ZŁOŻA GRANITÓW W POLSCE
Granity występują w Polsce w dwóch regionach: na Dolnym Śląsku i Tatrach. Powstanie granitów jest związane z waryscyjskim cyklem magmowym.
granitoidy (zbiorowa nazwa granitów i skał pochodzących od nich) sueckie dzielimy na dwie grupy:
kudowskie, niemczańsko – złotowskie, jawornickie, bialskie. Mają one zmienny skład petrograficzny, teksturę zgodną z biegiem warstw otaczających.
duże masywy : karkonowski, strzegomsko- sobótkowski i częściowo strzeliński. Petrograficznie są to monzonitowe, granodioryty i granity alkaliczne. Wiek ich to górny karbon lub dolny perm.
Granity są najbardziej cenionym surowcem w przemyśle kamienia budowlanego i przemyśle kamienia drogowego. Stosuje je się do niemal do wszystkich asortymentów: kamiennych elementów budowlanych wymagających obróbki maszynowej ( płyty ) i ręcznej ( bloki), grysów twardych do betonów wysokich marek, kamiennych materiałów do budowy dróg i ulic (kostki, krawężniki).
BLOK KARKONOSZY- w obrębie masywu karkonowskiego wyróżniono dwie główne odmiany petrograficzne: granit równoziarnisty i granit porfirowy. Granit równoziarnisty tworzy morfologicznie główny grzbiet karkonoszy (Karkonowski Park Narodowy). Jego skład petrograficzny to: skalenie potasowe, plagioklazy (max 28%), kwarc i biotyt, pojawia się także cyrkon, apatyt, epidotyt, tytanit i tlenki żelaza. Stanowi powszechnie spotykaną odmianę zbudowaną z ziarn orteklazu, diaklazu, kwarcu i biotytu. Barwa tej odmiany jest szara,różowa, niekiedy czerwona, a wielkość ziarn waha się od 0,5 do 1,5 cm. Tekstura ziarnisto- żporfirowata. Granity karkonowskie eksploatowane sąw dwóch rejonach: na wschód od Jeleniej Góry oraz w okolicach Szklarskiej Poręby.
ZARYS MASYWU STRZEGOM SOBÓTKA – Granit odsłania się na powierzchni w rejonie Sobótki, Żarowa, Strzegomia i Jaworowa. W masywie granitowym Strzegomia Sobótki dominuje granit dwumikowy i biotytowy (typ strzegomski). Granit dwumikowy – obfituje w muskowit, tekstura kierunkowa. Odrębną odmianą jest biały granit obfitujący w skaleń. Granit biotytowy – skała drobno ziarnista, szara z regularnymi łuseczkami biotytu.
GRANIT STRZELINA I ŻULOWEJ – Jest to granit biotytowy drobnoziarnisty, jasnoszary o odcieniu niebieskawym. Ma doskonałe własności techniczne i technologiczne (dobry ocios, dobrze się poleruje, dobra bloczność.
GRANIT KUDOWY- dwa masywy granitowe: Kudowy po stronie polskie i granity kudowskie charakt. się czerwoną barwą, którą nadają im czerwone ortoklazy. Są to skały gruboziarniste zbudowane z kwarcu, biotytu i ortoklazu.
GRANITOIDY NIEMCYŃSKO-ZŁOTOSTOCKIE (SJEHITY) – wygląd makroskopowy, zawierają amfibole (dlatego znane jako „sjenity”), Dwa największe złoża i kamieniołomy znajdują sięw miejscowościach: Kośmin i Rrzedborowa.
Wyróżniamy jeszcze masyw łużycki (w rejonie Bogatyni- Zgorzelca ) ale występujące tu granitoidy nie są eksploatowane. Podobnie nie eksploatujemy granitów tatrzańskich na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Złoża bazaltu w Polsce.
Bazaltowa formacja wulkaniczna Dolnego Śląska jest związana z trzeciorzędowymi ruchami górotwórczymi. W Polsce obecnie jest czynnych 27 kamieniołomów. Bazalty dolnośląskie tworzą różne formy występowania: kominy wulkaniczne, potoki i żyły. Są one czarne lub ciemnoszare, afanitowe lub drobnoporficzne, zbite i masywne. Zawierają augity, oliwiny, tlenki żelaza, nefeliny. Fonokryształy tworzy najczęściej augit, oliwin niekiedy piroksen. Wyróżniono trzy typy petrograficzne: bazalt plagioklazowy, nefelinowy, plagioklazowo-nefelinowy i bazalt piroksenowy. Bazalty dolnośląskie są najlepszym materiałem drogowym (tłuczeń i grys nawierzchni bitumicznych oraz surowiec do produkcji kruszywa). Ważniejsze złoża bazaltów w Polsce: płyta bazaltowa Lubań-Zaręba-Leśna (ok. 100m grubości). Największe eksploatowane złoża to: Bukowa Góra, Księgniki, Leśna. W rejonie Strzelina: Janowiczki.