Niepowodzenia szkolne można zdefiniować jako:
Stan w jakim znalazło się dziecko na skutek niespełnienia wymagań szkoły.
Do podstawowych dydaktycznych metod i środków zapobiegania powstawaniu niepowodzeń oraz zwalczania niepowodzeń już występujących zalicza się przeważnie:
1.    Profilaktykę pedagogiczną, w tym głównie nauczanie problemowe, pracę grupową uczniów oraz nauczanie wspomagane przez komputery;
2.    Diagnozę pedagogiczną, a w jej obrębie między innymi posługiwania się takimi sposobami poznawana uczniów oraz kontroli i oceny ich postępów w nauce,  jakie pozwalają na możliwie natychmiastowe wykrywanie powstających dopiero i narastających w miarę upływu czasu luk w wiadomościach i umiejętnościach każdego ucznia;
3.    Terapię pedagogiczną, na którą składa się przede wszystkim  wyrównywanie wykrytych braków w opanowywanym przez uczniów materiale programowym w drodze indywidualizowania pracy dydaktycznej podczas zajęć lekcyjnych oraz organizowanych przez szkołę zajęć pozalekcyjnych w grupach wyrównawczych.
Niepowodzenia szkolne jawne i ukryte:
*Niepowodzenia ukryte:
Występują wówczas, gdy nauczyciele nie dostrzegają braków w wiadomościach i nawykach uczniów, mimo że braki tego rodzaju z punktu widzenia celów oraz programu nauczania  rzeczywiście istnieją.    *Niepowodzenia jawne:
    O tego rodzaju niepowodzeniach szkolnych mówimy wtedy, gdy nauczyciel stwierdza określone braki w opanowanej przez ucznia wiedzy i w rezultacie ocenia wyniki jego pracy jako niedostateczne.
 *Jawne opóźnienia przejściowe:
Gdy ocena niedostateczna nie obejmuje całorocznej pracy ucznia, lecz jedynie odnosi się do rezultatów uzyskanych przez niego np. w ciągu pierwszego semestru nauki szkolnej, stanowi ona wskaźnik
ADHD
ADHD-czyli Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
ADHD leży specyficzny tryb pracy mózgu, który utrudnia dziecku kontrolowanie własnych zachowań  i osłabia zdolność skupienia uwagi.
Dla ADHD charakterystyczne jest występowanie trzech grup objawów nadruchliwości, impulsywności, oraz zaburzeń uwagi. Zwykle objawy są wyraźnie widoczne już między 5 a 7 rokiem życia, ale bywa, że rodzice zwracają na nie uwage dopiero, gdy dziecko rozpocznie naukę w szkole.
Depresja dziecięca
Depresja to zaburzenie emocjonalne,  które charakteryzuje się utratą energii psychicznej, drażliwością, stanem smutku, apatii i przygnębienia oraz utratą przyjemności z dotychczasowej aktywności życiowej.
Niedostosowanie społeczne - jest produktem procesu nieprzystosowania się jednostki do grupy, rodziny.
POSTACIE NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO:    
a)    Osoby neurotyczne - zachowujące się w sposób lękowo-nerwowy
b)     zachowanie przestępcze - kradzież, najczęściej zaczyna się od kradzieży wspólnych w domach, w szkołach, w sklepach; rozwój kradzieży sklepowych (najpierw produkty spożywcze, później ukierunkowane na pieniądze)
c)     zachowanie psychopatyczne (początkowo nazywane zwyrodnieniem moralnym)
PROFILAKTYKA PEDAGOGICZNA
Z dobrze udokumentowanych badań wynika, że do najbardziej efektywnych metod pracy dydaktycznej należy nauczanie problemowe w kilkuosobowych zespołach uczniowskich. Wspólne rozwiązywanie określonych problemów teoretycznych lub/i praktycznych na lekcji powoduje u uczniów wzrost zainteresowania nauką, wdraża ich do współpracy i grupowego przezwyciężania napotykanych podczas niej trudności, stwarza liczne okazje do wymiany poglądów, wyrabia krytycyzm i samokrytycyzm, uczy racjonalnych metod planowania i organizowania pracy, w tym uczenia się, a tym samym stanowi istotny składnik poczynań zmierzających do zwalczania niepowodzeń szkolnych. Fakt ten udowodniono w badaniach empirycznych, którymi objęto różne typy szkół oraz różne przedmioty nauczania,  przy czym podobne efekty uzyskano również dzięki zastosowaniu nauczania tekstów programowych (Kupisiewicz (red.), 1976).
DIAGNOZA PEDAGOGICZNA
Jej podstawą są indywidualne rozmowy nauczycieli i ich rodzicami lub opiekunami, przygodna i ciągła obserwacja dzieci i młodzieży, wywiady środowiskowe, badania ankietowe i tekstowe oraz organizowane co dwa lub trzy tygodnie zebrania nauczycieli uczących w danej klasie, czyli tzw. Rady klasowe. Celem tych poczyna, koordynowanych przez wychowawcę klasy, jest jak najdokładniejsze poznanie każdego ucznia, w tym jego pozycji w rodzinie i grupie rówieśniczej, warunkach życia, zainteresowań i skłonności, cech charakteru itp. Znajomość tych danych pozwala nauczycielom racjonalnie indywidualizować pracę dydaktyczno wychowawczą tak na lekcji oraz podczas zajęć pozalekcyjnych oraz stanowi podstawę kierowania uczniów na odpowiednie dla nich drogi dalszej nauki lub pracy. Ważnym składnikiem diagnozy jest oprócz tego posługiwanie się przez nauczycieli starannie przemyślanymi formami kontroli i oceny postępów uczniów w nauce, łącznie z badaniami wyników uzyskanych przez dzieci i młodzież po zakończeniu realizacji każdego  większego działu programu. Na podstawie tych właśnie wyników kieruje się poszczególnych uczniów, wykazujących opóźnienia w opanowaniu materiału programowego, do odpowiednich grup wyrównawczych w celu usunięcia ujawnionych braków. Wysoką skuteczność tak prowadzonej diagnozy pedagogicznej również udowodniono w toku zakrojonych na szeroką skalę badań empirycznych (Kupisiewicz, (red.) 1976, op. cit.). 
TERAPIA PEDAGOGICZNA
Stosuje się nią indywidualnie lub zbiorowo. Nauczyciel, znając braki w opanowywanym przez poszczególnych uczniów materiały nauczania, posługuje się różnymi metodami w celu zlikwidowania, a przynajmniej złagodzenia tych braków. Zleca więc uczniom do wykonania w domu odpowiednio zindywidualizowane zadania, przystosowane do rodzaju typowych dla tych uczniów braków w wiadomościach i umiejętnościach, udziela konsultacji, otacza słabszych uczniów specjalną opieką podczas lekcji, uzgadnia z rodzicami wspólną linię postępowania itp.. Jeżeli te metody indywidualnej terapii nie zapewnią spodziewanych wyników i uczeń nadal nie osiąga dobrych postępów w nauce, wówczas kieruje się go na drogę terapii zbiorowej, tzn. do odpowiedniej dla niego grupy wyrównawczej. Zajęcia w tych grupach odbywają się po lekcjach. Zarówno ich plan, jak i tematyka ustalane są i omawiane na zebraniach rad klasowych. Uczeń bierze udział w zajęciach danej grupy wyrównawczej dopóty, dopóki nie wyrówna posiadanych uprzednio braków w opanowaniu przerabianego w klasie materiału nauczania.