Gospodarka odpadami

"Odpady komunalne (skład %, niekorzystne cechy, ilość w Polsce, właściwości technologiczne odpadów, schemat zbiorki i recyklingu)"

Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwie domowym, a także odpady nie zawierające odpadów nie zawierający odpadów niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych (Dz.U. z 2001 r., Nr62, poz. 628).

Odpady komunalne stałe (OKS) są bardzo zróżnicowane pod względem składu chemicznego i fizycznego. Najczęściej odpady w Polsce składają się z:

-40 - 50% substancji organicznej;

-0,53 - 0,87% azotu;

-0,45 - 0,88% fosforu;

-0,14 - 0,48% potas;

-50 - 60% części mineralne; w tym: 30% popioły z małych palenisk

-pierwiastki śladowe w skład których wchodzą: molibden (pierw. chem. podobny do ołowiu), miedź, cynk, kobalt, nikiel, kadm, chrom, rtęć, ołów, które występują głównie w postaci łatwo rozpuszczalnej.

Składniki zawarte w odpadach oddziałują na środowisko poprzez różnego rodzaju produkty rozkładu (np. dwutlenek węgla), możliwość skażenia środowiska (np. wodę, powietrze) czy za pomocą zwierząt przenosić zarazki chorób (np. dur brzuszny, tężec). Ilość OKS jest zmienna. W 2005r zebrano 9 354,3 mln Mg (245 kg/M) [Mg – megagram; kg/M – kg na ].

Niekorzystne cechy odpadów komunalnych:

-zmienność ilościowo-jakościowa (w ciągu roku znacząco zmienia sie skład odpadów)

-niejednorodność składu surowcowego i chemicznego

-zagrożenie zakażeniem (związane jest z obecnością drobnoustrojów chorobotwórczych w mieszanych odpadach, gromadzeniu frakcji suchej w odpadach gospodarstwa domowego, ciekłych odpadów komunalnych)

-podatność na zagniwanie i wydzielanie nieprzyjemnych zapachów (odorów) z frakcji mokrej zawartej w odpadach podczas powstawania przechowywania jak i utylizacji lub unieszkodliwiania odpadów.

-obecność niebezpiecznych odpadów np. chemikaliów domowych, przeterminowanych leków bakterii, zużytych świetlówek itp.

-zanieczyszczenie składników odpadu komunalnego niebezpiecznymi substancjami organicznymi i nieorganicznymi ( głównie metalami ciężkimi) jest to spowodowane niska jakością materiałów wykorzystywanych w gospodarstwach domowych.

Podział odpadów ze względu na potencjalne źródło surowców wtórnych:

-produkty nie konsumpcyjne np. papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale, tekstylia, stanowią one ok. 30 % masy odpadów.

-odpady kuchenne rzadko traktowane jako surowce wtórne stanowią ok 50% odpadów

-odpady paleniskowe ( nie rozważane jako potencjalne surowce wtórne) głównie popioły i żużle stanowią one do 20 % masy odpadów

-inne odpady o wątpliwej wartości surowcowej, rzadko stosowane są do recyklingu lub są w ogóle do niego nieprzydatne z powody niekorzystnego działania na środowisko no chemikalia i odpady z porządkowania domostw.

W ostatnim czasie można było zauważyć zmiany ilościowe i jakościowe odpadów komunalnych:

-wzrost ilości opakowań ( objętościowy)

-mniejsza ilość odpadów po spalaniu węgla i koksu spowodowana wzrostem użycia gazu, oleju i prądu elektrycznego do ogrzewania mieszkań

-stała duża ilość organicznych odpadów kuchennych

Opakowania są poważnym problemem w dzisiejszym świecie Kraje Unii Europejskiej wprowadzają regulacje prawne oraz szereg rozwiązań organizacyjnych ma to na celu zwiększenie ilości odzyskiwanych opakowań do poziomu 50 -80 %.w UE powoływane są organizacje przemysłowe np. DSD, VALPAK i Wielkiej Brytanii czy też ARA w Austrii.

Na system gospodarki odpadami składa sie zbieranie, transport, odzysk, unieszkodliwianie. Możemy wyróżnić następujące metody pozyskiwania odpadów:

-kontenery ustawione "w sąsiedztwach"( polega na ustawieniu w odpowiednich punktach specjalnie oznakowanych pojemników do selektywnej zbiórki. przyjmuje sie ze 1 taki przypada na nie więcej niż 1000 gospodarstw domowych)

-zbiórka " u źródła"( system ten jest najskuteczniejszy lecz najdroższy zarówno etap wdrażania jak i eksploatacji nie należy do najtańszych )

-centralne punkty gromadzeni odpadów( jest to system opierający sie na punkcie w którym możemy znaleźć liczne kontenery na odpowiednie odpady taki punkt obsługuje od 20 do 40 tys. mieszkańców.

Badania właściwości technologicznych odpadów komunalnych - polegają na monitoringu w poszczególnych miastach ilości składowanych odpadów. W związku z wymogami ochrony środowiska zakłady składowania odpadów nie mogą powstawać w dowolnych miejscach stąd wymóg prowadzenia badań i kontroli ilości składowanych odpadów. Badania prowadzi się przy pomocy 4 grup wskaźników. Wyróżniamy następujące grupy:

1. ilościowego nagromadzenia odpadów

- wskaźnik objętościowy (/mieszk./rok)

- wagowy (kg/mieszk./rok)

- nierównomierności nagromadzenia (dobowy, miesięczny, roczny)

2. właściwości fizycznych

- ciężar objętościowy opadów (gęstość – kg/)

- frakcje (0-10; 10-40; 40-100; powyżej 100 mm)

- skład grupowy który zawiera 10 grup materiałów (m.in. odpady spożywcze pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, odpady sztuczne, szkło)

3. właściwości paliwowych

- zawartość wody

- części palne

- części niepalne

- części lotne

4. właściwości nawozowych

- zawartość węgla

- zawartość azotu

- zawartość fosforu

- zawartość potasu

- zawartość matali ciężkich (np. Cd, Cu, Pb, Zn)

Wyróżniamy trzy podstawowe typy środowiska miejsckeigo:

- I typ – zabudowa wysoka (bloki, osiedla)

- II typ – zwarta zabudowa dzielnic śródmiejskich

- III typ – zabudowa jednorodzinna

• wskaźnik nagromadzenia – informacja dotycząca ilości odpadów na terenie miasta.

Z obserwacji wynika że wskaźnik ten wzrasta, jego tempo wynosi 1,5-2,0% w skali rocznej a wielkość zależy od typu środowiska.

• właściwości fizyczne – w środowisku typu I ciężar objętościowy jest niski. Osiąga nawet 100 kg/m3. Podział frakcji interesuje nas ze względu na zakres obróbki a skład grupowy ze względu na ocenę celowości stosowania odzyskiwania poprzez selektywne gromadzenie. W typie III zabudowy skład frakcyjny różni się szczególnie. Zróżnicowanie to dotyczy głównie frakcji 0-10 mm i może się wahać w granicach 4-13%. Ze składu grupowego widzimy że wysoka zawartość frakcji drobnej dominuje w typie II i III środowiska.

• właściwości paliwowe – z tabeli widzimy że odpady miejskie w Polsce mają niską wartość jako paliwa. Odpady I są szczególnie wilgotne. Ciepło spalania jest bardzo zróżnicowane i waha się w granicach od ok. 3 tys. do 12 MJ/kg. Prawidłowość: w budynkach z ogrzewaniem piecowym w okresie grzewczym widzimy wzrost właściwości paliwowych odpadów

• właściwości nawozowe – kompostowanie – utylizacja i unieszkodliwianie. Z badań wynika że w Polsce zawartość substancji organicznych wynosi 30,3-63,4%, zawartość węgla organicznego 9,3-30,9%, azotu organicznego 0,58-1,27% a fosforu organicznego 0,11-1,7%. Występują też metale ciężkie (np. kadm, chrom, miedź) ale ze względu na duże koszty analizy prowadzone są bardzo rzadko. W większości przypadków w Polsce odpady komunalne możne utylizować metodą kompostowania. Jednak w typie III a nawet II w niektórych miastach odpady nie nadają się do kompostowania ze względu na duże ilości popiołu i niską zawartość energetyczną.

Recykling - polega on na powtórnym przetworzeniu substancji ,materiałów zawartych w odpadach w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym. Lecz by nasze produkty zyskały 2 życie niezbędne jest gromadzenie odpadów jednorodnych i czystych . Taka zbiórka pozwala na ogromne oszczędności, produkcja butelki ze sztuczki jest o polowe tańsze w produkcji aluminium ze złomu zużywa sie 17 razy mniej energii a zebranie 60 kg makulatury ratuje drzewo. Eksperci uważają ze taka zbiórka może zmniejszyć ilość odpadów nawet o 30 % . Recyklingiem objęte są głównie : złom, szkło, makulatura, tworzywa sztuczne oraz odzież i tkaniny a także gruz budowlany, urządzenia i maszyny, samochody.

Recykling może sie odbywać poprzez:

-ponowne wielokrotne użycie produktu do pełnienia tej samej funkcji

-wtórne wykorzystanie bez zmiany składu do tworzenia nowych produktów np. produkcja stali z użyciem złomu żelaznego )

-wykorzystanie surowca połączone ze zmianą jego stanu lub składu np. kompostowanie odpadów