Organy Ochrony Prawnej
Opracowanie
Wiadomości wstępne, strona 2
BRAK
Konstytucyjne organy kontroli i ochrony prawnej, strona 2
I. Najwyższa Izba Kontroli, strona 2
II. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, strona 3
Rzecznicy interesu publicznego, strona 5
I. Rzecznik Praw Obywatelskich i Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, strona 5
BRAK
II. Rzecznik Praw Dziecka, strona 5
III. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych oraz Europejski Inspektor Ochrony Danych, strona 6
BRAK
IV. Generalny Inspektor Informacji Finansowej, strona 7
V. Rzecznik Ubezpieczonych, strona 7
VI. Rzecznik Praw Pacjenta, strona 9
Organy ścigania karnego, strona 10
I. Prokuratura (powszechna i wojskowa), strona 10
II. Instytut Pamięci Narodowej, strona 13
Organy resortu spraw wewnętrznych, strona 13
1. Policja, strona 13
2. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu, strona 15
3. Centralne Biuro Antykorupcyjne, strona 17
Organy administracji skarbowej (Urzędy i Izby Skarbowe oraz Urzędy i Izby Celne), strona 19
Korporacyjne organy pomocy prawnej i zastępstwa procesowego, strona 23
I. Adwokatura jako organ ochrony i obsługi prawnej, strona 24
II. Radca Prawny jako organ pomocy prawnej, strona 25
III. Notariat jako organ ochrony i pomocy prawnej, strona 26
IV. Komornicy sądowi jako organ ochrony i pomocy prawnej, strona 27
V. Rzecznicy patentowi jako organ pomocy prawnej, strona 29
VI. Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, strona 30
Organy kontroli administracji samorządowej, strona 31
I. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, strona 31
II. Regionalna Izba Obrachunkowa, strona 33
BRAK
Dodatkowo, strona 33
I. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, strona 33
II. Sądy administracyjne, strona 34
III. Trybunał Stanu, strona 35
Wiadomości wstępne.
1. Modele ochrony prawnej w państwie.
2. Klasyfikacje i pojęcie organów ochrony prawnej.
BRAK
Konstytucyjne organy kontroli i ochrony prawnej.
I. Najwyższa Izba Kontroli
1. Konotacje historyczne.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania Najwyższej Izby Kontroli.
3. Struktura organizacyjna Najwyższej Izby Kontroli.
4. Kompetencje i zadania Najwyższej Izby Kontroli.
5. Założenia ogólne kontroli prowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli.
1. Konotacje historyczne.
W Rzeczypospolitej przyznano Izbie Poselskiej i Senatowi uprawnienia w zakresie kontroli państwowej (kontrola budżetu państwa). W XVI w powołano Trybunał Skarbowy. W drugiej połowie XVIII w. powołano Radę Nieustającą, w strukturach, której działał Departament Skarbowy.
Główna Izba obrachunkowa w Księstwie Warszawskim.
Izba Obrachunkowa Królestwa Polskiego (dekrety z 1826, 1821).
W 1919 powstaje Najwyższa Izba Kontroli Państwa NIKP - kontrola dochodów i wydatków państwowych, prawidłowości zarządzania majątkiem państwa czy wykonania budżetu - niezawisły organ państwa współdziałającego z parlamentem.
W latach 50' NIK raz był (49'), raz go nie było (52'- na jego miejscu tak jakby Ministerstwo Kontroli Państwowej). Potem znowu się pojawia w 1957.
W 1976 przekształcono NIK w organ administracji, a nadzór nad nią powierzono powierzono Prezesowi RM.
NIK jest obecnie naczelnym organem kontroli państwowej podlegającym Sejmowi i działającym na zasadzie kolegialności.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania Najwyższej Izby Kontroli.
Konstytucja RP i ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli (1994)
3. Struktura organizacyjna Najwyższej Izby Kontroli.
Prezes Najwyższej Izby Kontroli kieruje Najwyższą Izbą Kontroli i odpowiada przed Sejmem za jej działalność.
Prezesa Najwyższej Izby Kontroli — na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej 35 posłów — powołuje Sejm bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu.
Kadencja Prezesa Najwyższej Izby Kontroli trwa 6 lat, licząc od dnia złożenia przysięgi.
Wiceprezesów Najwyższej Izby Kontroli, w liczbie 3, powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii właściwej komisji sejmowej, na wniosek Prezesa Najwyższej Izby Kontroli.
Prezes Najwyższej Izby Kontroli, za zgodą Marszałka Sejmu, powołuje i odwołuje dyrektora generalnego Najwyższej Izby Kontroli.
W skład Kolegium Najwyższej Izby Kontroli wchodzą: Prezes Najwyższej Izby Kontroli jako przewodniczący, wiceprezesi i dyrektor generalny Najwyższej Izby Kontroli oraz 14 członków Kolegium. W jego skład wchodzą:
a) 7 przedstawicieli nauk prawnych lub ekonomicznych
b) 7 dyrektorów jednostek organizacyjnych Najwyższej Izby Kontroli lub doradców Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, spośród których Prezes Najwyższej Izby Kontroli wyznacza Sekretarza Kolegium
Kadencja członka Kolegium Najwyższej Izby Kontroli trwa 3 lata.
Kolegium Najwyższej Izby Kontroli zatwierdza:
1) analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej;
2) sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w roku ubiegłym.
Jednostkami organizacyjnymi Najwyższej Izby Kontroli są departamenty, delegatury i biura.
4. Kompetencje i zadania Najwyższej Izby Kontroli
Zakres działania Najwyższej Izby Kontroli obejmuje organy administracji rządowej, Narodowy Bank Polski oraz państwowe jednostki organizacyjne. Natomiast fakultatywnie Najwyższa Izba Kontroli kontroluje organy samorządu terytorialnego, komunalne jednostki organizacyjne oraz inne jednostki organizacyjne i podmioty gospodarcze wykonujące zadania zlecone lub powierzone przez państwo, zadania publiczne na rzecz państwa lub samorządu terytorialnego, wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa. Przedmiotowy zakres działania Najwyższej Izby Kontroli obejmuje kontrolę wykonania budżetu państwa, ustaw i innych aktów prawnych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej oraz finansowo-administracyjnej.
5. Założenia ogólne kontroli wykonywanej przez Najwyższą Izbę Kontroli.
Postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie działalności jednostek poddanych kontroli, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie oceny kontrolowanej działalności
Przygotowanie kontroli obejmuje w szczególności opracowanie programu kontroli lub tematyki kontroli
Najwyższa Izba Kontroli kontroluje wykonanie budżetu, gospodarkę finansową i majątkową Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, i innych organów ochrony prawnej.
Najwyższa Izba Kontroli podejmuje kontrole na zlecenie Sejmu lub jego organów, na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz z własnej inicjatywy
Kontrolę przeprowadza na ogół pod względem legalności, gospodarności, rzetelności i celowości.
Najwyższa Izba Kontroli przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.
Upoważnieni przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli mają prawo do:
a) swobodnego wstępu do obiektów i pomieszczeń jednostek kontrolowanych,
b) wglądu do wszelkich dokumentów związanych z działalnością jednostek kontrolowanych, pobierania oraz zabezpieczania dokumentów i innych materiałów dowodowych, z zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej,
c) przeprowadzania oględzin obiektów, składników majątkowych i przebiegu określonych czynności,
d) wzywania i przesłuchiwania świadków.
II. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
2. Kompetencje i zadania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
3. Struktura organizacyjna Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
I. Podstawa prawna
· Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 Nr 78. Poz.483)
· Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. 2011 Nr43. Poz.226)
II. Skład
W skład Krajowej Rady wchodzi 5 członków powoływanych: 2 przez Sejm, 1 przez Senat i 2 przez Prezydenta, spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie środków społecznego przekazu.
III. Organizacja
· Przewodniczącego Krajowej Rady wybierają ze swojego grona i odwołują członkowie Krajowej Rady (obecnie jest nim Jan Dworak).
· Krajowa Rada wybiera ze swego grona, na wniosek Przewodniczącego, zastępcę Przewodniczącego Krajowej Rady (obecnie jest nim Witold Graboś).
· Kadencja członków Krajowej Rady trwa 6 lat, licząc od dnia powołania ostatniego członka.
· Członkowie Krajowej Rady pełnią swe funkcje do czasu powołania następców. Członek Krajowej Rady nie może być powołany na kolejną pełną kadencję.
· Organ uprawniony do powołania członka Krajowej Rady odwołuje go wyłącznie w przypadku:
1) zrzeczenia się swej funkcji;
2) choroby trwale uniemożliwiającej sprawowanie funkcji;
3) skazania prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa z winy umyślnej;
3a) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu;
4) naruszenia przepisów ustawy stwierdzonego orzeczeniem Trybunału Stanu.
· W przypadku odwołania członka lub jego śmierci przed upływem kadencji, właściwy organ powołuje nowego członka Krajowej Rady na okres do końca tej kadencji.
· Członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością pełnionej funkcji.
IV. Kompetencje
· Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji.
· Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydaje rozporządzenia, a w sprawach indywidualnych podejmuje uchwały.
· Krajowa Rada wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Krajowej Rady.
Do zadań Krajowej Rady należy w szczególności:
1) projektowanie w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów kierunków polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji;
2) określanie, w granicach upoważnień ustawowych, warunków prowadzenia działalności przez dostawców usług medialnych;
3) podejmowanie, w zakresie przewidzianym ustawą, rozstrzygnięć w sprawach koncesji na rozpowszechnianie programów, wpisu do rejestru programów, zwanego dalej "rejestrem", oraz prowadzenie tego rejestru;
3a) uznawanie za nadawcę społecznego lub odbieranie tego przymiotu, na warunkach określonych ustawą;
4) sprawowanie w granicach określonych ustawą kontroli działalności dostawców usług medialnych;
5) organizowanie badań treści i odbioru usług medialnych;
5a) prowadzenie monitoringu rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie w celu ustalenia kręgu podmiotów dostarczających audiowizualne usługi medialne na żądanie oraz oceny wykonania obowiązków wynikających z ustawy przez te podmioty;
6) ustalanie wysokości opłat za udzielenie koncesji oraz wpis do rejestru;
6a) ustalanie, na zasadach określonych w ustawie z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. Nr 85, poz. 728 i Nr 157, poz. 1314 oraz z 2010 r. Nr 13, poz. 70 i Nr 152, poz. 1023), wysokości opłat abonamentowych;
7) opiniowanie projektów aktów prawnych oraz umów międzynarodowych dotyczących radiofonii i telewizji lub audiowizualnych usług medialnych na żądanie;
8) inicjowanie postępu naukowo-technicznego i kształcenia kadr w dziedzinie radiofonii i telewizji;
9) organizowanie i inicjowanie współpracy z zagranicą w dziedzinie radiofonii i telewizji, w tym współpracy z organami regulacyjnymi państw członkowskich Unii Europejskiej, właściwymi w sprawach usług medialnych;
10) współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony praw autorskich, praw wykonawców, praw producentów oraz dostawców usług medialnych;
11) przeprowadzanie jawnych i otwartych konkursów na stanowiska członków rad nadzorczych w jednostkach publicznej radiofonii i telewizji;
12) inicjowanie i wspieranie samoregulacji i współregulacji w zakresie dostarczania usług medialnych;
13) upowszechnianie umiejętności świadomego korzystania z mediów (edukacji medialnej) oraz współpraca z innymi organami państwowymi, organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami w zakresie edukacji medialnej.
Rzecznicy interesu publicznego
I. Rzecznik Praw Obywatelskich i Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Rzecznika Praw Obywatelskich.
2. Konotacje historyczno-instytucjonalne Rzecznika Praw Obywatelskich.
3. Pozycja prawno-ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich.
4. Proceduralne aspekty działania Rzecznika Praw Obywatelskich.
5. Zadania i kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich.
6. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich.
BRAK
II. Rzecznik Praw Dziecka
1. Konotacje porównawcze.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania Rzecznika Praw Dziecka.
3. Kompetencje i zadania Rzecznika Praw Dziecka.
4. Powołanie i odwołanie Rzecznika Praw Dziecka.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania Rzecznika Praw Dziecka.
Ustawa z 31.01.2000
3. Kompetencje i zadania Rzecznika Praw Dziecka.
Kompetencje
Rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w , i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców, kieruje się dobrem dziecka, podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości, podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem.
Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności: prawa do życia i ochrony zdrowia, prawa do wychowania w rodzinie, prawa do godziwych warunków socjalnych, prawa do nauki. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy.
Rzecznik może:
§ zbadać, nawet bez uprzedzenia, każdą sprawę na miejscu,
§ żądać od organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji złożenia wyjaśnień lub udzielenia informacji, a także udostępnienia akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe,
§ zgłosić udział w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym wszczętych na podstawie wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich lub w sprawach skargi konstytucyjnej, dotyczących praw dziecka oraz brać udział w tych postępowaniach,
§ występować do Sądu Najwyższego z wnioskami w sprawie rozstrzygnięcia rozbieżności wykładni prawa w zakresie przepisów prawnych dotyczących praw dziecka,
§ wnieść kasację albo skargę kasacyjną od prawomocnego orzeczenia, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
§ żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych oraz wziąć udział w toczącym się już postępowaniu - na prawach przysługujących prokuratorowi,
§ wziąć udział w toczącym się już postępowaniu w sprawach nieletnich - na prawach przysługujących prokuratorowi,
§ żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa,
§ zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawach przysługujących prokuratorowi,
§ wystąpić z wnioskiem o ukaranie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
§ zlecać przeprowadzanie badań oraz sporządzanie ekspertyz i opinii.
§ Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się Rzecznik, są obowiązane z nim współdziałać i udzielać mu pomocy (30 dni na ustosunkowanie się)
§ przedstawia właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie.
§ występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych.
§ współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami działającymi na rzecz ochrony praw dziecka.
§ przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, nie później niż do dnia 31 marca, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.
§ wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Dziecka.
4. Powołanie i odwołanie Rzecznika Praw Dziecka.
Rzecznikiem może być ten, kto:
1) jest obywatelem polskim,
2) pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych,
3) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,
4) ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra lub tytuł równorzędny,
5) ma co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi lub na ich rzecz,
6) jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.
Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów (odwołanie analogicznie).
Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika określa uchwała Sejmu.
Rzecznik składa przed Sejmem ślubowanie.
Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem.
Kadencja Rzecznika wygasa w razie jego śmierci lub odwołania.
Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.
Rzecznik jest w swojej działalności niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.
Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. Wydatki związane z funkcjonowaniem Rzecznika są ujmowane w ustawie budżetowej i pokrywane z budżetu państwa.
III. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych oraz Europejski Inspektor Ochrony Danych
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
2. Struktura organizacyjna Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
3. Zadania i kompetencje Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
4. Europejski Inspektor Ochrony Danych.
BRAK
IV. Generalny Inspektor Informacji Finansowej
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
2. Kompetencje i zadania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Generalny Inspektor Informacji Finansowej:
· powoływany i odwoływany na wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych Prezes Rady Ministrów.
· jest podsekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów.
· wykonuje swoje zadania przy pomocy jednostki organizacyjnej wyodrębnionej w tym celu w strukturze Ministerstwa Finansów.
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, ustawa o kontroli skarbowej.
2. Kompetencje i zadania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Do zadań Generalnego Inspektora należy uzyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji w trybie określonym w ustawie oraz podejmowanie działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a w szczególności:
1) badanie przebiegu transakcji, co do których Generalny Inspektor powziął uzasadnione podejrzenia
2) przeprowadzanie procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku;
3) rozstrzyganie w przedmiocie zwolnienia zamrożenia wartości majątkowych;
4) udostępnianie i żądanie przekazania informacji o transakcjach;
5) przekazywanie uprawnionym organom dokumentów uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa;
6) inicjowanie i podejmowanie innych działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, w tym szkolenie pracowników instytucji obowiązanych w zakresie zadań nałożonych na te instytucje;
7) sprawowanie kontroli przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
8) współpraca z zagranicznymi instytucjami i międzynarodowymi organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniem praniu pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu;
9) nakładanie kar pieniężnych, o których mowa w ustawie.
V. Rzecznik Ubezpieczonych
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Rzecznika Ubezpieczonych.
2. Konotacje prawno-porównawcze.
3. Struktura organizacyjna i powołanie na Urząd Rzecznika Ubezpieczonych.
4. Kompetencje i zadania Rzecznika Ubezpieczonych.
· Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych
· Urząd powołany w 1995 r.
· Obecny Rzecznik: Aleksandra Wiktorow (siedziba Rzecznika Ubezpieczonych: w Warszawie)
· Rzecznik Ubezpieczonych reprezentuje interesy osób:
o ubezpieczających,
o ubezpieczonych,
o uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia,
o członków funduszy emerytalnych,
o uczestników pracowniczych programów emerytalnych,
o osób otrzymujących emeryturę kapitałową lub osób przez nie uposażonych.
· W celu realizacji ustawowych zadań Rzecznik Ubezpieczonych współpracuje w szczególności z krajowymi i zagranicznymi organizacjami konsumenckimi oraz z Rzecznikiem Praw Obywatelskich.
· Rzecznik Ubezpieczonych posiada osobowość prawną.
· Powołanie RU: Rzecznika Ubezpieczonych powołuje Prezes Rady Ministrów na wspólny wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego
* Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych oraz ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, może, po zaopiniowaniu przez Radę Ubezpieczonych, odwołać Rzecznika przed upływem kadencji
· Kadencja: 4 lata (nie można być nim dłużej niż 2 kolejne kadencje)
· Rzecznikiem może być osoba:
o wyróżniająca się wiedzą i doświadczeniem w zakresie ubezpieczeń oraz organizacji i funkcjonowania funduszy emerytalnych,
o posiadająca wyższe wykształcenie,
o Rzecznik nie może: zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska naukowo-dydaktycznego lub naukowego w szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie badawczym lub innej jednostce naukowej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych; należeć do partii politycznej.
· Struktura:
o Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy podległego mu Biura Rzecznika,
o Rada Ubezpieczonych jest organem opiniodawczo-doradczym Rzecznika.
· Do zadań Rzecznika należy podejmowanie działań w zakresie ochrony osób, których interesy reprezentuje, a w szczególności:
1) rozpatrywanie skarg w indywidualnych sprawach kierowanych do Rzecznika;
2) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących organizacji i funkcjonowania ubezpieczeń, funduszy emerytalnych, pracowniczych programów emerytalnych oraz emerytur kapitałowych;
3) występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących organizacji i funkcjonowania ubezpieczeń, funduszy emerytalnych, pracowniczych programów emerytalnych oraz emerytur kapitałowych;
4) informowanie właściwych organów nadzoru i kontroli oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń i organizacji gospodarczych powszechnych towarzystw emerytalnych o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działaniu zakładów ubezpieczeń, funduszy emerytalnych, towarzystw emerytalnych, pracowniczych programów emerytalnych i innych instytucji rynku ubezpieczeniowego;
5) stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między podmiotami, które reprezentuje a zakładami, agencjami ubezpieczeniowymi itp.
6) inicjowanie i organizowanie działalności edukacyjnej i informacyjnej w dziedzinie ochrony ubezpieczających, ubezpieczonych(…itd.)
· Rzecznik składa corocznie, w terminie 60 dni od zakończenia roku kalendarzowego, Prezesowi Rady Ministrów sprawozdanie ze swojej działalności oraz uwagi o stanie przestrzegania prawa i interesów osób, których interesy reprezentuje.
VI. Rzecznik Praw Pacjenta
1. Pozycja normatywna funkcjonowania Rzecznika Praw Pacjenta.
2. Pozycja ustrojowo-organizacyjna Rzecznika Praw Pacjenta.
3. Kompetencje i zadania Rzecznika Praw Pacjenta.
1. Pozycja normatywna funkcjonowania Rzecznika Praw Pacjenta.
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, rozdział 12 „Rzecznik Praw Pacjenta”.
2. Pozycja ustrojowo-organizacyjna Rzecznika Praw Pacjenta.
Jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony praw pacjentów. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Pacjenta.
Rzecznik jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru.
Kandydat na Rzecznika:
1) posiada co najmniej wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magistra lub inny równorzędny;
2) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo popełnione umyślnie;
3) stan jej zdrowia pozwala na prawidłowe sprawowanie funkcji Rzecznika;
4) posiada wiedzę i doświadczenie dające rękojmię prawidłowego sprawowania funkcji Rzecznika.
Kandydat na Rzecznika nie może:
1) zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych;
2) należeć do partii politycznej;
3) prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.
Informację o naborze na stanowisko Rzecznika ogłasza się przez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie biura oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. Nabór na stanowisko Rzecznika przeprowadza zespół powołany przez ministra właściwego do spraw zdrowia, liczący co najmniej 3 osoby. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy nie więcej niż dwóch zastępców.
3. Kompetencje i zadania Rzecznika Praw Pacjenta.
1) prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów;
2) wszczynanie postępowania wyjaśniającego, jeżeli poweźmie wiadomość co najmniej uprawdopodabniającą naruszenie praw pacjenta;
3) opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony praw pacjenta;
4) występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę aktów prawnych w zakresie ochrony praw pacjenta;
5) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie praw pacjenta;
6) współpraca z organami władzy publicznej w celu zapewnienia pacjentom przestrzegania ich praw, w szczególności z ministrem właściwym do spraw zdrowia;
7) przedstawianie właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oraz samorządom zawodów medycznych ocen i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw pacjenta;
8) współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi, do których celów statutowych należy ochrona praw pacjenta;
9) analiza skarg pacjentów w celu określenia zagrożeń i obszarów w systemie ochrony zdrowia wymagających naprawy;
10) wykonywanie innych zadań określonych w przepisach prawa lub zleconych przez Prezesa Rady Ministrów;
11) może zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka o podjęcie działań z zakresu ich kompetencji.
Organy ścigania karnego
I. Prokuratura (powszechna i wojskowa)
1. Konotacje historyczne.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania prokuratury.
3. Struktura organizacyjna prokuratury.
4. Prokuratorzy poszczególnych jednostek organizacyjnych prokuratury.
5. Wymagania kwalifikacyjne prokuratorów.
6. Niezależność prokuratora.
7. Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratorów.
8. Organizacja wewnętrzna samorządu prokuratury.
9. Kompetencje i zadania prokuratora.
10. Założenia scentralizowanej jednolitości i hierarchicznego ustroju prokuratury.
11. Substytucja i dewolucja w organizacji prokuratury.
Głównymi aktami prawnymi normującymi ustrój i strukturę prokuratury są: Ustawa o prokuraturze z dnia 20 czerwca 1985 r.4 (wielokrotnie nowelizowana w latach 90) oraz Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 kwietnia 1992 r. - Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury5.
Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności i ściganie przestępstw.
W celu ochrony praworządności, interesu społecznego, własności lub praw obywateli prokurator wytacza powództwa w sprawach karnych i cywilnych oraz składa wnioski i bierze udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych
Występuje w postępowaniu:
-cywilnym na podstawie kpc ---> prokurator nie może wystąpić w postępowaniu o rozwód, ale o ubezwłasnowolnienie już musi.
-karnym - na podstawie kpk
-administracyjnym - na podstawie kpa
Prokuratura w procesie karnym jest oskarżycielem publicznym. Sporządza, wnosi, popiera przed sądem akt oskarżenia(pismo procesowe zawierające zarzut czyli rodzaj popełnionego przestępstwa) .
Rodzaje przestępstw:
-publiczne ( standardowe) – przestępstwo dla którego prokuratura musi wszcząć postępowanie z urzędu
-prywatne ( odrębne) - np. zniesławienie, prokurator nie zajmuje się taką sprawą
-wnioskowe - np. gwałt ofiara może ale nie musi składać zawiadomienia, jednak jak już to zrobi to przestępstwo ścigane jak publiczne
· Prokuratorem może być powołany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
2) jest nieskazitelnego charakteru;
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce;
4) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków prokuratora;
5) ukończył 26 lat;
6) złożył egzamin prokuratorski lub sędziowski;
7) pracował w charakterze asesora prokuratorskiego lub sądowego co najmniej rok albo odbył w wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury okres służby przewidziany w przepisach o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
Struktura prokuratury jest zhierarchizowana tj prokuratorzy podlegają sobie.
· Jednostki organizacyjne prokuratury:
1.prokuratura generalna - na czele prokurator generalny
2.prokuratura apelacyjna à tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur okręgowych, odpowiadającego obszarowi właściwości odpowiedniego sądu apelacyjnego
3.prokuratura okregowa à tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur rejonowych.
4.prokuratura rejonowaà tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin; w uzasadnionych wypadkach może być utworzona więcej niż jedna prokuratura rejonowa w obrębie tej samej gminy.
Prokuratury i ich ośrodki zamiejscowe tworzy i znosi Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Prokuratora Generalnego, w drodze rozporządzenia. Ustala także ich siedziby i obszary właściwości, mając na względzie zapewnienie właściwego funkcjonowania tych jednostek
· Wybór prokuratora generalnego:
Prokuratora Generalnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nie później niż w ciągu trzech miesięcy przed upływem kadencji Prokuratora Generalnego spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Sądownictwa i Krajową Radę Prokuratury.
Krajowa Rada Sądownictwa i Krajowa Rada Prokuratury zgłaszają po jednym kandydacie na Prokuratora Generalnego, nie później niż na cztery miesiące przed upływem kadencji Prokuratora Generalnego
3. Na stanowisko Prokuratora Generalnego może być powołana osoba będąca prokuratorem w stanie czynnym powszechnej lub wojskowej jednostki organizacyjnej prokuratury, Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, o co najmniej dziesięcioletnim stażu na stanowisku prokuratora, sędzią Izby Karnej lub Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w stanie czynnym, sędzią sądu powszechnego lub sędzią sądu wojskowego w stanie czynnym, o co najmniej dziesięcioletnim stażu sędziowskim w sprawach karnych.
Prokurator generalny jest prokuratorem przełożonym prokuratorów powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej– Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
· Zasady organizacyjne prokuratury
1. jednolitość prokuratury ( niepodzielności) - oznacza ze wszystkie jednostki organizacyjne prokuratury stanowią jedną całość i na zewnątrz reprezentują całą prokuraturę
2. centralizm - wszystkie jednostki organizacyjne prokuratury są podporządkowane jednoosobowemu kierownictwu w postaci prokuratora generalnego
3. niezależności - niezależność prokuratury od władzy rządowej i samorządowej
4. bezstronności - zachowanie obiektywizmu w podejmowanych czynnościach procesowych ( bierze pod uwagę okoliczności na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego)
5. działania z urzędu - obliguje prokuraturę do wszczęcia i prowadzenia postepowania z własnej inicjatywy bez względu na czynniki zewnętrzne w każdym przypadku naruszenia przepisów prawa
6. substytucji - prokurator wyższego rzędu może zlecić dokonania pewnych czynności procesowych prokuratorowi niższego rzędu
7. dewolucji - pozwala na przejecie prokuratorowi wyższego rzędu do prowadzenia każdej czynności należącej do kompetencji prokuratora niższego rzędu
8. indyferencji – ważność skuteczności czynności procesowych nieważne kto podjął decyzje procesowa ponieważ w świetle prawa reprezentuje prokuraturę
· Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratorów
- Prokurator odpowiada dyscyplinarnie za przewinienia służbowe, w tym za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawa i uchybienia godności urzędu prokuratorskiego.
- Prokurator odpowiada dyscyplinarnie także za swoje postępowanie przed objęciem stanowiska, jeżeli uchybił godności piastowanego wówczas urzędu państwowego lub okazał się niegodnym urzędu prokuratorskiego.
- Za nadużycie wolności słowa przy wykonywaniu obowiązków służbowych, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę strony, jej pełnomocnika lub obrońcy, kuratora, świadka, biegłego lub tłumacza, prokurator odpowiada tylko dyscyplinarnie.
· Niezależność prokuratora:
Oznacza ona, że prokurator nie musi uzyskiwać dla swoich czynności uprzedniej zgody przełożonego. A po dokonaniu czynności, nie musi ona być przez przełożonego zatwierdzona
· Organy samorządu prokuratury:
1.Kolegium prokuratury apelacyjnej:
składa się z 4-10 członków, wybieranych w 2/3 przez zgromadzenie prokuratorów, a w 1/3 powołanych przez prokuratora apelacyjnego spośród prokuratorów. Przewodniczącym kolegium prokuratury apelacyjnej jest prokurator apelacyjny. Kadencja trwa 2 lata. Posiedzenia kolegium prokuratury apelacyjnej zwołuje prokurator apelacyjny z własnej inicjatywy lub na wniosek 1/3 liczby członków kolegium.
Kolegium prokuratury apelacyjnej:
1) rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji prokuratur;
2) wyraża opinię o kandydatach na stanowiska prokuratora prokuratury apelacyjnej, prokuratora prokuratury okręgowej;
3) wyraża opinię o kandydatach do pełnienia funkcji zastępcy prokuratora apelacyjnego i zastępcy prokuratora okręgowego;
4) wyraża opinię o kandydacie do pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego prokuratora apelacyjnego;
5) wyraża opinię w przedmiocie odwołania ze stanowiska prokuratora prokuratury apelacyjnej i prokuratora prokuratury okręgowej;
6) wnosi do prokuratora apelacyjnego o zwołanie zgromadzenia prokuratorów;
7) wyraża opinię w innych sprawach przedstawionych przez prokuratora apelacyjnego.
2.Kolegia prokuratur okręgowych – składa się z 6 członków. Główną funkcją jest wyrażanie opinii o kandydatach na asesorów, zastępców prokuratora rejonowego, wnoszenie o zwołanie zgromadzenia prokuratorów
3.Zgromadzenie prokuratorów – prokuratorzy prokuratury apelacyjnej, okręgowej i rejonowej ( wybieranych na 2 lata w liczbie równej prokuratorom apelacyjnym ). Do zadań zgromadzenia należy między innymi: wybór przedstawiciela do Krajowej Rady Prokuratury, wybór członków sądów dyscyplinarnych, wysłuchiwanie sprawozdań kolegiów.
4.Krajowa Rada Prokuratury:
Składa się z 25 członków (Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny, przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, czterech posłów, dwóch senatorów, prokurator wybrany przez zebranie prokuratorów Naczelnej Prokuratury Wojskowej, prokurator wybrany przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, trzech prokuratorów wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Generalnej oraz jedenastu prokuratorów, wybranych przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych.) Kadencja trwa 4 lata. W szczególności:
-stoi na straży niezależności prokuratorów
- wybiera kandydata na stanowisko Prokuratora Generalnego
- wysłuchuje informacji Prokuratora Generalnego o działalności prokuratury i wyraża opinie w tym zakresie
II. Instytut Pamięci Narodowej
1. Konotacje historyczne i geneza rozwojowa Instytutu Pamięci Narodowej.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania Instytutu Pamięci Narodowej.
3. Struktura organizacyjna Instytutu Pamięci Narodowej.
1. Konotacje historyczne i geneza rozwojowa Instytutu Pamięci Narodowej.
Instytut Pamięci Narodowej jest instytucją naukową o uprawnieniach śledczych. Powstał w celach: zachowania pamięci ofiar, strat i szkód poniesionych przez Naród Polski w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu, upamiętnienia patriotycznych tradycji zmagań się z okupantami nazistowskimi i komunistycznymi, ochrony pamięci o obywatelach narażających własne zdrowie i życie w obronie wolności oraz godności ludzkiej, ścigania zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i zbrodni wojennych.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania Instytutu Pamięci Narodowej.
Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 roku o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
3. Struktura organizacyjna Instytutu Pamięci Narodowej.
Na czele Instytutu Pamięci Narodowej stoi Prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Wybierany jest na wniosek Rady Instytutu Pamięci, który zgłasza kandydata spoza swego grona. Do wyboru potrzebne jest uzyskanie bezwzględnej większości głosów oraz zgoda Senatu.
Głównymi strukturami IPN są:
1) Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
2) Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów
3) Biuro Edukacji Publicznej
4) Biuro Lustracyjne
Organy resortu spraw wewnętrznych
1. Policja
1. Konotacje historyczne
2. Podstawa normatywna funkcjonowania Policji.
3. Struktura organizacyjna Policji.
4. Kompetencje i zadania Policji.
5. Zadania inwestygatorskie Policji.
1. Podstawa prawna:
USTAWA z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji ( Dz. U. 1990 Nr 30 poz. 179)
2. Skład policji:
Policja składa się z następujących rodzajów służb:
*kryminalnej
*prewencyjnej
*wspomagającej działalność Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym.
Komendant Główny Policji, za zgodą ministra właściwego do spraw wewnętrznych, może powoływać, w uzasadnionych przypadkach, inne niż w/w rodzaje służb, określając ich właściwość terytorialną, organizację i zakres działania.
Skład policji:
* policja sądowa ( jej szczegółowy zakres zadań i zasady organizacji określa, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw sprawiedliwości)
* Wyższa Szkoła Policji, ośrodki szkolenia i szkoły policyjne
* wyodrębnione oddziały prewencji i pododdziały antyterrorystyczne
* instytuty badawcze
Centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, jest Komendant Główny Policji, podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Komendant Główny Policji jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy Policji i powołuje go i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Zastępców Komendanta Głównego Policji, w tym I Zastępcę, powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Policji.
Komendant Główny Policji, komendant wojewódzki Policji, komendant powiatowy (miejski) Policji wykonują swoje zadania przy pomocy podległych im komend, a komendant komisariatu Policji – przy pomocy komisariatu.
3. Kompetencje policji:
* ochrona życia, zdrowia i mienia ludzi przed bezprawnymi zamachami, które mogą je naruszać
* ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego (zapewnienie spokoju w miejscach publicznych, środkach komunikacji publicznej i ruchu drogowym i morskim)
* inicjowanie i organizowanie działań, których celem jest zapobieganie
-popełniania przestępstw i wykroczeń
-zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi
* wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców
* nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach
* kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych
* współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi, a także z organami i instytucjami Unii Europejskiej na podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów
* gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych
* prowadzenie bazy danych zawierającej informacje o wynikach analizy kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA)
Policja realizuje także zadania wynikające z przepisów prawa Unii Europejskiej oraz umów i porozumień międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych
4. Uprawnienia policji
Policja w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń wykonuje czynności:
*operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe
* na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach
W zakresie koniecznym do wykonywania jej ustawowych zadań może korzystać z informacji kryminalnej zgromadzonej w Krajowym Centrum Informacji Kryminalnych.
Wykonując te czynności, Policjanci mają prawo:
* legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości
* zatrzymywania osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw
* zatrzymywania osób pozbawionych wolności, które na podstawie zezwolenia właściwego organu opuściły areszt śledczy albo zakład karny i w wyznaczonym terminie nie powróciły do niego
* zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia
* pobierania od osób wymazu ze śluzówki policzków i pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości
* przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw
* dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary
* żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa
* zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa
Policjanci mogą stosować jedynie środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom.
2. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu
1. Konotacje historyczne.
2. Podstawa normatywna.
3. Struktura organizacyjna ABW i AW.
4. Kompetencje i zadania ABW i AW.
5. Realizacja zadań inwestygatorskich przez ABW i AW.
6. Kolegium do spraw służb specjalnych.
Podstawa prawna:
· Ustawa z dnia 24.05.2002 o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676)
· Zarządzenie Nr 73 Prezesa Rady Ministrów z dnia 26.06.2002 w sprawie nadania statutu Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (M. P. Nr 26, poz. 432)
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – instytucja będąca służbą specjalną zajmująca się pozawojskowymi aspektami działalności związanymi z: ochroną informacji niejawnych, bezpieczeństwem wewnętrznym, teleinformatycznym, ekonomicznym Rzeczypospolitej Polskiej m.in. kontrwywiadem i zwalczaniem przestępczości zorganizowanej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, ogólnej ochrony RP i jej porządku konstytucyjnego. Jest służbą ochrony państwa (pozawojskową) i krajową władzą bezpieczeństwa.
Do zadań ABW należy:
· rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także obronność państwa
· rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw (oraz ściganie ich sprawców):
ü szpiegostwa, terroryzmu, naruszenia tajemnicy państwowej i innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa
ü godzących w podstawy ekonomiczne państwa
ü korupcji osób pełniących funkcje publiczne
ü w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa
ü nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie międzynarodowym
· realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa oraz wykonywanie funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji niejawnych w stosunkach międzynarodowych
· uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego
· podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych
Szefów ABW i AW powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kolegium oraz Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych.
Szefowie kierują Agencjami bezpośrednio lub przez swoich zastępców.
Struktura ABW składa się z:
· Departament Bezpieczeństwa Teleinformatycznego (Departament I)
· Departament Kontrwywiadu (Departament II)
· Departament Postępowań Karnych (Departament III) składający się m.in. z: Wydziału Zabezpieczenia Realizacji i Działań Antyterrorystycznych (Wydział V DPK ABW)
· Departament Ochrony Informacji Niejawnych (Departament IV)
· Departament Wsparcia Operacyjno-Technicznego (Departament V)
· Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Audytu (Departament VI)
· Centrum Antyterrorystyczne (CAT)
· Biuro Prawne (Biuro A)
· Biuro Badań Kryminalistycznych (Biuro B)
· Gabinet Szefa (Biuro D)
· Biuro Ewidencji i Archiwum (Biuro E)
· Biuro Finansów (Biuro F)
· Biuro Kadr (Biuro K)
· Biuro Logistyki (Biuro L)
· Centralny Ośrodek Szkolenia (COS)
· 16 Delegatur.
Kolegium do spraw służb specjalnych to organ opiniodawczo-doradczy w sprawach programowania, nadzorowania a także koordynowania działalności służb specjalnych takich jak Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego - ABW, Agencja Wywiadu - AW, Służba Kontrwywiadu Wojskowego - SKW, Służba Wywiadu Wojskowego - SWW i Centralne Biuro Antykorupcyjne - CBA oraz podejmowanych dla ochrony bezpieczeństwa państwa działań Policji, Straży granicznej, Żandarmerii Wojskowej, Biura Ochrony Rządu - BOR , Służby Celnej, urzędów skarbowych, izb skarbowych, organów kontroli skarbowej, organów informacji finansowej oraz służb rozpoznania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Skład Kolegium:
· przewodniczący - Prezes Rady Ministrów
· sekretarz Kolegium
· członkowie:
ü minister właściwy do spraw wewnętrznych
ü minister właściwy do spraw zagranicznych
ü minister właściwy do spraw obrony narodowej
ü minister właściwy do spraw finansów publicznych
· Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego
· minister - członek Rady Ministrów właściwy do spraw koordynowania działalności służb specjalnych - jeśli został wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów.
Do głównych zadań Kolegium należy formułowanie ocen i wyrażanie opinii w sprawach:
· koordynowania działalności Służb Specjalnych a także ich działalności z Policją, Strażą graniczną, Żandarmerią Wojskową, Biurem Ochrony Rządu, Służbą Cywilną, urzędami skarbowymi, izbami skarbowymi, organami kontroli skarbowej, organami informacji finansowej oraz służbami rozpoznania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej a także ich współdziałania w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa państwa.
· powoływania i Odwoływania Szefów ABW, AW, SKW, SWW oraz CBA.
· budżetu Służb Specjalnych.
· projektów aktów normatywnych i wszelkich innych dokumentów rządowych dotyczących działalności Służb Specjalnych.
· wykonywania przez Służby powierzonych im zadań a także ich współdziałania z odpowiednimi organami i służbami innych państw.
· ochrony niejawnych informacji oraz organizacji ich wymiany między organami administracji rządowej.
Agencja Wywiadu – służba wywiadowcza, której zadanie polega na pozyskiwaniu informacji jawnych i pozyskiwaniu informacji niejawnych (wywiad) w strefie pozawojskowej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, które mogą mieć znaczenie dla bezpieczeństwa i żywotnych interesów Rzeczypospolitej Polskiej. Agencja Wywiadu prowadzi wywiad z pozycji legalnej (pod przykryciem dyplomacji), nielegalnej (funkcjonariusze bez immunitetu dyplomatycznego) oraz z użyciem urządzeń np. SIGINT.
Agencja Wywiadu powstała 29 czerwca 2002, w wyniku rozwiązania Urzędu Ochrony Państwa (ustawa z dnia 24 maja 2002 o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu). Po rozwiązaniu Urzędu Ochrony Państwa utworzono dwie odrębne agencje: Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencję Wywiadu, które przejęły jego dotychczasowe zadania.
AW składa się z dziesięciu biur, ośrodka szkolenia AW oraz Samodzielnego wydziału prawnego.
Zadania AW:
· uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego,
· rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
· ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej Polskiej i ich pracowników przed działaniami obcych służb specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę interesom Rzeczypospolitej Polskiej,
· zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty kurierskiej,
· rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej,
· rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia,
· rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo państwa, oraz podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń,
· prowadzenie wywiadu elektronicznego,
· podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.
3. Centralne Biuro Antykorupcyjne
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
2. Struktura organizacyjna Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
3. Kompetencje i zadania Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
4. Pojęcie korupcji w płaszczyźnie działania Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
5. Czynności inwestygatorskie Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Ustawa z 9 czerwca 2006 roku o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym
2. Struktura organizacyjna Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Na czele CBA stoi Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego, powoływany i odwoływany przez premiera na 4 – letnią kadencję, po zasięgnięciu opinii Prezydenta RP, Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych oraz Kolegium do Spraw Służb Specjalnych.
Działalność Szefa CBA podlega kontroli Sejmu. Prezes Rady Ministrów lub wyznaczony przez niego członek Rady Ministrów koordynuje działalność CBA, Prezes Rady Ministrów określa kierunki działania CBA w drodze wytycznych. Szef CBA, najpóźniej na 2 miesiące przed końcem roku kalendarzowego, przedstawia Prezesowi Rady Ministrów do zatwierdzenia roczny plan działania CBA na rok następny. Funkcji Szefa CBA lub zastępcy Szefa CBA nie można łączyć z inną funkcją publiczną.
Organizację wewnętrzną Biura określa statut nadawany mu przez premiera. W skład Biura wchodzą następujące jednostki organizacyjne:
1) Zarząd Operacyjno-Śledczy
2) Zarząd Postępowań Kontrolnych
3) Zarząd Operacji Regionalnych
4) Zarząd Analiz i Ewidencji
5) Zarząd Techniki Operacyjnej
6) Gabinet Szefa
7) Departament Ochrony
8) Departament Kadr i Szkolenia
9) Departament Finansów
10) Departament Teleinformatyki
11) Departament Logistyki
12) Departament Prawny
13) Samodzielny Wydział Inspekcji
14) Zespół Audytu Wewnętrznego
15) Zespół Stanowisk ds. Bezpieczeństwa i Higieny Służby
3. Kompetencje i zadania Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Zadania:
Rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw przeciwko:
a) działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego
b) wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi.
c) finansowaniu partii politycznych jeżeli pozostają w związku z korupcją,
d) obowiązkom jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa,
e) obrotowi lekami, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego — oraz ściganie ich sprawców
f) ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne;
Kontrolę, mającą na celu:
a) Ujawnianie o przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne
b) Ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami procedur podejmowania i realizacji decyzji w prywatyzacji, komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców, przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych
c) Zbadanie prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne
d) Działalność analityczną zjawisk występujących w obszarze właściwości CBA oraz informowanie o tym w zakresie premiera, prezydenta, i sejmu o działalności senatu.
Kompetencje:
a) Czynności operacyjno- rozpoznawcze w celu zapobiegania popełnianiu przestępstw, ich rozpoznania i wykrywania oraz jeśli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienie przestępstwa – czynności dochodzeniowo- śledcze w celu ścigania sprawców przestępstw
b) Czynności kontrolne w celu ujawnienia przypadków korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz nadużyć osób pełniących funkcje publiczne, a także działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa
c) Czynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne w celu uzyskiwania i przetwarzania informacji istotnych dla zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa
4. Pojęcie korupcji w płaszczyźnie działania Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Korupcja w rozumieniu ustawy
Korupcją, w rozumieniu ustawy, jest czyn polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści osobie pełniącej funkcję publiczną dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji lub polegający na żądaniu lub przyjmowaniu przez osobę pełniącą funkcję publiczną bezpośrednio, lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji;
Działalność godzącą w interesy ekonomiczne państwa będzie każde zachowanie mogące spowodować w mieniu:
a) jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych
b) Jednostki niezaliczonej do sektora finansów publicznych otrzymującej wsparcie publiczne
c) Przedsiębiorcy z udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego
znaczną szkodę w rozumieniu art. 115 § 7 KK (art. 1 ust. 4 CBAU)
5. Czynności inwestygatorskie Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
§ Legitymowanie osób
§ Zatrzymywanie ich
§ Dokonywanie przeszukania osób i pomieszczeń
§ Dokonywanie kontroli osobistej
§ Przeglądanie bagaży
§ Zatrzymywanie pojazdów i sprawdzanie ich ładunku
§ Obserwowanie i rejestrowanie obrazu zdarzeń w miejscach publicznych
§ Żądanie niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych oraz przedsiębiorców i innych podmiotów w ramach obowiązującego prawa (art. 14 ust.1 CBAU)
Organy administracji skarbowej (Urzędy i Izby Skarbowe oraz Urzędy i Izby Celne).
1. Podstawa normatywna funkcjonowania urzędów i izb skarbowych.
2. Struktura organizacyjna administracji skarbowej.
3. Zadania i kompetencje urzędów i izb skarbowych.
4. Podstawa normatywna funkcjonowania organów celnych (Urzędy i Izby Celnej).
5. Zadania i kompetencje organów celnych.
1. Podstawa normatywna funkcjonowania urzędów i izb skarbowych.
Ustawa z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych
2. Struktura organizacyjna administracji skarbowej.
Dyrektorzy izb skarbowych i naczelnicy urzędów skarbowych, jako organy administracji rządowej niezespolonej oraz, na podstawie odrębnych przepisów, inne organy, a w szczególności dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej podlegają Ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych
Minister właściwy do spraw finansów publicznych sprawuje kontrolę prawidłowości wykonywania zadań należących do zakresu działania dyrektorów izb skarbowych, naczelników urzędów skarbowych oraz kontrolę urzędów obsługujących te organy, a także kontrolę przestrzegania zasad etyki zawodowej, bezstronności i obiektywizmu działania pracowników zatrudnionych w tych urzędach. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania w zakresie kontroli, mając na uwadze potrzebę zapewnienia sprawności i skuteczności przeprowadzania kontroli, bieżącego reagowania na informacje o występujących nieprawidłowościach i ich usuwania oraz uwzględniając zakres sprawowanego nadzoru.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych powołuje spośród kandydatów wyłonionych w konkursie:
· dyrektora izby skarbowej;
· naczelnika urzędu skarbowego.
· wicedyrektora izby skarbowej na wniosek dyrektora izby skarbowej.
oraz odwołuje:
· dyrektora izby skarbowej;
· wicedyrektora izby skarbowej oraz naczelnika urzędu skarbowego - na wniosek dyrektora izby skarbowej.
Dyrektor izby skarbowej powołuje i odwołuje zastępcę naczelnika urzędu skarbowego - na wniosek naczelnika urzędu skarbowego.
Naczelnik urzędu skarbowego wykonuje zadania przy pomocy kierowanego przez siebie urzędu skarbowego, a dyrektor izby skarbowej przy pomocy kierowanej przez siebie izby skarbowej.
Izba skarbowa jest organem wyższego stopnia w stosunku do urzędu skarbowego.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze zarządzenia, organizację urzędów i izb skarbowych oraz nadaje im statuty.
3. Zadania i kompetencje.
Do zakresu działania urzędów skarbowych należy:
1. prowadzenie dochodzeń w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe;
2. wykonywanie funkcji oskarżyciela publicznego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe;
3. wykonywanie kar majątkowych, w zakresie określonym w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego oraz Kodeksu karnego skarbowego.
Do zakresu działania naczelników urzędów skarbowych należy:
1. ustalanie lub określanie i pobór podatków oraz niepodatkowych należności budżetowych, jak również innych należności, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem podatków i należności budżetowych, których ustalanie lub określanie i pobór należy do innych organów;
2. rejestrowanie podatników oraz przyjmowanie deklaracji podatkowych;
3. wykonywanie kontroli podatkowej;
4. podział i przekazywanie, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, dochodów budżetowych między budżetem państwa i budżetami gmin;
5. wykonywanie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych;
6. współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych;
7. wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.
Do zakresu działania dyrektorów izb skarbowych należy:
1. nadzór nad urzędami skarbowymi;
2. rozstrzyganie w drugiej instancji w sprawach należących w pierwszej instancji do urzędów skarbowych;
3. ustalanie i udzielanie oraz analizowanie prawidłowości wykorzystywania dotacji przedmiotowych dla przedsiębiorców w zakresie określonym przez Ministra właściwego do spraw finansów publicznychHYPERLINK "javascript:void(0)" \\\\\\\\t "_parent" ;
4. wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.
4. Podstawa normatywna funkcjonowania organów celnych.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej.
5. Zadnia i kompetencje organów celnych.
Organami Służby Celnej są:
1. minister właściwy do spraw finansów publicznych;
2. Szef Służby Celnej;
3. dyrektorzy izb celnych;
4. naczelnicy urzędów celnych.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych koordynuje i współdziała w kształtowaniu polityki państwa w zakresie zadań Służby Celnej.
Szef Służby Celnej podlega ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych. Szef Służby Celnej kieruje Służbą Celną oraz zapewnia sprawne i efektywne wykonywanie jej zadań, w szczególności przez:
1. sprawowanie nadzoru nad działalnością dyrektorów izb celnych i naczelników urzędów celnych;
2. realizację budżetu państwa w zakresie ustalonym dla Służby Celnej;
3. kształtowanie polityki kadrowej i szkoleniowej w Służbie Celnej oraz wykonywanie zadań kierownika urzędu wobec funkcjonariuszy pełniących służbę w komórkach organizacyjnych właściwych w sprawach celnych, podatku akcyzowego, gier hazardowych, urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych, zwanych dalej "komórkami organizacyjnymi w urzędzie obsługującym ministra";
4. współpracę z właściwymi organami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi;
5. wykonywanie innych zadań określonych w ustawie i przepisach odrębnych.
Szef Służby Celnej jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy celnych.
Szef Służby Celnej wykonuje zadania przy pomocy:
- naczelników urzędów celnych;
- dyrektorów izb celnych;
- komórek organizacyjnych w urzędzie obsługującym ministra.
Do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej w części dotyczącej przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów odrębnych, a w szczególności:
1. wykonywanie czynności związanych z nadawaniem towarom przeznaczenia celnego;
2. wymiar i pobór:
· należności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów,
· podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów,
· podatku akcyzowego,
· podatku od gier oraz dopłat,
· opłaty paliwowej,
· podatku od wydobycia niektórych kopalin;
3. wykonywanie zadań wynikających z przepisów wspólnotowych regulujących statystykę dotyczącą obrotu towarowego pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej (INTRASTAT) oraz obrotu towarowego państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej z pozostałymi państwami (EXTRASTAT);
4. rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów dotyczących wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyprowadzania z jej terytorium towarów objętych ograniczeniami lub zakazami obrotu ze względu na bezpieczeństwo i porządek publiczny lub bezpieczeństwo międzynarodowe, w szczególności takich jak odpady, substancje chemiczne i ich mieszaniny, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje psychotropowe, broń, amunicja, materiały wybuchowe oraz towary i technologie o znaczeniu strategicznym;
5. rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765, z późn. zm.2)), zwanej dalej "Kodeksem karnym skarbowym";
6. rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń przeciwko:
· zdrowiu,
· dobrom kultury,
· prawom własności intelektualnej,
· przyrodzie,
· środowisku oraz przeciwko wymiarowi sprawiedliwości,
· ograniczeniom obrotu towarami i technologiami o znaczeniu strategicznym,
· oraz ściganie ich sprawców, jeżeli zostały ujawnione przez Służbę Celną;
7. wykonywanie kontroli:
- Kontrola wykonywana przez Służbę Celną polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów prawa przez zobowiązane do tego osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, zwane dalej "podmiotami podlegającymi kontroli", w zakresie, o którym mowa w ust. 2 i 3.
Kontroli podlega przestrzeganie przepisów:
- prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów w obrocie między obszarem celnym Wspólnoty Europejskiej a państwami trzecimi, w szczególności przepisów dotyczących towarów objętych ograniczeniami lub zakazami;
- prawa podatkowego w zakresie produkcji, przemieszczania i zużycia wyrobów akcyzowych, w szczególności ich wytwarzania, uszlachetniania, przerabiania, skażania, rozlewu, przyjmowania, magazynowania, wydawania, przewozu i niszczenia oraz w zakresie stosowania i oznaczania tych wyrobów znakami akcyzy;
- urządzanie i prowadzenie gier hazardowych,
- prawa podatkowego w zakresie wydobycia urobku rudy miedzi lub produkcji koncentratu,
Kontroli podlega również:
- prawidłowość i terminowość wpłat podatku akcyzowego od niektórych wyrobów określonych w przepisach odrębnych oraz podatku od gier;
- prawidłowość i terminowość wpłat podatku od wydobycia niektórych kopalin;
- rodzaj paliwa w zbiornikach pojazdów lub innych środków przewozowych;
- przystosowanie zakładów produkcyjnych do rejestrowania i stosowania receptur zarejestrowanych we właściwej agencji płatniczej stosowanie receptur,
- działalność zakładów produkcyjnych i przetwórczych w zakresie prawidłowości deklaracji dotyczących surowców wykorzystywanych przy produkcji towarów wywożonych z wnioskiem o refundację wywozową;
- prawidłowość wypłaty refundacji wywozowych przyznawanych w przypadku wywozu produktów rolnych do państw trzecich, realizowanych w ramach finansowania wspólnej polityki rolnej,
- wywóz i przywóz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej towarów podlegających ograniczeniom lub zakazom;
- ruch drogowy
- wykonywanie innych obowiązków wynikających z przepisów odrębnych, których kontrola przestrzegania należy do zadań organów Służby Celnej.
8. współdziałanie przy realizacji Wspólnej Polityki Rolnej;
9. współpraca z Krajowym Centrum Informacji Kryminalnej;
10. współpraca z właściwymi organami innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi.
Kontrole przeprowadza się na podstawie analizy ryzyka mającej na celu rozpoznawanie i oszacowanie wielkości tego ryzyka oraz ustalenie środków niezbędnych do jego ograniczania. Ryzyko, o którym oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia naruszenia przepisów prawa. Kontrole, mogą być przeprowadzane niezależnie od rezultatów analizy ryzyka, o ile mają one charakter losowy lub obowiązek ich przeprowadzenia w określonym czasie wynika z przepisów prawa.
Do zadań dyrektora izby celnej należy:
- sprawowanie nadzoru nad działalnością naczelników urzędów celnych;
- rozstrzyganie w II instancji w sprawach należących w I instancji do naczelników urzędów celnych;
- rozstrzyganie w I instancji w sprawach określonych w przepisach odrębnych;
- realizacja polityki kadrowej i szkoleniowej w izbach celnych i urzędach celnych;
- wykonywanie kontroli
- rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych i ściganie ich sprawców, w zakresie ustalonym w Kodeksie karnym skarbowym oraz rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń
- współdziałanie z terenowymi organami Straży Granicznej, w szczególności koordynacja działań w zakresie sprawnego wykonywania zadań,
- współdziałanie z terenowymi organami kontroli skarbowej;
- współdziałanie z organami władzy samorządowej i innymi organami władzy publicznej;
- wykonywanie innych zadań określonych w przepisach odrębnych;
- wykonywanie zadań wynikających z przepisów wspólnotowych regulujących statystykę dotyczącą obrotu towarowego pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej (INTRASTAT) oraz obrotu towarowego państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej z pozostałymi państwami (EXTRASTAT).
Dyrektorzy izb celnych wykonują zadania przy pomocy podległych im izb celnych.
Do zadań naczelnika urzędu celnego należy:
- nadawanie towarom przeznaczenia celnego, dokonywanie wymiaru i poboru należności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów oraz wykonywanie innych czynności przewidzianych przepisami prawa celnego;
- wymiar, pobór i kontrola podatku akcyzowego i opłaty paliwowej;
- wymiar, pobór i kontrola podatku od gier oraz dopłat,
- wymiar, pobór i kontrola podatku od wydobycia niektórych kopalin;
- dokonywanie wymiaru i poboru podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów;
- wykonywanie kontroli,
- rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych i ściganie ich sprawców, w zakresie ustalonym w Kodeksie karnym skarbowym
- współdziałanie z organami władzy samorządowej i innymi organami władzy publicznej;
- wykonywanie innych zadań określonych w przepisach odrębnych.
Naczelnicy urzędów celnych wykonują zadania przy pomocy podległych im urzędów celnych.
Korporacyjne organy pomocy prawnej i zastępstwa procesowego
I. Adwokatura jako organ ochrony i obsługi prawnej
1. Konotacje historyczne.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania adwokatury.
3. Kompetencje i zadania adwokatury.
4. Organizacja korporacji adwokatury.
5. Kwalifikacje zawodowe adwokata.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania adwokatury.
USTAWA z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze
3. Kompetencje i zadania adwokatury.
Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa.
Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Adwokat ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem.
4. Organizacja korporacji adwokatury.
Organami adwokatury są:
1. Krajowy Zjazd Adwokatury
Krajowy Zjazd Adwokatury stanowią delegaci izb adwokackich (nie mniej niż sześciu delegatów z każdej izby). W Krajowym Zjeździe uczestniczą, niebędący delegatami, członkowie Naczelnej Rady Adwokackiej oraz dziekani okręgowych izb adwokackich.
Krajowy Zjazd Adwokatury odbywa się co trzy lata. Zjazd zwołuje Naczelna Rada Adwokacka.
Do zakresu działania Krajowego Zjazdu Adwokatury należy w szczególności:
- wybór prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, prezesa Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i przewodniczącego Wyższej Komisji Rewizyjnej
- wybór - niebędących dziekanami - adwokatów wchodzących w skład Naczelnej Rady Adwokackiej
- wybór członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji Rewizyjnej
- rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Naczelnej Rady Adwokackiej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji Rewizyjnej oraz zatwierdzanie - po wysłuchaniu wniosków Wyższej Komisji Rewizyjnej - zamknięć rachunkowych i udzielanie Naczelnej Radzie Adwokackiej absolutorium
- wytyczanie kierunków działania samorządu adwokackiego, a także ustalanie liczby izb adwokackich
2. Naczelna Rada Adwokacka
Naczelną Radę Adwokacką tworzą:
- prezes Naczelnej Rady Adwokackiej
- adwokaci wybrani przez Krajowy Zjazd Adwokatury
- dziekani okręgowych rad adwokackich
Siedzibą Naczelnej Rady Adwokackiej jest Warszawa. Do zakresu działania Naczelnej Rady Adwokackiej należy m.in.:
- reprezentowanie adwokatury
- nadzór nad działalnością Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej
- nadzór nad działalnością okręgowych rad adwokackich oraz nadzór nad kształceniem aplikantów przez te rady
- rozporządzanie i zarząd majątkiem Naczelnej Rady Adwokackiej
3. Wyższy Sąd Dyscyplinarny
Wyższy Sąd Dyscyplinarny składa się z dwudziestu trzech członków oraz trzech zastępców członków. Wyższy Sąd Dyscyplinarny w składzie trzech sędziów rozpoznaje jako instancja odwoławcza sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez sądy dyscyplinarne. Prezes Wyższego Sądu Dyscyplinarnego uczestniczy w posiedzeniach Naczelnej Rady Adwokackiej oraz składa jej okresowe informacje o stanie spraw dyscyplinarnych.
4. Wyższa Komisja Rewizyjna
Wyższa Komisja Rewizyjna wykonuje kontrolę finansowej i gospodarczej działalności Naczelnej Rady Adwokackiej oraz kontrolę wykonywania uchwał Krajowego Zjazdu Adwokatury. Składa się z przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego i czterech członków oraz dwóch zastępców członków. Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej informuje Naczelną Radę Adwokacką i jej Prezydium o wynikach przeprowadzonych kontroli oraz ma prawo uczestniczyć w posiedzeniach tych organów.
5. Kwalifikacje zawodowe adwokata.
Na listę adwokatów może być wpisany ten, kto:
1) jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata;
2) korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych;
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej;
4) odbył w Rzeczypospolitej Polskiej aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki (z wyjątkami)
II. Radca Prawny jako organ pomocy prawnej
1. Konotacje historyczne.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania radcostwa prawnego.
3. Kompetencje i zadania radcy prawnego.
4. Organizacja korporacji radców prawnych.
5. Samorząd radców prawnych.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania radcostwa prawnego.
Ustawa o radcach prawnych.
3. Kompetencje i zadania radcy prawnego.
· udzielanie porad prawnych
· sporządzanie opinii prawnych
· opracowywanie projektów aktów prawnych
· występowanie przed sądami i urzędami – zastępstwo prawne i procesowe (Radca prawny nie może występować w charakterze obrońcy w procesie karnym, ani w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe. )
4. Organizacja korporacji radców prawnych.
Radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego, zwanego dalej "samorządem".
5. Samorząd radców prawnych.
Jest niezależny i podlega tylko przepisom prawa. Przynależność radców prawnych do samorządu jest obowiązkowa. Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są : okręgowe izby radców prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych. Organami samorządu są:
· Krajowy Zjazd Radców Prawnych
· Krajowa Rada Radców Prawnych
· Wyższa Komisja Rewizyjna
· Wyższy Sąd Dyscyplinarny
· zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych
· rada okręgowej izby radców prawnych
· okręgowa komisja rewizyjna
· okręgowy sąd dyscyplinarny
Zadaniem samorządu radców prawnych jest :
1) Udział w zapewnieniu warunków do wykonywania ustawowych zadań radców prawnych.
2) Reprezentowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz ochrona ich interesów zawodowych.
3) Współdziałanie w kształtowaniu i stosowaniu prawa.
4) Przygotowywanie aplikantów radcowskich do należytego wykonywania zawodu radcy prawnego oraz doskonalenie zawodowe radców prawnych.
5) Nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu przez radców prawnych i aplikantów radcowskich.
6) Prowadzenie badań w zakresie funkcjonowania pomocy prawnej.
III. Notariat jako organ ochrony i pomocy prawnej
1. Konotacje historyczne.
2. Podstawa normatywna funkcjonowania notariatu.
3. Organizacja notariatu i zawodu notariusza.
4. Kompetencje zawodowe i zakres czynności notarialnych.
Notariat - Instytucja pomocy prawnej, która ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego i jego zgodności z obowiązującym prawem. Od kandydata na notariusza wymaga się: obywatelstwa polskiego, nieskazitelnego charakteru, ukończenia wyższych studiów prawniczych, odbycia aplikacji notarialnej, złożenia egzaminu notarialnego, co najmniej trzyletniego okresu pracy w charakterze asesora notarialnego oraz ukończenia 26 roku życia. Notariusza powołuje i wyznacza siedzibę jego kancelarii Minister Sprawiedliwości na wniosek osoby zainteresowanej oraz po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej, przy czym w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawiadomienia o powołaniu notariusz jest zobowiązany uruchomić kancelarię oraz powiadomić o tym fakcie Ministra Sprawiedliwości. Do zakresu czynności notariatu należy m.in. sporządzanie aktów notarialnych, uwierzytelnionych odpisów dokumentów, przyjmowanie dokumentów na przechowanie, sporządzanie projektów aktów, sporządzanie protestów weksli i czeków, przyjmowanie oświadczeń o przyjęciu odrzuceniu spadku itd.
Do obowiązków notariuszy należy:
- postępowanie zgodnie ze złożonym ślubowaniem, tj. zachowywanie tajemnicy zawodowej i państwowej, wykonywanie obowiązków zgodnie z prawem i sumieniem, podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz kierowanie się zasadami godności, honoru i uczciwości
- ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy dokonywaniu czynności notarialnych
- w razie tymczasowej niemożności wykonywania zawodu zastępcy spośród asesorów własnej kancelarii
Samorząd notarialny
Samorząd notarialny obejmuje izby notarialne oraz Krajową Radę Notarialną
Izba notarialna
Izbę notarialną tworzą notariusze prowadzący kancelarię w obrębie sądu apelacyjnego; siedziba izby notarialnej jest siedziba sądu apelacyjnego. Organami izby notarialnej są walne zgromadzenia notariuszy izby oraz rada izby notarialnej.
Walne zgromadzenia notariuszy dzielą się na zwyczajne oraz nadzwyczajne. Walne zgromadzenia notariuszy izby notarialnej:
- wybiera prezesa, wiceprezesa, pozostałych członków rady izby notarialnej, członka Krajowej Rady Notarialnej, notariuszy do sądów dyscyplinarnych oraz rzecznika dyscyplinarnego
- zatwierdza sprawozdanie roczne oraz zamyka okres rachunkowy przedstawiony przez radę izby notarialnej
- uchwala budżet
- ustala składki na określone cele
- załatwia inne sprawy w zakresie działania notariatu
W skład rady izby notarialnej wchodzą prezes, wiceprezes i do 5 do 9 członków (w zależności od wielkości izby). Kadencja rady trwa 3 lata. Rada izby notarialnej:
- opiniuje wnioski w sprawie powoływania i odwoływania notariuszy i asesorów notarialnych
- sprawuje nadzór nad wykonaniem obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy dokonywaniu czynności notarialnych
- organizuje szkolenia aplikantów notarialnych
- zarządza i rozporządza majątkiem izby
- zwołuje walne zgromadzenia notariuszy izby i wykonuje ich uchwały
- prowadzi wykaz notariuszy, asesorów i aplikantów notarialnych izby
- wykonuje inne czynności przewidziane prawem
Notariat dzieli się na 11 izb.
Krajowa Rada Notarialna
Krajowa Rada Notarialna to organ reprezentujący korporację notariuszy na szczeblu krajowym. W jej skład wchodzą notariusze wybrani przez walne zgromadzenia notariuszy poszczególnych izb notarialnych. Kadencja Krajowej Rady Notarialnej trwa trzy lata. Krajowa Rada Notarialna:
- uchwala regulamin swojego urzędowania oraz wewnętrznego urzędowania kancelarii
- przedstawia opinie i propozycję w sprawach taksy notarialnej oraz zmian przepisów dotyczących funkcjonowania notariatu
- współpracuje z notariatami innych państw
- wyraża stanowisko w sprawach przedstawionych przez Ministra Sprawiedliwości lub przez inne organy samorządu notarialnego
- spośród członków rady wybiera rzecznika dyscyplinarnego
- wypowiada się w sprawie zasad etyki zawodowej notariuszy
- ustala wysokość składek miesięcznych notariuszy na potrzeby samorządu notarialnego oraz zasady ich wydatkowania
- ustala program aplikacji notarialnej oraz sprawuje nadzór nad szkoleniem aplikantów notarialnych
- ustala zasady i tryb zwoływania kongresu notariuszy
- raz w roku przedkłada Ministrowi Sprawiedliwości ocenę stanu notariatu
- zwołuje kongres notariuszy w celu zasięgnięcia opinii w ważnych sprawach notariatu
IV. Komornicy sądowi jako organ ochrony i pomocy prawnej
1. Podstawa normatywna.
2. Kompetencje i zadania komorników sądowych.
3. Wykonywanie zawodu komornika sądowego.
4. Organizacja korporacji komorniczej.
5. Samorząd komorniczy.
1. Podstawa normatywna.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji
2. Kompetencje i zadania komorników sądowych.
Czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych wykonuje wyłącznie komornik ( z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w innych ustawach). Pełni czynności osobiście (z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach prawa).
Zadania:
- wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o zabezpieczenie roszczeń,
- wykonywanie innych tytułów wykonawczych wydanych na podstawie odrębnych odrębnych przepisów oraz tytułów egzekucyjnych (jeżeli podlegają wykonaniu bez klauzuli)
- sporządzanie protokołu stanu faktycznego przed wszczęciem procesu sądowego lub przed wydaniem orzeczenia na zarządzenie sądu lub prokuratora.
Poza tym ma prawo:
- doręczania zawiadomień sądowych, obwieszczeń, protestów i zażaleń oraz innych dokumentów za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty;
- na wniosek organizatora licytacji- sprawowania urzędowego nadzoru nad dobrowolnymi publicznymi licytacjami , z przybiciem najniższej lub najwyższej oferty;
- weryfikowania istnienia i treści tytułów wykonawczych wydanych w postepowaniach elektronicznych.
Przy wykonywaniu czynności komornik podlega orzeczeniom sądu i prezesowi sądu rejonowego, przy którym działa.
Komornika powołuje Minister Sprawiedliwości na wniosek zainteresowanego.
Na to stanowisko może być powołana osoba, która:
- posiada obywatelstwo polskie,
- ma pełną zdolność do czynności prawnych,
- posiada nieposzlakowaną opinię,
- nie była karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- nie jest podejrzana o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,
- ukończyła wyższe studia prawnicze w RP i uzyskała tytuł magistra prawa lub zagraniczne studia prawnicze uznane w RP,
- jest zdolna ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków komornika,
- odbyła aplikację komorniczą,
- złożyła egzamin komorniczy,
- pracowała w charakterze asesora komorniczego co najmniej 2 lata
- ukończyła 26 lat.
3. Wykonywanie zawodu komornika sądowego
Komornik powinien postępować zgodnie z przepisami prawa, złożonym ślubowaniem i zasadami etyki zawodowej. Działa na obszarze swojego rewiru komorniczego. Prowadzi kancelarię komorniczą.
Przy wykonywaniu czynności jest obowiązany używać identyfikatora wydanego przez Krajową Radę Komorniczą zawierającego jego imię i nazwisko, zdjęcie, określenie pełnionej funkcji i oznaczenie sądu rejonowego, przy którym działa. Dostosowuje dni i godziny przyjęć interesantów do miejscowych warunków. W sprawach pilnych powinien przyjąć interesantów poza ustalonymi godzinami przyjęć, również w niedzielę i święta, jeżeli ważny interes strony wymaga niezwłocznego działania z udziałem komornika. Jest obowiązany zachować w tajemnicy sprawy, o których powziął wiadomości ze względu na wykonywane czynności. Nie wolno mu podejmować dodatkowego zatrudnienia, które by przeszkadzało w pełnieniu obowiązków lub uchybić powadze wykonywanego zawodu.
4. Organizacja korporacji komorniczej
Komornicy tworzą samorząd komorniczy. Jego organizacja jest dwuszczeblowa. Organami posiadającymi osobowość prawną jest Krajowa Rada Komornicza i izby komornicze.
5. Samorząd komorniczy
Kadencja władz samorządu komorniczego trwa 4 lata
Obejmuje on:
- Krajowy Zjazd Komorników
· Najwyższa władza
· Wybiera Prezesa Krajowej Rady Komorniczej, Krajową Komisję Rewizyjną, określa siedzibę władz
· Jest zwoływany dla zaopiniowania uchwał w najważniejszych sprawach dotyczących komorników i warunków ich pracy
· Zwyczajny KZK i Nadzwyczajny KZK
- Krajową Radę Komorniczą
· Jest reprezentantem komorników
· Prezes Krajowej Rady Komorniczej reprezentuje ją na zewnątrz, kieruje jej pracami i przewodniczy na posiedzeniach
· Na posiedzeniu dokonuje podziału czynności między swoich członków oraz uchwala regulamin swojej pracy
· Zadania: wyrażanie opinii w przedmiocie powoływania i odwoływania komorników i asesorów komorniczych oraz tworzenia nowych stanowisk komornika, w sprawach dotyczących przepisów, organizacji i funkcjonowania komornika i kancelarii, współdziałanie w organizacji egzaminu komorniczego, zwoływanie Krajowego Zjazdu Komorniczego, mian przepisów dotyczących egzekucji, wykonywania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia i funkcjonowania komorników, mian przepisów dotyczących egzekucji, wykonywania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia i funkcjonowania komorników, mian przepisów dotyczących egzekucji, wykonywania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia i funkcjonowania komorników.
- walne zgromadzenia komorników izb komorniczych
· Są zwyczajne i nadzwyczajne
· Kompetencje: wybór przewodniczącego i wiceprzewodniczącego oraz członków rady izby komorniczej, członków Krajowej rady Komorniczej, komisji rewizyjnej; uchwalenie budżetu, opiniowanie innych spraw dotyczący komorników, o które zgłosi się Minister Sprawiedliwości
- izby komornicze
· Tworzą ją komornicy prowadząc
· kancelarię w okręgu sądu apelacyjnego
· Organy: walne zgromadzenie komorników izby komorniczej, rada izby komorniczej, komisja rewizyjna
V. Rzecznicy patentowi jako organ pomocy prawnej
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Rzeczników Patentowych.
2. Kompetencje i zadania Rzeczników Patentowych.
3. Organizacja korporacji Rzeczników Patentowych.
4. Samorząd Rzeczników Patentowych.
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Rzeczników Patentowych.
Ustawa z dn. 11 kwietnia 2001 o rzecznikach patentowych.
Na listę rzeczników patentowych może być wpisany, kto:
-posiada obywatelstwo państwa UE
-ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;
- jest nieskazitelnego charakteru
-ukończył magisterskie studia wyższe o kierunku przydatnym do wykonywania zawodu (szczególnie techniczne lub prawnicze)
- odbył aplikację rzecznikowską (trwa ona 3 lata, pod patronatem v zostanie z niej zwolniony w całości lub części na własną prośbę uchwałą Krajowej Rady Rzeczników Patentowych za wiedzę bądź praktykę w tej dziedzinie)
-zdał egzamin kwalifikacyjny
Może to być także obywatel z państwa UE, który oprócz wyżej wymienionych ma kwalifikacje do wykonywania zawodu rzecznika patentowego na zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w UE i zna język polski w stopniu niezbędnym do wykonywania zawodu
2. Kompetencje i zadania Rzeczników Patentowych.
Rzecznik patentowy wykonuje zawód, na warunkach określonych w ustawie, w kancelarii patentowej (może być jako 1-os., spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka jawna, spółka cywilna,) v na rzecz pracodawcy.
Zawód rzecznika to zawód zaufania publicznego
Stawki może ustalać Ministerstwo Sprawiedliwości (np. w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych, natomiast szczegółowe kwoty rozliczeń z rzecznikiem patentowym ustala umowa z klientem)
Rzecznik świadczy pomoc techniczną:
-Opracowuje opisy techniczne projektu przedmiotu
- Zgłasza do ochrony przedmioty działalności twórczej o przemysłowym wykorzystaniu,
-Bada zakres ochrony prawnej tych przedmiotów o przemysłowym charakterze
^ prawną:
-Udziela porad prawnych i opinii prawnych
- Bada stan prawny przedmiotów własności przemysłowej.
-Może sporządzać poświadczenia odpisów dokumentów za zg. z oryginałem
-Jest pełnomocnikiem w postępowaniach przed Urzędem Patentowym, sądami i organami, które orzekają ws. własności przemysłowej
! Rzecznik NIE występuje w sprawach karnych i karno-skarbowych przed tymi organami
! Rzecznik patentowy podczas i w związku z wykonywaniem czynności zawodowych korzysta z ochrony prawnej przysługującej adwokatowi !
- Jest zobowiązany dochować tajemnicy informacji uzyskanych w czasie wykonywania zawodu.
Nikt nie może go z niej zwolnic (z nielicznymi wyjątkami z Ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu)
3. Organizacja korporacji Rzeczników Patentowych.
Każdy Rzecznik musi należeć do Polskiej Izby Rzeczników Patentowych
Prawo wykonywania zawodu rzecznika patentowego powstaje po złożeniu ślubowania, z dniem dokonania wpisu na listę rzeczników patentowych.
- Listę rzeczników patentowych prowadzi Urząd Patentowy, jest ona jawna
-Wpisu na listę rzeczników patentowych dokonuje się na wniosek zainteresowanego (składany w ciągu 6 miesięcy od daty uznania kwalifikacji-np. wyników egzaminu)
4. Samorząd Rzeczników Patentowych.
Organami samorządu są:
Krajowy Zjazd Rzeczników Patentowych, Krajowa Rada Rzeczników Patentowych, Prezes Polskiej Izby R.P, Komisja Rewizyjna oraz
Odwoławczy Sąd Dyscyplinarny, Sąd Dyscyplinarny i Rzecznik Dyscyplinarny,
Okręgowe zgromadzenia rzeczników patentowych i okręgowe rady rzeczników
VI. Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
2. Kompetencje i zadania Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
3. Struktura Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa:
· Podstawowy cel – zapewnienie ochrony prawnej i interesów Skarbu Państwa;
· Prokuratoria jest państwową jednostką organizacyjną;
· Nadzór nad Prokuratorią sprawuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
Ustawa o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
2. Kompetencje i zadania Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
Kompetencje:
· Wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed SN;
· Zastępstwo Skarbu Państwa przed sądami powszechnymi, wojskowymi i polubownymi;
· Zastępstwo Rzeczypospolitej Polskiej przed sądami, trybunałami i innymi organami orzekającymi w stosunkach międzynarodowych;
· Wydawanie opinii prawnych;
· Opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących praw lub interesów Skarbu Państwa.
· Nie wykonuje zastępstwa procesowego:
o Państwowych osób prawnych;
o Skarbu Państwa w postepowaniu karnym.
Zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną jest obowiązkowe do zakończenia sprawy:
· W sprawach rozpoznawanych przez sąd okręgowy w pierwszej instancji;
· W sprawach:
o uzgodnienie treści księgo wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym;
o stwierdzenie zasiedzenia;
· W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 1 000 000 zł.
3. Struktura Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
· Pracami Prokuratorii Generalnej kieruje Prezes Prokuratorii Generalnej, przy pomocy wiceprezesów Prokuratorii Generalnej i dyrektorów oddziałów Prokuratorii Generalnej;
· Prezesa powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Prokuratorii Generalnej;
· Co najwyżej 2 wiceprezesów wybieranych przez Ministra właściwego do spraw skarbu, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek Prezesa Prokuratorii Generalnej;
· Ze stanowiskami Prezesa lub wiceprezesa Prokuratorii Generalnej nie można łączyć przynależności do partii politycznych ani pełnienia funkcji publicznych.
· Prezes i wiceprezesi Prokuratorii Generalnej nie mogą prowadzić działalności zarobkowej, z wyjątkiem działalności naukowej, naukowo-dydaktycznej, dydaktycznej i publicystycznej
· W skład Prokuratorii Generalnej wchodzi Główny Urząd Prokuratorii Generalnej z siedzibą w mieście stołecznym Warszawie oraz mogą wchodzić oddziały Prokuratorii Generalne;
· Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, nadaje Prokuratorii Generalnej, w drodze zarządzenia, statut określający organizację i szczegółowe zasady funkcjonowania Prokuratorii Generalnej
· W Prokuratorii Generalnej są zatrudnieni radcowie Prokuratorii Generalnej i starsi radcowie Prokuratorii Generalnej, których mianuje Prezes.
Organy kontroli administracji samorządowej
I. Samorządowe Kolegium Odwoławcze
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.
2. Struktura organizacyjna.
3. Kompetencje i zasady działania Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.
Samorządowe kolegia odwoławcze – organy wyższego stopnia w indywidualnych spawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego (art. 1 ustawy o SKO). Kolegia są państwowymi jednostkami budżetowymi, a nadzór nad działalnością SKO sprawuje Prezes Rady Ministrów; premier może też nadzór ten powierzyć ministrowi właściwemu ds. administracji publicznej (art. 3 i 3a).
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.
Ustawa z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych.
2. Struktura organizacyjna.
Skład:
Organy SKO:
1) zgromadzenie ogólne kolegium
2) prezes kolegium.
W skład SKO wchodzą: prezes, wiceprezes oraz pozostali członkowie. Członkostwo w SKO ma charakter etatowy lub pozaetatowy. Liczbę członków kolegium określa zgromadzenie ogólne kolegium na wniosek prezesa kolegium. Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia określa maksymalną liczbę etatowych członków SKO (art. 4).
Organizacja:
Zgromadzenie ogólne kolegium zwołuje prezes kolegium co najmniej dwa razy w roku. Zgromadzenie zwołuje się także na pisemny wniosek co najmniej połowy członków kolegium w terminie 14 dni od dnia jego złożenia. Zgromadzeniu ogólnemu kolegium przewodniczy prezes kolegium (art. 12 ust. 1).
Właściwości zgromadzenia ogólnego kolegium:
1) uchwalanie regulaminu organizacyjnego kolegium
2) wybór członków komisji konkursowej
3) przyjmowanie rocznej informacji o działalności kolegium (art. 12 ust. 3).
W sprawach dyscyplinarnych członków kolegiów orzekają:
1) w I instancji – komisja dyscyplinarna kolegium
2) w II instancji – komisja dyscyplinarna przy Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych (art. 16 c).
3. Kompetencje i zasady działania Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.
SKO są organami właściwymi w szczególności do rozpatrywania odwołań od decyzji administracyjnych, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania lub do stwierdzenia nieważności decyzji (art. 2). Orzeczenia kolegium zapadają po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym. Kolegium wydaje orzeczenia po odbyciu niejawnej narady składu orzekającego, obejmującej dyskusję oraz głosowanie nad orzeczeniem i zasadniczymi motywami rozstrzygnięcia. Sprawę przedstawia członek kolegium wyznaczony jako jej sprawozdawca. Orzeczenia zapadają większością głosów. Członek składu orzekającego nie może wstrzymać się od głosu (art. 17). W szczególności kolegium jest uprawnione do żądania niezbędnych dla wydania orzeczenia informacji i dokumentów dotyczących działalności organów jednostek samorządu terytorialnego. Żądając wzglądu w dokumentację związaną z załatwieniem sprawy, członek kolegium przedkłada właściwemu organowi imienne upoważnienie podpisane przez prezesa kolegium (art. 19). Kolegium orzeka w składzie trzyosobowym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Składowi orzekającemu przewodniczy prezes lub etatowy członek kolegium (art. 18). Członkowie składów orzekających przy orzekaniu są związani tylko przepisami prawa powszechnie obowiązującego. Kontrolę orzecznictwa kolegiów sprawuje sąd administracyjny (art. 21).
II. Regionalna Izba Obrachunkowa
1. Podstawa normatywna funkcjonowania Regionalnych Izb Obrachunkowych
2. Struktura organizacyjna.
3. Kompetencje i zadania Regionalnych Izb Obrachunkowych.
BRAK
Dodatkowo
I. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) – polski urząd antymonopolowy, obsługujący Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, działającym zgodnie z jego zarządzeniami, decyzjami i wytycznymi oraz pod jego bezpośrednim kierownictwem. Jest centralnym organem administracji państwowej (rządowej), działający na podstawie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.
Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad jego działalnością, a także powołuje i odwołuje Prezesa Urzędu spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Odwołany Prezes Urzędu pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy.
Prezes kieruje Urzędem przy pomocy wiceprezesów, dyrektora generalnego, dyrektorów komórek organizacyjnych - komórki organizacyjne Centrali oraz dyrektorów delegatur Urzędu. Prezes może upoważnić osoby, wyżej wymienione, a także innych pracowników Urzędu do podejmowania decyzji, w określonych sprawach, w jego imieniu. Po zawiadomieniu Prezesa Rady Ministrów, może tworzyć komisje, rady i zespoły jako organy opiniodawcze lub doradcze o charakterze stałym lub doraźnym, określając ich nazwę, skład, zakres zadań i tryb pracy. Organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres zadań komórek organizacyjnych oraz tryb pracy Centrali Urzędu określa regulamin organizacyjny nadany przez Prezesa na wniosek dyrektora generalnego. Spory kompetencyjne między komórkami organizacyjnymi Centrali Urzędu rozstrzyga Prezes. Prezesowi podlegają delegatury Urzędu, których siedziby oraz właściwość miejscową i rzeczową określają odrębne przepisy.
Przy Urzędzie działa Gospodarstwo Pomocnicze, jako jednostka wyodrębniona pod względem organizacyjnym i finansowym. Nadzór nad Gospodarstwem Pomocniczym sprawuje dyrektor generalny. Organizację wewnętrzną, szczegółowy zakres zadań oraz tryb pracy Gospodarstwa Pomocniczego określają odrębne przepisy oraz regulamin wewnętrzny zatwierdzony przez dyrektora generalnego.
W skład Urzędu wchodzi Centrala w Warszawie oraz 9 delegatur UOKiK.
W skład Centrali Urzędu wchodzą komórki organizacyjne:
· Sekretariat Prezesa;
· Biuro Dyrektora Generalnego;
· Departament Prawny i Orzecznictwa Europejskiego;
· Departament Analiz Rynku;
· Departament Ochrony Konkurencji;
· Departament Kontroli Koncentracji;
· Departament Monitorowania Pomocy Publicznej;
· Departament Polityki Konsumenckiej;
· Departament Nadzoru Rynku;
· Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej;
· Departament Budżetu i Administracji;
· Departament Inspekcji Handlowej;
· Laboratoria;
· Samodzielne Stanowisko do spraw Ochrony Informacji Niejawnych;
· Samodzielne Stanowisko do spraw Audytu Wewnętrznego.
II. Sądy administracyjne
Sądy administracyjne - jeden z organów państwowych sprawujących wymiar sprawiedliwości w Polsce.
wykonują ten obowiązek poprzez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej
Zasadą jest bezwzględny zakaz rozstrzygania przez sądy administracyjne spraw cywilnych, objętych kognicją sądów powszechnych
nie może odrzucić skargi z powołaniem się na brak swej kognicji (właściwości), jeżeli w tej sprawie sąd powszechny uznał się już za niewłaściwy
Podstawy prawne
Organizację i działalność sądów administracyjnych w Polsce regulują trzy akty prawne:
• Konstytucja RP (art. 10, art. 45, art. 77-79, art. 165 ust. 2, art. 166 ust. 3 i artykuły 173-187),
• ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 z późniejszymi zmianami)
• ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z późniejszymi zmianami)
Sądami administracyjnymi są obecnie:
• wojewódzkie sądy administracyjne orzekające w pierwszej instancji
• Naczelny Sąd Administracyjny.
Regułą jest, że skarga kierowana jest do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a dopiero jego orzeczenia kontrolowane są przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Zarówno przed wojewódzkim sądem administracyjnym, jak i przed Naczelnym Sądem Administracyjnym obowiązuje zasada skargowości zabraniająca sądowi inicjowanie postępowania sądowego z urzędu;
postępowanie administracyjno- sądowe może wszcząć wyłącznie strona wnosząc (odpowiednio) skargę (do WSA), skargę kasacyjną lub zażalenie (do NSA), wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego lub sporu o właściwość (do NSA).
Naczelny Sąd Administracyjny:
• rozpoznaje skargi kasacyjne i zażalenia od orzeczeń (wyroków i postanowień) sądów wojewódzkich,
• rozstrzyga wspomniane spory kompetencyjne i spory o właściwość,
• podejmuje uchwały wyjaśniające przepisy prawne, rozbieżnie interpretowane przez sądy administracyjne oraz uchwały rozstrzygające zagadnienia prawne budzące poważne wątpliwości w konkretnej sprawie administracyjno- sądowej.
• Oznacza to, że NSA działa jako sąd II instancji rozpatrując skargi kasacyjne i zażalenia od orzeczeń WSA, natomiast w pozostałych sprawach NSA orzeka jako sąd pierwszej i jedynej instancji.
Przedmiot kontroli
• sądy obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:
o decyzje administracyjne;
o postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;
o postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
o inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;
o pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;
o bezczynność organów administracyjnych w wydaniu decyzji, postanowienia, interpretacji prawa podatkowego bądź aktów i czynności poprzednio wymienionych,
o akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;
o inne akty jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, podejmowane w sprawach administracji publicznej;
o akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;
Organy sądów administracyjnych
• W wojewódzkich sądach administracyjnych
o prezes WSA
o zgromadzenie ogólne sędziów WSA
o kolegium WSA
• W Naczelnym Sądzie Administracyjnym
o Prezes NSA
o Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA
o Kolegium NSA
We wszystkich sądach administracyjnych orzekają sędziowie sądów administracyjnych. W bardzo ograniczonym zakresie postanowienia i zarządzenia wydają referendarze sądowi.
III. Trybunał Stanu
Trybunał Stanu (TS) – konstytucyjny organ władzy sądowniczej, którego główne zadanie polega na egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych za naruszenie lub , w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, jeśli czyn ten nie wyczerpuje znamion przestępstwa (inaczej: popełnienie konstytucyjnego) oraz za przestępstwa pospolite i skarbowe w przypadku Prezydenta RP.
Podstwa prawna:
· z dnia r. (art.198-200)
· Ustawa z dnia r. o Trybunale Stanu
Skład:
Skład Trybunału Stanu określa art. 199 . Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, którym jest z urzędu , 2 zastępców przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu. Zastępcy przewodniczącego Trybunału oraz co najmniej połowa członków Trybunału Stanu powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego.
Kompetencje:
Podmioty odpowiedzialne przed Trybunałem Stanu:
Przed Trybunałem Stanu mogą zostać postawieni jedynie przedstawiciele najwyższych władz państwowych, wymienieni w art. 198 . Są to:
· − za naruszenie Konstytucji lub ustawy, ale też za przestępstwa pospolite i skarbowe. Odpowiedzialność ta ma charakter wyłączny (prezydent może być karany tylko przez Trybunał Stanu),
· i − za naruszenie Konstytucji lub ustawy, oraz za przestępstwa związane z pełnioną przez nich funkcją,
· prezes − za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
· prezes − za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
· członkowie − za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
· kierownicy ministerstw − za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
· − za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
· i − za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, która polega na osiąganiu korzyści majątkowych ze skarbu państwa oraz za naruszenie zakazu nabywania majątku ze skarbu państwa lub samorządu terytorialnego.
O postawieniu przed Trybunałem Stanu decydują:
· :
· w odniesieniu do wniosek w tej sprawie musi podpisać co najmniej 1/4 (140) członków ZN, a decyzja o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 2/3 członków ZN.
· :
· w odniesieniu do prezesa i członków , wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP, a decyzja o postawieniu członka Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu zapada jeśli zagłosuje za nią co najmniej 3/5 (276) posłów.
· w odniesieniu do Prezesa , Prezesa , członków oraz , wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP (za kontrasygnatą), a decyzja o postawieniu przed Trybunałem Stanu zapada głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów w Sejmie.
· w odniesieniu do , wniosek w tej sprawie może złożyć , a decyzja o postawieniu posła przed Trybunałem Stanu zapada głosów w Sejmie.
· :
· w odniesieniu do , wniosek w tej sprawie może złożyć , a decyzja o postawieniu senatora przed Trybunałem Stanu zapada głosów w Senacie.
Wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu może złożyć też w odniesieniu do Prezesa , Prezesa NIK-u, członków KRRiT oraz , jeśli zostanie on poparty przez co najmniej 2/3 składu Komisji, w obecności co najmniej połowy jej członków. Aby któryś z wymienionych podmiotów stanął przed Trybunałem Stanu, podobnie jak w przypadku wniosku złożonego przez , musi on zostać poparty w trakcie głosowania głosów w Sejmie.
Trybunał Stanu może orzekać kary:
· utraty i ,
· utraty wszystkich lub niektórych , i tytułów honorowych,
· zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych
· pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat) ,
· utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,
· za przestępstwa i przestępstwa skarbowe − kary przewidziane w ustawach.
Charakter wyroków wydawanych przez Trybunał Stanu:
Wyrok wydany przez Trybunał Stanu jest ostateczny − nie ma w Polsce innego organu władzy, który mógłby go uchylić. Ponadto jest jedynym wydającym wyroki organem władzy sądowniczej, od których Prezydent RP nie może zastosować wobec osoby skazanej.