Komórka jest to najmniejsza zorganizowana jednostka żywej materii, stanowiąca odrębny organizm, bądź też podstawowym elementem strukturalnym i czynnościowym organizmów wielokomórkowych. Z wyjątkiem wirusów wszystkie organizmy żywe zbudowane są z komórek. Znane są dwa zasadnicze typy budowy komórek: Prokariota i Eukariota.
Do Prokariota należą bakterie i sinice, natomiast do Eukariota zaliczamy wszystkie inne organizmy żywe, a wiec rośliny i zwierzęta, niezależnie od tego, czy są jednokomórkowcami, komórczakami czy tkankowcami.
Najistotniejsze różnice między tymi dwoma królestwami sprowadza się do:
Braku u Prokariota wyróżnicowanego, oddzielonego od cytoplazmy jądra oraz jąderka; funkcję jądra spełnia u Prokariota nukleoid: splątana, naga, nie związana z zasadowymi białkami i RNA, nić DNA zanurzona wprost w cytoplazmie.
Braku u Prokariota mitochondriów, ich funkcjonalnym odpowiednikiem są prawdopodobnie mezosomy. Retikulum endoplazmatyczne oraz aparat Golgiego nie występują u Prokariota, a u form fotosyntezujących nie ma chloroplastów, analogiczne funkcje pełnią ziarna chromatoforowe.
Ściana komórkowa Prokariota zbudowana jest mukopeptydu, natomiast u Eukariota ściana komórkowa nie zawsze występuje, ale jeśli jest to nigdy nie zawiera mukopeptydów. Ponadto u Prokariota odmiennie zbudowane są także pewne organelle komórkowe, np. rybosomy czy rzęski.
Odmienności te dotyczące ważniejszych struktur komórki, od jakich zależą najistotniejsze jej funkcje (dziedziczenie cech, regulacja przemiany materii i oddychania, odżywianie, syntezy białek), w pełni uzasadniają podział świata istot żywych na Pro- i Eukariota. Wszystkie Prokariota są jednokomórkowcami.
Kształt komórki prokariotycznej jest mało zróżnicowany. Macoplasmatales, nie mające ściany komórkowej tworzą nieregularne, kuliste ciałka, często z nitkowatymi wypustkami oraz dość duże bryłowate twory (ciałka olbrzymie). Bakterie właściwe mają dwie zasadnicze formy komórki: kulistą i cylindryczną. Postacie kuliste nazywane są ziarniakami. Postacie cylindryczne są nieco bardziej urozmaicone. Wyróżnić tu możemy: laseczki, pałeczki, maczugowce, prątki, przecinkowce, śrubowce i krętki. U sinic powtarzają się też w zasadzie dwie zasadnicze formy: kulista i cylindryczną. Komórki ich prawie zawsze występują w śluzowatych zgrupowaniach, których kształt stanowi ważną cechą rozpoznawczą przy ich klasyfikacji.
Komórki organizmów eukariotycznych jednokomórkowych i komórki tkankowców są kilka do kilkudziesięciu razy większe niż prokariotycznych. Jednakże najmniejsze komórki eukariotyczne (np. pewne zielenice, wiciowce, drożdże) mają rozmiary podobne do największych Prokariota. Przeciętna wielkość komórek roślinnych wynosi kilkadziesiąt mikrometrów i w związku z tym istnieje możliwość ich obserwacji w mikroskopie świetlnym. Komórki zwierzęce mają na ogół także niewielkie rozmiary mieszczące się w granicach 1-100 µm. Zdarzają się jednak komórki zwierząt i roślin o wyjątkowo dużych rozmiarach, np. włókna indyjskiej rośliny rami (Boehmeria nivea) osiągają długość 250- a jaja strusia 25-.
Kształt komórek eukariotycznych jest bardzo zróżnicowany. Można tu zaobserwować formy najprostsze przypominające kule czy walec, ale także wielościany. U form wysoko uorganizowanych komórki połączone w tkanki mają bardzo różną postać, zależną od ich składu chemicznego uwarunkowanego genetycznie z czego wynikają pełnione przez nie funkcje.