1. Wymień i scharakteryzuj trzy cechy odróżniające pierścienice od nicieni.

	nicienie	pierścienice
Pokrycie ciała	-gruby oskórek -pod nim nabłonek tworzący wałki hypodermalne -najbardziej wewnętrzną warstwą jest pojedyncza warstwa mięśni podłużnych	-metameria homonomiczna -warstwa śluzu na kutykuli -pod kutykulą jednowarstwowy nabłonek -najbardziej wewnętrzną i cienką warstwą są mięsnie okrężne i grubsza podluznych
Układ krwionośny	-nie mają (zastępuje go płyn surowiczy w pseudocelu)	-zamknięty -nie ma serca -bdb rozwinięte naczynia włosowate -krew może mieć różny kolor, a barwniki rozpuszczone są w osoczu
Odżywianie	-pasożyty lub formy wolnożyjące	-są drapieżnikami, pasożytami lub roślinożercami
Oddychanie	-nie mają -wymiana gazowa zachodzi na powierzchni całego ciała, a pasożyty oddychają beztlenowo	-wymiana gazowa zachodzi na powierzchni całego ciała -u wieloszczetów powierzchnię tą zwiększają oskrzela zewnętrzne (wyrostki skrzelowe na parapodiach)

2. Na podstawie analizy schematu omów powstawanie celomy. Wyjaśnij, dlaczego pierścienice należą do zwierząt pierwoustych.

Wtórna jama ciała, celoma (gr. koílōma jama) – jama ciała, która powstaje w mezodermie w trakcie rozwoju zwierząt triploblastycznych. U płazińców, wstężnic i obleńcówograniczona jest do wnętrza gonad, u pozostałych grup zastępuje w rozwoju osobniczym pierwotną jamę ciała. Po raz pierwszy pojawiła się u trójwarstwowców (pierścienic).

Celoma jest cienkościennym workiem wciśniętym pomiędzy narządy. Jest zawsze wysłana własnym nabłonkiem, połączona ze środowiskiem zewnętrznym.

Może się rozwijać dwoma sposobami:

1. Schizocelia (rozszczepienie) - polega na migracji komórek entodermalnych do wnętrza blastocelu. Tworzą one tam zwarte skupienia po bokach prajelita, tzw. mezodermę przyśrodkową, pośrednią i boczną. Ta ostatnia rozsuwa się, tworząc mezodermę boczną ścienną i trzewną, między nimi zawarta zaś jest celoma.

2. Enterocelia( uwypuklenie) - występuje u wtóroustych. Polega na tworzeniu się uwypukleń komórek mezodermy, które po oderwaniu od ścian prajelita zamykają się, tworząc wtórną jamę ciała^[2].

Pierwouste, pragębowce, pierwogębe (Protostomia) – klad zwierząt dwubocznie symetrycznych, u których w rozwoju embrionalnym nie wytwarza się wtórny otwór gębowy, a otwór prowadzący do jamy gastruli (pragęba) staje się w rozwoju osobniczym właściwym otworem gębowym[1].

3. Wymień i omów funkcje celomy.

Powstanie wtórnej jamy ciała umożliwiło oddzielenie głównej jamy ciała (zawierającej przewód pokarmowy i inne narządy) od ściany zewnętrznej, stanowiącej ograniczenie dla mięśni i nadającej wygląd zwierzęciu. Stanowi szkielet hydrauliczny i umożliwia funkcjonowanie układu pokarmowego niezależnie od ruchów powłok ciała i sposobu poruszania się zwierzęcia.

4. Wyjaśnij znaczenie terminu „aromorfoza”. Udowodnij, że wykształcenie celomy u pierścienic jest aromorfozą. Wymień inne aromorfotyczne cechy pierścienic.

Aromorfoza- rewolucyjne zmiany w budowie lub funkcji organizmów, umożliwiające lepsze wykorzystanie różnorodnych środowisk.

przykłady:

- zdolność do lotu ptaków

- powstanie płuc u kręgowców lądowych

- wykształcenie szkieletu wewnętrznego u strunowców,

Jama ciała jest wtórna - czyli tzw. celoma. Jej wnętrze wyściela nabłonek mezodermalny oraz płyn zawierający komórki ameboidalne. Jego ciśnienie zapewnia pierścienicom określony kształt - spełnia więc rolę hydroszkieletu. Celoma mieści się pod przewodem pokarmowym i zawieszona jest na krezce jelitowej. Pierścienice jako pierwsze wykształciły ten organ który nie występuje w niższych typach zwierząt.

1) Formy morskie wolno żyjące;

2) segmenty, cefalizacja;

3) wszystkie gatunki rozdzielnopłciowe;

4) dobrze rozwinięty ukł. krwionośny, u części gat. hemolimfa ma barwniki transportujące tlen

5) trochofora - larwa w cyklu rozwojowym;

6) pojawienie się wtórnej jamy ciała - celomy;

5. Na podstawie przykładów wytłumacz różnice pomiędzy metameria homonimiczną a heteronomiczną.

Metameria, segmentacja – podział ciała zwierząt dwubocznie symetrycznych wzdłuż głównej osi na szereg mniej lub bardziej niezależnych morfologicznie i fizjologicznie odcinków (metamerów) o powtarzającym się, pierwotnie podobnym planie budowy. Wyróżnia się metamerię zupełną(pierścienice i owady) obejmującą całe ciało i zewnętrzną lub wewnętrzną. Znaczne podobieństwo poszczególnych segmentów określa się mianem metamerii homonomicznej, a ich duże zróżnicowanie nazywane jest metamerią heteronomiczną.

6.

	Wieloszczety	Skąposzczety	Pijawki
rodzaj metamerii	cefalizacja	nie mają cefalizacji
			kilka ostatnich metamerów tworzą przyssawki
liczba metamerów			34
środowisko	woda	wody słodkie i wilgotne gleby	wody słodkie
tryb życia	aktywne drapieżniki lub mułożercy	muło lub glebożercy	drapieżniki lub pasożyty zewnętrzniaki
budowa układu pokarmowego	u drapieżnych gardziel może wysuwać się na zewnątrz (ryjek)	wole i umięśniony żołądek	silnie rozwinięte wole do magazynowania krwi
budowa układu krwionośnego	-układ zamknięty -bdb rozwinięte naczynia włosowate na parapodiach, powłoce ciała, ścianie jelita środkowego -nie ma serca, a jego rolę spełnia naczynie grzbietowe (wyj. Skąp.)
		mają dodatkowe naczynia okrężne
sposób oddychania	wyrostki skrzelowe na parapodiach tworzą SKRZELA ZEWNĘTRZNE, zwiększające powierzchnię wymiany gazowej	wymiana gazowa całą ukrwioną powierzchnią ciała
sposób rozmnazania	bezpłciowo przez poprzeczny podział ciała lub rozdzielnopłciowo	obojnaki
typ rozrodu	nie ma dymorfizmu płciowego, zapłodnienie zewnętrzne	zapłodnienie krzyżowe w mufce	zapłodnienie krzyżowe wewnętrzne
typ rozwoju (z larwą lub bez)	złożony z trochoforą	prosty	prosty

7. Przedstaw w postaci schematycznych rysunków i porównaj budowę układu wydalniczego proto- i metanefrydialnego. Określ jednym zdaniem zasadnicza różnice pomiędzy nimi. Wyjaśnij, dlaczego układ wydalniczy pierścienic musi być metameryczny.

PROTONEFRYDIALNY	METANEFRYDIALNY
- ma komórki płomykowe na zakończeniach - są zamknięte od strony jamy ciała -płazińce i obleńce	- mają urzęsiony lejek na zakończeniach - są otwarte od strony jamy ciała - pierscienice i kręgowce

Układ protonefrydialny pełni funkcję osmoregulacyjną tj. zapewnia odpowiednie uwodnienie płynu surowiczego , aby mogła transportować substancje wewnątrz ciała płazińca , oraz nadawała mu sprężystość ( szkielet hydrauliczny). U pierścienic , nie jest to potrzebne , bo tak się segmenty ( metamery ) dzielące ciało zwierzęcia i dlatego jest tam jako ukł. krwionośny transportujący składniki odżywcze do i metabolity z komórek . Barwniki ( np. zielona chlorokruoryna ) rozpuszczone w osoczu ( brak krwinek ) .