13.11.2015r.Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Temat: Problemy pielęgnacyjne pacjentów długotrwale unieruchomionych. Techniki i sposoby profilaktyki następstw unieruchomienia z zastosowaniem obowiązujących procedur pielęgniarskich (sposoby i techniki przemieszczania chorych, standardy postępowania w profilaktyce odleżyn).

Unieruchomienie to fizyczne ograniczenie całego ciała lub pojedynczych jego części w zakresie obracania się na boki, siedzenia i chodzenia.

Hipokinezja czyli unieruchomienie. Stan kliniczny, w którym dochodzi do ograniczenia aktywności ruchowej spowodowanego różnymi przyczynami.

Przyczyny hipokinezji:

-Choroby/uszkodzenia układu kostno-mięśniowo-nerwowego: udar mózgu, złamania i urazy związane z długotrwałym unieruchomieniem, zaawansowana choroba zwyrodnieniowa

-Zastosowanie opatrunków ortopedycznych, gorsetów, szyn

-Ciężkie choroby wymagające pozostania w łóżku

Wpływ unieruchomienia na poszczególne układy człowieka

Układ krążenia

-Wzrost ryzyka niedokrwienia mięśnia sercowego

-Wzrost ryzyka nadciśnienia tętniczego

-Zwiększone ryzyko miażdżycy tętnic

-Wzrost krzepliwości i ryzyka powstawania zakrzepów i zatorowości

Układ oddechowy

-Zmniejszenie powierzchni wentylacji płuc

-Zmniejszenie pojemności życiowej płuc

-Zaburzenia wymiany gazowej

-Ryzyko powstania zapalenia płuc

-Ryzyko powstania zachłystowego zapalenia płuc

-Ryzyko powstania rozstrzenia oskrzeli(nieodwracalne rozszerzenie oskrzeli)

Układ nerwowy

-Zaburzenia czucia

-Zmniejszenie sprawności psychomotorycznej

-Obniżenie aktywności intelektualnej

-Zaburzenia psychiczne:

• obniżenie nastroju

• depresja

• rozdrażnienie

• zaburzenia snu i koncentracji,

• bóle głowy

Układ mięśniowy

-Obniżenie siły mięśniowej

-Zanik mięśni, szczególnie kończyn dolnych

-Przykurcze mięśni

Układ moczowy

-Częste infekcje dróg moczowych

-Utrata jonów sodu, wapnia, potasu i fosforanu

Układ kostno-stawowy

-Zanik kostny

-Zmniejszenie gęstości kości

-Demineralizacja kości (odwapnienie i ubytki kostne)

-Zanik chrząstek stawowych

-Wzrost podatności na uszkodzenia mechaniczne więzadeł i torebek stawowych

-Mniejszy zakres ruchów w stawach

Układ pokarmowy

-Zmniejszenie perystaltyki jelit

-Zaparcia

-Wzdęcia

-Problemy z przyswajaniem wartości odżywczych wraz z pokarmem

-Zaburzenia przemiany materii

-Obniżenie tolerancji glukozy

-Osłabienie funkcji wątroby

Krew

- wszystkich elementów morfologicznych krwi

-Zmniejszenie liczby leukocytów-spadek odporności i podatność na zakażenia

-Zmniejszenie liczby erytrocytów i hemoglobiny-anemia

-Wzrost lepkości krwi

-Zwiększone ryzyko zakrzepowo zatorowe

Problemy pielęgnacyjne u chorych z urazami kręgosłupa

-Tetraplegia-czyli porażenie czterokończynowe następuje na skutek uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa –C5 C6

-Całkowite uszkodzenie rdzenia powoduje zniesienie czucia dotyku, bólu i temperatury

-Niedowład mięśni środkowych dłoni

Tetraplegia

-Dysfunkcja ze strony układu:

• oddechowego

• sercowo-naczyniowego

• pokarmowego

• moczowego

Paraplegia
-Dotyczy osób z uszkodzeniem całkowitego rdzenia w odcinku piersiowym i poniżej

-Zachowana jest sprawność kończyn górnych

-Porażenie mięśni zwieraczy odbytu i pęcherza moczowego

-Częściowy niedowład podudzia i stopy

Techniki i sposoby profilaktyki następstw unieruchomienia

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

-Jedno z najniebezpieczniejszych powikłań unieruchomienia

-Zakrzepica-tworzenie się wewnątrz żył skrzeplin, które uniemożliwiają lub utrudniają prawidłowy przepływ krwi. Najczęściej występuje w żyłach głębokich kończyn dolnych, rzadziej w żyłach biodrowych i przeszywających

-Skrzepliny mogą się oderwać i przemieścić do naczyń płucnych w konsekwencji doprowadzając do zatoru płucnego

Czynniki sprzyjające powstania zakrzepicy:

-Zaburzony-spowolniony przepływ krwi w naczyniach żylnych

-Zmiany w składzie krwi (również przez leki: antykoncepcyjne, hormonalne)

-Uszkodzenie naczyń w wyniku różnych czynników (urazy, zapalenia, odkładanie się złogów)

Objawy zakrzepicy

-Obrzęk najczęściej w obwodowej części kończyny

-Tkliwość uciskowa

-Poszerzenie żył powierzchownych

-Zaczerwienienie, zasinienie

-Skóra jest błyszcząca

-Wzrost temperatury ciała

Profilaktyka zakrzepicy

Obserwacja:

• temperatury ciała

• koloru skóry

• Kontrola obrzęków i ich lokalizacje

• Codzienny pomiar obwodu kończyn dolnych zapisać w karcie obserwacji

• Przy każdej zmianie pozycji wykonywać ćwiczenia bierne w stawach kończyn porażonych

• Układać kończyny dolne powyżej tułowia -ok 20°

Profilaktyka zakrzepicy

Układać chorego tak, by zapobiec uciskowi kończyn dolnych i zastojowi krwi żylnej

Stosować materace zmiennociśnieniowe

Stosować terapie kompresyjną za pomocą specjalnych urządzeń ciśnieniowych bądź mankietów do pomiaru ciśnienia

Leki przeciw zakrzepowe na zlecenie lekarza

Spastyczność -Towarzyszy niedowładom, utrudnia rehabilitacje chorego

Nieleczona może doprowadzić do:

utrwalenie się przykurczów i nieodwracalnych zmian w postaci zwłóknienia oraz kostnienia w obrębie mięśni i stawów, zaników mięśni

Zapobieganie spastyczności

-Stosowanie odpowiednich technik rehabilitacji, których celem jest zmniejszenie napięcia mięśniowego

-Ćwiczenia takie rozpoczynamy w pozycji leżącej, na brzuchu, po kilku minutach (w przypadku rozluźnienia mięśni) należy stosować zestaw ćwiczeń rotacyjnych

-Systematyczna rehabilitacja

-Unikanie przemęczania chorego

-Stosowanie kąpieli w chłodnej wodzie 27-34C

-Przymocować do łóżka chwytak tak, aby pacjent sam mógł zmieniać pozycje

Przykurcze

Przykurcz to utrata pewnego zakresu ruchu w stawie. Gdy u chorego unieruchomionego kończyny górne i dolne są w pozycji zgięciowej, włókna mięśniowe i tkanka łączna ulegają przystosowania do mniejszej długości. Pozycja utrzymująca się 3 tygodnie lub dłużej, luźna tkanka wokół stawów ulega stopniowej przemianie w swoistą tkankę łączną –przyczyna przykurczu.

Przykurcze - związane z nimi choroby:

• neurologiczne

• ortopedyczne

• porażenia

• spastyczność

• krwotok

• podeszły wiek

Najczęściej powstają w wyniku zaburzenia równowagi mięśniowej

Zapobieganie przykurczom

Codzienne wykonywanie ćwiczeń czynnych lub biernych obejmujących wszystkie stawy kończyn dolnych oraz kończyn górnych

Zapalenie płuc

U chorego leżącego oddychanie jest płytkie natomiast odkrztuszanie mało efektywne.Dochodzi do zalegania wydzieliny, rozwoju bakterii i zapalenia płuc.

Profilaktyka zapalenia płuc

-Mobilizowanie chorego do odkasływania-szczególnie w pozycji siedzącej

-Układanie w pozycji półwysokiej bądź sadzanie na wózek

-Oklepywanie pleców przez odzież (jeśli nie ma przeciwskazań)

-Doustne przyjmowanie płynów

-Wykonywanie przez chorego ćwiczeń oddechowych

-Wykonywanie inhalacji z płynów obojętnych (po ćwiczeniach)

-Wietrzenie sali, stosowanie nawilżacza

Gimnastyka lecznicza ma na celu:

• Prawidłowe dotlenienie tkanek

• Zapobieganie zalegania wydzieliny w drzewie oskrzelowym

• Utrzymywanie ruchomości klatki piersiowej

• Kompensacyjne wzmocnienie przepony

• Ochrona przed zmianami zapalnymi w oskrzelach i tkance płucnej

Gimnastyke oddechową wspieramy:

Drenażem ułożeniowym, tlenoterapią, oklepywaniem, inhalacją dróg oddechowych

odsysaniem ssakiem wydzieliny z górnych dróg oddechowych, podawaniem na zlecenie lekarze leków mukolitycznych (wziewnie, p.o, i.v, i.m)

-Trenażer oddechowy

-Lotto dmuchane

Utrzymanie drożności dróg oddechowych

-Obserwacja i ocena stanu ogólnego chorego

-Obserwacja częstości, charakteru oddychania

-Obserwacja ilości i jakości wydzieliny z drzewa oskrzelowego

-Zanotowanie charakteru zaburzeń oddychania

-Zanotowanie nasilenia duszności u chorego

-Obserwacja w kierunku sinicy

-Zanotowanie pojawienie się kaszlu lub zmiany jego charakteru

Infekcje układu moczowego

Jest to obecność drobnoustrojów w drogach moczowych.Grupa schorzeń dotyczących różnych części dróg moczowych. Występują w postaci ostrej, pojedynczej oraz przewlekle z okresami remisji i zaostrzeń.

Zasady zapobiegania infekcjom układu moczowego

-Higiena, Obserwacja wyglądu moczu (zapach, przejrzystość)

-Obserwacja ilości moczu – bilans płynów

-Zachowanie zasad aseptyki podczas cewnikowania

-Umieszczanie worka z moczem poniżej poziomu pęcherza

-W zależności od potrzeby zmiana worka, aby nie doszło do cofania się moczu i jego zalegania w pęcherzu

-Regularne badanie moczu z posiewem i określeniem antybiogramu

-Natychmiastowe wdrażanie antybiotykoterapii zgodnej z wykonanym antybiogramem-na zlecenie lekarza

-Wymiana cewnika Foley’a co dwa tygodnie

-Zakwaszanie moczu poprzez podawanie preparatów, produktów bogatych w witaminę C:sok z żurawiny, czarnej porzeczki, dzikiej róży

Zaparcia

Mówimy o zaparciach gdy:jest zbyt mała częstotliwość wypróżnień ≤2 na tydzień

Trudności w zapoczątkowaniu codziennej defekacji i oddawanie suchego, zbitego stolca

Zapobieganie zaparciom

-Dieta bogata w produkty zawierające błonnik

-Dostarczać 2,5 litra płynów dziennie

-Ćwiczenia, masaż powłok brzusznych zgodnie z ruchami wskazówek zegara

-Kontrolować częstość oddawanych stolców

-Stosować leki przeczyszczające przy długo utrzymujących się zaparciach, mają one na celu

zmiękczenie stolca,pobudzenie jelit, ewentualnie stosować wlewki doodbytnicze

Odżywianie

-Naturalne- p.o

-Żywienie dojelitowe- enteralne

• sonda nosowo-żołądkowa

• gastrostomia PEG

• jejunostomia PEJ

-Żywienie dożylne- parenteralne

• żyły centralne

• żyły obwodowe

Przezskórna Endoskopowa Gastrostomia PEG

Jest to krótki zgłębnik wprowadzony do żołądka bezpośrednio przez skórę, przez który pacjent będzie otrzymywał pokarm.

PEG-rodzaje mieszanek

-Mieszanka własna- zmiksowana dieta kuchenna

-Dieta przemysłowa- ściśle określony skład, przygotowana fabrycznie w sterylnych warunkach, dobrane proporcje składników odżywczych, odpowiednia konsystencja

Metody żywienia przez PEG

Metoda porcji -leczenie rozpoczyna się od małych dawek (20 ml) podawanych strzykawką w godzinnych odstępach przez kilka lub kilkanaście pierwszych godzin po założeniu PEG

Dawkę zwiększamy stopniowo do 200-500ml na porcje. Każdą porcje należy podawać 10-30 minut

Wada-wystąpienie biegunki, ponieważ chory dostaje w krótkim czasie dużą ilość stężonej diety

Wlew ciągły

I sposób-przy użyciu zestawów grawitacyjnych

II sposób-przy użyciu zestawów do pompy perystaltycznej

Pompa perystaltyczna

-Pozwala na precyzyjne ustawienie prędkości podaży diety

-Minimalizuje wystąpienie biegunki

-Dietę można również podawać w nocy robiąc przerwę dzienną.

-Zestaw należy wymieniać co 24godziny.

-Należy zachować minimum 6 do 8 godzin przerwy nocnej (lub dziennej)

Zasady karmienia przez PEG

Dieta przemysłowa w temperaturze pokojowej, dieta miksowana nie powinna przekraczać 40C

Pacjenta leżącego ułożyć w uniesioną górną połową ciała

U chorych otyłych unikać pozycji na lewym boku (ryzyko przeciekania przez przetokę)

Aby zapobiec zatkaniu zgłębnika przed każdym rozpoczęciem i po podawaniu diety/leku przepłukać zgłębnik 25ml przegotowanej wody (minimum co 8 godzin)

Choremu przytomnemu z kontaktem logicznym można podać 15-30 min przed karmieniem gumę do żucia lub cukierka do ssania aby pobudzić wydzielanie soków trawiennych

Zapewnić higienę jamy ustnej i nosowej nawet gdy pacjent nie przyjmuje niczego doustnie

Aby umyć okolice przetoki należy poluzować zewnętrzną płytkę i odsunąć ją na 1-2cm od skóry

Zagojoną skórę wokół przetoki myjemy wodą i delikatnym mydłem, po umyciu należy dokładnie osuszyć skórę

Opatrunek w kształcie litery Y zmieniamy co 2-3 dni (po okresie wstępnego gojenia się rany)

Zewnętrzną płytkę mocujemy tak aby pozostawić około 2mm luzu, zbyt mocne ściśniecie to ryzyko powstania odleżyn

Obserwujemy ranę pod kątem krwawienia i zaczerwienienia

Nie stosujemy kremów i talku- podrażnia skórę, może niekorzystnie oddziaływać na materiał z którego wykonany jest zgłębnik

Żywienie chorego unieruchomionego

Zapotrzebowanie kaloryczne:

osoba leżąca: 20-25kcal/kg m.c

osoba chodząca: 25-30kcal/kg m.c

osoba lekko pracująca:30-35kcal/kg m.c

Dieta powinna być bogata w witaminy mikro- i makroelementy

Dieta lekkostrawna

Zapotrzebowanie kaloryczne indywidualne do każdego pacjenta

Produkty gotowane

Dieta bogata w błonnik: produkty wieloziarniste, suszone owoce (śliwki), siemię lniane, soki owocowe i warzywne(bez dodatku cukru)

Gotowe produkty

Kompletne pod względem odżywczym

Leczenie żywieniowe drogą przewodu pokarmowego: Nutrison (Standard, Energy Plus, Multi Fibre), Peptision

Odżywki przemysłowe doustne: Nutridrinki

Odżywki w proszku:Peptri-200, Fantomalt, Protifar

Odleżyna

uszkodzenie skóry o charakterze owrzodzenia

Miejsca powstawania odleżyn:kość krzyżowa, potylica, łokieć, żebro, guzy kulszowe, kość ogonowa, pięta, wewnętrzna część stawów kolanowych,łopatka

Czynniki zewnętrzne: tarcie, brak udogodnień, leki, zakażenia, deficyt personelu, brak wiedzy, boczne siły ścinające, nikotyna, bielizna osobista,pościel, ciśnienie proste,

• Ciśnienie proste wywierane na tkanki miękkie - ucisk działający na skórę oraz tkankę podskórną przekracza ciśnienie włośniczkowe i powoduje niedokrwienie tkanek

Ciśnienie przekraczające 35mm Hg –uszkodzenie skóry

• Boczne siły ścinające – działają w płaszczyźnie równoległej i powodują jej przesuwanie względem struktur położonych głębiej.Np. u chorego unieruchomionego, leżącego na wznak na łóżku z uniesioną górną częścią ciała.

• Nikotyna – niszczy naczynia krwionośne, miażdżyca tętnic

• Leki – uspokajające, psychotropowe

Czynniki wewnętrzne:

Nieprawidłowe funkcjonowanie układu:

• Krwionośnego –niedokrwistość, cukrzyca, miażdżyca, niskie ciśnienie krwi

• Oddechowego – POChP, astma, gruźlica, częste infekcje dolnych dróg oddechowych (nieprawidłowa wentylacja płuc-niedotlenienie)

• Nerwowego – udar mózgu, stwardnienie rozsiane, uszkodzenie rdzenia kręgowego

• Ograniczona ruchomość – stałe/czasowe, choroba reumatyczna, schorzenia ortopedyczne

• Rodzaj i stan skóry – sucha, bibułkowata

• Gorączka – zwiększona potliwość/wilgotność skóry

• Nietrzymanie moczu i/lub stolca – zwiększona wilgotność

• Czynniki wewnętrzne

• Wiek – osłabienie funkcji ochronnych skóry

• Płeć – kobiety, cieńsza i delikatniejsza skóra

• Masa ciała – nadwaga i niedowaga

• Zaburzenia zdrowia psychicznego - samozaniedbanie

Identyfikacja zagrożenia

• Określenie czynników ryzyka

• Indywidualne planowanie działań

• Przygotowanie sprzętu - udogodnień

Skale punktowe ryzyka powstawania odleżyn:

Według D. Norton

Według Douglas

Według Braden

Według J. Waterlow

Norton-ryzyko rozwoju odleżyn gdy wynik równy 14pkt lub niższy

Skala według Douglas

Dodatkowe 2 punkty dodaje się za takie czynniki ryzyka jak:

-sterydoterapia

-chemioterapia

-cukrzyca

-duszność

Ryzyko rozwoju odleżyn gdy wynik

równy 18pkt lub niższy

Klasyfikacje opisujące poziom i głębokość uszkodzenia tkanek

5-stopniowa skala Torrance’a

„Kolorowy” system klasyfikacji ran przewlekłych

4-stopniowa skala Guttmana

4-stopniowa skala Campbella

Skala Torrance’a

Skala kolorowa

Opisuje wygląd rany i rodzaj martwicy. Do określenia stopnia odleżyny stosuje się jeden z czterech kolorów. Kolory te odpowiadają poszczególnym etapo gojenia się rany oraz charakteryzują występujące w niej tkanki.

Kolor czarny-martwica

Zaawansowana odleżyna III-V stopnia o brązowym lub czarnym kolorze. Na dnie rany sucha, twarda lub miękka martwica. Mogą występować ubytki

Kolor żółty –infekcja

Barwa związana jest z nagromadzeniem się martwych komórek, głównie tłuszczowej tkanki podskórnej. Pojawia się duża ilość wysięku oraz żółta rozpływna martwica, która sprzyja zakażeniom

Kolor czerwony-rany ziarninujące

Na powierzchni rany żywoczerwona tkanka, która świadczy o rozpoczęciu procesu ziarninowania,tworzenie się nowych naczyń włosowatych. Nowa ziarnina łatwo ulega uszkodzeniu i krwawi. Zmiana koloru na ciemnoczerwony,brunatny lub czarny może świadczyć o zakażeniu.

Kolor różówy-naskórkowanie

Ostatnia faza gojenia się rany. Dno jest wypełnione ziarniną od brzegów nachodzi na nią nowy naskórek.

Idealny opatrunek powinien posiadać kilka cech które usystematyzował T.D. Turner (1979):

-utrzymuje wysoką wilgotność między opatrunkiem a raną

-pozbywa się nadmiaru wysięku

-nie przepuszcza bakterii

-podtrzymuje stałą temperaturę podobną do temperatury ciała

-zapewnia prawidłową wymianę gazową

-nie uszkadza nowych tkanek

-łatwy w użyciu, nie powoduje urazu przy zmianie

-wolny od substancji alergizujących i toksyn

Dobieranie opatrunku

-Opatrunek należy dobrać indywidualnie do stanu odleżyny zwracając uwagę na:

-Wielkość rany głębokość

-Stopień odleżyny

-Etap gojenia się

-Wystąpienie wysięku

-Krwawienia

-Infekcje

Rodzaje nowoczesnych opatrunków

Półprzepuszczalna błona poliuretanowa tzw. folia

Jest to cienka i dobrze przylegająca do rany błona, która ją izoluje. Chroni przed bakteriami i nie przepuszcza wody jednocześnie umożliwia naturalne parowanie z powierzchni rany.Zapewnia odpowiednią wilgotność. Przeźroczysta powierzchnia pozwala na obserwacje gojenia się rany.

Może pozostać na ranie 7-15 dni.

Hydrożele

Pochłaniają dużą ilość wysięku, oczyszczają

Ułatwiają proces naturalnego rozpuszczania tkanki martwiczej

Utrzymują dużą wilgotność. Stosuje się do leczenia płaskich bądź o niewielkiej głębokości odleżyn II, III i IV, Może pozostać na ranie do 3 dni.

Hydrokoloidy

Występują w postaci płytek lub pas.Nie przepuszczają wody.

Utrzymują wilgotne środowisko rany.Zmniejszają ból w ranie. Ułatwiają usuwanie tkanki martwiczej w ranie. Przylega bezpośrednio do rany i w kontakcie z wysiękiem zwiększa swoją objętość.Stosuje się do leczenia odleżyn II, III i IV stopnia. Produkowane w wielu kształtach.

Jednowarstwowe- nie posiadają warstwy ochronnej.Dwuwarstwowe- zewnętrzna warstwa ochronna zabezpiecza przed moczem, kałem, bakteriami.Może pozostać na ranie 1- 7 dni

Minimalizacja ucisku

Zmiana pozycji co 0.5 - 3 godziny

Unikanie długotrwałego przebywania w pozycji półsiedzącej

Unikanie tarcia skóry o podłoże

Stosowanie udogodnień-szczególnie w miejscach wyniosłości kostnych

Przy ułożeniu w pozycji bocznej przedzielamy kończyny dolne poduszkami

Na stronie porażonej chory może leżeć nie dłużej niż 0,5h

Stopy pod kątem prostym w stosunku do podłoża

Kończyny górne w fizjologicznym zgięciu

Aktywizacja chorego

Udogodnienia

Materac stałociśnieniowy- stosowane u pacjentów gdzie jest małe ryzyko wystąpienia odleżyn

Mechanizm działania polega na redukcji ucisku w miejscach wyniosłości kostnych poprzez rozłożenie ciężaru ciała.Po około 3-5 miesiącach ulegają odkształceniu.

Materac zmiennociśnieniowe- mechanizm polega na zmianie ucisku na ciało 24 godziny na dobę

Jego najważniejszym zadaniem jest zwiększenie przepływu krwi, część materaca na której leży chory posiada dwie komory, które na przemian wypełniają się powietrzem.

Krążki przeciwodleżynowe

Wałki

Poduszki przeciwodleżynowe

Kontrola i pielęgnacja skóry

Toaleta ciała raz dziennie

Środki myjące delikatne o naturalnym pH ok. 5,5

Dokładne osuszenie skóry przez dotyk

Szczególna uwaga na fałdy skórne

Nawilżanie ciała balsamem lub oliwką (Alnatan, Linomag, Sudocrem w miejscach zwiększonego ryzyka odparzeń )

Delikatne oklepanie narażonych miejsc, toaleta po każdym zanieczyszczeniu, zabezpieczanie pośladków maścią, codzienne oglądanie ciała, bawełniane, miękkie ręczniki

Bielizna pościelowa i osobista: bawełniana, wygodna, bez zagnieceń, naciągnięta, zakaz kładzenia na guzikach i szyciach

Dieta

Zależna od stanu i jednostki chorobowej pacjenta

Zbilansowana, uzupełnienie witamin i mikroelementów

2l płynów/dobę

1,5-2g białka na kg mc./dobę

Utrzymać stałą masę ciała

Kontrola spożywanych posiłków –ilości, jakości, preparaty wspomagające

Dieta-eliminacja potraw: wzdymających, ciężkostrawnych, tłustych, alkoholu

Przemieszczanie pacjenta unieruchomionego

Ergonomia podnoszenia i przemieszczania pacjentów

Ciężkie przedmioty podnosimy przy użyciu mięśni nóg, uginając a następnie prostując kolana

Przenosząc pacjenta trzymamy go przed sobą i jak najbliżej swojego ciała

Należy mieć szeroko rozstawione stopy- utrzymanie lepszej równowagi

Łokcie trzymamy blisko ciała, wykorzystując mięśnie tułowia

Przez cały czas podnoszenia i przenoszenia pacjenta utrzymujemy plecy wyprostowane z zachowaniem naturalnych krzywizn kręgosłupa, mięśnie brzucha napięte

Przed przemieszczaniem chorego oceniamy jego masę oraz własne możliwości wykonania czynności

Wyjaśniamy pacjentowi w jaki sposób będzie przenoszony i ustalamy zakres pomocy z jego strony

Obciążenie kręgosłupa musi być symetryczne i równomierne

Podczas dźwigania unikać pochyleń na boki i skrętów tułowia

Podczas przemieszczania nie można pozwolić pacjentowi chwytać pielęgniarki za szyję-grozi to urazem kręgosłupa w odcinku szyjnym

Nie wykonujemy gwałtownych ruchów, skrętów tułowia

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków
Kobiety

Praca stała- 12kg

Praca dorywcza- 20kg (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej)

Mężczyźni

Praca stała- 30kg

Praca dorywcza- 50kg

Zasady przemieszczania pacjenta w łóżku:

Opuszczamy zagłówek do poziomu

Usuwamy poduszki i pościel

Minimalizujemy ruchy rotacyjne kręgosłupa zmieniając jednocześnie ułożenie obręczy barkowej i biodrowej

Uginamy kończyny dolne pacjenta i opieramy o łózko w celu zmniejszenia dźwigni, gdy się nie zginają, powinny być proste lub skrzyżowane

Głowa nie może być odchylona do tyłu-utrudnione oddychanie, przełykanie

Nie pociągamy za rękę, szczególnie porażoną

Pacjenci mający tendencje do odruchu chwytania powinni trzymać coś w ręce np. chusteczkę

Nie podnosimy pacjenta chwytając go pod pachami

Wózek ustawiamy jak najbliżej łóżka, pod kątem prostym i najlepiej po stronie zdrowej

Pacjenta obracamy wyłącznie na siebie

Wszędzie gdzie jest to możliwe przemieszczamy chorych za pomocą podkładu z uchwytami lub innych urządzeń ślizgowych

Sprzęt mechaniczny do przemieszczania chorych

• Podnośnik stacjonarny na stałe zainstalowany w określonym miejscu

• Podnośnik ruchomy-przenośny, najczęściej spotykany w oddziałach szpitalnych

• Podnośnik podsufitowy (stropowy) jest połączeniem dźwigu stacjonarnego i ruchomego

• Podnośnik wannowy pomocny przy transportowaniu pacjenta do wanny

Produkty do przemieszczania-ślizgi

• Maty ślizgowe do obracania pacjentów

• Nosze płachtowe- ślizgowe do przemieszczania

• Pokrowce na materace

• Podkład ślizgowy pod prześcieradło

Opis przypadku

50-letni pacjent z niedowładem czterokończynowym i porażeniem kończyn dolnych w następstwie uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym. W wyniku urazu głowy i kręgosłupa szyjnego chory doznał zwichnięcia na poziomie C6-C7. Operacje wykonano w trybie pilnym na oddziale neurochirurgii. Zabieg operacyjny niepowikłany, rana operacyjna zagoiła się prawidłowo. Pacjent przytomny w logicznym kontakcie z porażeniem kończyn dolnych i funkcji zwieraczy. Duży niedowład kończyn górnych głównie dystalnych. Karmiony jest przez sondę nosowo- żołądkową gotową dietą- Fresubin. Chory coraz lepiej toleruje pozycję siedzącą w łóżku i w wózku inwalidzkim. Rozpoczyna również pierwsze próby pionizacji na stole pionizacyjnym- 5minut dziennie. Pomimo aktywności, na kości ogonowej utrzymuje się zaczerwienienie. Chory z powodu utrzymującego się zaburzenia zwieraczy pęcherza moczowego i odbytu ma założony na stałe cewnik Foley’a i jest zaopatrzony w pampers. Chory w stanie ogólnym stabilnym pod względem fizycznym z zaleceniem dalszej rehabilitacji w warunkach ambulatoryjnych.

Problem pielęgnacyjny

Ryzyko wystąpienia powikłań wynikające z długotrwałego unieruchomienia.

Cel:Zapobieganie powikłaniom wynikającym z długotrwałego unieruchomienia oraz zapewnienie komfortu fizycznego

Działania

Stosowanie udogodnień: materac przeciwodleżynowy, podpórki, podkładki, kształtki

Zmiana pozycji co 2 godziny

Stosowanie drenażu ułożeniowego

Oklepywanie i nawilżanie ciała

Toaleta całego ciała wykonywana cierpliwie i powoli

Problem pielęgnacyjny

Suchość w jamie ustnej

Cel:Nawilżenie błony śluzowej jamy ustnej

Działania

Toaleta jamy ustnej trzy razy dziennie (przed każdym posiłkiem)

Pędzlowanie jamy ustnej gazikami, szpatułkami namoczonymi w płynach antyseptycznych (Octenidol, Dentosept)

Częste zwilżanie jamy ustnej podając płyn np. pipetą

Podanie do ssania ananasa, kostek lodu lub cukierka w celu pobudzenia wydzielania śliny

Problem pielęgnacyjny

Ryzyko powstania odleżyn

Cel: Zapobieganie powstawaniu odleżyn

Działania

Pielęgnacja skóry całego ciała

Osuszanie skóry po przez dotyk

Stosowanie balsamów nawilżających

Unikanie tarcia skóry o podłoże

Zmiana pozycji 0,5-2 h

Stosowanie bawełnianej bielizny pościelowej i osobistej

Toaleta po każdym zanieczyszczeniu się

Naciąganie pościeli

Problem pielęgnacyjny

Ryzyko powikłań ze strony układu moczowo-wydalniczego

Cel: Sprawowanie kontroli nad czynnościami fizjologicznymi: wydalanie moczu, wypróżnienia

Działania
Dbanie o higienę cewnika założonego do pęcherza moczowego

Wymiana cewnika w zależności od zaleceń producenta

Prowadzenie bilansu płynów podanych i wydalonych

Kontrolowanie i odnotowanie wypróżnień w karcie pacjenta

Dbanie o higienę krocza i pośladków

Podawanie minimum 2l płynów dziennie

Kontrola jakości i ilości moczu

Problem pielęgnacyjny

Ryzyko powstania przykurczy oraz zmniejszenia masy mięśniowej w wyniku unieruchomienia

Cel: Zapobieganie przykurczom

Działania

Ćwiczenia czynne i bierne

Zmiana pozycji ułożeniowej

Układanie kończyn w fizjologicznym zgięciu

Stosowanie udogodnień

Dieta wysokobiałkowa- 1,5-2g kg/m.c.

Problem pielęgnacyjny

Deficyt samoopieki spowodowany ograniczoną sprawnością ruchową

Cel: Aktywizacja chorego i pomoc w wykonywaniu czynności dnia codziennego

Działania

Niewyręczanie pacjenta

Wskazywanie rozwiązań sytuacyjnych: kubki i sztućce ze specjalnymi uchwytami, antypoślizgowe obuwie, barierki, uchwyty przyłóżkowe

Problem pielęgnacyjny

Utrata kontroli nad własnym ciałem i brak akceptacji kalectwa

Cel: Udzielenie wsparcia, pozytywnego motywowania pacjenta do działania oraz chwalenia z uwzględnieniem pracy samego pacjenta

Działania

Motywowanie pacjenta do pokonywania trudności

Planowanie wraz z pacjentem działań pielęgnacyjnych

Pomoc w odnalezieniu w swoim życiu nowych wartości

Wyjaśnienie choremu wątpliwości związanych z chorobą

Rozmowa z pacjentem i rodziną o problemach

Wyrabianie wiary pacjenta we własne możliwości