Ped. społeczna wg H. Radlińskiej: „Pedagogika społeczna jest nauką praktyczną, rozwijającą się na skrzyżowaniu nauk o człowieku, biologicznych i społecznych z etyką i kulturoznawstwem (teorią i historią kultury) dzięki własnemu punktowi widzenia Jest to zainteresowanie wzajemnym stosunkiem jednostki i środowiska, wpływem warunków bytu i kręgu kultury na człowieka w różnych fazach jego życia, wpływem ludzi na zapewnienie bytu wartościom przez ich przyjęcie i krzewienie oraz przetwarzanie środowisk siłami człowieka w imię ideału”
Siły społeczne jest to zespół określonych czynników i wartości funkcjonujących w środowisku, w postaci jednostkowych lub zbiorowych, jawnych lub ukrytych uzdolnień wyrażających się w pozytywnym działaniu.
Istotny sens, rola i oraz znaczenie sił społecznych polega głównie na założeniu, że w określonych sferach, komponentach i składnikach rzeczywistości istnieją ukryte wartości, które trzeba zidentyfikować, uruchomić i ukierunkować.
Siły indywidualne (jednostkowe)- przykładem mogą być „przywódcy opinii publicznej w środowisku, realizatorzy pragnień zbiorowych, przodownicy w aktywności zbiorowej
Siły społeczne zbiorowe- pojmowane np. jako „wzorcowe urządzenia i placówki, sprawne instytucje, ruchy społeczne”
Czas wolny- Joffre Dumazediera – czas przeznaczony na wszelkie zajęcia, jakim może oddawać się jednostka z własnej ochoty bądź dla rozrywki, bądź dla rozwijania swych wiadomości lub dla bezinteresownego kształcenia się, dobrowolnego udziału w życiu społecznym, poza obowiązkami zawodowymi, rodzinnymi i społecznymi.
Kompensacja społeczna- oznacza wyrównanie braków, środowiskowych, utrudniających pomyślny przebieg życia jednostki lub grupy. Pojęcie zaczerpnięte z psycho. Indywidualnej Alfreda Adlera W pracy opiekuńczej, wychowawczej i kulturalnej kompensacja ma charakter zaplanowany świadomie w wyniku przeprowadzonej diagnozy społecznej i odniesienia danej osoby czy instytucji do określonego wzorca zachowań.
Potrzeba- brak czegoś, wprowadzając jednostkę w niepożądany stan, będący zwykle motywem do działania w kierunku odpowiedniej zmiany tego stanu
Potrzeby z niedostatku- są podstawowymi (pierwotnymi), wspólnymi dla całego gatunku ludzkiego. potrzeby. kategorie potrzeb niedostatku: zaspokajające głody fizjologiczne, potrzeby bezpieczeństwa (ochrony przed agresją),potrzeby przynależności (afiliacji) i identyfikacji, (przyjaźń)potrzeby szacunku oraz miłości. ,
Potrzeby rozwoju (zwane też potrzebami istnienia)- stanowią nie „gatunkową” ale indywidualną właściwość jednostki ludzkiej, która przez osiąganie określonych wartości realizuję swoją ludzką istotę i osiąga pełnię bytu.(wyrażane w: twórczości, wiedzy (informacji), piękna)
Potrzeby społeczne- potrzeby te odczuwają członkowie różnych grup społecznych, masy ludzkie, i o których społeczeństwo sądzi, że w ich zaspokajaniu muszą dopomóc jednostce instytucje publiczne
Środowiskiem nazywamy te elementy otaczającej struktury przyrodniczej, społecznej i kulturalnej, które działają na jednostkę stale lub przez czas dłuższy, albo krótko, lecz ze znaczną siłą, jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących ją podniet. Typologia środowiska (Radlińska) 3 pary środowisk:

1. bezpośrednie i szersze (przestrzenie)

2. obiektywne (to po co jednostka sięgać może, instytucje pomocy, z których jednostka dotychczas nie korzystała) i subiektywne (to, którego wpływ odczuwamy)

3. materialne i niematerialne - "środowisko niewidzialne" (zwyczaje, obyczaje, wierzenia)

Zabiegi wychowawcze mają przyczyniać się do wprowadzania jednostki w środowisko szersze, mają subiektywizować środowisko obiektywne.

Środowisko wychowawcze - celowo ukierunkowane oddziaływania wychowawcze (środowiskach społecznych wydzielonych dla określonego oddziaływania wychowawczego oraz środowiska naturalne, które wysiłkiem swych członków nastawiają się na realizowanie określonych celów i zadań wychowawczych)

Praca socjalna - poszerza zakres na rzecz osób i grup będących poza społecznością pracowniczą.

Animacja społeczno – kulturalna - ożywiać coś, wprawiać w ruch, nadawać żywotność; skłaniać do działania, pobudzać siły do działania.

Celem tak rozumianej animacji jest stymulacja przemian w dziedzinie systemów wartości, wykształcenia selektywnej postawy wobec atakujących poszczególne jednostki ludzkie nowych idei, nowych wzorów zachowań, które przyjmowane szczególnie przez młodzież mogą się przyczynić do poważnych zaburzeń funkcjonowania środowiska społecznego.

Funkcje rodziny:

1. Funkcja seksualna – zmiana funkcji seksualnej do relacji funkcji prokreacyjnej, wzrost przedmałżeńskich i pozamałżeńskich kontaktów seksualnych. W cenie jest jakość przeżyć, pełna satysfakcja seksualna obojga małżonków (kiedyś kobiety miały mniejsze wymagania pod tym względem od mężczyzny).

2. Funkcja materialno-ekonomiczna – partykularyzacja dochodów członków rodziny, zarobkują oboje małżonkowie, nierzadko też zwiększają dochody rodzinne dorastające dzieci. Do wspólnej „kasy” rodziny trafia tylko część uzyskanych pieniędzy, reszta pozostaje w gestii poszczególnych członków rodziny i może być przeznaczana na indywidualne cele.

3. Funkcja kontrolna – współczesne warunki życia nie sprzyjają roztoczeniu przez rodzinę nieformalnej kontroli nad swoimi członkami. Nastąpił ogólny kryzys kontroli społecznej na wszelkich poziomach.

4. Funkcja socjalizacyjno-wychowawcza – rodzina odgrywa kluczową rolę w procesie socjalizacji, prawidłowa socjalizacja ma istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństw. Uwidoczniła się wyraźna emancypacja dzieci w rodzinie, zwiększył się ich zakres swobody i niezależności.

5. Funkcja kulturalna – zróżnicowanie aktywności kulturalnej członków rodziny, nawet na terenie domu rodzinnego.

6. Funkcja emocjonalno-ekspresyjna – wzrost rangi uczuć wyższych w rodzinie (miłość), coraz mniejsze możliwości współczesnego człowieka w zakresie uzyskania emocjonalnego wsparcia ze strony innych grup wspólnotowych poza rodziną.

METODY PRACY SPOŁECZNO - WYCHOWAWCZEJ

1)Prowadzenie indywidualnego przypadku-metoda swoistego dialogu między pracownikiem socjalnym a pacjentem
-jest to metoda, która polega na analizie jednostkowych losów ludzkich, wnikania w określone sytuacje wychowawcze lub analizie konkretnych zjawisk natury wych. przez pryzmat jed .biografii ludzkiej
Zadania pracownika socjalnego:
- zrozumienie jednostki
- zabiegi terapeutyczne mające na celu rozładowanie lęku
Zasady pracownika socjalnego:
- akceptacji
- komunikacji
- indywidualizacji
- uczestnictwa
- zaufania i poszanowania prywatności
- zmierzać do takiego nastawienia jednostki, by zapragnęła ona sama skorygować swoje życie. Opracować własny plan postępowania i dopomagać jednostce w uchwyceniu konsekwencji jej własnych pomysłów
2)Metoda pracy grupowej-jest to metoda, która polega na kontakcie pracownika socjalnego z zespołem przez wspólne działanie jego członków, prac. socj. Stoi na straży wykonywanych zadań (są one sugerowane przez prac. socj. i samych członków grupy)ODMIANY METODY GRUPOWEJ:
a) rozwojowo – wychowawcza
- kształtowanie na gruncie pracy kulturalno - oświatowej dorosłych i młodzieży (np.: w domach kultury czy klubach)
- sposób bycia nie odbiega od ogółu
- ich zadaniem jest służenie pomyślnemu rozwojowi fizycznemu, psychicznemu i kulturalnemu (a nie opiekuńczość)
b) psychoterapeutyczna- nastawienie na poczynania terapeutyczne: ratownicze, opiekuńcze dorosłych osób nieprzystosowanych społecznie, o zaburzeniach w zachowaniu się
c) rewalidacyjna- organizowanie pracy wychowanków przez prac. socj.
Zasady pracy z grupą:- samorządności- dobrowolności- styczności osobistej- wzajemnego wspomagania- perspektywy działalności (cel, który ukierunkuje działalność)- działalności demokratycznej (każdy jest członkiem tej grupy)