Data: 16.04.2015 r.

Klasa: 2f XIII LO

Czas realizacji: 1 godzina lekcyjna (45 min.)

Prowadząca: Paulina Pytel

TEMAT: SSAKI – KRĘGOWCE WSZECHSTRONNE I EKSPANSYWNE

Zakres treści:

• Cechy charakterystyczne ssaków

• Pokrycie ciała ssaków

• Budowa zewnętrza ssaków

• Narządy zmysłów

• Układ pokarmowy i odżywianie ssaków

Cele – Uczeń

• Wymienia cechy charakterystyczne dla ssaków

• Wyjaśnia na czym polega specjalizacja uzębienia ssaków

• Wyjaśnia pojęcia stałocieplność, echolokacja i heterodontyzm.

• Charakteryzuje pokrycie ciała ssaków

• Wymienia wytwory naskórka oraz wyjaśnia ich znaczenie i funkcję

• Charakteryzuje narządy zmysłów ssaków

• Charakteryzuje środowisko życia ssaków

• Omawia budowę układu pokarmowego ssaków i rolę poszczególnych narządów

• Porównuje budowę przewodu pokarmowego mięsożernych i roślinożernych ssaków

• Dba o powierzone mu okazy i materiały

Metody:

• Pogadanka

• Praca z tekstem

• Praca z podręcznikiem

• pokaz

• krzyżówka

• film edukacyjny

• tekst z lukami

• elementy wykładu

Środki dydaktyczne:

• podręcznik „Biologia na czasie” zakres rozszerzony

• prezentacja multimedialna

• karty pracy

• okazy typów uzębienia ssaków

• okazy - kopyta

• film edukacyjny – scholaris.pl (http://www.scholaris.pl/resources/run/id/48789) 0:40

• film edukacyjny – budowa układu pokarmowego ssaków roślinożernych (https://www.youtube.com/watch?v=S9oOq4nyj5E) (34:00-35:50)

Formy pracy:

• indywidualna

• zbiorowa – cała klasa

PRZEBIEG LEKCJI:

1. Czynności organizacyjne

Faza wprowadzająca

1. Prezentacja multimedialna (s.1). Nauczyciel wyświetla uczniom zdjęcia różnych ssaków- uczniowie zastanawiają się o czym będzie mowa na lekcji.

2. Uczniowie zapisują temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Pogadanka: Jaka jest budowa zewnętrzna ssaków? Jakie elementy budowy możemy wyróżnić? (uszy, głowa, szyja, grzbiet, kończyny przednie i tylne, ogon)

2. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy, które będą wypełniane sukcesywnie
   w trakcje zajęć.

3. Uczniowie zapoznają się z pytaniami z zad. 1 na kartach pracy.

Film – charakterystyka ssaków (gruczoły mleczne, włosy, stałocieplność) (s.2)

Sprawdzenie zadania. Wskazani przez nauczyciela uczniowie odpowiadają na kolejne pytania.

1. Pogadanka: Wiemy już, że ciało ssaków jest pokryte włosami. Czego wytworem są włosy (NASKÓRKA). Co to jest naskórek? (najbardziej zewnętrzna warstwa skóry).

Uczniowie uzupełniają schemat budowy skóry (karty pracy zad. 2) na podstawie fragmentu tekstu wyświetlonego przez nauczyciela (s.3)

Sprawdzenie zadania (s.4).

1. Prezentacja multimedialna (s.5): fiszbiny u wieloryba –budowa i funkcja

2. Pokaz – okazy kopyt. Pogadanka. Co to jest? Jaką pełni funkcję?

3. Pogadanka: Czy poza wymienionymi gruczołami możemy jeszcze jakieś wyróżnić? Do czego służą gruczoły zapachowe? Jaki narząd odpowiada za to, że zwierzęta rozróżniają zapachy? Gdzie mieści się ten narząd? Czy oprócz węchu ssaki posiadają inne narządy zmysłów? Jakie?

4. Pogadanka: Omówienie narządów zmysłów + prezentacja multimedialna (s.6 - 8) (wibrysy, uszy u różnych zwierząt, oczy krowy, człowieka, królika, gazeli). Jaką funkcję pełnią poszczególne narządy zmysłów?

Elementy wykładu i prezentacja multimedialna (s.9): Omówienie funkcji małżowiny usznej oraz budowy ucha środkowego ssaków.

Pogadanka: Co to jest echolokacja i u jakich zwierząt występuje? Jaką funkcję pełnią rzęsy i powieki? Dlaczego oczy ssaków są różne? (prezentacja multimedialna – oczy). Z czym jest związana różnorodność oczu ssaków? (środowisko życia, zdobywanie pokarmu)

1. Układ pokarmowy ssaków oraz uzębienie. Uczniowie podczas pogadanki dzielą ssaki na 2 grupy ze względu na rodzaj pobieranego pokarmu (roślinożerne
   i drapieżne)

2. Film – układ pokarmowy ssaka roślinożernego (1:50) (s.10)

Pytania do filmu: Jak zbudowany jest układ pokarmowy ssaka roślinożernego? Z ilu części składa się żołądek krowy?

Prezentacja multimedialna (s.11) – układ pokarmowy krowy

Czym różni się układ pokarmowy drapieżnika od roślinożercy? Porównanie. Wybrany uczeń porównuje układy pokarmowe. (s.12)

1. Pogadanka. Skoro zwierzęta żyją w różnych to w jaki inny sposób przystosowały się do jedzenia zróżnicowanych pokarmów? (rodzaje w uzębieniu)

2. Pokaz, praca z podręcznikiem oraz kartami pracy. Nauczyciel rozdaje uczniom okazy zębów różnych ssaków. Zadaniem uczniów jest rozpoznanie rodzajów zębów oraz wyjaśnienie ich funkcji. Następnie uczniowie czytają tekst z podręcznika dotyczący uzębienia ssaków s. 391 i 392 i na jego podstawie uzupełniają zadanie 3 na kartach pracy.

Sprawdzenie zadania. Wyznaczeni przez nauczyciela uczniowie czytają kolejne zdania.

Faza podsumowująca:

1. Krzyżówka (zad.4 karty pracy ucznia). Uczniowie samodzielnie wypełniają hasła krzyżówki. Sprawdzenie zadania(prezentacja multimedialna s.13). Uczniowie odczytują poprawne hasła krzyżówki. Uczniowie wyjaśniają hasło krzyżówki (HETERODONTYZM)

2. Ocena aktywności uczniów na lekcji.