KAPITALIZM WEDLE DEMOKRATYCZNEGO PROJEKTU Claus OFFE

Teoria demokracji w obliczu potrójnej transformacji w krajach europy środkowo wschodniej

• Poważnie obawiano się że wszelka liberalizacja może zaszkodzić socjalizmowi

• Systemy zachodnie były w stanie przyjmować zarówno elementy liberalne jaki socjalne

• Odgórna rewolucja Gorbaczowa umożliwiła przeprowadzenie oddolnych reform i rewolucji

  • Brak jakichkolwiek normatywnych założeń kto jak i jakim celu ma działać

• Demokratyczna transformacja

	Kraje powojenne	Europa środ wsch
Integralność terytorialna	zachowana	Spory terytorialne, migracje, ciągoty cecesjonistyczne
modernizacja	Konstytucyjny i polityczny charakter	Zreformowanie gospodarki Problem przekazania środków produkcji

• Poziomy decyzji politycznych gwarantujące funkcjonowanie systemu

  • tożsamość

    • Terytorium granice etniczne, prawa obywatelskie

  • Reguły procedury prawa

  • Interesy zwykła polityka alokacji

• Czy graczom wolno rozstrzygać o regułach gry ?

• Związek radziecki - potrójne przejście

  • Tożsamość narodowa

  • Konstytucja

  • Polityka alokacji

• Sam fakt jednoczesności tych trzech procesów sprawia że ogrom koniecznych do podjęcia decyzji jest bezprecedensowy

  • Brak czasu na powolne dojrzewanie

• Problem sprzeczności i niedopasowania decyzji w obrębie poszczególnych poziomów

• Sytuacja skrajnej przygodności sprzyja oportunizmowi zasłona niewiedzy unosi się.

  • Możliwości wzbogacenia naturalnego dziedzictwa lub dokonania zemsty

PROBLEM JEDNOCZESNOŚĆI

• Jednocześnie trzeba było rozstrzygnąć o:

  • Terytorium

  • Demokracji

  • Porządek gospodarczy i prawa własności

PUSZKA PANDORY PEŁNA PARADOKSÓW

• Rynek wymaga rozwoju demokracji ale demokracja nie wymaga rynku

  • Argument za silnym prezydencjalizmem

• Jedynie rozwinięte i względnie zamożne społeczeństwo wolnorynkowe umożliwia działanie opartej na konkurencji demokracji jako procedury arbitrażu i godzenia interesów

  • Rynek musi poprzedzać demokrację

• Podstawowe formy procedur demokratycznych potrzebne są już w początkowej fazie transformacji

• Prywatyzacja i urynkowienie nie są napędzane dążeniem do urzeczywistnienia praw ale do ekonomicznych efektów. Nie znajdują klasowego oparcia ale są inicjowane przez elity

  • Społeczeństwo może przypuszczać że chodzi o poprawę bytu klienteli

  • Nie ma gwarancji że do poprawy dojdzie

• Nowa klasa przedsiębiorców i pracowników tworzona jest zgodnie z planem opracowanym przez elity

• W każdym wypadku projekt zawiera liczne parametry z których wszystkie mają charakter warunkowy i mogłyby zostać ustalone na wiele innych sposobów

• Gospodarka rynkowa wraz z rosnącym strumieniem dóbr stwarza rosnące nierówności

• Demokracja opóźnia podejmowanie decyzji – często bardzo istotne w kształtowaniu gospodarki

• Kluczowy problem politycznej i ekonomicznej modernizacji byłych społeczeństw socjalistycznych – brak twardych danych które mogłyby posłużyć jako podstawa dla polityki reform

• Ruchy społeczne są antysystemowe brak im instytucjonalnych podstaw działania mogą bardzo szybko wyczerpać swoją energię

• Reforma polityczna wymaga

  • Konstytucyjna gwarancja praw obywatelskich

  • Demokratyczne prawo do współuczestniczenia w rządzeniu

• Model Elstera

  • Każda z dwóch reform tak konstytucyjna jak i ekonomiczna jest trzyetapowa

    • Ustanowienie ram instytucjonalnych

    • Proces rozwoju

    • Osiągnięcie pożądanego rezultatu

Str 263

EFEKT TUNELU I EKONOMIA POLITYCZNA CIERPLIWOŚCI

• Gdy procesy zmian nabierają tempa nieprzyjemne zadanie cierpliwego czekania spada na jednostki

  • Szybka adaptacja+ długie czekanie na spodziewane efekty

• Metafora efektu tunelowego – Albert O Hirschan

  • Dwa pasy w jednym kierunku jedni zaczynają jechać amplituda skrajnych emocji

• Efekt tunelowy a transformacja

  • Cud gospodarczy – nie trzeba tyle cierpliwości

    • Przestrzeganie reguł staje się oczywiste

  • Mieszanina pozytywnych i negatywnych zachęt dostarczanych przez system międzynarodowy

  • Skuteczne działania socjopolityczne ograniczające bolączki transformacji poprzez stałe i przemyślane stosowanie mechanizmów wewnętrznych redystrybucji