PROF. JULIAN WAWRZYNIAK

WYKŁAD 1

• Nauki podstawowe – strona techniczna, produkcyjna -> wyszukiwanie, poprawianie nowych technologii do uzyskania jak najwyższych plonów

  • Uprawy ogrodnicze -> środkiem do wytworzenia pieniędzy

• Strefa ekonomiczna produkcji – co i jak produkować by uzyskać jak najwyższy dochód; ile z dochodu przeznaczyć na rozwój gospodarstwa

Ekonomika ogrodnictwa adaptuje różne metody, które mają pomagać osobom zajmującym się produkcją ogrodniczą. Zajmuje się procesem: produkcji, wytwarzania, wymiany/obrotu. Składa się z dwóch sekcji:

• ekonomika ogólna ogrodnictwa → w makroskali, formuje warunki rozwoju

• organizacja produkcji ogrodniczej → mikroekonomia, problematyka organizacyjno-ekonomiczna w gospodarstwach i przedsiębiorstwach ogrodniczych, przy danych zasobach wypracować jak największe nadwyżki przychodów

Literatura:

1. Rachunek kosztów a zarządzanie w przedsiębiorstwach ogrodniczych. J. Wawrzyniak, 2005 rok PRODRUK

2. Metody optymalizacyjne w gospodarstwie ogrodniczym. J. Wawrzyniak, 1995 AR Poznań

Cechy ogrodnictwa, znaczenie ogrodnictwa w gospodarce, charakterystyka głównych działów, uwarunkowania makroekonomiczne, wspólna polityka rolna, aktualna sytuacja w ogrodnictwie, powiązania różnych jednostek, kryteria podejmowania decyzji, ustalanie racjonalnych metod nakładów.

SPECYFICZNE CECHY PRODUKCJI OGRODNICZEJ

Ogrodnictwo:

• produkcja warzywnicza

• produkcja sadownicza

• produkcja roślin ozdobnych

• obrót roślinami

• przechowalnictwo

• zakładanie terenów zieleni / konserwacja terenów zieleni

• szkółkarstwo

• nasiennictwo

Ogrodnictwo – dział gospodarki wiejskiej, który zajmuje się wytwarzaniem, bądź produktów warzywnych, owoców, drzew i krzewów owocowych, drzew i krzewów ozdobnych, a także nasion.

Produkty ogrodnicze, znajdujące się w obrocie, pełnią różne funkcje:

• funkcja żywicielska – produkty, które dostarczają składników odżywczych i dietetycznych (owoce, warzywa)

• zaspokajanie potrzeb estetycznych (rośliny ozdobne, tereny zielone)

• dostarczanie środków produkcji (szkółkarstwo, nasiennictwo)

W warzywnictwie, sadownictwie, kwiaciarstwie produktem handlowym jest część wegetatywna rośliny np. kapusta – liście, kwiatostan, niedojrzałe nasiona lub też kwiaty

W normalnym procesie w ogrodnictwie nie ma samo reprodukcji środków produkcji. W odróżnieniu od rolnictwa (rolnika pozostawia nasiona do wysiewu). Kady ogrodnik musi wszystko kupić, może wszystko sprzedać.

Większa towarowość¹ ogrodnictwa.

Wzrost produkcji ziemi w miarę jak zmniejszają się tereny użytkowane rolniczo.

Pierwotnie → kilkaset hektarów

Trójpolówka → kilka hektarów

Współczesne czasy → 1 osoba/20-90 arów użytków rolnych. Wyprodukowanie żywności na takim obszarze zapewnia samowystarczalność.

Poznań -> Mniej niż 0,5 ha na jednego mieszkańca, ziemia kiepskiej jakości

Pod względem wydajności ziemi, wartości produkcji z jednostki ziemi, ogrodnictwo wysuwa się na prowadzenie w produkcji rolniczej.

Produktywność ziemi pod warzywami pospolitymi kształtuje się w Polsce na poziomie buraków cukrowych. Produktywność ziemi w uprawie warzyw cebuli, ogórków jest 100% wyższa niż buraka i około 5x wyższa niż uprawa pszenicy.

Ogrodnictwo szklarniowe daje największe możliwości produkcji → z jednego ha wyższa od pszenicy 200-300 razy, a w porównaniu z burakami cukrowymi 100-150 razy większa.

Duże nakłady środków materialnych i nakładów pracy ludzkiej → duża intensywność produkcji.

Różnice w pracochłonności:

1. rolnictwo

1 ha zbóż → 20-30 robotnikogodzin/ha; istnieją takie technologie, w których czas ten można skrócić do 4-5 rh

uprawa buraka cukrowego jest bardzo pracochłonna → 200-300(400) rh/ha

1. ogrodnictwo

warzywa podstawowe → 400-800(2000)rh/ha

jagodowe → 2000-3500rh/ha

pod osłonami → 6000-100000rh/ha

↑

metody in vitro

Polska, po Niemczech, drugi producent sadzonek in vitro.

Duże ilości nakładów materialnych ↔ duża ilość robotnikogodzin

Na ha zbóż różnych materiałów wydatkuje się kilkaset zł:

buraki 300-800 zł

warzywa polowe 1400-1600(3000)zł

szklarnie (opał, środki produkcji) 1m²→ 300-800 zł, 1ha→3-8 mln zł

Produkty wytwarzane w rolnictwie to materiały podstawowe, w ogrodnictwie zaś dodatkowe.

200m² [2 ary] upraw ogrodniczych/ 1 mieszkańca

↑

kilkadziesiąt drzew i krzewów owocowych, warzywa, kwiaty

Ogrodnictwo wyróżnia duża zmienność plonów -> większość uprawianych roślin pochodzi z klimatu cieplejszego.

Na naszym terenie występuje ścieranie się dwóch stref klimatycznych. Plony uzyskiwane w tym samym roku w różnych gospodarstwach są różne, jak i w różnych latach w tych samych gospodarstwach.

W rolnictwie większa stałość plonu.

3 tony z ha zbóż w Polsce

średni plon jabłek z ha 6-7 ton (rekordzista 120 ton z ha w roku 2009)

Plon mocno rzutuje na dochodowość produkcji. Większość produktów ogrodniczych cechuje duża zmienność dochodowa popytu. Popyt rośnie przy wzroście zamożności społeczeństwa i odwrotnie.

W ogrodnictwie istnieje możliwość upraszczania produkcji, która prowadzi do specjalizacji.

Łatwiejsza możliwość zmiany uprawy → szybsza reakcja na zmiany na rynku

Uprawy ogrodnicze cechuje wyższa dochodowość z jednostki powierzchni, mała dochodowość pracy.

	koszty zł na 1 ha	wartość produkcji zł z 1 ha	dochód zł z 1 ha	zł/rbg
zboża	600-1000	1600-2000	1000 : 25	40
burak cukrowy	1500-2000	3000-4000	1500-2000 : 300	5
warzywa polowe	3000-5000	5000-7000	2000 : 1000	2

Ogrodnik żeby zarobić dużo pieniędzy musi pracować długo.

Mały stosunek (wąska relacja) między kosztami a wartością produkcji, nakładami a przychodami.

Relacja kosztów do wartości produkcji

$$\frac{\mathbf{K}}{\mathbf{\text{WP}}}$$

????

ZBOŻA $\frac{K}{\text{\ WP}}$ = $\frac{800}{1800}$ = $\frac{1}{2,25 - 1}$ - = 1,25

BURAK CUKROWY $\frac{K}{\text{\ WP}}$ = $\frac{1750}{3500}$ = $\frac{1}{2 - 1}$ = 1,0

WARZYWA POLOWE $\frac{K}{\text{\ WP}}$ = $\frac{4000}{6000}$ = $\frac{1}{1,5 - 1}$ = 0,50

Im bardziej intensywna uprawa, tym ryzyko ekonomiczne wzrasta.

Duża zmienność podaży (zmienność warunków atmosferycznych, dążenie producentów do uzyskiwania nadwyżek). Popyt na produkty zmienny (reprezentowany przez 12 mln gospodarstw domowych). Popyt bywa jeszcze bardziej zmienny niż podaż.

---

1. towarowość - odsetek, który trafia na rynek↩