Logistyka, historia, zakres, pojęcia
Przedsiębiorstwo i jego otoczenie:
Przedsiębiorstwo – domena, branża,
Otoczenie przedsiębiorstwa:
Bliższe i dalsze,
Ekonomiczne, techniczne,
Społeczno-kulturowe,
Polityczno-prawne.
Przedsiębiorstwo w otoczeniu,
Modele przedsiębiorstwa,
Obszary przedsiębiorstwa,
Zasady działania.
Efektywność
Równoważenie skuteczności i sprawności:
Skuteczność – osiągnięcie postawionego celu
Sprawność – miara czy zasoby użyte do osiągnięcia celu były odpowiednio wyważone w stosunku do tego co osiągnięto.
Logistyka:
Mózg: Strategia orientacji na klienta |
---|
Oznaka życia: Pomiar wykonania |
Serce: Ludzie |
Centralny system nerwowy: Planowanie i kontrola |
Powód istnienia: Klienci |
Cechy i kwalifikacje potrzebne w zawodzie logistyka:
Umiejętność twórczego i analitycznego myślenia:
Kreatywność,
Myślenie koncepcyjne,
Twórcze rozwiązywanie problemów,
Umiejętność myślenia cząstkowego i systemowego,
Twórcza wyobraźnia.
Umiejętność pracy zespołowej, zdolności komunikacyjnej i negocjacyjne:
Umiejętność współdziałania,
Znajomość technik komunikacji społecznej,
Praca w zespole interdyscyplinarnym,
Umiejętność pracy w zespole międzynarodowym,
Poszanowanie różnic kulturowych,
Umiejętność nawiązywania dobrego kontaktu z klientami,
Zdolności negocjacyjne i koordynacyjne.
Umiejętność wykorzystania technik obliczeniowych:
Znajomość metod wspomagania decyzji (optymalizacja, symulacja),
Wiedza dziedzinowa logistyki (transport, produkcja, magazynowanie, ochrona środowiska, finanse, jakość, informatyka, prawo).
Umiejętność planowania, wykorzystania czasu i podejmowania decyzji
Znajomość języków obcych i różnorodności kulturowej:
Znajomość przynajmniej jednego języka UE,
Umiejętność zarządzania różnorodnością kulturową we współpracy logistycznej,
Doświadczenie w pracy w środowisku międzynarodowym.
Znajomość prawa gospodarczego i ochrony środowiska w Polsce i w UE
Umiejętność posługiwania się systemami informatycznymi zarządzania logistyką:
Znajomość systemów informatycznych logistyki,
Umiejętność korzystania z Internetu (E-Biznes), baz danych i zintegrowanych systemów informatycznych i telekomunikacyjnych.
Umiejętność ciągłego doskonalenia i podnoszenia kwalifikacji logistycznych:
Permanentne podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
Aspiracje do zdobywania wiedzy,
Giętkość poznawcza,
Szacunek do technologii i nauki.
Umiejętność diagnozowania zagrożeń i wczesnego ostrzegania:
Umiejętność rozpoznawania ograniczeń i zagrożeń:
„pułapki logistyczne” (decyzje osłabiające potencjał logistyczny),
„wąskie gardła” (ograniczenia logistyki),
„rozmyte cele” (działanie wielokierunkowe bez hierarchii celów),
„efekt soczewki” (zawężenie pola obserwacji i doraźne korzyści),
„góry lodowe” (rozwiązywanie widocznych problemów),
„powrotna fala” negatywne skutki niepodjętych działań),
„gaszenie pożarów” (rozwiązywanie doraźnych problemów – postawa „strażak”).
Nowe wyzwania dla przedsiębiorstw:
Umieścić na rynku produkt
Konkurencyjny (funkcje, koncepcja, jakość, cena)
Przed konkurencją (czas)
Rentowny dla przedsiębiorstwa (koszt)
Bezpośrednie działanie:
Efektywne wykorzystanie istniejących zdolności
Nabycie nowych zdolności
Innowacyjność w zakresie
Rozpoznawanie potrzeb klienta
Zaspokojenia tych potrzeb
Stosowanych metod i organizacji pracy
Tradycyjne funkcje logistyki:
Działalność operacyjna w zakresie:
Produkcji
Transportu wewnętrznego i zewnętrznego
Magazynowania
Zwiększenie wydajności produkcyjnej
Filozofia strumienia ciągnionego
Rozwój środków technologicznych i informacyjnych
Rozwój i zastosowanie metod:
MRP
KANBAN
FMEA (AMDEC)
POKA-YOKE
SMED
AW
Nowe wyzwania dla logistyki:
Uzyskanie przewagi konkurencyjnej
Rozwinięcie nowych strategii:
ECR
CMR
Wyjście poza obszar produkcji:
Włączenie do procesu produkcyjnego dostawców, podwykonawców, dystrybutorów i klientów
Zajęcie się koncepcją produktów i systemów logistycznych
Wprowadzenie metod zarządzania projektami
Re engineering procesów
Nowe sposoby organizacji produkcji w przedsiębiorstwie i łańcuchu dostaw
Nowe organizacje łączące sieci przemysłowe i logistyczne, lokalne, kontynentalne i światowe
Nowe sieci przepływów od dostawcy do klientów:
Łańcuchy dostaw
Sieci logistyczne (Supply Networks)
Logistyka jako nowa dziedzina nauki
Nowe funkcje logistyki:
Logistyczna integracja geograficzna
Logistyczna integracja sektorowa
Integracja techniczno-logistyczna
Integracja komercyjno-logistyczna
Integracja marketingowo-logistyczna
Logistyczna integracja funkcjonalna
Integracja logistyki z produktem
Minimalizacja konfliktów między funkcjami
Geneza logistyki:
Nauki wojskowe ≈ 1830 r.
Gospodarka cywilna ≈ 1955 r.
(USA- „Note on the formulation of the theory of logistics”)
Europa ≈ 1970 r.
Historia logistyki:
Z języka greckiego - logos lub logicos oznacza liczenie, sztukę liczenia, prawidłowe myślenie)
Cesarz Lentos VI (886-911) “Sumaryczne wyłożenie sztuki wojennej” Według niego zadaniem logistyki jest “żeby żołd był wypłacany, wojsko odpowiednio uzbrojone i uszeregowane, wyposażone w działa i sprzęt wojenny, żeby potrzeby wojska były dostatecznie i w odpowiednim czasie zaspokojone a każda wyprawa wojenna odpowiednio przygotowana, tzn. przestrzeń i czas odpowiednio obliczone, obszar oszacowany z uwzględnieniem ruchu wojsk, a także siły oporu przeciwnika, i zgodnie z tymi funkcjami należy regulować i porządkować. Ruchy i podział własnych sił zbrojnych”.
Z języka francuskiego - logos lub logis dające się przetłumaczyć jako zakwaterowanie, kwatera
Generał szwajcarski w służbie francuskiej i rosyjskiej baron A.H. Jomini “Zarys sztuki wojennej”, Paryż 1837 . W rozdziale “O logistyce, czyli sztuce wprawiania w ruch oddziałów”, przypisuje logistyce znaczenie, które później znalazło drogę do nauk cywilnych. Pisze o lokalizacji i zaopatrywaniu magazynów, planowaniu i realizacji marszów, przygotowaniu środków transportowych, urządzaniu dróg komunikacyjnych i zaopatrywaniu oddziałów.
Podstawowe fazy i kierunki rozwoju logistyki:
Fazy rozwoju logistyki | Rok (lata) |
Kierunki rozwoju logistyki |
---|---|---|
Faza startu i budzenia się „logistyki” – połowa lat 50. w USA | II połowa lat 50. |
|
Faza definiowania konceptualizacji teorii logistyki oraz pierwsze próby jej zastosowania w praktyce – lata 60. w USA i początek lat 70. w Europie Zachodniej | 1960/1961 |
|
1964 |
|
|
1970 |
|
|
1972 i następne |
|
|
Faza zmian priorytetów i kreowania podstawowych wymiarów zintegrowanej logistyki (rozszerzenie roli logistyki) – II połowa lat 70. i połowa lat 80. | 1977 i następne |
|
1978 i następne |
|
|
1984 i następne |
|
|
Faza dynamicznego rozwoju logistyki jako zintegrowanej koncepcji zarządzania przedsiębiorstwem i układu powiązań rynkowych (powszechne wykorzystanie walorów logistyki w praktyce) – koniec lat 80. i lata 90. | 1987 i następne |
|
1989 i następne |
|
|
1990 i następne |
|
|
1993 i następne |
|
Określenia i definicje logistyki:
USA – “Business Logistics” – logistyka to dążenie do uzyskania optymalnej koordynacji przepływu materiałów i surowców, czynności związanych z ich magazynowaniem i manipulacją towarów, problemów dotyczących opakowania, magazynowania i przepływu wyrobów gotowych do konsumentów.
Europa Zachodnia – logistyka opisuje procesy służące pokonaniu przestrzeni i czasu w skali przedsiębiorstwa i poza nim, oraz problemy z tym związane.
Definicje uwzględniające różne aspekty logistyki:
Aspekt przepływowy
CLM (Council of Logistics Management), USA – logistyka to proces planowania, realizacji i kontroli wydajnego i oszczędnego przepływu I magazynowania surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz związanych z tym informacji, od punktu dostawy do punktu odbioru, wg wymagań klienta.
ELA (European Logistics Association) – logistyka to organizacja, planowanie, kontrola, realizacja przepływu towarów od ich wytwarzania i nabycia, przez produkcję i dystrybucję aż do finalnego odbiorcy. Jej celem jest zaspokojenie wymagań rynku, przy minimalnych kosztach i minimalnym zaangażowaniu kapitału.
Aspekt cyklu życia produktu (inicjacja – koncepcja – planowanie – realizacja – eksploatacja- eliminacja)
SOLE (Society of Logistics Engineers) – logistyka wspiera czynności transformacyjne w różnych fazach cyklu życia produktu zapewniając wydajne wykorzystanie zasobów.
Aspekt usługowy – logistyka to proces koordynacji wszystkich czynności niematerialnych zapewniających efektywną usługę z uwagi na koszt i zgodną z wymogami klienta
Aspekt integracyjno-systemowy – logistyka to zintegrowany system planowania, zarządzania, sterowania przepływem dóbr materialnych oraz sprzężonych z nimi przepływami informacyjnymi i kapitałowymi w celu optymalnego tworzenia, transformacji i dystrybucji dóbr materialnych, wg wymagań klienta
Logistyka definicje:
F.J. Blaier, K. Rutkowski – zarządzanie działaniami przemieszczania i składania, które mają ułatwić przepływ produktów z miejsc pochodzenia do miejsc finalnej produkcji, jak również przepływ związanej z nimi informacji w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi po rozsądnych kosztach
M. Gołębiowska – zarządzanie łańcuchem dostaw, definiowanie wcześniej w strategii militarnej jako sposób najkrótszego w czasie i przestrzeni przemieszczania ładunków
J.G. Coyle, E.J. Bardi – fizyczne przemieszczanie towarów z miejsc dostawy do końcowego nabywcy i towarzyszące temu ruchowi czynności obsługowe w pośrednich punktach składania
Europejska Konferencja Ministrów Transportu – składowanych w procesie dystrybucji (wyroby gotowe lub ich części), produkcji (produkcja w toku) i zaopatrzenia (surowce
Council of Logistics Management, USA – proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta
Zadania stawiane logistyce:
Koordynacja przepływu surowców, materiałów i wyrobów gotowych do konsumentów,
Minimalizacja kosztów tego przepływu,
Podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta.
LOGISTYKA (ujęcie współczesne) – zintegrowany system planowania i sterowania strukturą przepływów materiałowych oraz sprzężonych z nimi przepływów informacyjnych i kapitałowych w celu optymalnego (skutecznego i efektywnego) zaspokojenia wymagań klientów.
LOGISTYKA (ujęcie najkrótsze) – proces zarządzania całym łańcuchem dostaw.
Zarządzanie logistyką, zarządzanie logistyczne, zarządzanie łańcuchem dostaw.
Rozumieć należy koncepcję planowania i sterowania strukturą przepływów materiałowych oraz sprzężonych z nimi przepływów informacyjnych i kapitałowych, obejmującą wszystkie fazy tworzenia i dostarczania wartości logistycznych – od miejsca pozyskania surowców, poprzez produkcję, do ostatecznego nabywcy w celu zaoferowania odpowiednich produktów, we właściwej ilości i jakości, we właściwym czasie i miejscu, przy uzasadnionych kosztach, z wykorzystaniem nowoczesnej technologii informacyjnej.
Logistyka to narzędzie zarządzania całym łańcuchem dostaw zgodnie z regułą „7R”. Reguła ta przedstawiona w 1985 roku przez R.D. Shapiro i J.L. Hesketta tłumaczona na język polski, jako reguła „7W”. Reguła ta mówi o tym że w ramach logistyki powinien być zapewniony dostęp:
Right product – do właściwego produktu
Right quantity – we właściwej ilości
Right condition – we właściwym stanie
Right place – we właściwym miejscu
Right time – we właściwym czasie
Right customer – dla właściwego klienta
Right price – po właściwej cenie
Łańcuch dostaw (Supply Chain) ---> Łańcuch logistyczny (Logistics Chain)
Rozumiany najczęściej jako działalność związana z przepływem dóbr materialnych od oryginalnego źródła, przez wszystkie formy pośrednie, aż do postaci, w której są konsumowane przez ostatniego klienta. Forma systemów logistycznych przenikających przedsiębiorstwo i wykraczających poza jego granice prawne.
Łańcuch wartości (Value Chain) – łańcuch (system) tworzenia i dostarczania wartości dla produktu z punktu widzenia klienta.
Łańcuch logistyczny (łańcuch dostaw)
Rynek dostawców | Pośrednicy dostawców | Producent | Pośrednicy dystrybucji | Rynek odbiorców | |
---|---|---|---|---|---|
Łańcuch logistyczny zewnętrzny | |||||
Zaopatrzenie | Produkcja elementów | Montaż zespołów | Montaż wyrobów | Sprzedaż (zbyt) | |
Łańcuch logistyczny wewnętrzny | |||||
Przepływ materiałów Przepływ informacji Przepływ pieniędzy |
Sprzężenia elementów łańcuchów dostaw:
CHARAKTER SPRZĘŻEŃ | LICZBA STOPNI (STADIÓW) |
---|---|
Sprzężenie szeregowe | System jednostkowy Bezpośredni przepływ materiałów |
Koncentracja i rozgałęzienie sprzężeń | System wielostopniowy Pośredni przepływ materiałów |
Sprzężenie zwrotne (zamknięty łańcuch sprzężeń) |
System kombinowany Bezpośredni i pośredni przepływ materiałów |
Logistyka przedsiębiorstwa – podział fazowy
Integracja procesów logistycznych w łańcuchach dostaw
Filary integracji procesów logistycznych
LOGISTYKA |
---|
TECHNIKA |
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA PROCESÓW |
|
ZARZĄDZANIE ŁAŃCUCHEM DOSTAW
Koncepcja planowania, sterowania i kontroli przepływów materiałowych obejmującego wszystkie fazy tworzenia i dostarczania wartości logistycznych - - od miejsca pozyskania surowców, poprzez produkcję do ostatecznego nabywcy w celu zaoferowania odpowiednich towarów, we właściwej ilości i jakości, we właściwym miejscu i czasie, przy uzasadnionych kosztach, z wykorzystaniem nowoczesnej technologii informacyjnej.
Logistyczne systemy informacyjne
Logistyka zaopatrzenia
Logistyka i procesy zaopatrzenia
Zaopatrzenie – zespół działań niezbędnych do nabycia dóbr i usług zgodnych z wymaganiami odbiorcy.
Przedmiot zaopatrzenia – surowce, materiały pomocnicze i eksploatacyjne, elementy z zakupu, towary nabywane w handlu.
Miejsce dostaw – magazyn zaopatrzeniowy lub pierwszy etap produkcji.
Logistyka zaopatrzenia - faza procesów logistycznych stanowiąca połączenie między logistyką dystrybucji dostawców i logistyką produkcji przedsiębiorstwa (odbiorcy).
Kluczowe etapy procesów zaopatrzenia:
Ustalenie i segmentacja przedmiotów zakupu (kupować czy produkować?)
Analiza i segmentacja rynku zaopatrzenia (gdzie kupować?)
Ocena i wybór dostawców (kto będzie nas zaopatrywać?)
Planowanie (harmonogramowanie) dostaw (co, ile i kiedy kupować)
Realizacja dostaw (zaspokajanie potrzeb)
Kontrola i ocena wykonania dostaw (czy zaspokoiliśmy nasze potrzeby?)
Strategiczna segmentacja dóbr zaopatrzeniowych
Strategie zaopatrzenia – strategiczna segmentacja dóbr
Ryzyko zaopatrzeniowe | ||
---|---|---|
Wysokie | ||
Wpływ na wynik przedsiębiorstwa | Duży | Dobra strategiczne |
mały | „Wąskie gardła” |
PRZYKŁADY MOŻLIWYCH STRATEGII ZAOPATRZENIA
Dobra strategiczne | Dobra kluczowe | „Wąskie gardła” | Dobra zwykłe |
---|---|---|---|
Współpraca (partnerstwo) |
Zakupy globalne (global sourcing) |
Wielu dostawców (multiple sourcing) |
Podwójny dostawca (duble sourcing), Pojedynczy dostawca (single sourcing) Outsourcing |
Pojedynczy dostawca (single sourcing) |
Wielu dostawców (multiple sourcing) |
||
Zakupy modułów (modular sourcing) |
Zakupy wspólne (kooperacja) |
Zakupy wspólne (kooperacja) |
|
inne | Inne | Inne | inne |
Klasyfikacja przedmiotów zakupu – analiza ABC
Vilfredo Pareto – ekonomista włoski 1848-1923 (1887)
Zasada Pareto – reguła 80/20 (w zbiorowości niejednorodnej 20% ilości reprezentuje 80% wartości) „Zasada umożliwiająca oddzielenie rzeczy ważnych od mniej ważnych”. W gospodarce materiałowej umożliwia prowadzenie polityki zakupów przez pryzmat „cenności” materiałów.
Kryterium: wartość materiałów w łącznych kosztach materiałowych przedsiębiorstwa
Klasyfikacja przedmiotów zakupu – analiza XYZ
Kryteria: Regularność (struktura) zużycia i dokładność prognozowania potrzeb
Grupa X – współczynnik v 0-10%, struktura ilościowa 60%;
Grupa Y – współczynnik v 10-25%, struktura ilościowa 25%;
Grupa Z – współczynnik v >25%, struktura ilościowa 15%
Grupa X – Proste, statyczne metody prognozowania. Regularne zużycie (niewielkie wahania), wysoka dokładność prognozy zużycia (zapotrzebowania).
Grupa Y – Odpowiednio dobrane statystyczne metody prognozowania. Zmienne zużycie (wykazujące trend lub sezonowość), średnia dokładność prognozy zużycia.
Grupa Z – Brak możliwości wykorzystania statystycznych metod prognozowania. Bardzo nieregularne, sporadyczne zużycie, niska dokładność prognozy zużycia.
Strategie zaopatrzenia – analiza XYZ
KLASA | Analiza XYZ wg struktury zużycia | Analiza XYZ wg dokładności prognozy |
---|---|---|
X | Regularne zużycie (niewielkie wahania) | Wysoka dokładność prognozy zużycia |
Y | Zmienne zużycie (trend lub sezonowość) | Średnia dokładność prognozy zużycia |
Z | Bardzo nieregularne, sporadyczne zużycie | Niska dokładność prognozy zużycia |
KLASA | ZALECANE ZASADY ZAOPATRYWANIA |
---|---|
X | Dostawy zsynchronizowane (jut In time) Synchronizacja dostaw z produkcją lub zużyciem |
Y | Dostawy na magazyn (stock sourcing) Zaopatrzenie z utrzymaniem zapasów we własnym przedsiębiorstwie |
Z | Dostawy na zamówienie (order sourcing) Indywidualne zaopatrzenie po wystąpieniu zaopatrzenia |
Analiza ABC i XYZ - Połączenie analiz ABC i XYZ
REGULARNOŚĆ ZUŻYCIA | WARTOŚCIOWOŚĆ |
---|---|
A | |
X | Wysoka wartość zużycia Mała liczebność Regularne zużycie Wysoka dokładność prognozy |
Y | Wysoka wartość zużycia Mała liczebność Zmienne zużycie Średnia dokładność prognozy |
Z | Wysoka wartość zużycia Mała liczebność Nieregularne zużycie Niska dokładność prognozy |
Analiza rynku zaopatrzenia
Analiza rynku – Obserwacja i gromadzenie informacji o rynkach dostawców, w którym firma już działa lub zamierza działać w przyszłości.
Kluczowe czynniki:
Stabilność rynku, możliwości produkcyjne dostawców
Możliwości wejścia na rynek nowych dostawców i konkurencyjnych odbiorców
Kształtowanie się cen i in.
Segmentacja podmiotowa rynku zaopatrzenia wg zasady Pareto:
Grupa A | Grupa B | Grupa C |
---|---|---|
Liczba dostawców Wartość zakupów |
Inne kryteria: - geograficzne (np. regionalne, krajowe, kraje eksportu)
- rodzaj działalności (np. produkcyjna, handlowa, badawcza)
- rodzaj własności (np. prywatna, państwowa, komunalna, spółdzielcza)
- charakter produkcji (np. masowa, seryjna, jednostkowa)
- charakter materiałów (np. podstawowe, pomocnicze) i in.
Ocena i wybór dostawców:
Wstępna selekcja – dobór zbioru możliwych dostawców do dalszych negocjacji (eliminacja ofert nie spełniających podstawowych warunków). Podstawowe czynniki:
Ogólna opinia o potencjalnym dostawcy (np. kapitał, wyposażenie, kontakty, sytuacja finansowa itp.)
Przygotowanie techniczne i technologiczne do jakościowej realizacji dostaw
Zdolność do produkcji wymaganej ilości i dostaw w odpowiednich partiach itp.
Ocena i wybór – procedura oceny wykorzystująca zwykle metodę punktową (arkusze oceny dostawców zawierające wyniki oceny punktowej). Kroki postępowania:
Ustalenie podstawowych kryteriów wyboru i ich cech (mierzalnych i niemierzalnych)
Ustalenie zasad punktacji odniesionych do kryteriów i cech (z uwzględnieniem ewentualnych wag)
Obliczenie łącznej liczby punktów uzyskanych przez poszczególnych dostawców
Dokonanie wyboru dostawcy
Podstawowe kryteria wyboru:
Jakość produktu (cechy: poziom jakości, trwałość, czystość itp.)
Cena (cechy: poziom w stosunku do konkurencji, warunki płatności, elastyczność itp.)
Czas dostawy (cechy: szybkość, niezawodność ilościowo-terminowa itp.)
Usługi dodatkowe (cechy: własny transport, utrzymanie zapasów itp.) i in.
Logistyka dystrybucji
Dystrybucja (łac. distributio – rozdział, podział) – zespół działań związanych z przemieszczaniem wyrobów i usług od miejsc ich wytworzenia na rynek lub bezpośrednio do konsumenta (użytkownika) celem zaoferowania danych produktów w miejscu i czasie odpowiadającym potrzebom klientów.
Przedmiot dystrybucji – materiały, wyroby gotowe, części zamienne, usługi.
Zaopatrywanie klienta – bezpośrednio z produkcji, z magazynu zbytu lub innych regionalnych magazynów wysyłkowych.
Logistyka dystrybucji – faza procesów logistycznych stanowiąca połączenie między logistyką produkcji przedsiębiorstwa i logistyką zaopatrzenia odbiorcy przemysłowego lub klientem końcowym (konsumentem).
Strategia dystrybucji (sprzedaży) – wybór zasad i reguł postępowanie kształtujących politykę w zakresie kanałów dystrybucji, zapewniającą najbardziej korzystną (skuteczną i efektywną) realizację procesów sprzedaży.
Rodzaje dystrybucji:
Dystrybucja bezpośrednia – funkcje dystrybucji realizowane przez producenta (bezpośrednia wymiana produktu i płatności).
Jednostopniowe systemy dystrybucji
Dystrybucja pośrednia – funkcje dystrybucji realizowane przez pośredników włączonych do systemu dystrybucji.
Wielostopniowe systemy dystrybucji
Rodzaje (zasady) dostarczania:
Dostarczanie przez sprzedawcę – realizacja dostaw przez dostawcę za pośrednictwem własnego systemu dystrybucji (sprzedaż własna)
Sprowadzanie samodzielne – zaopatrywanie u dostawcy przez klienta za pośrednictwem własnego systemu zaopatrzenia (odbiór własny)
Dlaczego pośrednik? – liczba powiązań
DYSTRYBUCJA BEZPOŚREDNIA
100 układów powiązań (10x10)
fizycznych i informatycznych
(transakcyjnych)
DYSTRYBUCJA POŚREDNIA
20 układów powiązań (10+10)
fizycznych i informacyjnych
(transakcyjnych)
Rola pośrednika – zmniejszenie liczby powiązań transakcyjnych (fizycznych i informacyjnych) między producentami a klientami przy danym rozmiarze rynku.
Dlaczego pośrednik? – rozmiar rynku
PRZYKŁADOWA HIERARCHIA
SYSTEMU DYSTRYBUCJI
10 odbiorców
10 powiązań transakcyjnych
W układzie „dostawca-odbiorca”
100 odbiorców (10x10)
10 powiązań transakcyjnych
W układzie „dostawca-odbiorca”
1000 odbiorców (100x10)
10 powiązań transakcyjnych
W układzie „dostawca-odbiorca”
Rola pośredników – zwiększenie rozmiaru rynku producenta przy zachowaniu ograniczonej liczby powiązań transakcyjnych w układzie „dostawca-odbiorca”.
Funkcje i problemy decyzyjne dystrybucji
FUNKCJE DYSTRYBUCJI |
---|
FUNKCJIE KOORDYNACYJNE |
CEL – koordynacja podaży i popytu na produkt EFEKT REALIZACJI – decyzje o rodzaju i strukturze kanału dystrybucji oraz charakterze powiązań uczestników |
PROBLEMY DECYZYJNE DYSTRYBUCJI |
KANAŁY DYSTRYBUCJI |
Wybór sposobu sprzedaży:
|
Kanały dystrybucji – produkty konsumpcyjne
PRODUKTY – w większości standardowe, wytwarzane masowo na magazyn
PRODUCENT – inicjator wytwarzania produktów i kierowania ich na rynek
KLIENT – konsument lub użytkownik dokonujący standardowych zakupów
Nieliczne przypadki dystrybucji bezpośredniej (produkty na zamówienie)
Logistyka produkcji
Podstawowe mierniki działalności wytwórczej
Wskaźnik oceny działalności koncentrujący się na wyjściu systemu, określany jako stopień osiągnięcia przez system założonego celu.
$$Skutecznosc = \ \frac{efekty\ osiagniete}{\text{efekty\ planowane}}$$
Wskaźnik oceny działalności koncentrujący się na wejściu systemu, określany jako stopień wykorzystania zasobów celem osiągnięcia pożądanych efektów.
$$Sprawnosc\ = \ \frac{naklady\ planowane}{naklady\ rzeczywiste}$$
Iloraz osiągniętych efektów i nakładów poniesionych na ich uzyskanie w wymiarze ekonomicznym (wartościowym).
$$Efektywnosc\ = \ \frac{wartosc\ efektow}{wartosc\ nakladow}$$
Iloraz osiągniętych efektów i nakładów poniesionych na ich uzyskanie w wymiarze rzeczowym (ilościowym).
$$Produktywnosc\ = \ \frac{wielkosc\ efektow}{wielkosc\ nakladow}$$
Ewolucje orientacji gospodarczych
„Wczoraj” Rynek producenta (era masowej produkcji) Produkcyjna koncepcja zarządzania Zasada: „wytwórz produkt i poszukaj nabywcę” Im więcej, tym lepiej |
„Dzisiaj” Rynek konsumenta (era masowego marketingu) Marketingowa koncepcja zarządzania Zasada: „znajdź nabywcę i wytwarzaj wg jego życzenia” Im mniej, tym lepiej |
---|
Główne obszary integracji
Marketing (skuteczność)
- co, ile i kiedy będziemy sprzedawać?
Produkcja (produktywność)
- co, ile i kiedy będziemy wytwarzać?
- co, ile i kiedy będziemy kupować?
Finanse (efektywność)
- jak będziemy finansować działalność wytwórczą?
Sprzeczność celów funkcjonalnych (przykładowe preferencje):
Marketing – dostępność wyrobów, różnorodność ofert, elastyczność, szybkość dostaw
Produkcja – wąski asortyment, duże ilości, ekonomiczne serie/partie
Finanse – ograniczenie wydatków (płynność finansowa)
Orientacje zarządzania przedsiębiorstwem – zarządzanie nowoczesnym przedsiębiorstwem wymaga pogodzenia sprzecznych orientacji.
ORIENTACJA RYNKOWA | ORIENTACJA EFEKTYWNOŚCIOWA |
---|---|
|
|
Równowaga w rozwiązaniach kompromisowych
Logistyka procesów produkcyjnych
Czynniki wpływające na organizację procesów logistycznych-produkcyjnych
Czynniki zewnętrzne:
Koncepcja organizacji procesów,
Strategia organizacji,
Relacje organizacji z otoczeniem.
Czynniki wewnętrzne:
Normatywny przebieg produkcji (typ, wielkość produkcji/serii, cykl produkcyjny, zapasy),
>>>>> struktura komórek produkcyjnych.
Czynniki wewnętrzne – typy produkcji
Kryteria wyróżniania typów produkcji
Wskaźnik zmienności (przezbrojeń)
f = 1,2 – proces masowy
f > 30 – proces jednostkowy
2 < f < 30 – procesy seryjne (mało, średnio i wielkoseryjne)
Schematy przebiegu wykonania partii produkcyjnej detali w czasie
Cykl procesu – czas trwania procesu
Pojęcie cyklu,
Zasady optymalizacji.
Różne przypadki czasów wykonania następujących po sobie operacji:
Proces szeregowy
Schemat szeregowego przebiegu wykonania partii detali:
Proces równoległy
Schemat równoległego przebiegu wykonania partii detali:
Proces szeregowo-równoległy
Schemat szeregowo-równoległego przebiegu wykonania partii detali:
Zapasy
Relacje między normatywami organizacji przebiegu procesów
Formy i odmiany organizacji procesów:
Stopień powiązania stanowisk roboczych
Formy organizacji produkcji Typ organizacji produkcji |
Niepotokowa w komórkach o strukturze technologicznej | Niepotokowa w komórkach przedmiotowo zamkniętych | Niepotokowa w liniach | Potok asynchroniczny | Potok synchroniczny | Potok z przymuszonym taktem | Potok zautomatyzowany | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Jednostkowa | Jednostkowa niepotokowa | Jednostkowa grupowa | Jednostkowa liniowa |
|
||||
Drobnoseryjna | Drobnoseryjna niepotokowa | Drobnoseryjna grupowa | Drobnoseryjna liniowa | |||||
Średnioseryjna | Średnioseryjna niepotokowa | Średnioseryjna grupowa | Średnioseryjna liniowa | Potok złożony | ||||
Wielkoseryjna | Wielkoseryjna niepotokowa | Potok zmienny asynchroniczny | Potok zmienny synchroniczny | Potok zmienny przymusowy | Potok zmienny zautomatyzowany | |||
Masowa | Masowa niepotokowa | Potok stały asynchroniczny | Potok stały ciągły | Potok ciągły przymusowy | Potok ciągły zautomatyzowany |
produkcja niepotokowa produkcja potokowo-rytmiczna
Strzałki A, B, C oznaczają kierunki doskonalenia organizacji.
Organizacja produkcji i pracy – kierunki doskonalenia organizacji produkcji i pracy
SPOSÓB ZORGANIZOWANIA MASZYN
(STOPIEŃ ZRÓŻNICOWANIA)
SPOSÓB ZORGANIZOWANIA
PRACOWNIKÓW (STOPIEŃ UNIWERSALNOŚCI)
PI – produkcja w komórkach o specjalizacji przedmiotowej przy indywidualnej pracy ludzi.
PZ – produkcja w komórkach o specjalizacji przedmiotowej przy zespołowej pracy ludzi w grupach zadaniowych.
TI – produkcja w komórkach o specjalizacji technologicznej przy indywidualnej pracy ludzi.
TZ – produkcja w komórkach o specjalizacji technologicznej przy zespołowej pracy ludzi w grupach zadaniowych.
– kierunek doskonalenia organizacji produkcji.
Strategie organizacji procesu – struktury procesów
Typy strategii:
Struktura techniczno-ekonomiczna (TE)
Strategia socjologiczno-psychologicznego zadowolenia społecznego (ZS)
Strategia zaawansowanej techniki wytwarzania (AMT) i tzw. wysokiej techniki (HT) opartej na rozwoju informatyki i techniki komputerowej AMT/HT.
Zasada ogólna – każdy wyrób złożony należy różnicować na jak najpóźniejszym poziomie złożenia lub w jak najpóźniejszej fazie procesu technologicznego.
Logistyka procesów - Strategie logistyczne
Systemy i strategie sterowania przepływem
System „Pchania” – pchający, tłoczący (PUSH)
MRP/MRP II + systemy konwencjonalne
------------------------------------------------------------------------
System „Ssania” – ssący, wyciągający (PULL)
Strategia JIT/LP
------------------------------------------------------------------------
System „Wyciskania” – pośredni (SQUEEZE)
Koncepcja OPT/TOC
Sterowanie przepływem w MRP
Harmonogramowanie produkcji „wstecz” począwszy od pożądanego terminu dostaw
Scentralizowany (pionowy) system zlecania zadań i kontroli realizacji
Proces produkcyjny realizowany od pierwszej fazy „w dół” strumienia materiałowego wg zasady „pchania” produkcji (push) do następnej komórki produkcyjnej.
Sterowanie przepływem w JIT
Harmonogramowanie montażu końcowego dla produkcji dziennej i zmianowej
Zdecentralizowany (poziomy) system zlecania zadań i kontroli realizacji
Proces produkcyjny realizowany od ostatniej fazy „w górę” strumienia materiałowego wg zasady „ssania” produkcji (pull) od poprzedniej komórki produkcyjnej.
Sterowanie przepływem w OPT
Nowe koncepcje zarządzania- strategie Lean
Metody organizowania procesów:
•Lean Management
•Lean Production
•Reengineering
•Outsourcing
•Benchmarking
•Marketing wewnętrzny
•Analiza dyrektywna
Cechy Lean Management:
•Maksymalizacja korzyści klienta,
•Poprawa relacji wejście-wyjście,
•Priorytet wartości dodanej,
•Stosowanie zasady ciągłej poprawy,
•Natychmiastowa eliminacja przyczyn błędów,
•Praca grupowa,
•Partnerskie relacje wewnętrzne i zewnętrzne,
•Dynamiczność/elastyczność.
Charakterystyczne cechy Lean Management:
•maksymalizacja zadowolenia klienta,
•praca zespołowa i stosowanie rotacji w pracy,
•uznanie pracowników za najważniejszy element organizacji oraz stałe ich kształcenie i doskonalenie,
•decentralizacji odpowiedzialności i kompetencji w powiązaniu z decentralizacją systemu informacji i samokontrolą,
•stosowanie zasady ciągłej poprawy (zasada KAIZEN), unikanie marnotrawstwa,
•synchronizacja procesów pracy na poszczególnych odcinkach produkcyjnych,
•bezpośredni kontakt i partnerska współpraca z dostawcami,
•włączenie handlowców i klientów w procesy innowacyjne i wytwarzania (lepsze dostosowanie produktu do popytu),
•upowszechnienie dostępu do informacji,
•skrócony czas przygotowania produktu i wprowadzania go na rynek.
Strategie podstawowe Lean Management procesu:
Zorientowana na klienta „szczupła” produkcja – ciągły przepływ materiałów (Just in Time, Kanban)
Szybki, pewny rozwój i wprowadzenie nowych produktów – Simultaneous Engineering
Zdolność do wzrostu i opanowanie rynku – strategiczne wykorzystanie kapitału
Zabezpieczenie jakości we wszystkich obszarach organizacji – zarządzanie poziomem jakości we wszystkich sferach działalności (TQM)
Pozyskać i utrzymać klientów – aktywny marketing
Harmonijne włączenie firmy w społeczeństwo – przedsiębiorstwo jako rodzina.
Strategia Lean musi spełniać warunek równoczesnego powiązania czterech podstawowych wymagań organizacyjnych w obszarze procesu:
•pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych,
•krótki cykl produkcyjny (typ prod., wielkość serii prod.)
•minimalne zapasy,
•terminowość dostaw.
Odchudzone myślenie: Idea odchudzonego myślenia polega na tym, aby „robić coraz więcej wykorzystując coraz mniej - mniej ludzkiego wysiłku, mniej urządzeń, mniej czasu i miejsca - i jednocześnie zbliżać się do osiągnięcia celu, jakim jest dostarczanie klientom dokładnie tego, czego chcą.„
Proces odchudzonego myślenia składa sie z pięciu etapów:
•Określenie wartości dla klienta końcowego.
•Identyfikacja strumienia tworzenia wartości.
•Ciągły przepływ produktów.
•Ssanie,
•Ciągłe doskonalenie.
KSZTAŁTOWANIE STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH LOGISTYKI - Organizacja logistyki
Struktura organizacyjna:
-Statyczna,
-Dynamiczna,
-Przestrzenna.
Zadania struktur logistycznych:
•Zasada celowości - która zakłada, że zadania i czynności stanowisk powinny wynikać z całego układu celów organizacyjnych i być powiązane z celami innych części struktury,
•Zasada optymalnej specjalizacji – zadnia powinny być przystosowane do urządzeń oraz kwalifikacji pracowników,
•Zasada należytej szczegółowości – zadania poszczególnych stanowisk powinny być wyraźnie rozgraniczone,
•Zasada przystosowalności – ważne jest takie przystosowanie czynności do kwalifikacji pracownika, by były one wykonywane na odpowiednim poziomie, a pracownik mógł maksymalnie wykazać się swoimi umiejętnościami.
Zasada substytucji organizacji wg Gutenberga
Celem zasady substytucji organizacji jest ustalenie optymalnych, szczegółowych i ogólnych uregulowanie sytuacji w zakładzie. Zasada substytucji wzywa do zastępowania uregulowań szczegółowych przez ogólne dopóty, dopóki nie zostanie osiągnięta równowaga między zmiennością sytuacji a stopniem uregulowań ogólnych. Im więcej zmiennych sytuacji możemy spotkać w zakładzie, tym mniej uregulowań szczegółowych można zastąpić ogólnymi. Z przeorganizowaniem mamy więc do czynienia, gdy zmienne sytuacje są regulowane ogólnie, z niedoorganizowaniem natomiast wtedy, gdy sytuacje powtarzalne nie są ogólnie uregulowane. Schematycznie można tę zależność przedstawić następująco:
Zastrzeżenia:
Na zmienność zakładowych sytuacji wpływają poprzednie uregulowania.
Zmienność nie jest dokładnie przewidywalna.
Rezultat organizacyjnych uregulowań zależy nie tylko od stopnia organizacyjnego uregulowania, ale również od podatności na regulacje i motywacje osób objętych uregulowaniami. Reguła ogólna prowadzi najczęściej do sztywności i rutyniarstwa.
Dualny problem kształtowania organizacji
Strategiczne struktury organizacyjne logistyki:
Struktury zorientowane na proces - W tej strukturze szczególny nacisk kładzie się na zarządzanie bardzo rozbudowaną grupą czynności logistycznych, które tworzą tzw. „łańcuch wartości dodanej”. Głównym celem strategii zorientowanej na proces jest osiągnięcie wysokiej sprawności zorientowanego systemu logistycznego.
Struktura zorientowana na rynek - W tej strukturze najważniejsze są dwa aspekty:
Po pierwsze wspólna realizacja dostaw produktów do klienta przy uwzględnieniu różnych jednostek gospodarczych lub różnego ich podziału,
Po drugie koordynacja sprzedaży oraz zwiększenie sprawności działania logistyki dzięki wykorzystaniu jednej faktury podczas realizacji całego procesu dostawy. W firmach, gdzie ta struktura miała szczególne znaczenie istniało bardzo duże powiązanie logistyki ze sprzedażą.
Struktury zorientowane na kanał logistyczny - W tej strukturze szczególny nacisk kładzie się na efektywne zarządzanie czynnościami, które wspólnie są realizowane z naszymi klientami, dostawcami, dystrybutorami. Firmy, które wykazują duże zainteresowanie tą strukturą, są szczególnie zainteresowane lokalizacją zapasów zarówno w górnych jak i dolnych częściach kanału logistycznego.
Typy struktur logistycznych:
•Typ I - pojawił się w krajach zachodnich na przełomie lat 50-tych i 60-tych.
•Typ II - jest charakterystyczny dla lat 70-tych, a także początku lat 80-tych.
•Typ III - upowszechnił się w latach 80-tych i we wczesnych latach 90-tych.
•Typ IV i V - uznawany był na początku lat 90-tych za strukturę przyszłości pojawił się w praktyce już w latach 90-tych, a więc znacznie wcześniej niż zakładano.
Analizując zmiany wzorców organizacji logistyki ważne jest zwrócenie uwagi na fakt, iż w danej gospodarce, w danym czasie mogą ze sobą współpracować wzorce, które reprezentują różne pietra ewolucji, a także dojrzałości organizacyjnej.
Koncepcja procesowa struktury organizacji logistyki
Rozwiązania organizacyjne w logistyce
Forma organizacyjna | Kryteria logistyczne |
---|---|
Udział kosztów logistyki w kosztach całkowitych | |
Struktura sztabowa lub sztabowo-liniowa | Średni lub wysoki |
Logistyka jako funkcja podstawowa | Średni lub wysoki |
Organizacja macierzowa | Wysoki (na znaczną część kosztów można bezpośrednio oddziaływać) |
Zasady kształtowania organizacji logistyki
Zasady koncepcji logistyki i zarządzania logistycznego | Zasady kształtowania organizacji |
---|---|
Orientacja na czas |
|
Orientacja na rynek |
|
Orientacja na integrację (całościowa) |
|
Orientacja na przepływy |
|
Zadania logistyki:
•organizacja logistyki musi być zorientowana na rynek,
•logistyka powinna być scentralizowana, nie jako część, lecz jako całość,
•proces logistyczny powinien być kształtowany przy szczególnym uwzględnieniu rynku, konkurencji, rozwoju technologii i zasad efektywnego gospodarowania,
•organizacja logistyki powinna stymulować rozszerzenie się logistycznego myślenia w przedsiębiorstwie,
•logistyka musi być „wkomponowana” w postaci zintegrowanej sieci w strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa.
Podejście organizatorskie – metodyki postępowania organizatorskiego
Ogólne metody (podejścia) organizatorskie
W literaturze z zakresu organizacji i zarządzania spotyka się zasadniczo trzy ogólne metody usprawniania i projektowania organizatorskiego nazywane także zmiennie strategicznymi lub podejściami. Należą do nich:
Podejście opisowo-ulepszające, w którym czołowe miejsce zajmuje opis (rejestracja) stanu faktycznego, poddawany następnie krytycznej i konstruktywnej analizie i ocenie w celu zaprojektowania wariantów usprawnień; podejście to ma w istocie charakter klasycznego podejścia (metody) diagnostycznego.
Podejście funkcjonalno –wzorcowe, w którym szczegółowy opis stanu faktycznego zastępuje się projektowaniem wizji stanu idealnego (wzorcowego), a następnie poszukiwaniem sposobów zaadaptowania go do istniejących warunków i możliwości realizacyjnych; podejście to opiera się na projektowaniu (prognozowaniu) koncepcji systemu idealnego, a w literaturze występuje najczęściej pod pojęciem metody prognostycznej.
Podejście diagnostyczno- funkcjonalne, starające się pogodzić podejście opisowo-ulepszające z podejściem funkcjonalno-wzorcującym.
Metoda diagnostyczna usprawniania systemów organizacji i zarządzania
Projektowanie organizatorskie metodą diagnostyczną polega najogólniej na badaniu stanu wyjściowego (dotychczasowego) A, postulatywnym zarysowaniu stanu pożądanego B oraz na poszukiwaniu sposobów i dróg prowadzących od stanu A do B.
Założenia procesu projektowania zmian (usprawniania systemu dotychczasowego).
Metoda diagnostyczna bazuje na przekonaniu, że organizację dotychczas funkcjonującego systemu można usprawnić tylko w drodze identyfikacji, diagnozy i oceny stanu istniejącego, wykryciu wszelkich nieprawidłowości (dysfunkcji) oraz zaprojektowaniu i wdrażaniu niezbędnych usprawnień:
Poznanie sytuacji istniejącej,
Zaliczenie do znacznego typu lub gatunku,
Określenie podstawowych niedomagań i zakłóceń,
Wyjaśnienie przyczyn (genezy) badanego stanu rzeczy,
Określenie fazy rozwoju,
Przewidywanie (prognozowanie) dalszego rozwoju i skutków.
Metoda prognostyczna projektowania systemów organizacji i zarządzania
Podstawowe metody prognostycznej jest przekonanie, że dokonanie istotnego usprawnienia organizacji jest możliwe jedynie w oderwaniu od istniejących rozwiązań, które obciążają psychicznie organizatora, a przez to rzutują ograniczając ona projektowany system i nie pozwalają na nowatorskie spojrzenie.
Sposoby rozumowania stosowane w projektowaniu organizatorskim.
Wizja systemu idealnego, tak jak gwiazda polarna pozwala zorientować i ukierunkować nasze poszukiwania, mimo iż jesteśmy świadomi nieosiągalności takiego rozwiązania.
Trójkąt kosztów Nadlera prezentujący ideę projektowania organizacji metodą prognostyczną.