Rodzina

Rodzina to zbiorowość ludzi powiązanych ze sobą więzią małżeństwa, pokrewieństwa, powinowactwa lub adopcji. Rodzina stanowi integralną część społeczeństwa. Jest jego najmniejszą częścią ale podstawową. Rodzina to naturalne środowisko wychowawcze.

TYPOLOGIA RODZINY

Rodzina pełna.

Złożona z dwojga rodziców i dzieci. Łączy ich silna więź emocjonalna. W życiu rodzinnym przestrzegają nawzajem norm, zasad, wartości jakie panują w rodzinie.

Rodzina rozbita.

Nieobecność jednego z rodziców na skutek rozwodu, separacji, śmierci, wyjazdu zagranicznego

Rodzina zrekonstruowana.

Zawarcie po rozbiciu nowego małżeństwa, albo adopcję

Rodzina zdezorganizowana.

Członkowie rodziny pozostają ze sobą w stałym konflikcie, przyczyną dezoranizacyjną może być alkoholizm

Rodzina zdemoralizowana.

Członkowie rodziny pozostają w stałym konflikcie z prawem.

Rodzina niepełna to rodzina zastępcza.

Jako grupa społeczna pełni określone funkcje.

1. Funkcja prokreacyjna czyli biologiczna: Zapewnienie ludzkości ciągłości biologicznej; przedłużenie gatunku ludzkiego

2. Funkcja opiekuńcza: udzielenie konkretnej pomocy członkom rodziny w sytuacjach, w których oni sami nie są w stanie ich zaspokoić, np. niemowlę

3. Funkcja gospodarcza: dostarczanie rodzinie dóbr materialno-bytowych

4. Funkcja wychowawcza: wprowadzanie członków rodziny w szeroko rozumiane życie społeczne (język, obyczaje, wzory); socjalizacja

5. Funkcja stratyfikacyjna: gwarancja statusu życiowego, dzięki któremu rodzina należy do danej klasy społecznej

FUNKCJA WYCHOWAWCZA

Funkcje wychowawcze rodziny polegają przede wszystkim na zapewnieniu dziecku zaspokojenia podstawowych potrzeb takich jak bezpieczeństwo, miłości i przynależności, oraz potrzeby uznania akceptacji. Dostarczanie dziecku pożądanych społecznie wzorów zachowania, norm i zasad wyzwalają u dzieci proces identyfikacji z rodziną i społeczeństwem. Ponad to dziecko ma szanse czynnie uczestniczyć w obowiązkach, obyczajach jako pełnoprawny partner życia rodzinnego. Funkcją rodziny jest rozwijanie kontaktów międzyludzkich. Rodzina powinna dbać o rozwój fizyczny i umysłowy dziecka, wprowadzić je w świat kultury, przygotować do samodzielnego życia.

STYLE WYCHOWANIA:

Styl demokratyczny

Styl demokratyczny polega na nawiązaniu przez rodziców z dziećmi przyjaznych stosunków, liczeniem się z ich potrzebami biologicznymi i psychospołecznymi, umożliwianiu im podjęcia decyzji w sprawach rodzinnych, branie pod uwagę ich zdania, wspieranie inicjatywy aktywności i samodzielności, angażowanie w planowanie życia rodzinnego. Podział obowiązków jest dobrowolny i zgodny z możliwościami dziecka. Rodzice stosują perswazję a nie kary. Styl ten jest najbardziej korzystny dla rozwoju dziecka. Dzięki takiemu sposobie wychowania u dziecka kształtuje się zdolność do samokontroli i dyscypliny. Dzieci łączy z rodzicami więź emocjonalna oparta na obopólnej przyjaźni, szacunku i zaufaniu. Dzieci wykazują większą niezależność i samodzielność, dzięki czemu mają większe poczucie własnej wartości, odpowiedzialności.

Styl autokratyczny.

To styl na ogół mało skuteczny. Przez takie wychowanie nawiązuje się duży dystans między dzieckiem a rodzicami. Nie ma już takiej przyjaźni, bo nie ma mowy tu o partnerstwie. Stosunek rodziców do dziecka jest raczej formalny, nie opiera się więc na potrzebach dziecka. Rodzice w swych kontaktach z dzieckiem traktują dzieci odgórnie. Uznając własne racje często dzieci są karane za sprzeciwianie się rodzicom. Towarzyszą rozmowom zakazy nakazy, nie traktują dzieci podmiotowo; brakuje dzieciom poszanowania godności, indywidualności, przejawów własnej aktywności, dzieci są tresowane a nie wychowywane. Dzieci nie mają nic do powiedzenia w sprawach rodzinnych. Skutkiem takiego wychowania jest to, że dzieci żyją niemal w stałym lęku przed karą, są nadmiernie uległe lub przeciwnie nadmiernie buntują się, mają zawsze poczucie winy, są nadmiernie infantylne. A w życiu są egoistyczne i mogą przejawiać wzmożoną agresję.

Styl liberalny

Polega on na tym, że dziecko pozostawione jest same sobie. Rodzice nie wtrącają się w to jak się dziecko chowa. Tolerują nawet aspołeczne zachowania. Dziecko pozbawione jest wszelkiej kontroli. Wszystko mu wolno, z niczego nie musi się tłumaczyć. Często taki styl wychowania jest mylony z wychowaniem bz stresowym. Ale to kwestia raczej braku wiedzy psychologicznej i pedagogicznej niż samego w sobie stylu. Ważnym aspektem tego stylu jest fakt, że dziecko jest najważniejszą istotą w rodzinie. Pod jego kontem oczy się życie rodzinne. Rodzice ulegają ich namowom, spełniają każdą zachciankę. Dzieci wychowane w tym stylu wyrastają na jednostki egoistyczne, niezdyscyplinowane, nie zdolne do trwałego wysiłku, niekonsekwentne, narcystyczne.

Styl niekonsekwentny- okazjonalny.

Jest to styl szkodliwy. Odznacza się brakiem spójności i brakiem konsekwencji wychowawczych wobec dziecka. Rodzice w swych oddziaływaniach wychowawczych kierują się przypadkowością. Inaczej wychowują dziecko w domu a inaczej podczas dłuższego pobytu u rodziny. Czasami zależy to po prostu od humoru rodziców lub od tego czego oczekuje otoczenie. Dziecko nigdy nie wie co mu wolno a czego nie. Nie wie jakiej postawy się od niego oczekuje. Moim zdaniem powoduje to brak zaufania wobec rodziców i otoczenia, a dziecko nie uczy się odpowiedzialności.

CO UTRUDNIA WYCHOWANIE?

Typ rodziny w jakiej wychowuje się dziecko ma wpływ na trudność wychowania. Styl wychowania też jest czynnikiem świadczącym o efekcie wychowania. Istnieje jednak szereg innych czynników.

1 . brak lub niedosyt miłości.

Miłość dziecka i matki jest inna niż miłość jaka łączy dziecko z ojcem. Ale jedna nie umniejsza drugiej. Obie są niezmiernie ważne i mają wpływ na rozwój dziecka. Miłość macierzyńska jest bezwarunkowa. Dziecko nie musi spełniać żadnych warunków, by być przez matkę kochane. Matka kocha bez wyjątku wszystkie dzieci jednakowo, i wszystko w nich. Kocha je zawsze bez względu na okoliczności.

Nie zgadzam się z opinią Fromma, który uważa, że miłość ojcowska jest inna. Wg Fromma dziecko na miłość ojca musi sobie zasłużyć, a i tak obejmuje ona tylko te cechy, które są niezbędne do życia. Dziecko jest kochane przez ojca tylko do momentu, gdy osiągnie ono dojrzałość. Owszem bywa tak, że matka ma ochotę ugotować zupkę dla syna, któremu już ona tę zupę gotuje, ale nie uważam, by można było mówić o jakichkolwiek ramach, granicach ojcowskiej miłości. Matki łatwiej wybaczają, szybciej chcą się godzić niż ojcowie być może. Ale na pewno nie jest to kwestia miłości!!!

Niemniej jednak brak miłości lub jej ograniczenie pozbawia dzieci ich właściwego wzorca zachowań, wywołując poczucie osamotnienia i wyobcowania. Dzieci te mają problem z okazywaniem uczuć i nawiązywaniem relacji międzyludzkich. Budzi to w nich niechęć do rodziców. Dzieci takie są nadpobudliwe, pozbawione zdolności koncentracji. W związku z niskim stopniem uspołecznienia dzieci mają zaburzenia mowy i stany lękowe.

2. brak uruchomienia procesów identyfikacji

Niedostatecznie uruchomienie procesu identyfikacji przyczynia się do niepowodzeń wychowawczych. Identyfikacja jest fundamentem w procesie rozwoju dziecka. Przyswaja ono sobie wiele cech i sposobó zachowania się od innych osób. Nie mówimy tu o patologiach. Bierze ono przykład z osoby dla niego znaczącej. Dzięki temu czuje się bezpiecznie i nie jest dzieckiem niczyim.

3. słaba więź emocjonalna między rodzicami

normalne jest, że rodzice się kłócą. Do puki te kłótnie i konflikty nie sprawiają, żę rodzi staje się zdezorganizowana. Jednak wychowywanie dziecka w atmosferze wiecznych konfliktów, napięć prowadzi do narastania u dziecka ujemnych przeżyć i doświadczeń. Z czasem spotyka się ono z poniżeniem i poniewieraniem. Blokuje to zaspokojenie jego podstawowych potrzeb psychospołecznych i biologicznych. Pozbawia go ciepła i miłości. Rodzice nawzajem obwiniają się o zaniedbanie dziecka zrzucając na siebie nawzajem poczucie odpowiedzialności. Dziecko pozbawione więzi uczuciowej zaczyna jej szukać gdzie indziej. Zazwyczaj są to patologiczne środowiska rówieśnicze, aspołeczne grupy- sekta np.

4. wadliwe postawy rodzicielskie

Do wadliwych postaw rodzicielskich zaliczamy nadmierny dystans uczuciowy wobec dziecka i nadmierna koncentracja na dziecku. Nadmierny dystans uczuciowy do dziecka powoduje, że rodzice odtrącają dziecko. Traktują je jako przeszkodę do osiągania swoich celów. Opieka nad dzieckiem jest dla nich przykrym obowiązkiem. Dziecko i rodzice pozbawieni są w tej sytuacji na pewno głębszej więzi emocjonalnej. Dziecko czuje się niekochane jak przeszkoda. Niechciany, wadzący mebel.

Przesadne koncentrowanie się na dziecku natomiast sprawia, że rodzice zbyt kontrolują dziecko, chcą je wiecznie chronić przed wszystkim i każdym a nawet przed samym sobą. Dziecko nie ma możliwości swobodnego rozwoju. Dziecko objęte jest zbyt czułą opieką, pobłażliwie traktowane, zaspokaja się wszystkie jego zachcianki. Rośnie mały inwalida życiowy. Rodzice czasami zbyt wiele wymagają od dzieci. Często ich oczekiwania i żądania wobec dziecka przewyższają znacznie możliwości dziecka. Wadliwe postawy rodzicielskie powodują zanik twórczej aktywności i samodzielności.