1.Projektowanie dla recyklingu

Projektowanie dla środowiska skupia się na aspektach środowiskowych wyrobów i kładzie nacisk na analizowanie problemów z perspektywy całego cyklu życia.

Istnieją pewne „złote” zasady, którymi powinni kierować się ekoprojektanci, ale kluczowym elementem jest zawsze recykling. Wyroby muszą być projektowane tak, aby maksymalizować w nich ilość materiałów przydatnych do recyklingu oraz pochodzących z recyklingu (recyklatów). Projektując dla recyklingu, należy kierować się zasadą ograniczania ilości i różnorodności stosowanych materiałów, unikania materiałów kompozytowych i wielowarstwowych oraz utrudniających recykling, np. poprzez użycie materiałów niekompatybilnych, których jeden ze składników (np. etykieta na opakowaniu) może stanowić zanieczyszczenie surowca pochodzącego z recyklingu lub wręcz utrudniać recykling.

2. Założenia wyjściowe metodologii projektowania wyrobów zorientowanych na recykling

Projektowanie jest złożonym procesem, a rezultaty czynności z nim związanych mogą rzutować na powodzenie zarówno w sferze sprzedaży jak i produkcji.

Pomysł nowego wyrobu musi zostać przelany na papier. Często tworzonych jest przez projektanta kilka projektów, aby wybrać ten, który spodoba się największej liczbie osób, co ma duży wpływ na sprzedaż wyrobu.

W dzisiejszych czasach projektowanie jest formą sztuki użytkowej. Ustalony dresing jest dopiero początkiem procesu projektowego. Następnym etapem jest przygotowanie konstrukcji wyrobu i ustalenie sposobu jego wykonania. Trzeba pamiętać o wszelkiego rodzaju normach i przepisach jakie musi spełniać. Projektowanie jest więc formą sztuki przy jednoczesnym wykorzystaniu wiedzy inżynieryjnej.

W ujęciu metodologicznym wyróżnia się trzy konteksty znaczeniowe projektowania:

• Przedmiot projektowania (np. wyrób handlowy)

• Podmiot projektowania (np. projektant wyrobu)

• Proces projektowania( czynności fizyczne i umysłowo-twórcze, dokonywane w fazach analizy, syntezy i implementacji wyrobu)

Najważniejsze decyzje odnośnie możliwości recyklingu wszelakiego rodzaju wyrobów zapadają podczas etapu ich projektowania. Istotne jest więc, by przewidzieć właściwości wyrobu i możliwości poddania recyklingowi. Proces recyklingu może występować w różnych fazach życia wyrobu:

- recykling w fazie wytwórczej, którego celem głównym jest ograniczenie nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych i emisji odpadów pierwotnych (produkcyjnych) do środowiska; ten typ recyklingu zmierza również do minimalnego zużycia energii w procesach wytwórczych,
- recykling w fazie eksploatacyjnej, którego celem głównym jest wydłużenie okresu użytkowania wyrobów najczęściej poprzez wymianę zużytych części i przywrócenie im ponownie cech użytkowych; ten typ recyklingu zmierza do idei „produktu długowiecznego" (ang. long-life pwduci) oraz do idei minimalnego zapotrzebowania na energię podczas użytkowania,
- recykling w fazie likwidacyjnej, którego celem głównym jest odzyskanie ze zużytych wyrobów surowców wtórnych i po odpowiedniej ich przeróbce ponowne włączenie do procesu produkcyjnego

http://odpowiedzialnybiznes.pl/pl/baza-wiedzy/o-csr/encyklopedia-csr.html?id=764

3. Uwarunkowania ramowe:

a) dla fazy wytwórczej

• W sferze produkcji najistotniejszym wymiarem ekologicznej świadomości jest funkcjonowanie terminu ekorozwój, co jest równoznaczne z „czystą produkcją”.

• Czysta produkcja to strategia zarządzania środowiskiem w odniesieniu do produkcji i usług, polegająca na zapobieganiu powstawania zanieczyszczeń i minimalizacji zużycia zasobów naturalnych, przy równoczesnej redukcji kosztów przedsiębiorstwa

• Dla przedsiębiorstwa produkcyjnego zadania czystej produkcji polegają na stworzeniu takiego systemu zarządzania środowiskiem, który jest w stanie poszukiwać i wdrażać nowe rozwiązania technologiczne, lepsze od istniejących, ze względu na zmniejszenie ilości produkowanych odpadów.

• Czysta Produkcja w Polsce-W Polsce ideą Czystej Produkcji zajmuje się Stowarzyszenie „Polski Ruch Czystej Produkcji”, które prowadzi Polski Rejestr Czystej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości. Organizacje mogą wnioskować o uwzględnienie w rejestrze, a decyzję podejmuje Kapituła Rejestru pod przewodnictwem Wiceprezesa Rady Ministrów Marka Pola.

b) dla fazy eksploatacji

Projektowanie zorientowane na recykling w fazie eksploatacji maszyn i urządzeń wynika bezpośrednio z idei projektowania dla eksploatacji. Takie podejście ukierunkowało uwagę projektantów na:

• Kreowanie walorów eksploatacyjnych wyrobu, w których przyjęto, że:

  • Wybór dysponuje najlepszymi parametrami technicznymi, najlepszymi wskaźnikami materiałowymi, efektywnościowymi

  • Wyrób zbudowany w taki sposób, aby wymagał minimalnych zabiegów serwisowych i był przyjazny dla środowiska

  • Wyrób nie ulegający awariom

• Określenie złożoności postępowania serwisowego

• Analizę cech eksploatacyjnych wyrobu, dot. niezawodności

• Określenie współczynnika gotowości technicznej wyrobu

• Szacowanie podatności wyrobu na regenerację

c) dla fazy likwidacji

Recykling w fazie likwidacji wiąże się z procesami:

• Gromadzenia i demontażu

• Selekcji i przetwarzania odzyskiwanych materiałów

• Zagospodarowania odzyskiwanych użytecznych materiałów

• Utylizacji odpadów nieużytecznych

Projektant tworząc wyrób musi uwzględniać, że po fazie eksploatacji występuje faza likwidacji wyrobu. Powinien się kierować kryteriami, które ułatwiają demontaż w fazie likwidacji. Kryteria te są następujące:

• Maksymalna ilość znormalizowanych i katalogowych elementów

• Stosowanie elementów bądź modułów o ustalonej trwałości

• Minimalna ilość użytych tworzyw konstrukcyjnych

• Stosowanie tworzyw, którym odpowiada minimalna ilość odpadów

• Maksymalna ilość tworzyw odtwarzalnych, itp.

Dla recyklingu urządzeń technicznych w fazie likwidacji ważnym elementem jest proces demontażowy. Jedną ze skuteczniejszych metod demontażu jest metoda grafów recyklingowych.

4.Projektowanie wyrobu

Im produkt bardziej skomplikowany tym proces projektowania jest trudniejszy. Jest to spowodowane m.in. z ilości elementów wchodzących w jego skład, wpływu wyrobu i produkcji na środowisko.

Projektując wyrób należy uwzględnić przepisy i decyzje dotyczące środowiska oraz produkcji naszego wyrobu. Powinno się zwrócić uwagę na ilość przepisów, które musi projektant uwzględnić, projektując wyrób przyjazny środowisku.

Należy ustalić ramową zawartość substancji wchodzących w skład wyrobu ze względu na bezpieczeństwo jego eksploatacji.

Zgodnie z ustawą o opakowaniach producent ma obowiązek uzyskać odpowiedni poziom odzysku i recyklingu założonego ustawowo na dany rok.