Dłonie pomagają widzieć świat

Amputacja dłoni zakłóca percepcję przestrzeni najbliższej naszemu ciału - zaobserwowali naukowcy z Izraela. Z ich pracy, opublikowanej na łamach pisma "Psychological Science" wynika, że osoby, które przeszły amputację zaniżają odległości po stronie, po której dokonano operacji.

Przestrzeń w zasięgu naszych dłoni - w której możemy chwytać przedmioty, dotykać rzeczy i ludzi - jest określana jako przestrzeń działania.

Wcześniejsze badania wykazały, że informacje wzrokowe płynące do nas z tego obszaru są zogniskowane wokół dłoni. Innymi słowy, odwzorowanie obiektów w ludzkim mózgu zależy od ich rzeczywistej lokalizacji w odniesieniu do dłoni.

Naukowcy z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie oraz ze szpitala uniwersyteckiego na Górze Skopus sprawdzali, czy amputacja dłoni jest w stanie zaburzyć percepcję przestrzenną w naszym najbliższym otoczeniu. W eksperymencie udział wzięli ochotnicy z amputacją lewej lub prawej dłoni. Poproszono ich, by wpatrywali się w krzyż położony centralnie na ekranie komputera, podczas gdy po jego prawej i lewej stronie wyświetlano na krótko dwa białe kwadraty. Badani mieli oceniać, która z figur była bardziej oddalona od krzyża.

Okazało się, że amputacja dłoni zaburzała percepcję położenia kwadratów. Gdy kwadrat z prawej strony był położony nieco dalej od środka ekranu, pacjenci z amputowaną prawą dłonią mieli skłonność postrzegać, że leży w takiej samej odległości, co lewy. Wskazuje to, że zaniżali odległość po prawej stronie ciała.

Podobną prawidłowość zaobserwowano u osób z amputowaną lewą dłonią - gdy lewy kwadrat był położony dalej od centrum, postrzegali oni, że obydwie figury są oddalone jednakowo. Innymi słowy, zaniżali odległość po stronie lewej.

Co ciekawe, gdy ochotnicy siedzieli dalej od ekranu szacowanie odległości szło im znacznie lepiej.

Zdaniem autorów pracy, wskazuje to, że amputacja dłoni może zakłócać percepcję jedynie w przestrzeni najbliższej naszemu ciału. Amputacja powoduje skurczenie naszej przestrzeni działania po stronie, po której była wykonana. Prowadzi to do trwałego zniekształcenia percepcji przestrzennej, tłumaczą naukowcy.

Według nich, dowodzi to, że zdolność do poruszania się w zasięgu naszych dłoni wpływa na postrzeganie najbliższej nam okolicy.

Wyniki tych badań mogą mieć znaczenie dla osób cierpiących na zespół zaniedbywania połowiczego, uważają naukowcy. Zaburzenie to może wystąpić np. po udarze mózgu i polega na tym, że pacjent nie dostrzega obiektów położonych po jednej stronie ciała - przeciwnej do półkuli mózgu, w której doszło do uszkodzenia. Często towarzyszy mu paraliż dłoni po "zaniedbywanej" stronie, co - jak wynika z najnowszych badań - może dodatkowo nasilać zakłócenia percepcyjne.

Autorzy pracy sugerują, że zachęcanie pacjentów do używania dotkniętej paraliżem ręki albo do uświadamiania sobie jej obecności, np. przy pomocy lustra, może zwiększać przestrzeń działania po "zaniedbywanej" stronie i pomóc w przezwyciężeniu zaburzenia.