Pierścienice

Typ: Pierścienice

Podtyp: Bezsiodełkowce

Gromada: Wieloszczety (nereida, nalepian, sabella, mysz morska)

Podtyp: Siodełkowce

Gromada: Skąposzczety (dżdżownica ziemna, wazonkowce, tubifeksy, rurecznik)

Pijawki (pijawka końska, pijawka lekarska, pijawka rybia)

Są to zwierzęta wykazujące metemerie ciała oraz posiadające wtórną jamę ciała (celomę). Każdy segment przedzielony jest septum. Wyróżniamy metamerię homonomiczną (segmenty są do siebie podobne) oraz heteronomiczną (segmenty różnią się od siebie). U pijawek występuję segmentacja pozorna.

U wieloszczetów pierwsze i ostatnie człony uległy przekształceniom. Pierwszy segment (płat przedgębowy lub czołowy) jest zaopatrzony w narządy czuciowe tj. głaszczki, czułki, oczy. W tym płacie zlokalizowany jest również mózg. Kolejne człony tworzą płat gębowy, gdzie znajdują się otwór gębowy. Ostatni segment zawiera odbyt.

2. Budowa:

Pokrycie ciała i ruch:

Pierścienice pokryte są worem powłokowo - mięśniowym, który składa się z kutikuli pokrytej często śluzem, nabłonka oraz warstwa mięśni okrężnych i podłużnych. Ruch odbywa się dzięki parapodiom - składających się z dwóch płatów oraz szczecinek.

Układ pokarmowy:

Zbudowany z wyspecjalizowanych odcinków. Składa się z jelita przedniego (otworu gębowego, jamy gębowej, gardzieli przełyku), środkowego oraz tylnego. W gardzieli mogą się znajdować gruczoły (np. u dżdżownicy gruczoły wapienne, które podwyższają pH gleby i neutralizują kwasy humusowe lub gruczoły ślinowe pijawki, które produkują hirudynę).

• U niektórych wieloszczetów gardziel może się wysuwać w postaci ryjka uzbrojonego w ząbki.

• Niektóre skąposzczety mogą mieś wole i umięśniony żołądek. Jelito środkowe może posiadać podłużny fałd (tyflosolis), który zwiększa powierzchnie wchłaniania. Dodatkowo występują u nich komórki chloragogenowe pokrywające powierzchnię jelit oraz naczyń krwionośnych. Są odpowiedzialne za syntezę oraz rozkład glikogenu, tłuszczy, syntezę mocznika, barwników oddechowych oraz detoksykację.

Układ nerwowy:

Jest to układ drabinkowy. Jego centrum tworzą cztery zwoje (dwa nadgardzielowe i dwa podgardzielowe), tworzące obrączkę okołogardzielową. W każdym segmencie znajdują się dwa brzuszne zwoje połączone ze sobą spoidłem. Pary zwojów połączone są podłużnymi pniami nerwowymi, wybiegających ze zwoi podgardzielowych. Do narządów zmysłów należą receptory chemiczne, organy dotykowe oraz oczy (proste plamki barwnikowe lub pęcherzyki z soczewkowatym ciałkiem szklistym).

Układ wydalniczy:

Układ metanefrydialny zbudowany z nefrydiów, które występują parami w każdym członie. Każde z nich zbudowane jest z orzęsionego lejka, otwartego do jamy ciała i krętego kanalika wydalniczego, otwierającego się otworem wydalniczym.

Układ rozrodczy:

• Wieloszczety są rozdzielnopłciowe ale bez wyraźnego dymorfizmu płciowego. Narządy rozrodcze występują w każdym segmencie i mają ujście razem z nefrydiami. Zapłodnienie jest zewnętrzne i występuję tu rozwój złożony z larwą (trochofora).

• Siodełkowce są w większości obojnakami o zapłodnieniu krzyżowym. Występuję u nich siodełko wytwarzające śluzowatą mufkę , w której zawarte są zapłodnione jaja. Występuję tu rozwój prosty.

Układ krwionośny:

Po raz pierwszy pojawia się zamknięty układ krążenia. Ma on postać naczyń krwionośnych (grzbietowych, brzusznych oraz okrężnych). Nie występuję tu serce, lecz jego rolę spełnia naczynie grzbietowe, które może się rytmicznie kurczyć. Występują tu barwniki oddechowe rozpuszczone w osoczu (hemoglobina, erytrokruoryna, chlorokruoryna).

Układ oddechowy:

• Siodełkowce prowadzą wymianę gazową całą powierzchnią ciała.

• U wieloszczetów wymiana gazowa zachodzi dzięki parapodiom, na których mogą znajdować się wyrostki skrzelowe, tworzące skrzela zewnętrzne.