Złoto jego rola dawniej i dziś.
Dawniej rola złota była ogromna, jego posiadanie świadczyło o bogactwie, na złoto przeliczało się wszystkie dobra materialne, banki miały obowiązek posiadać pokrycie w złocie posiadanej waluty, w złocie lokowano oszczędności, rezerwy państwowe – złoto miało bardzo dużą wartość. Dziś złoto straciło na znaczeniu, obecnie cena utrzymuje się na stałym poziomie, traktowane raczej jako produkt przemysłowy (przemysł elektroniczny, komputerowy) ponieważ jest doskonałym przewodnikiem (elrktrycznym i cieplnym).
46.Typy złóż złota
Złoto - występuje przede wszystkim w postaci rodzimej, może tworzyć związki fizyczne ze srebrem, miedzią, palladem.
Typy złóż:
1) złoża metamorficzne- powstałe w zmetamorfizowanych (przeobrażonych) zlepieńcach i piaskach złotonośnych stanowiących prawdopodobnie 2/3 złóż na świecie. Największym obszarem złożowym jest Witwatersraand RPA, zmetamorfizowane serie skał złożowych- 2/3 znanych światowych zasobów złota. Serie o miaższości około 7-8 m. (seria zlepieńcowata). Bogate pakiety złota w zlepieńcach gruboziarnistych o miąższości 1,5-2 m. Przeciętna zawartość złota od 6 do 9 g/tonę rudy.
zloże plutoniczne- złoża żyłowe Au występuje w żyłach kwarcowych, wyróżnia się:
-stare żyły kwarcowe
-młode żyły kwarcowe
Różnica polega na minerałach tworzących złoto. Przedstawicielem jest złoże Mothr Lode w USA, zawartość złota 10-30 g/tonę.
złoże osadowe-okruchowe występuje w wyniku nagromadzenia produktów wietrzenia (wówczas następuje podkoncentrowanie Au).
Złoża dzielą się na:
-złoża eluwialne wyst. w zwietrzelinach skał złoto jest podkoncentrowane (Kalgoorie Ausralia)
-złoża deluwialne w skałach przemieszczonych przez wodę (Rosja, Syberia w dorzeczach Leny i Amuru)
-złoża aluwialne zwietrzelina przesunięta na inne miejsce (Kołyma, Audan- Syberia, Kalifornia, Alaska)
-złoże okruchowe morskie- w różnych miejscach Azji, Indonezji, na Alasce-Nonue- 200 g/tonę.
Produkcja złota na świecie.
Światowa produkcja złota, wykazująca siny wzrost od poł.XIXw., przekroczyła 1000 t. Rocznie(1960r.-1047t.,nie wliczając Chin , byłego ZSRR i Rumuni )
Pierwsze miejsce w produkcji złota na świecie zajmują :
1951
RPA 358200kg
b.ZSRR 150000kg
Kanada 135000kg
USA 62100kg
Kraje te dostarczyły w 1951r. 80% produkcji światowej
SREBRO – MINRAŁY I TYPY ZŁÓŻ.
Minerały: Ag –srebro rodzime, AgS-argentyt (87 % Ag), Ag3AsS3-prustyt (64,4% Ag), Ag3SbS3piragiryt (59,8% Ag), Ag5SbS4-stefanit(68,3%Ag),AgCl-keragiryt(75%Ag)
Źródłem przemysłowego otrzymywanego są domieszki Ag występujące w galenie,chalkozynie,chalkopirycie,arsenopirycie itp. Typy złóż: hydrotermalne,wietrzeniowe,osadowe.
Najwięcej srebra z hydrotermalnych złóż cynkowo – ołowiowych. Są to złoża typu żyłowego Broken Hill (Australia)-90g Ag /tonę rudy, Sulivan (Kanada)-300g Ag / tonę rudy; wysokotemperaturowe
Cerro de Pasco (Peru)-120g Ag / tonę rudy, Santa State (USA)-1200g Ag / tonę rudy; średniotemperaturowe
Tri State (USA), śląsko-krakowskie; niskotemperaturowe
Duże ilości srebra pochodzą z innych złóż hydrotermalnych :-złoto-srebrowych –USA (Nevada),Meksyk, Siedmiogród (Rumunia) ; srebrowych -Meksyk ; cynowo-srebrowych –Potosi (Boliwia),Argentyna; kobaltowo-srebrowo-niklowo-bizmutowo-uranowych (Co-Ag-Ni-Bi-U)- Kanada, w byłej Czechosłowacji –Jachymów ; miedziowo-arsenowych –Butte (Montana USA) ; miedziowo-niklowych –Sudbery (Kanada)
Złoża wietrzeniowe-nie mają dużego znaczenia, stanowią przypowierzchniowe partie pierwotnych nagromadzeń srebra podlegające utlenieniu. Złoża osadowe – tworzą koncentrację srebra rodzimego lub jego siarczków w złożach miedzi ( związane głównie z chalkozynem ), cynku i ołowiu związane z galeną .Przykład Mansfield –Niemcy, monoklina przedsudecka i niecka północnosudecka –Polska.
Wydobycie srebra w Polsce – baza zasobowa.
Krajowe zasoby srebra odzyskiwane są ze złóż miedzi (monoklina przedsudecka, niecka północnosudecka). Odzyskuje się je podczas przerobu rud miedzi. Srebro występuje w postaci wrostów w chalkozynie oraz w postaci argentytu. Średnia zawartość w rudzie miedzi ~ 0,008% . Srebro odzyskuje się też ze złóż cynkowo-ołowiowych obszaru śląsko-krakowskiego, gdzie jest rozproszone w galenie i sfalerycie średnia zawartość wynosi ~ 0,007% . Produkcja 1 1994r wyniosła 1084t z czego 976t wyeksportowaliśmy. Kryterium bilansowości dla rud srebra wynosi 150g/t rudy. Baza zasobowa: żyły kruszcowe w G. Świętokrzyskich, Tatrach i na Dolnym Śląsku. W europie Polska jest jedynym dostawcą srebra ze złóż pierwotnych.
PRODUKCJA SREBRA NA ŚWIECIE CENY
Wg bilansu na 1996 rok. Zasoby geologiczne 90,57 tys. ton srebra. Zasoby przemysłowe 50 tys. ton. Wydobycie 34 tys. ton ,export 1268 ton. Produkcja wykazuje dynamikę wzrostową 93- 767 ton, 94- 1084 ton, 96- 1295 ton. Producenci światowi 94- 13570 ton. Meksyk-2330 ton; Peru-1700 ton; USA-1480 ton; Australia i Polska-1000-1200 ton. Ceny srebra w USA za uncję ok.5,20 USD. Nadpodaż srebra jest ogromna.