albo postanowienia o upadłości przedsiębiorcy, któremu została
udzielona, chyba że zachodzą okoliczności określone w art. 13 ust. 2.
2. Przepis art. 15 ust. 4 stosuje się odpowiednio.
3. Przedsiębiorca nie może zrzec się licencji w przypadku wszczęcia postępowania o
cofnięcie licencji.
4. W razie śmierci osoby fizycznej posiadającej licencję organ, który jej udzielił, na
wniosek osoby, która złożyła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, wyraża zgodę,
w drodze decyzji administracyjnej, na wykonywanie uprawnień wynikających z
licencji przez okres nie dłuższy niż 18 miesięcy od daty śmierci posiadacza tej
licencji.
Art. 17. 1. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia,
wzory licencji i wypisu z licencji, uwzględniając zakres niezbędnych danych.
2. Minister właściwy do spraw transportu może upoważnić, w drodze zarządzenia, na
określonych warunkach, kierownika jednostki specjalnie w tym celu działającej do
wykonywania niektórych czynności, określonych w ustawie, związanych z
postępowaniem w sprawie licencji na międzynarodowy transport drogowy, mając na
uwadze usprawnienie procedury w tym zakresie.
Art. 17a. Minister właściwy do spraw transportu może upoważnić, w drodze
zarządzenia, kierownika jednostki, o której mowa w art. 17 ust. 2, do wydawania
dokumentów wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów
międzynarodowych.
Art. 17b. Minister właściwy do spraw transportu może ogłosić, w drodze
obwieszczenia, wykaz państw, w stosunku do których jest wymagane posiadanie
zezwolenia zagranicznego w międzynarodowym transporcie drogowym.
Rozdział 3
Rozdział 4
Rozdział 5
Rozdział 6
Zwolnienie z obowiązku uzyskania zezwolenia
Art. 35. 1. Przedsiębiorca wykonujący transport drogowy może być zwolniony z
obowiązku uzyskania zezwolenia w przypadku wykonywania przez niego przewozów
w ramach pomocy humanitarnej, medycznej lub w przypadku klęski żywiołowej.
2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, następuje, w drodze decyzji administracyjnej,
wydanej przez ministra właściwego do spraw transportu.
3. Przedsiębiorca wykonujący transport drogowy jest zwolniony z obowiązku
uzyskania zezwolenia, jeżeli umowy międzynarodowe, którymi Rzeczpospolita Polska
jest związana, tak stanowią.
Art. 36. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia,
dokumenty potwierdzające wykonywanie przez przedsiębiorcę przewozów, o których
mowa w art. 35 ust. 1.
Rozdział 7
Warunki i tryb uzyskiwania certyfikatów kompetencji zawodowych
Art. 37.1. Uzyskanie certyfikatu kompetencji zawodowych wymaga wykazania się
wiedzą lub praktyką niezbędnymi do wykonywania działalności gospodarczej w
zakresie transportu drogowego, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Osoby legitymujące się co najmniej 5-letnią praktyką przedsiębiorcy wykonującego
działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego lub zarządzania
przedsiębiorstwem wykonującym taką działalność otrzymują certyfikat kompetencji
zawodowych po uzyskaniu pozytywnego wyniku testu z wiedzy potwierdzającego
kompetencje zawodowe.
3. Do wykonywania międzynarodowego transportu drogowego wymagane jest
ponadto wykazanie się znajomością zagadnień w zakresie obowiązujących
międzynarodowych umów i przepisów transportowych, przepisów celnych oraz
warunków i dokumentów wymaganych do wykonywania międzynarodowego
transportu drogowego.
4. Certyfikat kompetencji zawodowych w międzynarodowym transporcie drogowym
osób jest jednocześnie certyfikatem kompetencji zawodowych w krajowym
transporcie drogowym osób.
5. Certyfikat kompetencji zawodowych w międzynarodowym transporcie drogowym
rzeczy jest jednocześnie certyfikatem kompetencji zawodowych w krajowym
transporcie drogowym rzeczy.
Art. 38. 1. Sprawdzianem znajomości zagadnień, o których mowa w art. 37 ust. 1 i ust.
3, jest egzamin pisemny zdany przed komisją egzaminacyjną.
2. Minister właściwy do spraw transportu wyznacza jednostki, przy których działają
komisje egzaminacyjne.
3. Jednostki, o których mowa w ust. 2, wydają certyfikaty kompetencji zawodowych i
przekazują informacje o ich wydaniu do centralnego rejestru tych certyfikatów
prowadzonego przez ministra właściwego do spraw transportu.
Art. 39. 1. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) zakres zagadnień objętych egzaminem, o którym mowa w art. 38 ust. 1, oraz jego
formę;
2) jednostki certyfikujące, o których mowa w art. 38 ust. 2 i 3;
3) wymagania kwalifikacyjne dotyczące członków komisji egzaminacyjnej i jej skład;
4) wzory certyfikatów kompetencji zawodowych w:
a) krajowym transporcie drogowym osób,
b) międzynarodowym transporcie drogowym osób,
c) krajowym transporcie drogowym rzeczy,
d) międzynarodowym transporcie drogowym rzeczy.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się odrębnie zakres oraz formę
testu z wiedzy dla osób, o których mowa w art. 37 ust. 2.
Rozdział 7a
Kierowcy wykonujący przewóz drogowy
Art. 39a.1. Przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy może
zatrudnić kierowcę, jeżeli osoba ta:
1) ukończyła 21 lat;
2) posiada odpowiednie uprawnienie do kierowania pojazdem samochodowym,
określone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym;
3) nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku
kierowcy;
4) nie ma przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku
kierowcy;
5) uzyskała kwalifikację wstępną;
6) ukończyła szkolenie okresowe.
2. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy kierowcy wykonującego
przewóz drogowy rzeczy pojazdem samochodowym lub zespołem pojazdów o
dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i nieprzekraczającej 7,5 t.
3. Wymagań, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 5 i 6, nie stosuje się do kierowcy
pojazdu:
1) do kierowania którego wymagane jest prawo jazdy kategorii A1, A, B1, B lub B+E;
2) którego konstrukcja ogranicza prędkość do 45 km/h;
3) wykorzystywanego przez siły zbrojne;
4) obrony cywilnej, jednostek ochrony przeciwpożarowej lub jednostek
odpowiedzialnych za utrzymanie bezpieczeństwa lub porządku publicznego;
5) poddawanego testom drogowym do celów rozwoju technicznego przez
producentów, jednostki badawczo-rozwojowe lub szkoły wyższe;
6) odbywającego przejazd bez osób lub ładunku:
a) w celu dokonania jego naprawy lub konserwacji,
b) z miejsca zakupu lub odbioru;
7) używanego w sytuacjach zagrożenia lub przeznaczonego do akcji ratunkowych;
8) wykorzystywanego do:
a) nauki jazdy osób ubiegających się o prawo jazdy,
b) szkolenia osób posiadających prawo jazdy.
c) przeprowadzania państwowego egzaminu osób ubiegających się o prawo jazdy;
9) wykorzystywanego do użytku osobistego w przewozie drogowym osób lub rzeczy;
10) wykorzystywanego do przewozu materiałów lub urządzeń niezbędnych kierowcy
do jego pracy, pod warunkiem że prowadzenie pojazdu nie jest jego podstawowym
zajęciem.
Art. 39b. 1. Do uzyskania kwalifikacji wstępnej może przystąpić osoba:
1) która na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) przebywa co najmniej 185 dni w roku ze względu na więzi osobiste lub zawodowe,
albo
b) studiuje od co najmniej sześciu miesięcy i przedstawi zaświadczenie
potwierdzające ten fakt;
2) niebędąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, mająca zamiar
wykonywać przewozy na rzecz podmiotu mającego siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Kierowca obowiązany jest uzyskać kwalifikację wstępną, odpowiednio do pojazdu,
którym zamierza wykonywać przewóz drogowy, w zakresie bloków programowych
określonych odpowiednio do kategorii prawa jazdy:
1) C1, C1+E, C i C+E;
2) D1, D1+E, D i D+E.
3. Kwalifikacja wstępna obejmuje zajęcia teoretyczne i praktyczne oraz testy
kwalifikacyjne.
Art. 39b1.1. Zajęcia, o których mowa w art. 39b ust. 3, przeprowadzane są w formie:
1) zajęć szkolnych dla uczniów - w szkole, jeżeli w programie nauczania jest
przewidziane uzyskanie kwalifikacji kierowcy wykonującego przewóz drogowy, albo
2) kursu kwalifikacyjnego - w ośrodku szkolenia.
2. Zajęcia teoretyczne i praktyczne, o których mowa w art. 39b ust. 3, obejmują:
1) kształcenie zawodowe w zakresie racjonalnego kierowania pojazdem, z
uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, w tym:
a) znajomość właściwości technicznych i zasad działania elementów bezpieczeństwa
pojazdu,
b) umiejętność optymalizacji zużycia paliwa,
c) umiejętność zapewnienia bezpieczeństwa w związku z przewożonym towarem,
d) umiejętność zapewnienia bezpieczeństwa pasażerom;
2) kształcenie zawodowe w zakresie umiejętności stosowania przepisów dotyczących
wykonywania transportu drogowego;
3) kształcenie zawodowe w zakresie zagrożeń związanych z wykonywanym
zawodem, w tym bezpieczeństwo na drodze i bezpieczeństwo dla środowiska;
4) kształcenie zawodowe w zakresie obsługi i logistyki, w tym kształtowanie
wizerunku firmy oraz znajomość rynku w przewozie drogowym i jego organizacji.
3. Testy kwalifikacyjne, o których mowa w art. 39b ust. 3, przeprowadzane są:
1) przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną, po zakończeniu zajęć szkolnych dla
uczniów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, w ramach zewnętrznego egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, albo
2) w ośrodku szkolenia, po zakończeniu zajęć teoretycznych i praktycznych, przez
trzyosobową komisję egzaminacyjną, zwaną dalej "komisją", powołaną przez
wojewodę.
4. W skład komisji mogą wchodzić osoby, które:
1) posiadają wykształcenie wyższe prawnicze, ekonomiczne lub techniczne z zakresu
motoryzacji lub transportu;
2) nie były prawomocnie skazane za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia
korzyści majątkowych lub przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów;
3) spełniają szczegółowe wymagania określone w przepisach na podstawie art. 39i pkt
4.
5. Co najmniej jedna z osób - członków komisji, jest obowiązana posiadać
uprawnienia instruktora lub egzaminatora w zakresie kategorii prawa jazdy
odpowiedniej do kategorii realizowanego bloku programowego, o którym mowa w art.
39b ust. 2.
6. Testy kwalifikacyjne, o których mowa w art. 39b ust. 3, przeprowadzane są na
podstawie pytań pochodzących z katalogu pytań testowych zatwierdzonego przez
ministra właściwego do spraw transportu.
7. Katalog pytań testowych obejmuje zagadnienia, o których mowa w ust. 2.
8. Za przeprowadzenie testu członkom komisji, przysługuje wynagrodzenie, którego
koszt ponosi ośrodek szkolenia.
9. Ośrodek szkolenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, umożliwia przeprowadzanie
przez komisję testu kwalifikacyjnego, zapewniając odpowiednie warunki lokalowe.
Art. 39b2.Kierowca, który uzyskał kwalifikację wstępną w zakresie określonego bloku
programowego, o którym mowa w art. 39b ust. 2, i zamierza wykonywać przewozy
innymi pojazdami niż te, dla których wymagane jest prawo jazdy odpowiadające
zakresowi uzyskanej kwalifikacji wstępnej, obowiązany jest odbyć kwalifikację
wstępną uzupełniającą. Przepisy art. 39b1 stosuje się odpowiednio.
Art. 39c. 1. Wojewoda lub upoważniony przez niego członek komisji albo dyrektor
Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej, wydaje osobie, która uzyskała kwalifikację
wstępną świadectwo kwalifikacji zawodowej potwierdzające uzyskanie kwalifikacji
wstępnej.
2. Wojewoda oraz dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej, w terminie 21 dni od
dnia przeprowadzenia testu kwalifikacyjnego, przekazują do centralnej ewidencji
kierowców następujące dane osób, którym wydano świadectwo kwalifikacji
zawodowej, o którym mowa w ust. 1:
1) imię i nazwisko;
2) datę i miejsce urodzenia;
3) numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności
(PESEL) albo rodzaj, serię, numer oraz państwo wydania dokumentu
potwierdzającego tożsamość - w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL;
4) zakres, numer i datę wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej.
Art. 39d. 1. Do szkolenia okresowego może przystąpić osoba:
1) która na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
a) przebywa co najmniej 185 dni w roku ze względu na więzi osobiste lub zawodowe,
albo
b) studiuje od co najmniej sześciu miesięcy i przedstawi zaświadczenie
potwierdzające ten fakt;
2) wykonująca przewóz drogowy na rzecz podmiotu mającego siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Kierowca obowiązany jest co pięć lat, począwszy od dnia uzyskania świadectwa
kwalifikacji zawodowej poświadczającego uzyskanie kwalifikacji wstępnej, ukończyć
szkolenie okresowe odpowiednio do pojazdu, którym wykonuje przewóz drogowy.
3. Kierowca może odbywać szkolenie okresowe w jednej z następujących form:
1) kursu okresowego;
2) cyklu zajęć rozłożonych w okresie pięciu lat, obejmującego program kursu
okresowego.
4. Szkolenie okresowe jest prowadzone w ośrodku szkolenia w zakresie bloków
programowych określonych odpowiednio do kategorii prawa jazdy:
1) C1, C1+E, C i C+E;
2) D1, D1+E, D i D+E.
5. Kierowca, który zaprzestał wykonywania przewozu drogowego przez okres
uniemożliwiający spełnienie obowiązku, o którym mowa w ust. 2, przed ponownym
przystąpieniem do wykonywania przewozu obowiązany jest ukończyć szkolenie
okresowe.
6. Kierowca wykonujący przewóz drogowy różnymi pojazdami, dla których
wymagane jest posiadanie prawa jazdy co najmniej dwóch kategorii, o których mowa
w ust. 4, może ukończyć szkolenie okresowe z zakresu jednego bloku programowego.
Art. 39e. 1. Kierownik ośrodka szkolenia wydaje osobie, która ukończyła wymagane
zajęcia w ramach szkolenia okresowego, świadectwo kwalifikacji zawodowej
potwierdzające ukończenie szkolenia okresowego.
2. Kierownik ośrodka szkolenia, w terminie 21 dni od dnia wydania świadectwa
kwalifikacji zawodowej, o którym mowa w ust. 1, przekazuje do centralnej ewidencji
kierowców następujące dane osób, którym wydał świadectwo:
1) imię i nazwisko;
2) datę i miejsce urodzenia;
3) numer ewidencyjny PESEL albo rodzaj, serię, numer oraz państwo wydania
dokumentu potwierdzającego tożsamość - w przypadku osoby nieposiadającej numeru
PESEL;
4) zakres, numer i datę wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej
potwierdzającego odbycie szkolenia okresowego.
Art. 39f. 1. Kierowca wykonujący przewóz drogowy obowiązany jest uzyskać wpis do
polskiego krajowego prawa jazdy, potwierdzający spełnienie wymagań, o których
mowa w art. 39a ust. 1 pkt 3 i 4 oraz odpowiednio pkt 5 lub 6.
2. Zasady dokonywania wpisu, o którym mowa w ust. 1, określają przepisy ustawy z
dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.
3. Dla kierowcy niebędącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
posiadającego prawo jazdy wydane przez państwo trzecie, wykonującego lub
zamierzającego wykonywać przewóz drogowy rzeczy na rzecz przedsiębiorcy
mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzeniem
spełnienia wymagań, o których mowa w art. 39a ust. 1 pkt 5 i 6, jest świadectwo
kierowcy.
4. Kierowcy niebędącemu obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
posiadającemu prawo jazdy wydane przez państwo trzecie, wykonującemu lub
zamierzającemu wykonywać przewóz drogowy osób na rzecz przedsiębiorcy
mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uzyskał kwalifikację
wstępną lub ukończył szkolenie okresowe i ubiega się o wpis do prawa jazdy
potwierdzający spełnienie wymagań, o których mowa w art. 39a ust. 1, właściwy ze
względu na miejsce zamieszkania starosta, w trybie, o którym mowa w art. 94 ust. 2
ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr
108, poz. 908, z późn. zm.), wymienia posiadane przez niego prawo jazdy zagraniczne
na polskie krajowe prawo jazdy, dokonując jednocześnie wpisu potwierdzającego te
wymagania. Dodatkowym warunkiem wymiany prawa jazdy jest złożenie przez przedsiębiorcę
oświadczenia o zatrudnieniu lub nawiązaniu współpracy z tym kierowcą, który będzie
wykonywał lub wykonuje na jego rzecz przewozy drogowe.
5. (uchylony).
6. (uchylony).
7. (uchylony).
8. W przypadku osoby nieposiadającej miejsca zamieszkania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej i niewykonującej przewozów na rzecz podmiotu mającego
siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymagania, o których mowa w art.
39a ust. 1 pkt 5 i 6, uznaje się za spełnione, gdy osoba ta posiada w prawie jazdy albo
w karcie kwalifikacji kierowcy aktualny wpis potwierdzający ukończenie kwalifikacji
wstępnej lub szkolenia okresowego w innym państwie członkowskim Unii
Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub w państwie członkowskim
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o
Europejskim Obszarze Gospodarczym.
9. W przypadku osoby zamieszkałej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i
wykonującej przewozy na rzecz podmiotu mającego siedzibę za granicą wymagania, o
których mowa w art. 39a ust. 1 pkt 6, uznaje się za spełnione, gdy osoba ta posiada w
prawie jazdy albo w karcie kwalifikacji kierowcy aktualny wpis potwierdzający
ukończenie szkolenia okresowego w innym państwie członkowskim Unii
Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub w państwie członkowskim
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o
Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Art. 39g. 1. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia
stanowi działalność regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.) i
wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek
szkolenia.
2. Warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka
szkolenia spełnia przedsiębiorca, który:
1) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia
kierowców, określoną przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu
drogowym, lub spełnia wymagania określone dla tej działalności;
2) zapewnia prowadzenie szkolenia:
a) przez osoby posiadające uprawnienia instruktora techniki jazdy, o których mowa w
przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym,
b) przez wykładowców posiadających wiedzę, umiejętności i wykształcenie niezbędne
do zapewnienia prawidłowego szkolenia,
c) zgodnie z programem szkolenia;
3) posiada:
a) warunki lokalowe,
b) wyposażenie dydaktyczne,
c) miejsca przeznaczone do prowadzenia zajęć praktycznych,
d) miejsca przeznaczone do jazdy w warunkach specjalnych,
e) pojazdy samochodowe odpowiednie do zakresu prowadzonego szkolenia,
f) szczegółowy program szkolenia wraz z planem jego wykonania oraz metodami
nauczania;
4) nie był, jako osoba fizyczna lub członek organu osoby prawnej, prawomocnie
skazany za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych lub
przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów.
3. Organem prowadzącym rejestr przedsiębiorców prowadzących ośrodek szkolenia
jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce wykonywania działalności objętej
wpisem.
4. Wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szkolenia dokonywany
jest na wniosek przedsiębiorcy zawierający następujące dane:
1) oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania;
2) numer w ewidencji działalności gospodarczej albo w rejestrze przedsiębiorców w
Krajowym Rejestrze Sądowym - o ile są wymagane;
3) numer identyfikacji podatkowej (NIP) przedsiębiorcy;
4) wskazanie miejsca prowadzenia ośrodka szkolenia.
5. Do wniosku, o którym mowa w ust. 4, przedsiębiorca dołącza:
1) program szkolenia wraz z planem wykonania szkolenia oraz metodami nauczania;
2) kopię dokumentów potwierdzających kwalifikację i wiedzę instruktorów techniki
jazdy oraz wykładowców;
3) kopie dokumentów zawierających informacje o: warunkach lokalowych,
wyposażeniu dydaktycznym oraz miejscu przeznaczonym do prowadzenia zajęć
praktycznych i posiadanych pojazdach albo kopię umowy, o której mowa w ust. 11
pkt 1, lub dokumentów zawierających informację o urządzeniu, o którym mowa w ust.
11 pkt 2, wraz z kopią certyfikatu.
6. Wraz z wnioskiem, o którym mowa w ust. 4, przedsiębiorca składa oświadczenie o
następującej treści:
"Oświadczam, że:
1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących
ośrodek szkolenia są kompletne i zgodne z prawdą;
2) znane mi są i spełniam warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie
prowadzenia ośrodka szkolenia, określone w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o
transporcie drogowym.".
7. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 6, powinno również zawierać:
1) oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania;
2) oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia;
3) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorcy, z podaniem jej
imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji.
8. W rejestrze przedsiębiorców prowadzących ośrodek szkolenia umieszcza się dane
przedsiębiorcy, o których mowa w ust. 4, z wyjątkiem adresu zamieszkania, jeżeli jest
on inny niż adres siedziby, oraz jego numer w tym rejestrze.
9. Dokonując wpisu, wojewoda pobiera:
1) opłatę za wpis - stanowiącą dochód budżetu państwa;
2) opłatę ewidencyjną, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. -
Prawo o ruchu drogowym - na pokrycie kosztów działania centralnej ewidencji
kierowców.
10. Wojewoda przekazuje:
1) do centralnej ewidencji kierowców informację o dokonaniu wpisu przedsiębiorcy
do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szkolenia - w terminie 14 dni od
dnia dokonania wpisu;
2) opłatę ewidencyjną do Funduszu - Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców, o
którym mowa w przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu
drogowym - na zasadach i w terminach określonych w przepisach tej ustawy.
11. Przedsiębiorca może nie spełniać wymagań, o których mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a i
pkt 3 lit. d, jeśli:
1) zawarł umowę na przeprowadzanie zajęć z ośrodkiem doskonalenia techniki jazdy,
o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu
drogowym;
2) dysponuje urządzeniem technicznym do symulowania jazdy w warunkach
specjalnych, posiadającym odpowiedni certyfikat wydany przez jednostkę
akredytowaną w polskim systemie akredytacji.
Art. 39h. 1. Nadzór nad ośrodkami szkolenia sprawuje wojewoda.
2. W ramach sprawowanego nadzoru wojewoda:
1) przeprowadza kontrolę w zakresie:
a) spełniania przez ośrodek szkolenia wymagań, o których mowa w art. 39g ust. 2,
b) zgodności prowadzonego szkolenia z obowiązującymi programami szkolenia,
c) dokumentów wymaganych w związku z prowadzeniem szkolenia;
2) w przypadku ustalenia naruszeń warunków wykonywania działalności wyznacza
termin ich usunięcia;
3) wydaje decyzję o zakazie prowadzenia przez przedsiębiorcę ośrodka szkolenia oraz
wykreśla z urzędu przedsiębiorcę z rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek
szkolenia, jeżeli przedsiębiorca:
a) złożył oświadczenie oraz inne dokumenty stanowiące załączniki do wniosku, o
którym mowa w art. 39g ust. 5, niezgodne ze stanem faktycznym,
b) nie usunął naruszeń warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie
prowadzenia ośrodka szkolenia w wyznaczonym przez wojewodę terminie,
c) rażąco naruszył warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie
prowadzenia ośrodka szkolenia.
3. Rażącym naruszeniem warunków wykonywania działalności gospodarczej w
zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia jest:
1) przeprowadzanie szkolenia niezgodnie z programem szkolenia;
2) wydanie świadectwa kwalifikacji zawodowej niezgodnego ze stanem faktycznym;
3) odmowa poddania się kontroli, o której mowa w ust. 2 pkt 1.
4. Informację o wykreśleniu przedsiębiorcy z rejestru przedsiębiorców prowadzących
ośrodek szkolenia wojewoda przekazuje do centralnej ewidencji kierowców w
terminie 14 dni od dnia wydania decyzji o zakazie prowadzenia przez przedsiębiorcę
ośrodka szkolenia.
Art. 39i. 1. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe wymagania w stosunku do przedsiębiorcy prowadzącego ośrodek
szkolenia, o którym mowa w art. 39g, w zakresie infrastruktury technicznej,
warunków lokalowych, wyposażenia dydaktycznego oraz pojazdów używanych w
trakcie szkolenia;
2) szczegółowe warunki prowadzenia szkolenia w ramach kwalifikacji wstępnej,
kwalifikacji wstępnej uzupełniającej, szkoleń okresowych oraz zajęć odbywanych w
ramach szkolenia okresowego, o których mowa w art. 39d ust. 3 pkt 2;
3) szczegółowe warunki przeprowadzania testów kwalifikacyjnych;
4) szczegółowe wymagania wobec członków komisji, sposób ich powoływania oraz
wysokość ich wynagrodzenia, które nie może być wyższe niż 400 zł za egzamin;
5) wzór świadectwa kwalifikacji zawodowej;
6) sposób postępowania z dokumentacją związaną z prowadzeniem przez ośrodki
szkolenia kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej i szkolenia
okresowego;
7) (uchylony);
8) wysokość opłaty za wpis przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców prowadzących
ośrodek szkolenia.
2. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw
transportu uwzględnia odpowiednio:
1) przepisy Unii Europejskiej w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, a także
potrzebę zapewnienia należytych wymagań organizacyjno-technicznych
przeprowadzania kursów i zajęć;
2) przepisy Unii Europejskiej w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, oraz
konieczność obiektywnego sprawdzenia przygotowania do uzyskania kwalifikacji
wstępnej w zakresie transportu drogowego;
3) konieczność zapewnienia ujednoliconych procedur przeprowadzania testów
kwalifikacyjnych;
4) konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu wykształcenia i okresu praktyki
zawodowej członków komisji w zakresie odpowiadającym wymaganej wiedzy
dotyczącej wykonywania przewozu drogowego, a także potrzebę zapewnienia
pokrycia kosztów związanych z przeprowadzaniem testów kwalifikacyjnych przez
komisję;
5) zakres danych niezbędnych do potwierdzenia spełnienia przez kierowcę
wykonującego przewóz drogowy wymagań ustawy, w szczególności w zakresie badań
lekarskich i psychologicznych, ukończonych szkoleń, posiadanych uprawnień do
kierowania pojazdem samochodowym, organów właściwych i podmiotów
uprawnionych do wydawania świadectwa kwalifikacji zawodowej;
6) zakres danych niezbędnych do prawidłowego prowadzenia kwalifikacji wstępnej,
kwalifikacji wstępnej uzupełniającej i szkolenia okresowego, dotyczących
kandydatów na kierowców i kierowców wykonujących przewóz drogowy, podmiotów
uprawnionych do przeprowadzania kursów i zajęć, organów właściwych w sprawach
wpisu do rejestru, a także przepisy Unii Europejskiej w zakresie dokumentów
związanych z uzyskiwaniem kwalifikacji wstępnej oraz szkoleń okresowych;
7) potrzebę zapewnienia należytej ochrony dokumentacji związanej z prowadzeniem
przez ośrodki szkolenia kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej i
szkolenia okresowego;
8) (uchylony);
9) wysokość rzeczywistych kosztów związanych z prowadzeniem rejestru
przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia oraz wysokość kosztów związanych
z weryfikacją dokumentów.
Art. 39j. 1. Kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom lekarskim
przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań
zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
2. Badania lekarskie, o których mowa w ust. 1, są wykonywane, z zastrzeżeniem ust.
3-6, w zakresie i na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 26 czerwca
1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), zwanej dalej
"Kodeksem pracy".
3. Zakres badań lekarskich, o których mowa w ust. 1, obejmuje ponadto ustalenie
istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, zgodnie z
ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.
4. Badania lekarskie, o których mowa w ust. 1, są przeprowadzane:
1) do czasu ukończenia przez kierowcę 60 lat - co 5 lat;
2) po ukończeniu przez kierowcę 60. roku życia - co 30 miesięcy.
5. Pierwsze badanie lekarskie, o którym mowa w ust. 1, jest wykonywane przed dniem
wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie
kwalifikacji wstępnej, a każde następne dla kierowcy w wieku do 60 lat - w terminie
właściwym do ukończenia szkolenia okresowego, jednak nie później niż do dnia
wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie szkolenia
okresowego.
6. Badania lekarskie, o których mowa w ust. 1, wykonują lekarze uprawnieni do
wykonywania badań profilaktycznych, o których mowa w przepisach Kodeksu pracy,
posiadający dodatkowo uprawnienia do przeprowadzania badań lekarskich
kandydatów na kierowców i kierowców określone w odrębnych przepisach.
Art. 39k. 1. Kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom
psychologicznym przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku
przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
2. Badania psychologiczne, o których mowa w ust. 1, są wykonywane, z
zastrzeżeniem ust. 3 i 4, w zakresie i na zasadach określonych dla kierowców w
ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.
3. Badania psychologiczne, o których mowa w ust. 1, są przeprowadzane:
1) do czasu ukończenia przez kierowcę 60 lat - co 5 lat;
2) po ukończeniu przez kierowcę 60. roku życia - co 30 miesięcy.
4. Pierwsze badanie psychologiczne, o którym mowa w ust. 1, jest wykonywane przed
dniem wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie
kwalifikacji wstępnej, a każde następne dla kierowcy w wieku do 60 lat - w terminie
właściwym do ukończenia szkolenia okresowego, jednak nie później niż do dnia
wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego ukończenie szkolenia
okresowego.
Art. 39l. 1. Przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy jest
obowiązany do:
1) kierowania kierowców na:
a) szkolenia okresowe,
b) badania lekarskie i psychologiczne;
2) pokrywania kosztów badań lekarskich i psychologicznych;
3) przechowywania przez cały okres zatrudnienia kierowcy kopii:
a) świadectw kwalifikacji zawodowej,
b) orzeczeń lekarskich i psychologicznych;
4) prowadzenia dokumentacji dotyczącej badań lekarskich i psychologicznych;
5) przekazania kierowcy z chwilą rozwiązania stosunku pracy kopii orzeczeń i
świadectw, o których mowa w pkt 3.
2. Przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy może pokryć
koszty szkoleń okresowych kierowcy.
3. Spełnienie przez przedsiębiorcę lub przez inny podmiot wykonujący przewóz
drogowy obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, uznaje się za równoznaczne
ze spełnieniem obowiązków pracodawcy w zakresie wykonywania wstępnych i
okresowych badań lekarskich, o których mowa w art. 229 § 1 i 2 Kodeksu pracy.
Art. 39m. Wymagania, o których mowa w art. 39a-39l, stosuje się odpowiednio do
przedsiębiorcy lub innej osoby osobiście wykonującej przewóz drogowy.
Rozdział 8
Opłaty
Art. 40. Przedsiębiorca podejmujący i wykonujący transport drogowy jest obowiązany
do ponoszenia opłat za:
1) czynności administracyjne określone w ustawie;
2) przeprowadzenie egzaminu, o którym mowa w art. 38 ust. 1;
3) wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych, o którym mowa w art. 38 ust. 3.
Art. 41. 1. Opłaty za czynności administracyjne pobiera się z tytułu:
1) udzielenia licencji, zmiany licencji, przedłużenia ważności licencji, wydania
wypisu z licencji, wydania wtórnika licencji, przeniesienia uprawnień wynikających z
licencji oraz wyrażenia zgody na wykonywanie uprawnień wynikających z licencji;
2) wydania zezwolenia, zmiany zezwolenia, przedłużenia ważności zezwolenia,
wydania wypisu z zezwolenia, wydania wtórnika zezwolenia na wykonywanie
przewozu regularnego, przewozu regularnego specjalnego, przewozu wahadłowego
lub przewozu okazjonalnego;
3) wydania zezwolenia na przewóz kabotażowy;
4) wydania zezwolenia zagranicznego;
5) wydania zaświadczenia lub zmiany zaświadczenia, wydania wypisu z
zaświadczenia o zgłoszeniu działalności w zakresie przewozów na potrzeby własne;
6) wydania zezwolenia na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego
osób na lub przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pojazdem samochodowym
przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą;
7) wydania świadectwa kierowcy lub jego zmiany oraz wydania wtórnika świadectwa
kierowcy;
8) wydania formularza jazdy;
9) wydania certyfikatu, o którym mowa w art. 30 ust. 4, lub jego zmiany oraz wydania
wtórnika certyfikatu;
10) wydania decyzji, o której mowa w art. 20a ust. 2.
2. Opłaty, o których mowa w ust. 1, pobierają organy dokonujące tych czynności.
3. Opłaty, o których mowa w art. 40 pkt 2 i pkt 3, pobiera jednostka, o której mowa w
art. 38 ust. 2 i ust. 3.
4. Minister właściwy do spraw transportu może, w drodze rozporządzenia, upoważnić,
na określonych warunkach, do pobierania opłat za niektóre czynności administracyjne
w międzynarodowym transporcie drogowym, o których mowa w ust. 1, jednostkę
określoną w art. 17 ust. 2 lub polskie organizacje o zasięgu ogólnokrajowym
zrzeszające międzynarodowych przewoźników drogowych, mając na względzie
usprawnienie procedur pobierania opłat.
Art. 42. 1. Podmioty wykonujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przewóz
drogowy zobowiązane są do uiszczania opłaty za przejazd pojazdu samochodowego
po drogach krajowych, której maksymalna wysokość nie może być wyższa niż
równowartość 1 800 euro rocznie, z wyłączeniem:
1) przedsiębiorców wykonujących transport drogowy taksówką;
2) pojazdów transportu kombinowanego;
3) pojazdów realizujących komunikację miejską;
4) zakładów pracy chronionej lub zakładów aktywności zawodowej, w przypadku
wykonywania przewozów na potrzeby własne;
5) pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 12 ton.
1a. Wyłączenie, o którym mowa w ust. 1, nie zwalnia z obowiązku uiszczania opłat za
przejazd autostradą, o których mowa w przepisach o autostradach płatnych oraz o
Krajowym Funduszu Drogowym.
2. Stawki opłaty, o której mowa w ust. 1, uzależnione są od:
1) czasu przejazdu po drogach krajowych;
2) rodzaju pojazdu samochodowego;
3) liczby osi oraz emisji spalin pojazdu.
3. Opłata, o której mowa w ust. 1, może być w szczególności wnoszona w:
1) jednostce, o której mowa w art. 17 ust. 2;
2) granicznych urzędach celnych;
3) urzędach celnych wewnątrz kraju;
4) stacjach benzynowych, z zastrzeżeniem ust. 4;
5) polskich organizacjach zrzeszających przewoźników drogowych o zasięgu
ogólnokrajowym, z zastrzeżeniem ust. 5.
3a. Podmiot, o którym mowa w ust. 1, uiszcza opłatę roczną, miesięczną,
siedmiodniową albo dobową.
3b. Karta opłaty dobowej i siedmiodniowej może być wypełniona przez podmiot, o
którym mowa w ust. 1, w terminie:
1) 7 dni - od wydania karty opłaty dobowej;
2) 14 dni - od wydania karty opłaty siedmiodniowej.
4. Przedsiębiorcy prowadzący stacje benzynowe mogą pobierać opłatę po zawarciu
porozumień z jednostką, o której mowa w art. 17 ust. 2.
5. Polskie organizacje zrzeszające przewoźników drogowych o zasięgu
ogólnokrajowym mogą pobierać opłatę po zawarciu porozumień z jednostką, o której
mowa w art. 17 ust. 2.
6. W porozumieniach, o których mowa w ust. 4 i ust. 5, określa się w szczególności:
1) sposób zabezpieczenia przekazywanych kart opłaty drogowej uniemożliwiający
dostęp do nich osobom niepowołanym;
2) wyposażenie w odpowiednie urządzenia gwarantujące zabezpieczenie przed
zaginięciem, zniszczeniem lub utratą dokumentów;
3) obowiązek ubezpieczenia otrzymanych dokumentów od wszelkiego ryzyka
związanego z ich zaginięciem, zniszczeniem lub utratą;
4) zasady rozliczania z jednostką, o której mowa w art. 17 ust. 2, w przypadku
zaginięcia, zniszczenia lub utraty otrzymanych dokumentów.
7. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj i stawki opłaty
za przejazd po drogach krajowych, zgodnie z zasadami określonymi w ust. 2, oraz tryb
wnoszenia i sposób rozliczania tej opłaty w przypadku niewykorzystania w całości lub
w części dokumentu potwierdzającego jej wniesienie za okres roczny z przyczyn
niezależnych od przedsiębiorcy, a także wzory dokumentów potwierdzających
wniesienie tej opłaty.
Art. 42a. Przepisu art. 42 nie stosuje się do podmiotów niebędących przedsiębiorcami,
a zaliczonych do sektora finansów publicznych.
Art. 43. 1. Na zasadach wzajemności mogą być pobierane od przedsiębiorców
zagranicznych opłaty inne niż określone w art. 42.
Konwencja TIR
KONWENCJA CELNA DOTYCZĄCA MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU TOWARÓW Z ZASTOSOWANIEM KARNETÓW TIR
Sporządzona w Genewie dnia 14 listopada 1975 r.
( zał. do Dz. U. Z 1984 r. Nr 17, poz. 76 )
stan prawny na dzień 12 maja 2002
Umawiające się Strony, pragnąc ułatwić międzynarodowe przewozy towarów pojazdami drogowymi, mając na uwadze, że poprawa warunków przewozu stanowi jeden z zasadniczych czynników rozwoju współpracy między nimi, wypowiadając się za uproszczeniem i harmonizacją formalności administracyjnych, zwłaszcza na granicach, w dziedzinie przewozów międzynarodowych, zgodziły się na następujące postanowienia:
Rozdział I
a) Postanowienia ogólne
a) Określenia
Artykuł 1
W rozumieniu niniejszej Konwencji:
określenie "transport TIR" oznacza przewóz towarów z wyjściowego urzędu celnego do docelowego urzędu celnego zgodnie z procedurą zwaną "procedurą TIR", ustaloną przez niniejszą Konwencję;
określenie "operacja TIR" oznacza część transportu, wykonywanego w Umawiającej się Stronie z wyjściowego urzędu celnego albo przejściowego urzędu celnego przy wjeździe do docelowego urzędu celnego albo przejściowego urzędu celnego przy wyjeździe;
określenie "rozpoczęcie operacji TIR" oznacza, że pojazd drogowy, zespół pojazdów lub kontener został przedstawiony w celu kontroli w wyjściowym urzędzie celnym albo w przejściowym urzędzie celnym przy wjeździe, wraz z ładunkiem i odnoszącym się do niego karnetem TIR i że karnet TIR został przyjęty przez urząd celny;
określenie "zakończenie operacji TIR" oznacza, że pojazd drogowy, zespół pojazdów lub kontener został przedstawiony w celu kontroli w docelowym urzędzie celnym lub w przejściowym urzędzie celnym przy wyjeździe, wraz z ładunkiem i odnoszącym się do niego karnetem TIR;
określenie "zwolnienie operacji TIR" oznacza uznanie przez władze celne, że operacja TIR została prawidłowo zakończona w Umawiającej się Stronie. Zostaje to ustalone przez władze celne na podstawie porównania danych lub informacji dostępnych w docelowym urzędzie celnym lub przejściowym urzędzie celnym przy wjeździe oraz danych dostępnych w wyjściowym urzędzie celnym lub przejściowym urzędzie celnym przy wjeździe;
określenie "opłaty i podatki przywozowe i wywozowe" oznacza opłaty celne oraz wszystkie inne opłaty, podatki, należności i inne obciążenia finansowe, finansowe, które są pobierane przy przywozie lub wywozie bądź w związku z przywozem lub wywozem towarów, z wyjątkiem należności i obciążeń finansowych nie przekraczających przybliżonego kosztu świadczonych usług;
określenie "pojazd drogowy" oznacza nie tylko motorowy pojazd drogowy, lecz także każdą przyczepę lub naczepę przeznaczoną do doczepiania do niego;
określenie "zespół pojazdów" oznacza pojazdy złączone, uczestniczące w ruchu drogowym jako jedna całość;
określenie "kontener" oznacza sprzęt przewozowy (skrzynia, zdejmowana, cysterna lub inny podobny sprzęt):
stanowiący pomieszczenie całkowicie lub częściowo zamknięte i przeznaczone do umieszczania w nim towarów,
trwały i wskutek tego dostatecznie wytrzymały, aby mógł nadawać się do wielokrotnego użytku,
specjalnie zbudowany w celu ułatwienia przewozu towarów jednym lub kilkoma rodzajami transportu bez przeładunku towarów,
zbudowany w sposób zapewniający łatwe manipulowanie nim, zwłaszcza przy przeładunku z jednego rodzaju transportu na inny,
zbudowany tak, aby było go łatwo załadować i wyładować, oraz
o pojemności co najmniej jednego metra sześciennego;
na równi z kontenerami są traktowane "zdejmowane nadwozia";
określenie "wyjściowy urząd celny" oznacza każdy urząd celny Umawiającej się Strony, w którym zaczyna się przewóz międzynarodowy całości lub części ładunku;
określenie "docelowy urząd celny" oznacza każdy urząd Umawiającej się Strony, w którym kończy się przewóz międzynarodowy całości lub części ładunku;
określenie "przejściowy urząd celny" oznacza każdy urząd celny Umawiającej się Strony, przez który pojazd drogowy, zespół pojazdów lub kontener wjeżdża albo wyjeżdża z Umawiającej się Strony w trakcie transportu TIR.
określenie "osoba" oznacza zarówno osobę fizyczną, jak i prawną;
określenie "posiadacz" karnetu TIR oznacza osobę, której wydano karnet TIR, zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Konwencji i w której imieniu została złożona deklaracja celna w formie karnetu TIR, wskazująca na zamiar objęcia towarów procedurą TIR w wyjściowym urzędzie celnym. Będzie on odpowiedzialny za przedstawienie pojazdu drogowego, zespołu pojazdów lub kontenera wraz z ładunkiem odnoszącym się do niego karnetem TIR w wyjściowym urzędzie celnym, w przejściowym urzędzie celnym i w docelowym urzędzie celnym i za ścisłe przestrzeganie innych odpowiednich postanowień Konwencji TIR.
określenie "towary ciężkie lub przestrzenne" oznacza każdy przedmiot ciężki lub przestrzenny, który ze względu na swój ciężar, na swoje rozmiary lub swój charakter nie jest zazwyczaj przewożony ani w zamkniętym pojeździe drogowym, ani w zamkniętym kontenerze;
określenie "stowarzyszenie poręczające" oznacza stowarzyszenie uznane przez władze celne Umawiającej się Strony jako poręczające za osoby, które stosują procedurę TIR.
nota wyjaśniająca
0.1-f)
Wyjątki (należności i obciążenia finansowe), o których mowa w artykule 1 litera f) oznaczają wszystkie kwoty inne niż opłaty i podatki pobierane przez Umawiające się Strony przy przewozie lub wywozie albo w związku z przywozem lub wywozem. Kwoty te będą ograniczone do wysokości przybliżonego kosztu świadczonych usług i nie będą stanowić pośredniego sposobu ochrony produktów krajowych lub opłaty o charakterze podatkowym pobieranej od importu lub eksportu. Te należności i obciążenia finansowe obejmują, miedzy innymi płatności odnoszące się:
- do świadectw pochodzenia, jeśli są one konieczne przy tranzycie,
- do analiz wykonywanych przez laboratoria celne w celach kontroli,
- do inspekcji celnych innych czynności odprawy celnej, wykonywanych pozanormalnymi godzinami pracy i pomieszczeniami urzędów celnych,
- do inspekcji wykonywanych ze względów sanitarnych, weterynaryjnych lub fitopatologicznych.
0.1-j)
Określenie "zdejmowane nadwozie" oznacza pomieszczenie przeznaczone na ładunek, które nie jest wyposażone w jakikolwiek środek napędowy i jest przeznaczone do przewozu na pojeździe drogowym a podwozie tego pojazdu i dolna rama nadwozia są przystosowane specjalnie do tego celu. Obejmuje ono również wymienne nadwozie, które jest pomieszczeniem przeznaczonym na ładunek, zaprojektowanym specjalnie dla potrzeb kombinowanego transportu drogowego i kolejowego.
0.1–j) i)
Określenie "częściowo zamknięte" w odniesieniu do wyposażenia, o którym mowa pod niniejszą literą, oznacza urządzenia zazwyczaj składające się z podłogi i nadbudowy odgraniczającej przestrzeń przeznaczoną na ładunek, odpowiadającą przestrzeni zamkniętego kontenera. Nadbudowa jest przeważnie zrobiona z elementów metalowych, tworzących szkielet kontenera. Te rodzaje kontenerów mogą mieć jedną lub więcej ścian bocznych lub przednich. Niektóre z tych kontenerów mają jedynie dach połączony z podłogą za pomocą słupków pionowych. Kontenery tego rodzaju używane są szczególnie do przewozu towarów przestrzennych (np. pojazdów samochodowych).
b) Zakres stosowania
Artykuł 2
Niniejszą Konwencję stosuje się do przewozu towarów bez przeładunku przez jedną lub kilka granic, od wyjściowego urzędu celnego jednej Umawiającej się Strony do docelowego urzędu celnego innej Umawiającej się Strony lub tej samej Umawiającej się Strony, w pojazdach drogowych, zespołach pojazdów lub w kontenerach, jeżeli jakaś część przewozu między rozpoczęciem i zakończeniem transportu TIR jest wykonywana przez transport drogowy.
nota wyjaśniająca
0.2-1
Artykuł 2 przewiduje, że przewóz z zastosowaniem karnetu TIR może się zaczynać i kończyć w tym samym państwie, pod warunkiem, że jego trasa prowadzi przez obce terytorium. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w podobnym przypadku władze celne państwa wyjściowego wymagały poza karnetem TIR dokumentu krajowego, zapewniającego ponowny, swobodny wwóz towarów. Jednakże zaleca się, aby władze celne unikały wydawania takiego dokumentu i zgadzały się na jego zastąpienie przez specjalną wzmiankę w karnecie TIR.
0.2-2
Postanowienia tego artykułu zezwalają na przewóz towarów z zastosowaniem karnetu TIR, jeżeli przynajmniej na części trasy przewóz jest wykonywany przez transport drogowy. Nie określają one, na której części trasy przewóz powinien być wykonywany przez transport drogowy, i wystarczy, aby ta część mieściła się między rozpoczęciem i zakończeniem transportu TIR. Jednakże wbrew intencjom nadawcy przy wyjeździe może się zdarzyć, z nieprzewidzianych przyczyn o charakterze handlowym lub przypadkowym, że na jakiejkolwiek części trasy przewóz nie może być wykonany przez transport drogowy. W tych wyjątkowych przypadkach Umawiające się Strony uznają karnet TIR i odpowiedzialność stowarzyszeń poręczających pozostanie obowiązująca.
Komentarz
Używanie karnetów TIR
W pewnych wypadkach karnet TIR używany był do przewozu towarów na obszarze jednego kraju (na przykład: przewóz z wewnętrznego urzędu celnego do granicznego urzędu celnego bez przedstawiania karnetu TIR przy wjeździe do następnego kraju) w celu nałożenia zamknięć celnych, jako środka zapobiegającego możliwości popełnienia przestępstwa.
IRU uznało za celowe poinformować o takich wypadkach władze celne Umawiających się Stron. {TRANS/GE.30/AC.2/12, ustęp 34; TRANS/GE.30/35, ustępy 64 i 65}
Artykuł 3
W celu korzystania z postanowień niniejszej Konwencji:
a) przewozy powinny być wykonywane:
pojazdami drogowymi, zespołami pojazdów lub kontenerami, uprzednio uznanymi zgodnie z warunkami wymienionymi w rozdziale III a) bądź
innymi pojazdami drogowymi, innymi zespołami pojazdów lub innymi kontenerami, zgodnie z warunkami wymienionymi w rozdziale III c); lub
pojazdami drogowymi lub pojazdami specjalnymi w szczególności: autobusami, dźwigami, zamiatarkami, betonomieszarkami wywożonymi, przemieszczającymi się samodzielnie z urzędu celnego wyjścia do urzędu celnego przeznaczenia, zgodnie z warunkami wymienionymi w Rozdziale III c); w przypadku, gdy pojazdy te przewożą inne towary, zastosowanie maja odpowiednio warunki określone w punktach 1 do 2,
b) przewozy powinny się odbywać pod gwarancją stowarzyszeń uznanych zgodnie z postanowieniami artykułu 6 i powinny być wykonywane z zastosowaniem karnetu TIR, odpowiadającego wzorowi przedstawionemu w załączniku nr 1 do niniejszej Konwencji.
Komentarz
Pojazdy drogowe traktowane jako towary ciężkie lub objętościowe.
Jeżeli pojazdy drogowe lub pojazdy specjalne uważane za ciężkie lub objętościowe przewożą inne ciężkie lub objętościowe towary w taki sposób, że zarówno pojazd jak i towar spełniają jednocześnie warunki sformułowane w Rozdz. III c) Konwencji, wymagany jest tylko jeden Karnet TIR. Karnet i wszystkie vouchery tego Karnetu muszą być zaopatrzone w indos określony w Art. 32 Konwencji. Jeżeli pojazdy takie przewożą zwykłe towary w przedziale ładunkowym lub kontenerach, pojazd i kontenery muszą być uprzednio zatwierdzone zgodnie z warunkami sformułowanymi w Rozdz. III a), a przedział ładunkowy lub kontenery muszą być opieczętowane. Ponadto, w przypadku takiego transportu musi być użyty dodatkowy Karnet TIR. W tym celu w każdym z użytych Karnetów muszą być dokonane odpowiednie wpisy.
Postanowienia Art. 3 a) iii) Konwencji mają zastosowanie w przypadku pojazdów drogowych lub pojazdów specjalnych eksportowanych z kraju, gdzie znajduje się wyjazdowy Urząd Celny i importowanych do innego kraju, gdzie znajduje się Urząd Celny przeznaczenia. W tym przypadku, nie mają zastosowania postanowienia Art. 15 Konwencji odnoszące się do czasowego importu pojazdów drogowych. Tak więc, dokumenty celne dot. importu czasowego pojazdów nie są wymagane.
Artykuł 4
Od towarów przewożonych zgodnie z procedurą TIR nie będą uiszczane lub składane do depozytu w przejściowych urzędach celnych opłaty i podatki przywozowe i wywozowe.
Artykuł 5
1. Towary przewożone zgodnie z procedurą TIR pod zamknięciem celnym w pojazdach drogowych, w zespołach pojazdów lub kontenerach nie będą podlegały w zasadzie kontroli celnej w przejściowych urzędach celnych.
2. Jednak w celu uniknięcia nadużyć władze celne mogą w wyjątkowych przypadkach, a zwłaszcza w razie podejrzenia o nieprawidłowość, przeprowadzać w tych urzędach kontrole towarów.
nota wyjaśniająca
0. 5
Artykuł ten nie wyklucza prawa przeprowadzenia rewizji towarów metodą sondowania, lecz określa, że rewizje powinny być bardzo ograniczone pod względem ilościowym. W rzeczywistości system międzynarodowy karnetu TIR daje gwarancje dodatkowe w stosunku do zapewnianych przez procedury krajowe. Z jednej strony dane w karnecie TIR dotyczące towarów powinny odpowiadać uwagom wniesionym do dokumentów celnych, ewentualnie wystawionych w państwie wyjściowym, z drugiej strony państwa tranzytowe i docelowe znajdują już gwarancje w kontrolach dokonywanych przy wyjeździe i które są poświadczone przez urząd celny wyjściowy (patrz również dalej nota do artykułu 19).
Rozdział II
Wydawanie karnetów TIR
Odpowiedzialność stowarzyszeń poręczających
Artykuł 6
1. Każda Umawiająca się Strona może upoważnić stowarzyszenia do wydawania karnetów TIR bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich stowarzyszeń oraz do występowania w charakterze poręczycieli, z zastrzeżeniem spełnienia przez nie minimalnych warunków i wymogów, określonych w części I załącznika 9. Upoważnienie będzie cofnięte, gdy minimalne warunki i wymogi, określone w części I załącznika 9, przestają być spełniane.
2. Stowarzyszenie może być uznane w danym państwie tylko wówczas, gdy jego gwarancja obejmuje również odpowiedzialność, jaka może powstać w tym państwie w związku z użyciem karnetów TIR wydanych przez zagraniczne stowarzyszenia, będące członkami międzynarodowej organizacji, do której ono samo należy.
2bis. Organizacja międzynarodowa, o której mowa w ust. 2, będzie upoważniona przez Komitet Organizacyjny TIR do ponoszenia odpowiedzialności za skuteczne zorganizowanie i funkcjonowanie międzynarodowego systemu gwarancyjnego, pod warunkiem, że akceptuje tę odpowiedzialność.
nota wyjaśniająca
0.6-2
Stosownie do postanowień tego ustępu władze celne jednego państwa mogą uznać kilka stowarzyszeń, z których każde będzie ponosić odpowiedzialność.
0.6.2–bis
Wzajemne stosunki między organizacją międzynarodową i jej stowarzyszeniami członkowskimi powinny być określone w pisemnych porozumieniach w sprawie funkcjonowania międzynarodowego systemu gwarancyjnego.
3. Stowarzyszenie będzie wydawać karnety TIR jedynie osobom, którym właściwe władze kraju, w którym osoba ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania, nie odmówiły prawa do korzystania z procedury TIR.
4. Pozwolenie na korzystanie z procedury TIR będzie mogło być udzielone jedynie osobom, które spełniają minimalne warunki i wymogi, określone w części II załącznika 9. Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 38, pozwolenie będzie cofnięte, jeżeli te warunki i wymogi przestają być spełniane.
5. Pozwolenia na korzystanie z procedury TIR udziela się zgodnie z trybem określonym w części II załącznika 9 do Konwencji.
Artykuł 7
Formularze karnetów TIR wysyłane do stowarzyszeń poręczających przez odpowiednie stowarzyszenia zagraniczne lub przez organizacje międzynarodowe, zwolnione będą od opłat i podatków przywozowych lub wywozowych oraz nie będą podlegały żadnemu zakazowi lub ograniczeniu przywozowemu i wywozowemu.
Artykuł 8
1. Stowarzyszenie poręczające zobowiąże się do uiszczenia należnych opłat i podatków przywozowych lub wywozowych, zwiększonych ewentualnie o odsetki za zwłokę, które mogą się należeć na mocy ustaw i przepisów celnych państwa, w którym ujawniono nieprawidłowość odnoszącą się do operacji TIR. Będzie ono zobowiązane do zapłacenia tych kwot, na zasadzie odpowiedzialności wspólnej i solidarnej z osobami, od których należne są te kwoty.
Komentarz
Opłaty administracyjne
Odpowiedzialność stowarzyszenia poręczającego, zgodnie z postanowieniami art. 8 ust. 1, nie obejmuje opłat administracyjnych lub innych sankcji finansowych.
{TRANS/WP30/137, ustępy 68-70; TRANS/WP30/AC.2/29, Załącznik 3}
Pobieranie opłat dodatkowych
Art. 8 ust. 1 i 2 zezwala władzom celnym na pobieranie od posiadacza karnetu TIR opłat dodatkowych, takich jak: wynikających z likwidacji szkód lub innych kar, które władze te uznają za konieczne.
{TRANS/WP30/135, ustępy 52-55; TRANS/WP30/137, ustęp 69}
2. Jeżeli ustawy i przepisy Umawiającej się Strony nie przewidują uiszczania opłat i podatków przywozowych lub wywozowych w przypadkach określonych w ustępie 1, stowarzyszenie zobowiąże się do zapłacenia, na tych samych warunkach, kwoty równej opłatom i podatkom przywozowym lub wywozowym, zwiększonym o jakiekolwiek odsetki za zwłokę.
3. Każda Umawiająca się Strona określi maksymalną wysokość kwot od jednego karnetu TIR, których można żądać od stowarzyszenia poręczającego na podstawie postanowień ustępów 1 i 2.
4. Odpowiedzialność stowarzyszenia poręczającego w stosunku do władz państwa, w którym się znajduje wyjściowy urząd celny, rozpoczyna się w chwili, gdy karnet TIR został przyjęty przez urząd celny. W następnych państwach, przez które prowadzi trasa przewozu towarów zgodnie z procedurą TIR, odpowiedzialność ta rozpoczyna się od chwili wwozu towarów przywozu towarów na terytorium tych państw, bądź - w razie zawieszenia operacji transportu TIR, stosownie do postanowień ustępów 1 i 2 artykułu 26 - od chwili, gdy karnet TIR został przyjęty przez urząd celny, w którym operacja transport TIR zostaje wznowiony
5. Odpowiedzialność stowarzyszenia poręczającego będzie obejmować nie tylko towary wyszczególnione w karnecie TIR, lecz także towary, które - jakkolwiek nie są wyszczególnione w tym karnecie - znajdują się pod zamknięciem celnym w części pojazdu drogowego albo w kontenerze. Nie będzie ona obejmować żadnych innych towarów.
6. W celu ustalenia opłat i podatków wymienionych w ustępach 1 i 2 dane dotyczące towarów, zawarte w karnecie TIR, uważane będą za ważne do czasu przedstawienia dowodu przeciwnego.
7. W razie, gdy kwoty wymienione w ustępach 1 i 2 staną się wymagane właściwe władze powinny, w miarę możliwości, przed skierowaniem roszczenia do stowarzyszenia poręczającego zażądać ich zapłaty od osoby lub osób, od której lub których kwoty bezpośrednio się należą.
Komentarz
Informacja dla stowarzyszeń poręczających
Władze celne winny powiadomić jak najszybciej stowarzyszenie poręczające o wypadkach wymienionych w artykule 11 ust., 1 tj. kiedy karnet TIR nie został zwolniony lub został zwolniony z zastrzeżeniami.
{TRANS/GE.30/AC.2/14, ustęp 31; TRANS/GE.30/39, ustęp 38}
nota wyjaśniająca
0.8.2
Postanowienia tego artykułu powinny być stosowane, gdy w przypadku naruszenia przepisów, wymienionych w artykule 8 ustęp 1, prawa i przepisy Umawiającej się Strony ustanawiają zapłatę kwot innych, niż opłaty i podatki importowe lub eksportowe takich, jak pieniężne kary administracyjne lub inne sankcje finansowe.
Jednakże kwoty do zapłacenia nie powinny przekroczyć sumy opłat i podatków importowych lub eksportowych, które byłyby należne, gdyby towary były importowane lub eksportowane zgodnie ze stosownymi przepisami celnymi; kwoty te zwiększone zostaną o jakiekolwiek odsetki za zwłokę.
0.8.3
Zaleca się władzom celnym ograniczyć do równowartości 50 000 dolarów USA maksymalną wysokość kwoty od jednego karnetu TIR, która może być żądana od stowarzyszenia poręczającego.
W wypadku przewozu alkoholu i papierosów, wymienionych poniżej i które przekraczają limity określone poniżej zaleca się, aby władze celne zwiększyły maksymalną kwotę, której można żądać od stowarzyszeń poręczających, do równowartości 200.000 USD:
1) alkohol etylowy nieskażony o zawartości alkoholu 80% vol lub więcej (kod HS: 22.07.10)
2) alkohol etylowy nieskażony o zawartości alkoholu poniżej 80% vol; wódki, likiery i inne napoje alkoholowe; składniki preparatów alkoholowych używanych do produkcji napojów (kod HS: 22.08)
3) cygara i inne wyroby tego typu zawierające tytoń (kod HS: 24.02.10)
4) papierosy zawierające tytoń (kod HS: 24.02.20)
5) tytoń, bez względu na to czy zawiera substytuty tytoniu i ich ilości (kod HS: 24.03.10).
Zaleca się, aby maksymalna kwota, której można żądać od stowarzyszeń poręczających była ograniczona do równowartości 50.000 USD dla poniżej podanych ilości tych towarów:
1) 300 litrów
2) 500 litrów
3) 40.000 sztuk
4) 70.000 sztuk
5) 100 kilogramów
Dokładne ilości (litry, sztuki, kilogramy) wyżej wymienionych wyrobów alkoholowych i tytoniowych muszą być wpisane do manifestu towarów karnetu TIR.
Komentarz
Należności celne i podatkowe
Zgodnie z przepisem artykułu 4 Konwencji, przy przewozie towarów w procedurze TIR, nie można żądać uiszczenia cła i należności podatkowych, związanych z przywozem lub wywozem albo też złożenia zabezpieczenia tych należności, nawet jeżeli przekraczają one równowartość kwoty 50 000 USD za przesyłkę przewożoną na podstawie zwykłego karnetu TIR, 200 000 USD za przesyłkę przewożoną na podstawie karnetu "Tobacco/Alcohol" albo kwotę określoną przez władze celne Umawiającej się Strony. W takich wypadkach władze celne krajów tranzytowych mogą jednak, zgodnie z przepisem artykułu 23 Konwencji zażądać, aby pojazdy drogowe były konwojowane na koszt przewoźnika na obszarze tych krajów.
{TRANS/GE.30/59, ustęp 34 i 35; TRANS/WP.30/137 ustęp 75 i 76; TRANS/WP.30/159, ustęp 25}
nota wyjaśniająca
0.8.5
Jeśli gwarancja obejmuje towary nie wykazane w karnecie TIR, zainteresowane władze powinny wskazać fakty, na których się opierały twierdząc, że towary były złożone w zaplombowanej części pojazdu drogowego lub w zaplombowanym kontenerze.
0.8.6
1. W braku istnienia w karnecie TIR wystarczająco szczegółowych danych dla oszacowania towarów zainteresowani mogą dostarczyć dowód o rzeczywistym charakterze tego towaru.
2. Jeżeli żaden dowód nie zostanie dostarczony, opłaty i podatki będą stosowane nie według stawek ryczałtowych, niezależnych od rodzaju towarów lecz według najwyższych stawek odnoszących się do rodzaju towarów, których dotyczą dane w karnecie TIR.
0.8.7
Działania, które powinny być podjęte przez właściwe władze w celu wymagania zapłaty od osoby lub osób bezpośrednio odpowiedzialnych, powinny obejmować, co najmniej zawiadomienie o niezwolnieniu operacji TIR lub przekazanie żądania zapłaty posiadaczowi karnetu TIR.
Artykuł 9
1. Stowarzyszenie poręczające ustala okres ważności karnetu TIR, określając ostatni dzień ważności, po którym karnet nie będzie mógł być przedstawiony wyjściowemu urzędowi celnemu w celu jego przyjęcia.
2. Karnet TIR przyjęty przez wyjściowy urząd celny ostatniego dnia swojej ważności lub przed tą datą, jak to przewiduje się w ustępie 1, zachowuje swą ważność do chwili zakończenia operacji TIR w docelowym urzędzie celnym.
Artykuł 10
1. Zwolnienie operacji TIR powinno nastąpić niezwłocznie.
2. Jeżeli władze celne danego państwa zwolniły operację TIR, nie będą mogły już żądać od stowarzyszenia poręczającego uiszczenia kwot wymienionych w artykule 8 ustęp 1 i 2, chyba, że poświadczenie zwolnienia zakończenia zostało uzyskane podstępem lub przez nadużycie, lub zakończenie operacji nie miało miejsca.
nota wyjaśniająca
0.10
Uważa się, że poświadczenie zakończenia operacji TIR zostało uzyskane podstępem lub przez nadużycie, gdy operacja TIR została dokonana za pomocą podstępnej zmiany pomieszczenia przeznaczonego na ładunek lub kontener albo gdy zostało stwierdzone postępowanie takie, jak użycie fałszywych albo niedokładnych dokumentów, zamiana towarów, naruszenie zamknięć celnych lub gdy to poświadczenie zostało uzyskane w inny bezprawny sposób.
Komentarz
Zwolnienie karnetu TIR
1. W wypadku zwolnienia karnetu TIR bez zastrzeżeń, władze celne, które dokonały tego zwolnienia i zostało ono uzyskane podstępem lub przez nadużycie, powinny w swoim żądaniu zapłaty uzasadnić, że zwolnienie zostało uzyskane podstępem lub przez nadużycie.
{TRANS/GE.30/AC.2/12, ustęp 25; TRANS/GE.30/GRCC/11, ustęp 12}
2. Władze celne nie mogą nie zwolnić karnetu TIR, który został zwolniony z zastrzeżeniami, bez podania przyczyn tych zastrzeżeń, wyłącznie w celu uniknięcia sankcji określonych w art. 10 ust. 2 i w art. 11, ust.1.
{TRANS/GE.30/AC.2/12, ustęp 26; TRANS/GE.30/AC.2/14, ustępy 9-11; TRANS/GE.30/GRCC/11, ustęp 13}
Zastrzeżenia
Władze celne powinny zgłosić zastrzeżenie w sposób bardzo jasny i wskazać na obecność zastrzeżenia poprzez umieszczenie symbolu "R" w polu 5 grzbietu 2 karnetu TIR.
{TRANS/GE.30/8, ustęp 12}
Alternatywne dowody zwolnienia karnetu TIR
Zaleca się władzom celnym, aby w wypadku utraty z jakiegokolwiek powodu odcinka 2 karnetu TIR, w drodze wyjątku uznawały, jako alternatywny dowód prawidłowego zwolnienia karnetu TIR, opatrzony pieczęcią grzbiet 2 lub jego kopię, przedstawione przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego (IRU), potwierdzone za zgodność z oryginałem.
{TRANS/WP.30/159, ustęp 38}
Artykuł 11
1. W wypadku, gdy operacja TIR nie została zwolniona, właściwe władze nie będą miały prawa żądać od stowarzyszenia poręczającego uiszczenia kwot wymienionych w ustępach 1 i 2 artykułu 8, jeżeli w terminie jednego roku, licząc od dnia przyjęcia karnetu TIR przez te władze, nie zawiadomiły one na piśmie stowarzyszenia o niezwolnieniu lub zwolnieniu go z zastrzeżeniami. Postanowienie to będzie miało zastosowanie również w razie zwolnienia poświadczenia zakończenia operacji TIR uzyskanego podstępem lub przez nadużycie, lecz wówczas termin będzie dwuletni.
2. Żądanie uiszczenia kwot wymienionych w artykule 8 ustęp 1 i 2 powinno być skierowane do stowarzyszenia poręczającego nie wcześniej niż z upływem trzech miesięcy, licząc od dnia, w którym stowarzyszenie zostało powiadomione o niezwolnieniu operacji TIR lub o uzyskaniu poświadczenia zakończenia operacji TIR podstępem lub przez nadużycie, ale nie później niż w terminie dwóch lat, licząc od tego dnia.
3. Dla uiszczenia żądanych kwot stowarzyszenie poręczające będzie rozporządzać trzymiesięcznym terminem, licząc od dnia skierowania do niego żądania zapłaty. Stowarzyszenie otrzyma zwrot uiszczonych kwot, jeżeli w terminie dwóch lat od dnia skierowania żądania zapłaty ustalone w sposób zadawalający władze celne, że w odniesieniu do danej czynności przewozu nie została popełniona żadna nieprawidłowość.
nota wyjaśniająca
0.11-1
Dodatkowo, oprócz powiadomienia stowarzyszenia poręczającego, właściwe władze powinny również niezwłocznie powiadomić posiadacza karnetu TIR, iż operacja TIR nie została zwolniona.Powinno to nastąpić w tym samym czasie, co powiadomienie stowarzyszenia poręczającego.
0.11-2
Władze celne przy podjęciu decyzji o zwolnieniu lub niezwolnieniu towarów albo pojazdów nie powinny kierować się faktem, że stowarzyszenie poręczające jest odpowiedzialne za uiszczenie opłat, podatków lub odsetek za zwłokę należnych od posiadacza karnetu, jeżeli ich ustawodawstwo daje im inne możliwości zapewnienia ochrony ich interesów, do której są obowiązani.
0.11-3
Jeżeli zwrócono się do stowarzyszenia, zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 11, o zapłatę kwot, o których mowa w ustępie 1 i 2 artykułu 8 i nie dokonano tego w okresie trzech miesięcy przewidzianych w konwencji, właściwe władze będą mogły domagać się zapłaty wspomnianych kwot na podstawie ich przepisów wewnętrznych, ponieważ chodzi tu o nie wykonanie umowy gwarancyjnej, podpisanej przez stowarzyszenie poręczające na mocy ustawodawstwa wewnętrznego.
Komentarz
Zapłata należności celnych i podatków
Właściwe władze winny ograniczać swoje żądania zapłaty należności celnych i podatków od stowarzyszeń poręczających w odniesieniu do tej części towaru, której dotyczy popełnienie nieprawidłowości (procedury TIR). {TRANS/GE.30/AC.2/12, ustęp 22; TRANS/GE.30/GRCC/11, ustęp 8}
Termin powiadomienia
Przy przesyłaniu do stowarzyszenia poręczającego powiadomienia o nie zwolnieniu karnetu TIR władze celne powinny brać pod uwagę datę doręczenia tego powiadomienia stowarzyszeniu, a nie datę jego wysyłki. Jednakże sposób udowodnienia dręczenia powiadomienia pozostawia się władzom celnym (np. zwrotne potwierdzenie odbioru jest dowodem doręczenia powiadomienia) W wypadku przekroczenia terminu powiadomienia stowarzyszenie poręczające jest zwolnione ze zobowiązań.
{TRANS/GE.30/AC.2/12, ustęp 28; TRANS/GE.30/35, ustęp 47 i 48; TRANS/GE.30/ GRCC/11, USTĘP 14 i 15}
Rozdział III
Przewóz towarów z zastosowaniem karnetów TIR
a) Uznanie pojazdów i kontenerów
Artykuł 12
W celu korzystania z postanowień części a) i b) niniejszego rozdziału każdy pojazd drogowy powinien odpowiadać w zakresie budowy i wyposażenia warunkom, określonym w załączniku 2 do niniejszej Konwencji oraz powinien być uznany zgodnie z procedurą określoną w załączniku 3 do niniejszej Konwencji. Świadectwo uznania powinno być zgodne z wzorem podanym w załączniku 4.
Komentarz
Świadectwo uznania
Wzór świadectwa uznania pojazdu drogowego, zawarty w załączniku 4, powinien być formatu A3 złożonego na połowę.
{TRANS/GE.30/10, ustęp 33; TRANS/WP.30/157, ustępy 27-30; TRANS/WP.30/AC.2/35, załącznik 6}
Świadectwo uznania pojazdu drogowego dotyczy pomieszczenia przeznaczonego na ładunek, spełniającego warunki określone w załączniku 2 art. 1 Konwencji i powinno znajdować się w pojeździe drogowym zgodnie z załącznikiem 4 Konwencji. W przypadku przewozu towarów w zdejmowanym nadwoziu (zgodnie z jego definicją zawartą w nocie wyjaśniającej 0.1 e)) lub kontenerze wymagane jest aby tabliczka uznania, opisana w załączniku 7 część II Konwencji, przymocowana była do uznanego zdejmowanego nadwozia lub kontenera.
{TRANS/WP.30/168, ustęp 38; TRANS/WP.30/AC.2/39, ustęp 17}
Artykuł 13
1. W celu korzystania z postanowień a) i b) niniejszego rozdziału kontenery powinny być zbudowane zgodnie z warunkami określonymi w pierwszej części załącznika 7 oraz powinny być uznane zgodnie z procedurą określoną w drugiej części tego załącznika.
2. Kontenery uznane do przewozu towarów pod zamknięciem celnym, stosownie do postanowień Konwencji celnej o pojemnikach z 1956r., wynikających z tej konwencji porozumień zawartych pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, Konwencji celnej o kontenerach z 1972r. lub wszystkich aktów międzynarodowych, które zastąpią lub zmienią tę ostatnią konwencję, będą uważane za odpowiadające postanowieniom ustępu 1 i powinny zostać dopuszczone do wykonywania przewozu zgodnie z procedurą TIR bez dodatkowego ich uznania.
Artykuł 14
1. Każda Umawiająca się Strona zastrzega sobie prawo odmowy potwierdzenia ważności uznania pojazdów drogowych lub kontenerów, które nie będą odpowiadały warunkom przewidzianym w artykułach 12 i 13. Jednakże Umawiające się Strony będą unikać opóźnienia przewozu, jeżeli stwierdzone braki będą nieistotne i nie będą stwarzały żadnej możliwości nadużycia.
2. Przed ponownym użyciem do przewozu towarów pod zamknięciem celnym pojazd drogowy lub kontener, który przestał odpowiadać warunkom uzasadniającym jego uznanie, powinien być doprowadzony do stanu poprzedniego bądź przedstawiony do ponownego uznania.
b) Procedura przewozu z zastosowaniem karnetu TIR
Artykuł 15
1. Żaden specjalny dokument celny nie będzie wymagany przy czasowym wwozie pojazdu drogowego, zespołu pojazdów lub kontenera, używanych do przewozu towarów zgodnie z procedurą TIR. Nie będzie wymagana żadna gwarancja dla pojazdu drogowego, zespołu pojazdów lub kontenera.
2. Postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu nie stanowią przeszkody w żądaniu przez Umawiającą się Stronę wypełnienia w docelowym urzędzie celnym formalności przewidzianych przez jej przepisy wewnętrzne w celu zapewnienia wywozu pojazdu drogowego, zespołu pojazdów lub kontenera po zakończeniu operacji TIR.
nota wyjaśniająca
0.15
Jeżeli są wymagane dokumenty celne dla czasowego wwozu, mogą powstać pewne trudności w odniesieniu do pojazdów nie podlegających rejestracji, takich jak w niektórych państwach przyczepy i naczepy. W tym przypadku postanowienia artykułu 15 mogą być przestrzegane, co da całkowitą gwarancję władzom celnym wystarczającego zabezpieczenia - poprzez naniesienie uwag dotyczących charakterystyk tych pojazdów (znaki i numery) na odcinkach 1 i 2 karnetu TIR, używanych przez dane państwo i na odpowiednich grzbietach.
Komentarz
Dokumenty celne
W związku z tym, że dla pojazdu drogowego nie jest wymagany żaden dokument celny ani żadna gwarancja, kontroli podlegają odrywane odcinki karnetu w wyjściowym i docelowym urzędzie celnym. Nie istnieje problem w wypadku zniszczenia pojazdu drogowego - w świetle art. 41 Konwencji TIR. Natomiast jeśli pojazd drogowy po prostu zniknie (?), należy zastosować przepisy prawa krajowego w celu zaspokojenia roszczeń od przewoźnika, którego adres wskazany jest w karnecie TIR.
{TRANS/GE.30/10, ustęp 26 i 27}
Procedury celne
Rozporządzenie Nr 4151/88 Europejskiej Komisji Gospodarczej (EWG) z dnia 21 listopada 1988r. (O.J. L 367, 31.12.1988, str. 1) w sprawie Procedur celnych dla towarów importowanych z obszaru Wspólnoty i Rozporządzenie EWG Nr 1855/89 z dnia 4 czerwca 1989r. (O.J. L 186, 30.06.1989, str. 8) w sprawie czasowego wywozu środków transportu nie zmieniają procedur celnych ustalonych w Konwencji TIR, jak również nie są sprzeczne z art. 15 Konwencji TIR.
{TRANS/WP.30/131, ustęp 37 i 38}
Artykuł 16
Podczas wykonywania przez pojazd lub przez zespół pojazdów drogowych transportu TIR umieszczona zostanie z przodu pojazdu prostokątna tablica z napisem "TIR", o cechach charakterystycznych wymienionych w załączniku 5 do niniejszej konwencji i taka sama tablica z tyłu pojazdu lub zespołu pojazdów drogowych. Tablice te powinny być umieszczone w taki sposób, aby były wyraźnie widoczne. Powinny być one przymocowane lub wykonane w taki sposób, aby można je było zdejmować, odwracać, zakrywać, składać lub oznaczać w inny sposób wskazujący, że przewóz nie odbywa się pod osłoną karnetu TIR.
Komentarz
Techniczna charakterystyka tablic TIR
Tablice TIR muszą być trwałe, zgodne z wymogami określonymi w art. 16 i Zał. 5 do Konwencji. Samoprzylepne naklejki nie będą uznawane jako tablice TIR.
{TRANS/WP.30157, ustęp 61}
Artykuł 17
1. Jeden karnet TIR wystawiany jest na każdy pojazd drogowy lub kontener. Jednakże jeden karnet TIR może być wystawiony na jeden zespół pojazdów bądź kilka kontenerów załadowanych na jeden pojazd drogowy lub jeden zespół pojazdów. W takim przypadku manifest towarów w karnecie TIR powinien wykazywać oddzielnie zawartość każdego pojazdu stanowiącego część zespołu pojazdów lub każdego kontenera.
2. Karnet TIR będzie ważny na jeden przewóz. Będzie on zawierał, co najmniej taką liczbę odrywanych odcinków, jaka jest niezbędna dla danego transportu TIR.
nota wyjaśniająca
0.17-1
Postanowienie przewidujące, że manifest towarów objętych karnetem TIR musi wykazywać oddzielnie zawartość każdego pojazdu stanowiącego część zespołu pojazdów lub każdego kontenera, ma jedynie na celu ułatwienie kontroli celnej zawartości samego pojazdu lub kontenera. Postanowienie to nie powinno być więc interpretowane w taki sposób, że każda różnica między zawartością faktyczną pojazdu lub kontenera a zawartością tego pojazdu lub kontenera wskazaną w manifeście będzie uważana za naruszenie postanowień konwencji. Jeżeli przewoźnik może udowodnić w sposób zadawalający właściwym władzom, że mimo tej różnicy wszystkie towary wskazane w manifeście odpowiadają, ogólnie biorąc, towarom załadowanym w zespole pojazdów lub kontenerach objętych karnetem TIR, nie należy w zasadzie uważać, że nastąpiło naruszenie przepisów celnych.
0.17-2
W przypadku przewozów rzeczy przesiedlenia można zastosować procedurę przewidzianą w ustępie 10 c) przepisów dotyczących używania karnetu TIR i w sposób rozsądny uprościć wyliczenie przewożonych przedmiotów.
Komentarz
Ubezpieczenie karnetów TIR dla zespołu pojazdów oraz zespołu naczep i ciągników
Od władz celnych wyjściowego urzędu celnego uzależnione jest czy będzie wymagany jeden czy kilka karnetów TIR dla zespołu pojazdów lub dla kilku kontenerów załadowanych na jeden pojazd drogowy lub na zespół pojazdów, określonych w art. 1 (g) i (h) Konwencji TIR. W wypadku wystawienia karnetu(ów) TIR przejściowe urzędy celne nie mogą żądać wystawienia dodatkowych karnetów TIR.
{TRANS/WP.30/157, ustęp 26}
Artykuł 18
Operacja Transport TIR może obejmować kilka urzędów celnych wyjściowych i docelowych, jednakże łączna liczba urzędów celnych wyjściowych i docelowych nie może przekraczać czterech. Karnet TIR może być przedstawiony docelowym urzędom celnym tylko wówczas, gdy został on przyjęty przez wszystkie urzędy celne wyjściowe.
nota wyjaśniająca
0.18-1
W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu TIR władze celne, jeśli szczególne względy tego nie uzasadniają, odmówią wyznaczenia wyjściowego urzędu celnego swego państwa jako urzędu docelowego dla przewozu, który jest kontynuowany w państwie sąsiednim, będącym również Umawiającą się Stroną niniejszej konwencji.
0.18-2
1. Towary powinny być załadowane w taki sposób, aby partia towarów przeznaczona do wyładowania w pierwszym punkcie wyładunku mogła być wyjęta z pojazdu lub kontenera bez potrzeby wyładowania innej lub innych partii towarów przeznaczonych do wyładowania w innych punktach wyładunku.
2. W przypadku przewozów z wyładunkiem w wielu urzędach konieczne jest, z chwilą, gdy miał miejsce wcześniejszy częściowy wyładunek, dokonanie o tym wzmianki na wszystkich manifestach pozostających w karnecie TIR w rubryce 12 i jednoczesne określenie na pozostałych odcinkach i na odpowiednich grzbietach, że nowe zamknięcia celne zostały nałożone.
Komentarz
Kilka wyjściowych urzędów celnych
Operacja TIR może obejmować więcej niż jeden wyjściowy urząd celny w jednym lub kilku krajach pod warunkiem, że liczba wyjściowych i docelowych urzędów celnych nie przekroczy czterech. W wypadku występowania kilku wyjściowych urzędów celnych karnet TIR należy wypełniać w taki sposób, że załadunki towarów następujące w różnych urzędach celnych winny być dopisane do manifestu towarów i zapis taki powinien być potwierdzony w polu 16 karnetu TIR przez wyjściowe urzędy celne.
{TRANS/GE.30/55, ustęp 22; TRANS/WP.30/141, ustępy 39-41; TRANS/WP.30/AC.2/31, załącznik 3}
Artykuł 19
Towary oraz pojazd drogowy, zespół pojazdów lub kontener będą przedstawiane wraz z karnetem TIR w wyjściowym urzędzie celnym. Władze celne państwa wyjazdu podejmą niezbędne kroki w celu upewnienia się co dokładności manifestu towarów oraz w celu nałożenia zamknięć celnych bądź w celu kontroli zamknięć celnych nałożonych w imieniu wymienionych władz celnych przez osoby należycie upoważnione.
nota wyjaśniająca
0.19
Obowiązek urzędów celnych wyjściowych upewnienia się co dokładności manifestu towarów powoduje konieczność sprawdzenia przynajmniej, czy dane w manifeście towarów odpowiadają danym w dokumentach wywozowych i dokumentach przywozowych lub innych dokumentach handlowych dotyczących tych towarów; urząd celny wyjściowy może także skontrolować towary w razie potrzeby. Urząd celny wyjściowy powinien również przed nałożeniem zamknięcia sprawdzić stan pojazdu drogowego lub kontenera i w przypadku pojazdu lub kontenera krytego opończą - stan opończy i lin mocowania opończy, ponieważ te urządzenia nie są objęte świadectwem uznania.
Komentarz
Kontrola w wyjściowym urzędzie celnym
W celu sprawnego przebiegu operacji TIR niezbędna jest szczegółowa i pełna kontrola w wyjściowym urzędzie celnym, ponieważ zależy od tego funkcjonowanie procedury TIR. W szczególności należy zapobiegać:
- fałszowaniu zgłoszenia celnego w celu uniemożliwienia zamiany towaru podczas przewozu (np. załadowano papierosy lecz deklarowano tapety, następnie papierosy wyładowano i załadowano tapety);
- przewozom towarów nie objętych manifestem towarów (np. papierosy, alkohol, narkotyki, broń).
{TRANS/GE.30/AC.2/12, ustęp 31; TRANS/GE.30/GRCC/11, ustępy 19-21}
Artykuł 20
Władze celne będą mogły wyznaczyć termin przejazdu przez terytorium ich państwa i wymagać, aby na tym terytorium pojazd drogowy, zespół pojazdów lub kontener trzymały się wyznaczonej trasy.
nota wyjaśniająca
0.20
Jeżeli władze celne wyznaczają termin na przewóz towarów na ich terytorium, powinny również wziąć pod uwagę m.in. przepisy szczególne, które przewoźnicy muszą stosować, zwłaszcza przepisy odnoszące się do godzin pracy i okresów obowiązkowego odpoczynku kierowców pojazdów drogowych. Zaleca się, aby władze celne korzystały ze swego uprawnienia do wyznaczania trasy jedynie wtedy, gdy uznają to za niezbędne.
Komentarz
W wypadku nie dotrzymania obowiązku wynikającego z przepisów artykułu 20 i 39 oraz konieczności egzekucji kar pieniężnych, kar tych nie można żądać od stowarzyszenia poręczającego lecz wyłącznie od posiadacza karnetu TIR lub osoby odpowiedzialnej za to niedotrzymanie.
{TRANS/GE.30/AC.2/14, ustęp 29; TRANS/GE.30/39, ustęp 30}
Artykuł 21
W każdym przejściowym urzędzie celnym, jak również w docelowych urzędach celnych, pojazd drogowy, zespół pojazdów lub kontener będą przedstawiane władzom celnym w celu kontroli wraz ze swym ładunkiem i odnoszącym się do niego karnetem TIR.
nota wyjaśniająca
0.21-1
Postanowienia tego artykułu nie ograniczają w niczym możliwości władz celnych przeprowadzania rewizji i kontroli wszystkich części pojazdu jak również zamknięte celnie pomieszczenia przeznaczone na ładunek.
0.21-2
Urząd celny wejściowy może odesłać przewoźnika do urzędu celnego wyjściowego państwa sąsiedzkiego, gdy stwierdzi, że w tym państwie nie dokonano lub dokonano niewłaściwie poświadczenia. W takim przypadku urząd celny wejścia zamieszcza w karnecie TIR uwagę dla odpowiedniego urzędu celnego wyjściowego.
0.21-3
Jeżeli podczas czynności kontrolnych władze celne pobierają próbki towarów, powinny one wnieść do manifestu towarów karnetu TIR adnotację zawierającą wszystkie odpowiednie szczegóły dotyczące pobranych towarów.
Artykuł 22
1. Z wyjątkiem przypadków przeprowadzenia rewizji towarów stosownie do postanowień ustępu 2 artykułu 5 władze celne przejściowych urzędów celnych każdej z Umawiających się Stron będą zasadniczo uznawać zamknięcia celne innych Umawiających się Stron pod warunkiem, że zamknięcia te będą nienaruszone; wymienione władze celne będą jednak mogły dodać własne zamknięcia, jeżeli wymagają tego potrzeby kontroli.
2. Uznane w ten sposób przez Umawiającą się Stronę zamknięcia celne będą korzystać na jej terytorium z takiej samej opieki prawnej, jak zamknięcia własne.
Artykuł 23
Władze celne będą mogły:
- konwojować na koszt przewoźnika pojazdy drogowe, zespoły pojazdów lub kontenery przez terytorium ich państwa,
- przeprowadzać w czasie drogi kontrolę i rewizję ładunku pojazdów drogowych, zespołów pojazdów lub kontenerów tylko w wypadkach wyjątkowych.
Komentarz
Konwojowanie pojazdów drogowych
Zgodnie z przepisem artykułu 4 Konwencji, przy przewozie towarów w procedurze TIR, nie można żądać złożenia zabezpieczenia należności celnych i podatkowych związanych z przywozem lub wywozem towarów, nawet, jeżeli należności celne i podatkowe przekraczają równowartość 50 000 USD za przesyłkę przewożoną na podstawie zwykłego karnetu TIR, 200 000 USD za przesyłkę przewożoną na podstawie karnetu "Tobacco/Alcohol" albo kwotę określoną przez władze celne Umawiającej się Strony. W takich wypadkach władze celne krajów tranzytowych mogą jednak, zgodnie z przepisem artykułu 23 Konwencji zażądać, aby pojazdy drogowe były konwojowane na koszt przewoźnika na obszarze tych krajów.
{TRANS/GE.30/59, ustęp 34 i 35; TRANS/WP30/137, ustęp 75 i 76; TRANS/WP.30/159, ustęp 25}
Artykuł 24
Jeżeli w czasie drogi lub w przejściowym urzędzie celnym władze celne przeprowadzają rewizję ładunku pojazdu drogowego, zespołu pojazdów lub kontenera, powinny one uczynić wzmiankę (adnotację) o nałożeniu nowych zamknięć, jak również o charakterze przeprowadzonych kontroli na odcinkach karnetu TIR użytych w ich państwie, na odpowiadających im grzbietach oraz na odcinkach pozostałych w karnecie TIR.
Artykuł 25
Jeżeli w czasie drogi zamknięcie celne zostało zerwane w przypadkach innych niż przewidziane w artykułach 24 i 35 lub, jeżeli towary uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu bez zerwania zamknięć celnych, zostanie zastosowane w odniesieniu do użycia karnetu TIR postępowanie przewidziane w załączniku 1 do niniejszej konwencji - niezależnie od ewentualnego zastosowania postanowień ustawodawstw wewnętrznych - oraz zostanie wypełniony protokół zajścia znajdujący się w karnecie TIR.
Artykuł 26
1. Jeżeli przewóz wykonywany z zastosowaniem karnetu TIR odbywa się na części trasy przez terytorium państwa nie będącego Stroną niniejszej Konwencji, transport TIR zostaje zawieszony podczas tego przejazdu. W tym przypadku, w celu wznowienia transportu TIR władze celne Umawiającej się Strony, na której terytorium przewóz ten jest następnie kontynuowany, uznają karnet TIR pod warunkiem jednak, że zamknięcia celne i (lub) znaki identyfikacyjne nie zostały naruszone.
2. Odnosi się to również do części przewozu, podczas którego karnet TIR nie był użytkowany przez posiadacza karnetu na terytorium Umawiającej się Strony z powodu istnienia bardziej uproszczonej tranzytowej procedury celnej lub jeżeli korzystanie z tranzytowej procedury celnej nie jest konieczne.
3. W tych przypadkach urzędy celne, w których transport TIR zostaje przerwany lub wznowiony, będą uważane odpowiednio za urzędy przejściowe przy wyjeździe lub przy wjeździe.
Artykuł 27
Z zastrzeżeniem postanowień niniejszej konwencji, a w szczególności artykułu 18, pierwotnie wyznaczony docelowy urząd celny może zostać zastąpiony przez inny docelowy urząd celny.
Artykuł 28
1. Zakończenie operacji TIR powinno być niezwłocznie poświadczone przez władze celne. Poświadczenie to może być dokonane z zastrzeżeniami lub bez: jeżeli zakończenie operacji TIR zostaje poświadczone z zastrzeżeniem, zastrzeżenie powinno się odnosić do faktów związanych z sama operacją TIR. Fakty te powinny być wyraźnie określone w karnecie TIR.
2. W wypadkach objęcia towarów inna procedurą celną lub innym systemem kontroli celnej, wszystkie nieprawidłowości, które zostaną popełnione w tej procedurze lub systemie kontroli celnej nie mogą być przypisane posiadaczowi karnetu TIR lub jakiejkolwiek osobie działającej na jego rzecz.
nota wyjaśniająca
0.28
Stosowanie karnetu TIR powinno być ograniczone do właściwych jego funkcji, to znaczy tranzytu. Karnet TIR nie powinien służyć na przykład do przetrzymania towarów pod zamknięciem celnym w miejscu przeznaczenia.
Komentarz
Zwrot karnetu TIR
Należy podkreślić, że natychmiastowy zwrot karnetu TIR, zarówno zwolnionego bez zastrzeżeń, jak też z zastrzeżeniami, jest podstawowym obowiązkiem urzędu celnego docelowego. Ułatwia to nie tylko sprawowanie kontroli przez IRU, lecz także pozwala IRU, przy zwrocie karnetu, do wydania nowego karnetu przewoźnikowi; liczba karnetów będących w użyciu w określonym czasie jest ograniczona.
{TRANS/GE.30/AC.2/12, ustęp 33; TRANS/GE.30/GRCC/11, ustęp 24 i 25}
Możliwość używania dwóch karnetów TIR dla jednej operacji przewozowej
Może się zdarzyć, że liczba kart karnetu TIR nie jest wystarczająca dla realizacji całego przewozu w Europie. W takich wypadkach pierwsza operacja TIR powinna zostać zakończona zgodnie z przepisem artykułu 27 i 28 Konwencji i na pozostałą część drogi powinien zostać otwarty nowy karnet, przedstawiony w urzędzie celnym docelowym.
{TRANS/WP30/AC.2/23, ustęp 21}
Ulepszone procedury stosowania Karnetów TIR przez operatorów transportu
W przypadku niektórych krajów stron Konwencji operator transportu nie ma bezpośredniego kontaktu z kompetentnymi urzędnikami celnymi w Urzędzie Celnym kraju przeznaczenia zanim odbiorca lub jego agenci zaczną załatwiać konieczne formalności celne dot. odprawy towarów do użytku wewnętrznego lub jakiejkolwiek innej procedury celnej wynikającej z dokonywania tranzytu TIR. Mając na względzie umożliwienie operatorowi lub kierowcy sprawdzenia czy procedura TIR została właściwie dokonana przez kompetentnych urzędników celnych, operator lub kierowca mogą jeżeli tylko chcą zatrzymać Karnet TIR i dostarczyć odbiorcy lub jego agentowi tylko kopię żółtego voucheru nr 1 / nr 2 (nie do użytku celnego) z Karnetu TIR, wraz z wszelką inną wymaganą dokumentacją. Po odprawie towarów do użytku wewnętrznego lub po innej procedurze celnej, operator transportu lub jego kierowca powinni następnie osobiście udać się do kompetentnych urzędników celnych, aby uzyskać poświadczenie w karnecie TIR.
c) Postanowienia dotyczące przewozu towarów ciężkich i przestrzennych
Artykuł 29
1. Postanowienia niniejszej części stosuje się wyłącznie do przewozu towarów ciężkich lub przestrzennych, określonych pod literą p) artykułu 1 niniejszej Konwencji.
2. Jeżeli postanowienia niniejszej części mają zastosowanie, przewóz towarów ciężkich lub przestrzennych może być, według uznania władz wyjściowego urzędu celnego, wykonywany pojazdami lub kontenerami bez zamknięć celnych.
3. Postanowienia niniejszej części stosuje się tylko wówczas, gdy zdaniem władz wyjściowego urzędu celnego towary ciężkie lub przestrzenne, jak również, jeśli ma to miejsce, przewożone jednocześnie akcesoria można zidentyfikować bez trudności dzięki dostarczonemu opisowi bądź nałożyć na nie zamknięcia celne i (lub) zaopatrzyć je w znaki identyfikacyjne w sposób uniemożliwiający jakiekolwiek zastąpienie lub usunięcie tych towarów bez pozostawienia widocznych
nota wyjaśniająca
0.29
Nie jest wymagane świadectwo uznania dla pojazdów drogowych lub kontenerów przewożących towary ciężkie lub przestrzenne. Do urzędu celnego wyjściowego należy jednak sprawdzenie, czy inne warunki ustalone w tym artykule są spełnione dla tego rodzaju przewozu. Urzędy celne innych Umawiających się Stron uznają decyzję podjętą przez urząd celny wyjściowy, jeśli nie wyda im się sprzeczna w sposób oczywisty z postanowieniami artykułu 29.
Komentarz
Przewóz żywych zwierząt
Dla przewozu żywych zwierząt stosuje się przepisy artykułu 29 Konwencji, dotyczące przewozu towarów ciężkich i przestrzennych.
{TRANS/GE.30/AC.2/21, ustęp 30}
Pojazdy drogowe traktowane jako towary ciężkie lub objętościowe.
Jeżeli pojazdy drogowe lub pojazdy specjalne uważane za ciężkie lub objętościowe przewożą inne ciężkie lub objętościowe towary w taki sposób, że zarówno pojazd jak i towar spełniają jednocześnie warunki sformułowane w Rozdz. III c) Konwencji, wymagany jest tylko jeden Karnet TIR. Karnet i wszystkie vouchery tego Karnetu muszą być zaopatrzone w indos określony w Art. 32 Konwencji. Jeżeli pojazdy takie przewożą zwykłe towary w przedziale ładunkowym lub kontenerach, pojazd i kontenery muszą być uprzednio zatwierdzone zgodnie z warunkami sformułowanymi w Rozdz. III a), a przedział ładunkowy lub kontenery muszą być opieczętowane. Ponadto, w przypadku takiego transportu musi być użyty dodatkowy Karnet TIR. W tym celu w każdym z użytych Karnetów muszą być dokonane odpowiednie wpisy.
Postanowienia Art. 3 a) iii) Konwencji maja zastosowanie w przypadku pojazdów drogowych lub pojazdów specjalnych eksportowanych z kraju, gdzie znajduje się wyjazdowy Urząd Celny i importowanych do innego kraju, gdzie znajduje się Urząd Celny przeznaczenia. W tym przypadku, nie mają zastosowania postanowienia Art. 15 Konwencji odnoszące się do czasowego importu pojazdów drogowych. Tak więc, dokumenty celne dot. importu czasowego pojazdów nie są wymagane.
Artykuł 30
Wszystkie postanowienia niniejszej konwencji, których nie uchylają postanowienia szczególne niniejszej części, mają zastosowanie do przewozu towarów ciężkich lub przestrzennych zgodnie z procedurą TIR.
Artykuł 31
Odpowiedzialność zrzeszenia poręczającego będzie obejmować nie tylko towary wyszczególnione w karnecie TIR, lecz także towary, które - jakkolwiek nie wyszczególnione w karnecie - znajdowały się na powierzchni ładunkowej lub wśród towarów wyszczególnionych w karnecie TIR.
Artykuł 32
Okładka i wszystkie odcinki karnetu TIR powinny posiadać napis "towary ciężkie lub przestrzenne", wykonany tłustym drukiem w języku angielskim lub francuskim.
(w jęz. francuskim: "Marchandises pondéreuses ou volumineuses", w jęz. angielskim: "Heavy or bulky goods")
Artykuł 33
Władze wyjściowego urzędu celnego będą mogły żądać dołączenia do karnetu list przesyłek, zdjęć, rysunków itp., które okażą się niezbędne do identyfikacji przewożonych towarów. W tych przypadkach poświadczą one wymienione dokumenty; jeden egzemplarz wymienionych dokumentów zostanie przymocowany do odwrotnej strony okładki karnetu TIR, natomiast wszystkie manifesty karnetu zawierać będą adnotację o tych dokumentach.
Artykuł 34
Władze przejściowych urzędów celnych każdej z Umawiających się Stron będą uznawać zamknięcia celne i (lub) znaki identyfikacyjne nałożone przez właściwe władze innych Umawiających się Stron. Będą one mogły jednak umieścić dodatkowe zamknięcia i (lub) znaki identyfikacyjne; o nałożeniu nowych zamknięć i (lub) znaków identyfikacyjnych uczynią one adnotację na odcinkach karnetu TIR używanych w ich państwie, na odpowiadających im grzbietach oraz na pozostałych odcinkach karnetu TIR.
Artykuł 35
Jeżeli w czasie drogi w przejściowym urzędzie celnym władze celne przeprowadzające rewizję ładunku są zmuszone do zerwania zamknięć celnych i (lub) zdjęcia znaków identyfikacyjnych, o nałożeniu nowych zamknięć i (lub) znaków identyfikacyjnych uczynią one adnotację na odcinkach karnetu TIR używanych w ich państwie, na odpowiadających im grzbietach oraz na pozostałych odcinkach karnetu TIR.
Rozdział IV
NIEPRAWIDŁOWOŚCI
Artykuł 36
Każde naruszenie postanowień niniejszej konwencji narazi naruszającego w państwie, w którym naruszenie zostało dokonane, na sankcje przewidziane przez ustawodawstwo tego państwa.
Artykuł 37
Jeżeli nie jest możliwe ustalenie, na jakim terytorium nieprawidłowość została popełniona, uważa się, że popełniono ją na terytorium Umawiającej się Strony, gdzie zostało to stwierdzone.
Artykuł 38
1. Każda Umawiająca się Strona będzie miała prawo pozbawić czasowo lub na stałe prawa korzystania z postanowień niniejszej konwencji każdą osobę winną poważnego naruszenia ustaw lub przepisów celnych, mających zastosowanie do międzynarodowych przewozów towarów.
2. O takim pozbawieniu będą powiadomione w terminie 1 tygodnia właściwe władze Umawiającej się Strony, na której terytorium dana osoba ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania, stowarzyszenia poręczające państwa, w którym naruszenie zostało popełnione oraz Rada Wykonawcza TIR.
nota wyjaśniająca
0.38.1
Przedsiębiorstwo nie powinno być pozbawione prawa korzystania z systemu TIR z powodu wykroczenia popełnionego bez wiedzy jego kierownictwa przez kierowcę przedsiębiorstwa.
0.38.2 (ulega skreśleniu)
{ECE/TRANS/17/Amend. 19; weszło w życie 17 lutego 1999}
Artykuł 39
Jednakże w razie uznania operacji TIR za prawidłową:
1. Umawiające się Strony nie będą zwracać uwagi na drobne odstępstwa od wyznaczonego czasu lub trasy przejazdu;
2. Również rozbieżności między danymi manifestu towarów karnetu TIR a zawartością pojazdu drogowego, zespołu pojazdów lub kontenera nie będą uważane za naruszenie niniejszej konwencji, dokonane przez posiadacza karnetu TIR, jeśli zostanie dowiedzione w sposób zadowalający właściwe władze, że rozbieżności nie są wynikiem błędów popełnionych świadomie lub przez niedbalstwo podczas załadunku lub wysyłki towarów albo przy wystawianiu danego manifestu.
nota wyjaśniająca
0.39
Wyrażenie "błędy popełnione przez niedbalstwo" oznacza czyny, które nie zostały popełnione umyślnie i z pełną świadomością, lecz wynikają z faktu, że nie zostały podjęte środki rozsądne i konieczne dla zapewnienia dokładności informacji w tym szczególnym przypadku.
Artykuł 40
Zarządy celne państw wyjścia i przeznaczenia nie będą obciążały odpowiedzialnością posiadacza karnetu TIR za rozbieżności, które zostaną ewentualnie stwierdzone w tych państwach, jeśli rozbieżności te dotyczą odpowiednio procedury celnej, jaka była stosowana przed rozpoczęciem lub po zakończeniu transportu TIR, z którym posiadacz tego karnetu nie miał żadnego związku.
Artykuł 41
Jeżeli ustalono w sposób zadawalający władze celne, że towary wymienione w manifeście karnetu TIR zaginęły lub zostały bezpowrotnie zagubione na skutek wypadku lub siły wyższej albo, że nastąpił ich ubytek naturalny, przyznane zostanie zwolnienie od zapłaty normalnie wymaganych należności i podatków.
Artykuł 42
Na umotywowany wniosek jednej Umawiającej się Strony właściwe władze Umawiających się Stron zainteresowanych transportem TIR dostarczą jej wszelkich dostępnych informacji, potrzebnych do zastosowania postanowień artykułów 39, 40 i 41.
Komentarz
Współpraca między władzami celnymi
Często trudne jest dla władz celnych, w wypadku nie zwolnienia karnetu TIR, ustalenie żądanych przywozowych lub wywozowych należności celnych i podatkowych, ponieważ opis towarów w karnecie często jest bardzo nieczytelny i karnet nie zawiera danych o wartości towarów. Z tego względu wyjściowy urząd celny niekiedy jest zmuszony do wysłania pytania o dodatkowe informacje na temat ładunku. W takich wypadkach ważną sprawą jest istnienie ścisłej współpracy i wymiany informacji miedzy kompetentnymi (właściwymi) władzami Umawiających się Stron, ponieważ wyłącznie całkowita zgodność z przepisami artykułu 42 i 50 Konwencji może zapewnić efektywne funkcjonowanie procedury TIR.
{TRANS/WP30/131, ustęp 39 i 40}
Artykuł 42 bis
Właściwe władze, w ścisłej współpracy ze stowarzyszeniami poręczającymi, zastosują wszelkie konieczne środki, zmierzające do zapewnienia właściwego wykorzystania karnetów TIR. W tym celu mogą zastosować odpowiednie środki kontrolne w skali krajowej i międzynarodowej. O zastosowanych środkach kontrolnych w skali krajowej właściwe władze niezwłocznie poinformują Radę Wykonawczą TIR, która sprawdzi zgodność tych środków z przepisami Konwencji. Środki kontrolne w skali międzynarodowej określa Komitet Administracyjny.
Rozdział V
NOTY WYJAŚNIAJĄCE
Artykuł 43
Noty wyjaśniające znajdujące się w załącznikach 6 i 7 (część trzecia) podają interpretację niektórych postanowień niniejszej konwencji i jej załączników. Zawierają one również niektóre rodzaje zalecanych praktyk.
Rozdział VI
POSTANOWIENIA RÓŻNE
Artykuł 44
Każda Umawiająca się Strona przyzna zainteresowanym stowarzyszeniom poręczającym ułatwienia w zakresie:
a) przekazywania dewiz niezbędnych do zapłaty kwot żądanych przez władze Umawiających się Stron na podstawie postanowień artykułu 8 niniejszej konwencji oraz
b) przekazywania dewiz niezbędnych do zapłaty za formularze karnetów TIR przesyłane stowarzyszeniom poręczającym przez odpowiednie stowarzyszenia zagraniczne lub przez organizacje międzynarodowe.
Artykuł 45
Każda Umawiająca się Strona poda do wiadomości wykaz urzędów celnych wyjściowych, przejściowych i docelowych wyznaczonych przez nią dla wykonania operacji TIR. Umawiające się Strony, których terytoria graniczą ze sobą, będą porozumiewać się w celu wyznaczenia za obopólną zgodą odpowiednich urzędów celnych i ich godzin otwarcia.
nota wyjaśniająca
0.45
Zaleca się Umawiającym się Stronom otwarcie jak największej liczby urzędów celnych dla operacji TIR, zarówno urzędów wewnętrznych, jak i urzędów granicznych.
Artykuł 46
1. Nie będzie pobierana opłata z tytułu wykonywania przez personel celny czynności celnych wymienionych w niniejszej konwencji, z wyjątkiem przypadków, gdy te czynności będą wykonywane poza normalnie przewidzianymi dniami, godzinami i miejscami.
2. W miarę możliwości Umawiające się Strony ułatwią w urzędach celnych czynności celne w stosunku do towarów łatwo psujących się.
Artykuł 47
1. Postanowienia niniejszej konwencji nie stanowią przeszkody ani do stosowania ograniczeń i kontroli wynikających z przepisów wewnętrznych z racji moralności publicznej, bezpieczeństwa publicznego, higieny lub zdrowia publicznego albo ze względów weterynaryjnych lub fitopatologicznych, ani do pobierania opłat wymaganych przez takie przepisy.
2. Postanowienia niniejszej konwencji nie stanowią przeszkody do stosowania innych przepisów wewnętrznych lub międzynarodowych regulujących przewozy.
Komentarz
Stosowanie kontroli
Wszystkie kontrole powinny być ograniczone do minimum i prowadzone w niewielkiej ilości wypadków - wtedy, gdy podstawę dla tych kontroli stanowią okoliczności lub istnienie prawdziwego ryzyka.
{TRANS/GE.30/17, ustęp 42}
Artykuł 48
Żadne postanowienie niniejszej konwencji nie narusza prawa Umawiających się Stron, które tworzą unię celną lub gospodarczą, do przyjęcia odrębnych zasad dotyczących czynności przewozowych przy wyjeździe lub wjeździe na ich terytorium lub w tranzycie przez nie, jeśli te zasady nie ograniczają ułatwień przewidzianych w niniejszej konwencji.
Artykuł 49
Niniejsza konwencja nie stanowi przeszkody w stosowaniu dalej idących ułatwień niż Umawiające się strony przyznają lub chciałyby przyznać bądź w drodze postanowień jednostronnych, bądź w drodze umów dwustronnych lub wielostronnych, z zastrzeżeniem jednak, że ułatwienia w ten sposób przyznane nie utrudnią stosowania postanowień niniejszej konwencji, a w szczególności funkcjonowania operacji TIR.
Artykuł 50
Umawiające się Strony będą na życzenie przekazywać sobie wzajemnie niezbędne informacje o stosowaniu postanowień niniejszej konwencji, a w szczególności informacje dotyczące zarówno uznawania pojazdów drogowych lub kontenerów, jak i charakterystyk technicznych ich konstrukcji.
Artykuł 51
Załączniki do niniejszej konwencji stanowią integralną część konwencji.
Rozdział VII
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
Artykuł 52
Podpisanie, ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie i przystąpienie
1. Wszystkie państwa będące członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych lub członkami jednej z organizacji wyspecjalizowanych lub Międzynarodowej Agencji do Spraw Energii Atomowej, stronami Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, jak również każde inne państwo, które zostało zaproszone przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, mogą stać się Umawiającymi się Stronami niniejszej konwencji:
a) przez jej podpisanie bez zastrzeżenia ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia;
b) przez złożenie dokumentu ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia po jej podpisaniu, z zastrzeżeniem ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia, albo
c) przez złożenie dokumentu przystąpienia.
2. Niniejsza konwencja będzie otwarta do podpisania od 1 stycznia 1976r. do dnia 31 grudnia 1976r. włącznie w Biurze Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie, dla państw wymienionych w ustępie 1. Po tej dacie będzie ona otwarta do przystąpienia.
3. Unie celne lub gospodarcze mogą również, stosownie do postanowień ustępów 1 i 2, stać się Umawiającymi się Stronami niniejszej konwencji w tym samym czasie, co wszystkie państwa będące ich członkami lub w jakiejkolwiek chwili po tym, gdy wszystkie państwa będące ich członkami staną się Umawiającymi się Stronami niniejszej konwencji. Jednakże unie te nie będą miały prawa głosowania.
4. Dokumenty ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia będą składane Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 53
Wejście w życie
1. Niniejsza konwencja wejdzie w życie w sześć miesięcy od podpisania jej przez pięć państw wymienionych w ustępie 1 artykułu 52 bez zastrzeżenia przez nie ratyfikacji przyjęcia lub zatwierdzenia albo po złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia.
2. Po podpisaniu przez pięć państw wymienionych w ustępie 1 artykułu 52 niniejszej Konwencji bez zastrzeżenia ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia albo po złożeniu przez nie dokumentów ratyfikacyjnych, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia wejdzie w ona życie w stosunku do wszystkich nowych Umawiających się Stron w sześć miesięcy od złożenia przez nie dokumentów ratyfikacyjnych, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia.
3. Każdy dokument ratyfikacyjny, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia, złożony po wejściu w życie zmiany do niniejszej konwencji, będzie uważany za odnoszący się do zmienionego tekstu niniejszej konwencji.
4. Każdy dokument tego rodzaju złożony po przyjęciu zmiany, lecz przez jej wejściem w życie, będzie uważany za odnoszący się do zmienionego tekstu konwencji w dniu wejścia w życie zmiany.
Artykuł 54
Wypowiedzenie
1. Każda Umawiająca się Strona będzie mogła wypowiedzieć niniejszą konwencję w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
2. Wypowiedzenie nabierze mocy w piętnaście miesięcy od dnia otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.
3. Ważność karnetów TIR przyjętych przez wyjściowy urząd celny przed datą uprawomocnienia się wystąpienia nie będzie naruszona przez to wypowiedzenie i gwarancja stowarzyszeń poręczających pozostanie w mocy zgodnie z warunkami niniejszej konwencji.
Artykuł 55
Wygaśnięcie
Jeżeli po wejściu w życie niniejszej konwencji liczba państw będących Umawiającymi się Stronami stanie się w terminie dwunastu kolejnych miesięcy mniejsza od pięciu, niniejsza konwencja przestanie obowiązywać począwszy od końca tego dwunastomiesięcznego terminu.
Artykuł 56
Uchylenie konwencji TIR z 1959r.
1. Z chwilą wejścia w życie niniejszej konwencji uchyli ona i zastąpi w stosunkach między Umawiającymi się Stronami niniejszej konwencji - Konwencję TIR z 1959r.
2. Świadectwa uznania wydane dla pojazdów drogowych i kontenerów zgodnie z warunkami Konwencji TIR z 1959r. będą uznawane przez Umawiające się Strony niniejszej konwencji w okresie ich ważności lub z zastrzeżeniem jego przedłużenia dla przewozu towarów pod zamknięciem celnym pod warunkiem, że te pojazdy i kontenery będą nadal odpowiadać warunkom, zgodnie z którymi zostały uprzednio uznane.
Artykuł 57
Rozstrzyganie sporów
1. Każdy spór między dwiema lub większą liczbą Umawiających się Stron, dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, będzie w miarę możliwości rozstrzygany w drodze bezpośrednich negocjacji między stronami sporu lub też w inny sposób.
2. Każdy spór między dwiema lub większą liczbą Umawiających się Stron, dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, który nie może być rozstrzygnięty w sposób przewidziany w ustępie 1, będzie przekazany, na żądanie jednej z nich, trybunałowi arbitrażowemu utworzonemu w następujący sposób: każda ze stron sporu wyznaczy jednego arbitra, a ci arbitrzy wyznaczą innego arbitra, który będzie przewodniczącym. Jeżeli w ciągu trzech miesięcy od daty zażądania arbitrażu jedna ze stron nie wyznaczy arbitra lub jeżeli arbitrzy nie będą mogli wybrać przewodniczącego, którakolwiek z tych stron będzie mogła zwrócić się do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych o wyznaczenie arbitra lub przewodniczącego trybunału arbitrażowego.
3. Orzeczenie trybunału arbitrażowego utworzonego zgodnie z postanowieniem ustępu 2 będzie obowiązywało strony sporu.
4. Trybunał arbitrażowy określi własny regulamin wewnętrzny.
5. Orzeczenia trybunału arbitrażowego zapadają większością głosów.
6. Jakakolwiek sprzeczność powstała między stronami sporu w zakresie interpretacji lub wykonania orzeczenia arbitrażowego może być przez jedną ze stron wniesiona dla rozstrzygnięcia do trybunału arbitrażowego, który wydał orzeczenie.
Artykuł 58
Zastrzeżenia
1. Każde państwo będzie mogło w chwili podpisywania lub ratyfikowania niniejszej konwencji albo przystąpienia do niej oświadczyć, że nie uważa się za związane ustępami 2 -6 artykułu 57 niniejszej konwencji. Inne Umawiające się Strony nie będą związane tymi ustępami wobec każdej Umawiającej się Strony, która zgłosi takie zastrzeżenia.
2. Każda Umawiająca się Strona, która zgłosiła zastrzeżenie zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu, będzie mogła w każdej chwili wycofać to zastrzeżenie w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
3. Z wyjątkiem zastrzeżeń przewidzianych w ustępie 1 niniejszego artykułu żadne zastrzeżenie do niniejszej konwencji nie jest dopuszczalne.
USTAWA
z dnia 15 listopada 1984 r.
Prawo przewozowe.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 2. (2) 1. Przewoźnik jest obowiązany podać do publicznej wiadomości zakres swojego
działania, a w szczególności adresy punktów odprawy i sposób zawierania umowy przewozu.
2. Przewoźnik wykonujący regularne przewozy osób jest obowiązany w szczególności podać
do publicznej wiadomości rozkład jazdy środków transportowych przez zamieszczenie informacji
na wszystkich dworcach i przystankach wymienionych w rozkładzie jazdy.
3. Przewoźnicy wykonujący regularne przewozy osób są obowiązani do okresowej
aktualizacji i publikowania informacji o wykonywanej komunikacji.
Art. 3. 1. W zakresie podanym do wiadomości publicznej przewoźnik jest obowiązany do
przewozu osób i rzeczy.
2. Przewoźnik jest obowiązany użyć środków transportowych odpowiednich do danego
przewozu.
Art. 4. Przewoźnik może wydawać regulaminy określające warunki obsługi podróżnych,
odprawy oraz przewozu osób i rzeczy.
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art. 6. 1. Przewóz może być wykonywany przez kilku przewoźników tej samej lub różnej
gałęzi transportu na podstawie jednej umowy przewozu i jednego dokumentu przewozowego;
odpowiedzialność przewoźników jest solidarna.
2. W sprawach nie uregulowanych odrębnie stosuje się przepisy obowiązujące przewoźnika
na przestrzeni wykonywanego przez niego przewozu.
3. Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika
ponoszącego odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności
tych ustalić nie można, odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości
przypadającego im przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni,
_e szkoda nie powstała w czasie wykonywania przez niego przewozu.
Art. 7. Przewoźnik jest zwolniony od obowiązku przewozu, jeżeli:
1) zachodzą uniemożliwiające przewóz okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć ani
zapobiec ich skutkom,
2) klient nie zastosował się do przepisów przewozowych,
3) ze względu na przedmiot przewozu nie ma możliwości jego wykonania przy użyciu
posiadanych środków i urządzeń transportowych.
Art. 8. 1. Obowiązek przewozu może być ograniczony przez:
1) ministra właściwego do spraw transportu, a w odniesieniu do wojewódzkiego, powiatowego
albo gminnego transportu zbiorowego odpowiednio przez wojewodę, starostę, wójta albo
burmistrza (prezydenta miasta) - ze względu na potrzeby obronności lub bezpieczeństwa
państwa bądź w wypadku klęski żywiołowej,
2) przewoźnika - w razie klęski żywiołowej, przerwy w eksploatacji, szczególnych trudności
spowodowanych przez klienta, z przyczyn ekonomicznych, których przewoźnik nie mógł
przewidzieć, jak równie_ z uwagi na bezpieczeństwo ruchu za zgoda i na warunkach
ustalonych przez:
a) ministra właściwego do spraw transportu albo wojewodę - w odniesieniu do
przewoźników, wobec których odpowiednio minister albo wojewoda pełni funkcje organu
założycielskiego,
b) ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa - w odniesieniu do przewoźników, wobec
których minister pełni funkcje organu założycielskiego albo wykonuje uprawnienia z akcji
lub udziałów,
c) marszałka województwa albo starostę - w odniesieniu do przewoźników, wobec których
odpowiednio zarząd województwa albo powiatu wykonuje uprawnienia z akcji lub
udziałów,
d) (3) organ wykonawczy gminy lub powiatu - w odniesieniu do odpowiednio gminnego lub
powiatowego transportu zbiorowego.
Zgoda nie jest wymagana, jeżeli ograniczenie obowiązku przewozu następuje na okres nie
dłuższy ni_ 7 dni.
2. Ograniczenia mogą polegać na całkowitym lub częściowym zawieszeniu przewozu,
wyłączeniu z przewozu określonych kategorii przesyłek, relacji przewozowych lub punktów
odprawy, zawieszeniu przewozu we wskazanych dniach albo uzależnieniu przewozu od
spełnienia określonych warunków.
3. Ograniczenia przewozu podaje się do wiadomości publicznej w sposób zwyczajowo
przyjęty.
Art. 9. 1. Minister właściwy do spraw transportu może nałożyć na przewoźnika obowiązek
zawarcia umowy o wykonanie zadania przewozowego, jeżeli jest to niezbędne ze względu na
potrzeby obronności lub bezpieczeństwa państwa bądź w przypadku klęski żywiołowej.
2. W przypadku klęsk żywiołowych obowiązek, o którym mowa w ust. 1, może nałożyć
odpowiednio wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa.
3. W wypadkach określonych w ust. 1 i 2 organ nakładający obowiązek zapewnia
przewoźnikowi środki finansowe niezbędne do wykonania nałożonego zadania lub wskazuje
podmiot, który na podstawie umowy z przewoźnikiem zapewni środki finansowe na wykonanie
tego zadania.
Art. 9a. (4) W przypadku wystąpienia poważnych zakłóceń na rynku usług przewozowych w
żegludze śródlądowej, w tym nadmiernej podaży usług przewozowych, minister właściwy do
spraw transportu może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić ograniczenia w przewozie rzeczy
w żegludze śródlądowej, określając czas ich obowiązywania oraz zakres przedmiotowy lub
terytorialny ich stosowania, biorąc pod uwagę środki podjęte przez Komisje Europejska na
podstawie właściwych przepisów Unii Europejskiej.
Art. 10. (skreślony).
Art. 11. 1. Przewoźnik jest obowiązany podać do publicznej wiadomości, w sposób
zwyczajowo przyjęty, ustalone lub stosowane przez niego taryfy lub cenniki.
2. Przewoźnik zapewnia zainteresowanym bezpłatny wgląd do obowiązujących go
przepisów przewozowych.
Art. 11a. 1. Przewoźnik wykonujący regularne przewozy międzynarodowe w transporcie
kolejowym lub drogowym jest obowiązany do uzgadniania z właściwym miejscowo organem
celnym rozkładów jazdy środków przewozowych, a zwłaszcza czasu i miejsca przekroczenia
przez te środki granicy państwowej oraz czasu ich postoju w przejściach granicznych.
2. (5) W międzynarodowej żegludze śródlądowej obowiązek, o którym mowa w ust. 1, ciąży
na podmiotach zarządzających granicznymi przejściami rzecznymi.
3. (6) W międzynarodowej żegludze śródlądowej oraz międzynarodowym transporcie
kolejowym podmioty wymienione w ust. 1 i 2 obowiązane są do niezwłocznego powiadomienia
właściwych miejscowo organów celnych o wszystkich wypadkach przekraczania granicy przez
środki przewozowe poza rozkładem jazdy.
Art. 12. (7) (uchylony).
Rozdział 3
Przewóz przesyłek towarowych
Art. 35. 1. Przesyłkę towarowa stanowią rzeczy przyjęte do przewozu na podstawie jednego
listu przewozowego lub innego dokumentu przewozowego, zwanego dalej także "listem
przewozowym".
2. Rodzaje przesyłek w zależności od masy lub objętości oraz ze względu na termin
przewozu określa taryfa lub cennik.
Art. 36. 1. Z przewozu są wyłączone rzeczy:
1) których przewóz jest zabroniony na podstawie odrębnych przepisów,
2) które z powodu swoich rozmiarów, masy lub innych właściwości albo ze względu na
urządzenia przewoźnika lub warunki drogowe danej gałęzi transportu nie nadają się do
przewozu środkami transportowymi,
3) niebezpieczne w rozumieniu odrębnych przepisów, chyba _e zostały dopuszczone do
przewozu na warunkach szczególnych.
2. (14) Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw wewnętrznych, ministrem właściwym do spraw zdrowia oraz ministrem właściwym do
spraw rolnictwa, w drodze rozporządzenia, może określać szczególne warunki przewozu:
1) rzeczy łatwo psujących się,
2) zwłok i szczątków zwłok ludzkich,
3) żywych zwierząt
- mając na względzie zapewnienie bezpieczeństwa przewozu, wymaganych warunków przewozu
oraz warunków sanitarnych dla zapewnienia ochrony zdrowia i środowiska.
Art. 37. (skreślony)
Art. 38. 1. Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę towarowa list przewozowy, a jeżeli
przy danym rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w inny sposób dostarcza informacji
niezbędnych do prawidłowego wykonania przewozu.
2. W liście przewozowym nadawca zamieszcza:
1) nazwę i adres nadawcy, jego podpis oraz określenie placówki przewoźnika zawierającej
umowę,
2) miejsce przeznaczenia przesyłki oraz nazwę i adres odbiorcy,
3) określenie rzeczy, masy, liczby sztuk przesyłki, sposobu opakowania i oznaczenia,
4) inne wskazania i oświadczenia, wymagane albo dopuszczone zgodnie z przepisami ze
względu na warunki danej umowy lub sposób rozliczeń.
Art. 39. 1. Nadawca dołącza do listu przewozowego dokumenty wymagane w przepisach
szczególnych, a w razie niemożności ich dołączenia dostarcza je w odpowiednim czasie w
miejscu załatwiania wymaganych czynności, zamieszczając w liście przewozowym odpowiednia
wzmiankę o dołączeniu dokumentów lub miejscu ich złożenia.
2. Czynności wymagane w przepisach szczególnych jest obowiązany załatwić:
1) nadawca przesyłki - w miejscu nadania,
2) przewoźnik - w czasie przewozu,
3) odbiorca - w miejscu przeznaczenia.
Art. 40. 1. Jeżeli wartość przewożonych rzeczy nie wynika z rachunku sprzedawcy lub
dostawcy ani z obowiązującego cennika, nadawca może zadeklarować ich wartość w liście
przewozowym.
2. W razie deklarowania wartości przesyłki towarowej maja odpowiednie zastosowanie
przepisy art. 27 ust. 2 i 3.
Art. 41. 1. Nadawca jest obowiązany oddać przewoźnikowi rzeczy w stanie umożliwiającym
ich prawidłowy przewóz i wydanie bez ubytku i uszkodzenia.
2. Rzeczy, które ze względu na ich właściwości wymagają opakowania, nadawca jest
obowiązany oddać przewoźnikowi w opakowaniu określonym w przepisach o normalizacji, a w
razie braku przepisów w tym zakresie - w sposób określony przez ministra właściwego do spraw
transportu(15).
Art. 42. 1. Przewoźnik może odmówić przyjęcia do przewozu rzeczy, których stan jest
wadliwy lub opakowanie niedostateczne albo nie mających wymaganego opakowania.
2. Przewoźnik może uzależnić przyjęcie do przewozu rzeczy, których opakowanie nie
odpowiada warunkom określonym w art. 41 lub ze śladami uszkodzenia, od zamieszczenia przez
nadawcę w liście przewozowym odpowiedniego oświadczenia o stanie przesyłki.
Art. 43. Jeżeli umowa lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, czynności ładunkowe
należą odpowiednio do obowiązków nadawcy lub odbiorcy.
Art. 44. Nadawca i odbiorca są obowiązani doprowadzić do czystości i porządku teren oraz
środek transportowy przewoźnika zanieczyszczony w związku z czynnościami ładunkowymi.
Taki sam obowiązek ciąży na przewoźniku, jeżeli dokonuje on czynności ładunkowych na terenie
nadawcy lub odbiorcy przesyłki.
Art. 45. (skreślony).
Art. 46. 1. Drogę przewozu przesyłki ustala przewoźnik, uwzględniając w miarę możliwości
żądania nadawcy.
2. Przewoźne oblicza się według odległości najkrótszej dostępnej drogi przewozu, a jeżeli
uwzględniono żądanie nadawcy co do drogi dłuższej albo zaszła konieczność przewozu droga
dłuższa ze względu na właściwości przesyłki - według rzeczywistej drogi przewozu.
Art. 47. 1. (skreślony).
2. Osobę, która oddaje przewoźnikowi przesyłkę do przewozu, uważa się za upoważnioną
przez nadawcę do wykonywania wszelkich czynności związanych z zawarciem umowy
przewozu.
3. Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony przez przewoźnika list
przewozowy, którym może być także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub inny
dokument zawierający dane określone w art. 38. Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje
nadawca.
4. (skreślony).
Art. 48. 1. Przewoźnik może sprawdzić, czy przesyłka odpowiada oświadczeniom nadawcy
zawartym w liście przewozowym oraz czy zachowane zostały przepisy dotyczące rzeczy
dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych.
2. Sprawdzenia dokonuje się w obecności nadawcy, a jeżeli wezwanie go nie jest możliwe
albo gdy nie zgłosi się w wyznaczonym terminie, przewoźnik dokonuje sprawdzenia w obecności
osób zaproszonych przez siebie do tej czynności.
3. Wynik sprawdzenia zamieszcza się w liście przewozowym albo dołączonym do niego
protokole.
4. W razie stwierdzenia niezgodności oświadczeń zawartych w liście przewozowym ze
stanem rzeczywistym przesyłki, koszty sprawdzenia obciążają przesyłkę.
5. W razie ujawnienia rzeczy wyłączonych z przewozu albo niezachowania przepisów
dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych, stosuje sie
odpowiednio przepisy art. 55.
Art. 49. 1. Przewoźnik jest obowiązany przewieźć przesyłkę w oznaczonym terminie.
2. Jeżeli nie zachodzi wina przewoźnika, termin przewozu przesyłki przedłuża się o okres jej
zatrzymania z powodu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego,
albo niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na
warunkach szczególnych,
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych,
3) zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki,
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania,
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki,
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
3. Jeżeli przewoźnik nie wykonuje przewozów w dni wolne od pracy, bieg terminu przewozu
zawiesza się na te dni.
4. Przyczynę i czas przedłużenia oraz zawieszenia biegu terminu przewozu przewoźnik jest
obowiązany wskazać w liście przewozowym.
5. Jeżeli termin przewozu upływa w godzinach, w których punkt odprawy przewoźnika nie
jest otwarty dla czynności ekspedycyjnych, zakończenie terminu następuje po upływie dwóch
godzin od najbliższego otwarcia punktu dla tych czynności.
6. Jeżeli termin przewozu upływa w dniu ustawowo wolnym od pracy, zakończenie terminu
następuje o tej samej godzinie najbliższego dnia roboczego, chyba że przewoźnik dokonuje
czynności ekspedycyjnych równie_ w dniu ustawowo wolnym od pracy.
7. Termin przewozu przesyłki jest zachowany, jeżeli przed jego upływem przewoźnik:
1) zawiadomił odbiorcę o nadejściu przesyłki, która ma być wydana w punkcie odprawy, i
przygotował ja do odbioru bądź tylko przygotował ja do odbioru, jeżeli nie był obowiązany
do zawiadomienia,
2) postawił do rozporządzenia odbiorcy przesyłkę, która ma być wydana poza punktem
odprawy.
8. (skreślony).
Art. 50. 1. O nadejściu przesyłki do miejsca przeznaczenia przewoźnik jest obowiązany
niezwłocznie zawiadomić odbiorcę (awizacja), chyba że przesyłkę dostarczył do lokalu odbiorcy
lub na jego bocznice bądź odbiorca zrzekł się na piśmie zawiadomienia. W zawiadomieniu
określa się datę i godzinę przygotowania przesyłki do odbioru.
2. Na żądanie odbiorcy przewoźnik może dokonać wstępnego zawiadomienia o
spodziewanym terminie dostarczenia przesyłki (przedawizacja).
3. (skreślony).
Art. 51. 1. Przez przyjęcie przesyłki i listu przewozowego odbiorca zobowiązuje się do
zapłaty należności ciążących na przesyłce.
2. Za równoznaczne z wydaniem przesyłki odbiorcy uważa się oddanie jej organowi
państwowemu dokonującemu zajęcia lub konfiskaty na podstawie odpowiedniego tytułu
prawnego; organ ten uiszcza należności obciążające przesyłkę.
Art. 52. Przesyłkę, która nie nadeszła do miejsca przeznaczenia wskazanego w liście
przewozowym w ciągu 30 dni od upływu terminu przewozu, uważa się za utracona.
Art. 53. 1. Nadawca może odstąpić od umowy przewozu lub wprowadzić do niej zmiany
żądając, aby przewoźnik:
1) zwrócił mu przesyłkę w miejscu nadania,
2) wydał przesyłkę w innym miejscu ni_ miejsce wskazane w liście przewozowym,
3) wydał przesyłkę innej osobie ni_ odbiorca wskazany w liście przewozowym.
2. Odbiorca jest uprawniony do rozporządzania przesyłka w sposób określony w ust. 1 pkt 2
i 3, jeżeli nadawca nie zastrzegł inaczej w liście przewozowym. Zmianę określoną w ust. 1 pkt 2
odbiorca może wprowadzić tylko przed nadejściem przesyłki do miejsca przeznaczenia
wskazanego w liście przewozowym.
3. Nadawca lub odbiorca rozporządzają przesyłka po przedstawieniu otrzymanego
egzemplarza listu przewozowego, składając odpowiednie oświadczenie pisemne.
4. Uprawnienie nadawcy do rozporządzania przesyłka wygasa, gdy odbiorca wprowadził
zmianę umowy przewozu, przyjął list przewozowy albo odebrał przesyłkę.
Art. 54. 1. Przewoźnik jest obowiązany do wykonania poleceń nadawcy albo odbiorcy w
zakresie zmiany umowy przewozu, chyba _e:
1) polecenie jest niewykonalne,
2) wykonanie polecenia spowodowałoby zakłócenia w eksploatacji,
3) wykonanie polecenia naruszałoby obowiązujące przepisy,
4) nie zachowano szczególnych warunków obowiązujących w tym zakresie.
2. O niemożności wykonania polecenia przewoźnik jest obowiązany niezwłocznie
zawiadomić uprawnionego.
3. Należności wynikłe wskutek zmiany umowy przewozu ponosi odpowiednio nadawca lub
odbiorca zależnie od tego, który z nich wprowadza zmiany.
Art. 55. 1. Nadawca może zamieścić w liście przewozowym wskazówki co do postępowania
z przesyłka na wypadek:
1) przeszkody w przewozie powodującej niemożność wykonania umowy zgodnie z warunkami
określonymi w liście przewozowym,
2) przeszkody w wydaniu powodującej niemożność wydania przesyłki w miejscu przeznaczenia
odbiorcy określonemu w liście przewozowym.
Jeżeli w liście przewozowym brak takich wskazówek, przewoźnik zwraca się o nie do nadawcy.
2. W razie zmiany drogi przewozu przewoźnik może pobrać przewoźne za rzeczywista drogę
przewozu i obowiązuje go odpowiadający tej drodze termin przewozu, chyba że przeszkody w
przewozie są zawinione przez przewoźnika.
3. W razie usunięcia przeszkody przed otrzymaniem wskazówek od nadawcy, przewoźnik
kieruje przesyłkę do miejsca przeznaczenia lub wydaje ja odbiorcy, zawiadamiając o tym
nadawcę.
4. Przepis art. 54 ust. 3 stosuje się odpowiednio, chyba _e przeszkody w przewozie lub
wydaniu przesyłki nastąpiły z winy przewoźnika.
Art. 56. (16) Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj
oraz warunki przewozu rzeczy, które ze względu na kształt, rozmiar lub masę albo drogę
przewozu mogą powodować trudności transportowe przy przewozie koleją, mając na uwadze
zapewnienie bezpieczeństwa ruchu kolejowego oraz możliwości eksploatacyjne.
Rozdział 4
Zabezpieczenie roszczeń i likwidacja przesyłek
Art. 57. 1. Przewoźnikowi przysługuje prawo zastawu na przesyłce w celu zabezpieczenia
roszczeń wynikających z umowy przewozu, z wyjątkiem przesyłek organów władzy i
administracji państwowej oraz organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania.
2. Prawo zastawu może być wykonywane, dopóki przesyłka znajduje się u przewoźnika lub
u osoby, która ja dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać na podstawie
dokumentów.
3. (skreślony).
Art. 58. 1. Przewoźnik likwiduje przesyłkę w razie:
1) braku wykonalnych wskazówek do usunięcia przeszkody w przewozie lub wydaniu
przesyłki,
2) zaginięcia dokumentów przewozowych i braku możliwości ustalenia osoby uprawnionej do
rozporządzania przesyłka.
2. Likwidacji przesyłki dokonuje się w drodze:
1) sprzedaży,
2) nieodpłatnego przekazania właściwej jednostce organizacyjnej,
3) zniszczenia.
3. Przewoźnik przystępuje do likwidacji:
1) niezwłocznie po upływie terminu odbioru żywych zwierząt, rzeczy niebezpiecznych lub
łatwo ulegających zepsuciu,
2) w pozostałych wypadkach - po upływie 30 dni od terminu odbioru przesyłki, nie wcześniej
jednak ni_ po upływie 10 dni od dnia zawiadomienia uprawnionego o zamierzonej likwidacji
przesyłki.
4. Jeżeli nie ma możliwości przechowania przesyłki albo przechowanie pociąga za sobą
koszty zbyt wysokie w stosunku do wartości przesyłki, przewoźnik może przystąpić do likwidacji
przesyłki przed upływem terminów określonych w ust. 3 pkt 2.
5. Jeżeli przesyłkę sprzedano, uzyskana kwotę oddaje się uprawnionemu po potraceniu
należności przewoźnika. Jeżeli należności przewoźnika przewyższają kwotę uzyskana, różnice
pokrywa uprawniony. Przy obliczaniu różnicy nie uwzględnia się należności powstałych z
przyczyn niezależnych od uprawnionego.
6. Sposób likwidacji i wartość przesyłki ustala komisja powołana przez przewoźnika. Jeżeli
nie ustalono ceny bądź gdy przesyłka zawiera rzeczy niepełnowartościowe, komisja ustala
wartość likwidowanej przesyłki w sposób szacunkowy, w razie potrzeby przy udziale
rzeczoznawcy.
7. Do likwidacji przesyłek maja odpowiednie zastosowanie przepisy o rzeczach
znalezionych.
Rozdział 5 (skreślony).
Rozdział 7
Odpowiedzialność przewoźnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu przesyłek
Art. 65. 1. Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki
powstałe od przyjęcia jej do przewozu a_ do jej wydania oraz za opóźnienie w przewozie
przesyłki.
2. Przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności określonej w ust. 1, jeżeli utrata, ubytek lub
uszkodzenie albo opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z przyczyn występujących po
stronie nadawcy lub odbiorcy, nie wywołanych wina przewoźnika, z właściwości towaru albo
wskutek siły wyższej. Dowód, że szkoda lub przekroczenie terminu przewozu przesyłki wynikło
z jednej z wymienionych okoliczności, ciąży na przewoźniku.
3. Przewoźnik jest zwolniony od odpowiedzialności określonej w ust. 1, jeżeli utrata, ubytek
lub uszkodzenie przesyłki powstały co najmniej z jednej z następujących przyczyn:
1) nadania pod nazwa niezgodna z rzeczywistością, nieścisła lub niedostateczna rzeczy
wyłączonych z przewozu lub przyjmowanych do przewozu na warunkach szczególnych albo
niezachowania przez nadawcę tych warunków,
2) braku, niedostateczności lub wadliwości opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach
na szkodę wskutek ich naturalnych właściwości,
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek wad lub naturalnych właściwości,
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę,
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub umowa powinny być dozorowane, jeżeli
szkoda wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
4. Jeżeli przewoźnik na podstawie okoliczności danego wypadku wykaże, że utrata, ubytek
lub uszkodzenie mogły powstać wskutek co najmniej jednej z przyczyn określonych w ust. 3,
domniemywa się, że szkoda z nich wynikła.
Art. 66. 1. Przewoźnik nie odpowiada za ubytek przesyłki, której masy i liczby sztuk nie
sprawdził przy nadaniu, jeżeli dostarczy ja bez śladu naruszenia, a w razie przewozu w
zamkniętym środku transportowym - również z nie naruszonymi plombami nadawcy, chyba że
osoba uprawniona udowodni, że szkoda powstała w czasie od przyjęcia przesyłki do przewozu aż
do jej wydania.
2. Jeżeli przesyłka nadeszła do miejsca przeznaczenia w pojemniku transportowym, nie
naruszonym, zamkniętym przez nadawcę i z nie naruszonymi, założonymi przez niego
plombami, domniemywa się, że szkoda nie nastąpiła w czasie przewozu.
Art. 67. 1. Przy przesyłkach, które z powodu swoich właściwości tracą na masie,
przewoźnik odpowiada tylko za te cześć ubytku, która przewyższa normy ubytków ustalone
zgodnie z obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z
przyczyn uzasadniających zastosowanie norm dopuszczalnego ubytku.
Art. 90. W sprawach nie unormowanych w ustawie oraz w przepisach wydanych w jej
wykonaniu i w przepisach szczególnych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
2. (17) Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw gospodarki oraz ministrem właściwym do spraw rolnictwa może określić, w drodze
rozporządzenia, normy ubytków, o których mowa w ust. 1, mając na uwadze właściwość
przewożonych rzeczy oraz rodzaj środków transportu.
Art. 68. Jeżeli szkoda powstała tylko częściowo wskutek okoliczności, za które przewoźnik
odpowiada, odpowiedzialność jego ogranicza się do zakresu, w jakim okoliczności te przyczyniły
się do powstania szkody.
Art. 69. 1. Na żądanie uprawnionego przewoźnik stwierdza w liście przewozowym
niemożność wydania przesyłki po upływie terminu określonego w art. 52, chyba że wcześniej
stwierdzono nieodwracalny charakter utraty.
2. Jeżeli przesyłka zostanie odnaleziona w ciągu roku od wypłaty odszkodowania,
przewoźnik powinien niezwłocznie zawiadomić o tym uprawnionego.
3. W terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2,
uprawniony może żądać, aby wydano mu odnaleziona przesyłkę w jednym z punktów odprawy
przesyłek za zwrotem otrzymanego od przewoźnika odszkodowania. W takim wypadku
uprawniony zachowuje roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie.
4. Jeżeli odnalezienie nastąpiło po upływie roku albo uprawniony nie zgłosił się w terminie
określonym w ust. 3, przesyłka ulega likwidacji.
Art. 70. Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkody wynikłe wskutek niewykonania lub
nienależytego wykonania polecenia zmiany umowy przewozu, chyba że zachodzą okoliczności
wymienione w art. 54 ust. 1 i 2.
Rozdział 8
Odpowiedzialność z innych tytułów
Art. 71. Przewoźnik odpowiada za szkodę wynikła z utraty, niewykorzystania lub
nienależytego wykorzystania dokumentów wymienionych w liście przewozowym i do tego listu
dołączonych albo złożonych u przewoźnika, chyba że nie ponosi winy.
Art. 72. (18) 1. Nadawca ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikła z:
1) podania w liście przewozowym lub w innej formie wskazań i oświadczeń niezgodnych z
rzeczywistością i nieścisłych, niedostatecznych lub wpisanych w niewłaściwym miejscu, a
także za brak, niekompletność lub nieprawidłowość dokumentów wymaganych w przepisach
szczególnych,
2) wadliwego stanu przesyłki, braku lub niewłaściwego opakowania albo nienależytego
wykonania czynności ładunkowych.
2. Nadawca przesyłki w transporcie drogowym rzeczy odpowiada za wszelkie koszty, jakie
mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości lub niedostateczności danych, o których mowa
w ust. 1 pkt 1.
3. Nadawca ponosi także koszty związane z przeładunkiem przesyłki w przypadku, gdy dane
dotyczące masy przesyłki, zawarte w liście przewozowym, są niezgodne ze stanem faktycznym.
Art. 73. Za uszkodzenie mienia przewoźnika spowodowane czynnościami ładunkowymi
ponosi odpowiedzialność odpowiednio nadawca lub odbiorca.
Rozdział 9
Ustalenie stanu przesyłki, dochodzenie roszczeń
Art. 74. 1. Jeżeli przed wydaniem przesyłki okaże się, że doznała ona ubytku lub
uszkodzenia, przewoźnik ustala niezwłocznie protokolarnie stan przesyłki oraz okoliczności
powstania szkody. Przewoźnik wykonuje te czynności także na żądanie uprawnionego, jeżeli
twierdzi on, że przesyłka jest naruszona.
2. Ustalenia protokolarne powinny być dokonane w obecności uprawnionego, a jeżeli
wezwanie go nie jest możliwe albo nie zgłosi się on w wyznaczonym terminie, przewoźnik
dokonuje ustaleń w obecności osób zaproszonych przez siebie do tej czynności.
3. Jeżeli po wydaniu przesyłki ujawniono ubytek lub uszkodzenie nie dające się z zewnątrz
zauważyć przy odbiorze, przewoźnik ustala stan przesyłki na żądanie uprawnionego zgłoszone
niezwłocznie po ujawnieniu szkody, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia odbioru
przesyłki.
4. Protokół podpisują osoby uczestniczące w ustaleniu stanu przesyłki. Jeżeli uprawniony nie
zgadza się z treścią protokołu, może zamieścić w nim zastrzeżenie z uzasadnieniem; w razie
odmowy podpisania protokołu przez uprawnionego przewoźnik stwierdza w nim fakt i przyczyny
odmowy. Uprawniony otrzymuje bezpłatnie egzemplarz protokołu.
5. Jeżeli ustalenia protokolarne, podjęte na żądanie uprawnionego, nie wykażą szkody w
przesyłce albo wykażą jedynie szkodę stwierdzona już uprzednio przez przewoźnika, uprawniony
ponosi opłaty określone w taryfie.
6. W razie trudności w ustaleniu danych dotyczących czasu, rodzaju, rozmiarów lub
przyczyny szkody, dane te określa rzeczoznawca powołany przez przewoźnika w porozumieniu z
uprawnionym.
Art. 75. 1. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu sadowym na podstawie ustawy lub
przepisów wydanych w jej wykonaniu przysługuje uprawnionemu po bezskutecznym
wyczerpaniu drogi reklamacji, przewoźnikowi zaś - po bezskutecznym wezwaniu zobowiązanego
do zapłaty.
2. Reklamacje lub wezwanie do zapłaty uważa się za bezskuteczne, jeżeli dłużnik nie
zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia reklamacji lub
wezwania do zapłaty.
3. Roszczenia przeciwko przewoźnikowi przysługują:
1) z tytułu umowy przewozu osób, zabieranych przez nie rzeczy oraz z tytułu umowy przewozu
przesyłek bagażowych - podróżnemu, a przy przewozie grupowym - organizatorowi i
uczestnikom, z tym że:
a) organizator jest uprawniony do dochodzenia roszczeń z tytułu niewykonania lub
nienależytego wykonania umowy przewozu grupowego, umowy o przewóz przesyłki
bagażowej (art. 32), jak również roszczeń o różnice należności, z wyjątkiem roszczeń
przysługujących uczestnikowi (lit. b),
b) uczestnik jest uprawniony do dochodzenia roszczeń z tytułu szkód, różnicy należności w
związku z przewozem zabranych przez siebie rzeczy oraz indywidualnie zawartej umowy
przewozu przesyłki bagażowej,
2) z tytułu umowy przewozu przesyłek towarowych:
a) o zwrot należności lub jej części - nadawcy lub odbiorcy zależnie od tego, który z nich
dokonał zapłaty,
b) o inne roszczenia z tytułu umowy przewozu - nadawcy lub odbiorcy zależnie od tego,
któremu z nich przysługuje prawo rozporządzania przesyłka,
3) z tytułu innych stosunków prawnych określonych w ustawie lub przepisach wydanych w jej
wykonaniu - podmiotowi takiego stosunku.
Art. 76. Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie
roszczeń z tytułu ubytku lub uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego,
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika,
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika,
4) szkodę nie dającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w
terminie 7 dni zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, _e szkoda powstała w czasie
miedzy przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem.
Art. 77. 1. Z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 78 roszczenia dochodzone na podstawie ustawy
lub przepisów wydanych w jej wykonaniu przedawniają się z upływem roku.
2. Roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia
przesyłki, przedawniają się z upływem 2 miesięcy od dnia wydania przesyłki.
3. Przedawnienie biegnie dla roszczeń z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utracona,
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki,
3) szkód nie dających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody,
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym
powinna była nastąpić,
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji,
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
4. Bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wniesienia reklamacji lub wezwania do
zapłaty do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamacje lub wezwania do zapłaty i zwrócenia
załączonych dokumentów, najwyżej jednak na okres przewidziany do załatwienia reklamacji lub
wezwania do zapłaty.
Art. 78. 1. Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom (art. 5
i 6) przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo
od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.
2. Do roszczeń określonych w ust. 1 przepisu art. 75 ust. 1 nie stosuje się.
Art. 79. (19) Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy tryb i sposób ustalania stanu przesyłek,
2) warunki, jakim powinny odpowiadać reklamacje i wezwania do zapłaty z tytułu przewozu
osób i przesyłek oraz tryb postępowania reklamacyjnego
- mając na uwadze zapewnienie sprawnego i terminowego dochodzenia roszczeń.
Rozdział 10
Odszkodowania
Art. 80. 1. Wysokość odszkodowania za utratę lub ubytek przesyłki nie może przewyższać
wartości, która ustala się na podstawie i w następującej kolejności:
1) ceny wskazanej w rachunku dostawcy lub sprzedawcy albo
2) ceny wynikającej z cennika obowiązującego w dniu nadania przesyłki do przewozu bądź
3) wartości rzeczy tego samego rodzaju i gatunku w miejscu i czasie ich nadania.
2. W razie niemożności ustalenia wysokości odszkodowania w sposób określony w ust. 1,
wysokość te ustala rzeczoznawca.
3. W razie utraty przesyłki z deklarowana wartością należy się odszkodowanie w wysokości
deklarowanej, a w razie ubytku - w odpowiedniej części, chyba że przewoźnik udowodni, że
wartość deklarowana przewyższa wartość ustalona w sposób określony w ust. 1.
Art. 81. 1. W razie uszkodzenia przesyłki odszkodowanie ustala się w wysokości
odpowiadającej procentowemu zmniejszeniu się wartości.
2. Wysokość odszkodowania, o którym mowa w ust. 1, nie może jednak przewyższać kwoty
odszkodowania przysługującego za:
1) utratę całej przesyłki, jeżeli doznała ona obniżenia wartości wskutek uszkodzenia,
2) ubytek tej części przesyłki, która doznała obniżenia wartości wskutek uszkodzenia.
Art. 82. Oprócz odszkodowań określonych w art. 80 i 81 przewoźnik jest obowiązany
zwrócić przewoźne i inne koszty związane z przewozem przesyłki:
1) w razie utraty - w pełnej wysokości,
2) w razie ubytku - w odpowiedniej części,
3) w razie uszkodzenia - w wysokości odpowiadającej procentowi obniżenia wartości przesyłki
wskutek uszkodzenia.
Art. 83. 1. Jeżeli wskutek zwłoki w przewozie powstała szkoda inna ni_ w przesyłce,
przewoźnik jest obowiązany do zapłacenia odszkodowania do wysokości podwójnej kwoty
przewoźnego.
2. Jeżeli wskutek zwłoki w przewozie powstała równie_ szkoda w przesyłce, odszkodowanie
ustalone według przepisów art. 81 przysługuje niezależnie od odszkodowania określonego w ust.
1.
Art. 84. Odszkodowanie za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym
wykonaniem polecenia zmiany umowy przewozu nie może przewyższać wysokości
odszkodowania przysługującego w razie utraty przesyłki (art. 80).
Art. 85. Odszkodowanie za szkody spowodowane utrata, niewykorzystaniem lub
nienależytym wykorzystaniem przez przewoźnika dokumentów oddanych mu przez nadawcę nie
może przewyższać wysokości poniesionych strat.
Art. 86. Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości odszkodowania nie maja
zastosowania, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Art. 87. 1. Kwoty przysługujące z tytułu nie zapłaconych należności, odszkodowań i
wyrównania różnic należności - podlegają oprocentowaniu w wysokości ustawowej.
2. Odsetki oblicza się:
1) z tytułu nie zapłaconych należności - od dnia, w którym należność powinna być zapłacona,
2) z innych tytułów - od dnia wniesienia reklamacji lub doręczenia wezwania do zapłaty.
Rozdział 11
Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy szczególne, przejściowe i końcowe
Art. 88. 1. W ustawie z dnia 27 listopada 1961 r. o transporcie drogowym i spedycji
krajowej (Dz. U. Nr 53, poz. 297) art. 5 i 40 skreśla się.
2. (20) (skreślony).
3. Do czasu uregulowania spraw dotyczących najmu pojazdów, usług spedycyjnych oraz
czynności ładunkowych, nie dłużej jednak ni_ do dnia 31 grudnia 1985 r., Minister Komunikacji
może utrzymać w mocy niektóre przepisy rozporządzeń wydanych lub utrzymanych w mocy na
podstawie upoważnień zawartych w przepisach, o których mowa w ust. 1 i 2.
Art. 89. (skreślony).
Art. 90. W sprawach nie unormowanych w ustawie oraz w przepisach wydanych w jej
wykonaniu i w przepisach szczególnych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
Art. 91. Do przewozów międzynarodowych w żegludze śródlądowej, do konosamentu,
awarii wspólnej oraz czarteru na czas stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu morskiego.
Art. 92. (21) (skreślony).
Art. 93. Do stosunków prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje
się przepisy dotychczasowe.
Art. 94. Traci moc dekret z dnia 24 grudnia 1952 r. o przewozie przesyłek i osób kolejami
(Dz. U. z 1953 r. Nr 4, poz. 7).
Art. 95. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 1985 r..
Ustawa prawo o ruchu drogowym (zabezpieczenie towaru):
Art. 61. 1. Ładunek nie moŜe powodować przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej lub
dopuszczalnej ładowności pojazdu.
2. Ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby:
1) nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę;
2) nie naruszał stateczności pojazdu;
3) nie utrudniał kierowania pojazdem;
4) nie ograniczał widoczności drogi lub nie zasłaniał świateł, urządzeń sygnalizacyjnych, tablic
rejestracyjnych lub innych tablic albo znaków, w które pojazd jest wyposaŜony.
3. Ładunek umieszczony na pojeździe powinien być zabezpieczony przed zmianą połoŜenia lub
wywoływaniem nadmiernego hałasu. Nie moŜe on mieć odraŜającego wyglądu lub wydzielać odraŜającej
woni.
4. Urządzenia słuŜące do mocowania ładunku powinny być zabezpieczone przed rozluźnieniem się,
swobodnym zwisaniem lub spadnięciem podczas jazdy.
5. Ładunek sypki moŜe być umieszczony tylko w szczelnej skrzyni ładunkowej, zabezpieczonej
dodatkowo odpowiednimi zasłonami uniemoŜliwiającymi wysypywanie się ładunku na drogę.
6. Ładunek wystający poza płaszczyzny obrysu pojazdu moŜe być na nim umieszczony tylko przy
zachowaniu następujących warunków:
1) ładunek wystający poza boczne płaszczyzny obrysu pojazdu moŜe być umieszczony tylko w taki
sposób, aby całkowita szerokość pojazdu z ładunkiem nie przekraczała 2,55 m, a przy szerokości
pojazdu 2,55 m nie przekraczała 3 m, jednak pod warunkiem umieszczenia ładunku tak, aby z jednej
strony nie wystawał na odległość większą niŜ 23 cm;
2) ładunek nie moŜe wystawać z tyłu pojazdu na odległość większą niŜ 2 m od tylnej płaszczyzny
obrysu pojazdu lub zespołu pojazdów; w przypadku przyczepy kłonicowej odległość tę liczy się od osi
przyczepy;
3) ładunek nie moŜe wystawać z przodu pojazdu na odległość większą niŜ 0,5 m od przedniej
płaszczyzny obrysu i większą niŜ 1,5 m od siedzenia dla kierującego.
7. Przy przewozie drewna długiego dopuszcza się wystawanie ładunku z tyłu za przyczepę kłonicową
na odległość nie większą niŜ 5 m.
8. Ładunek wystający poza przednią lub boczne płaszczyzny obrysu pojazdu powinien być
oznaczony. Dotyczy to równieŜ ładunku wystającego poza tylną płaszczyznę obrysu pojazdu na odległość
większą niŜ 0,5 m.
9. Ustala się następujące oznakowanie ładunku:
1) ładunek wystający z przodu pojazdu oznacza się chorągiewką barwy pomarańczowej lub dwoma
białymi i dwoma czerwonymi pasami, tak aby były widoczne z boków i z przodu pojazdu, a w okresie
niedostatecznej widoczności ponadto światłem białym umieszczonym na najbardziej wystającej do
przodu części ładunku;
2) ładunek wystający z boku pojazdu oznacza się chorągiewką barwy pomarańczowej o wymiarach co
najmniej 50 x 50 cm, umieszczoną przy najbardziej wystającej krawędzi ładunku, a ponadto w okresie
niedostatecznej widoczności białym światłem odblaskowym skierowanym do przodu oraz czerwonym
światłem i czerwonym światłem odblaskowym skierowanym do tyłu; światła te nie powinny znajdować
się w odległości większej niŜ 40 cm od najbardziej wystającej krawędzi ładunku; jeŜeli długość
wystającego z boku ładunku, mierzona wzdłuŜ pojazdu, przekracza 3 m, to chorągiewkę i światła
umieszcza się odpowiednio przy przedniej i tylnej części ładunku;
3) ładunek wystający z tyłu pojazdu oznacza się pasami białymi i czerwonymi umieszczonymi
bezpośrednio na ładunku lub na tarczy na jego tylnej płaszczyźnie albo na zawieszonej na końcu
ładunku bryle geometrycznej (np. stoŜku, ostrosłupie); widoczna od tyłu łączna powierzchnia pasów
powinna wynosić co najmniej 1.000 cm2, przy czym nie moŜe być mniej niŜ po dwa pasy kaŜdej
barwy; ponadto w okresie niedostatecznej widoczności na najbardziej wystającej do tyłu krawędzi
ładunku umieszcza się czerwone światło i czerwone światło odblaskowe; przy przewozie drewna
długiego zamiast oznakowania pasami białymi i czerwonymi dopuszcza się oznakowanie końca
ładunku chorągiewką lub tarczą barwy pomarańczowej;
4) ładunek wystający z tyłu samochodu osobowego lub przyczepy ciągniętej przez samochód osobowy
moŜe być oznaczony chorągiewką barwy czerwonej o wymiarach co najmniej 50 x 50 cm,
umieszczoną przy najbardziej wystającej krawędzi ładunku.
10. Wysokość pojazdu z ładunkiem nie moŜe przekraczać 4 m.
11. JeŜeli masa, naciski osi lub wymiary pojazdu wraz z ładunkiem lub bez ładunku są większe od
dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach określających warunki techniczne
pojazdów oraz określonych w ust. 6, 8 i 10, przejazd pojazdu jest dozwolony tylko pod warunkiem
uzyskania zezwolenia.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Środki ochrony indywidualnej wymagania prawne
Wymagania prawne w zakresie oczyszczania ścieków, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków
Jakimiak Wymagania prawne id 224974
Wymagania prawne
Wymagania prawne zle
Opakowania w przemyśle spożywczym wymagania prawne i nowe trendy
PODSTAWOWE WYMAGANIA PRAWNE DLA PRODUKCJI I OBROTU ŻYWNOŚCIĄ
Rehabilitacja Wymagania prawne
Wymagania prawne dotyczące instalacji elektroenergetycznych
Podstawy prawne oraz wymagania dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami w budynkach i ich otoczen
2003 wymagania techniczne statków śródlądowych, BHP, Bhp Żegluga śródlądowa, Akty prawne, Akty prawn
0 wypadki w gospodarstwach rolnych, zagrożenia zdrowia, BHP dzieci, obowiazki prawne, codzienne zagr
S Świtalski Wymagania merytoryczno prawne w zakresie realizacji procesów dekontaminacji wyrobów medy
Wymagania dla gospodarstw produkujących mleko surowe określają następujące akty prawne(1)
Formalno prawne aspekty dzialalnoości geologiczno górniczej klasyfikacja zasobów
Wybrane przepisy prawne
więcej podobnych podstron